پایان نامه بررسي تعيين اثر سه روش بيش تمريني بر سيستم ايمني بدن مردان ماهر كاراته كار
مقدمه
فعاليتهاي ورزشي علاوه براينكه، يك عمل تفريحي ونشاطآورند، وسيله موثري در حفظ سلامت بدن و نيرومندي جسم محسوب ميگردند.
علوم پزشكي و علوم ورزشي مكمل يكديگرند و هريك از ديگري سودي بهينه ميبرند. در سالهاي اخير پزشكان اهميت ويژهاي براي پيشگيري قائل شدهاند و در تلاش هستند تا با كمك آن از بروز و ابتلاء به بيماريها ممانعت بهعمل آورده و عوامل تهديدكننده سلامتي افراد را شناسايي و كنترل نمايند. دراين راستا طب ورزشي سعي در ممانعت از بروز وابتلا به بيماريها دارد و بر نقش و همكاري علوم پزشكي و علوم ورزشي تاکيد دارد.
تحقيقات متعددي درخصوص نقش فعاليتهاي بدني بر بهبود کارآيي سيستمهاي بدن و سلامت عمومي انسان ها انجام شده است. اين مطالعات بيان ميدارد كه فعاليت هاي ورزشي باعث رشد و توسـعه سيستمهاي تشكيل دهنده بدن ميگردد.
يكي ازسيستمهاي مهم و حياتي بدن، سيستم ايمني است. سيستمي كه بدون عملكرد صحيح آن، ادامه حيات به مخاطره افتاده و چه بسا غير ممكن گردد.
از آنجاييكه جنبههاي گوناگون فعاليتهايبدني، اثرات متفاوتي بر روي سيستم ايمني بدن اعمال خواهند كرد، لذا به نظر ميرسد كه شناسايي اين تأثيرات ميتواند در تفسير دقيقتر مكانيسمهاي فيزيولوژيكي و عكسالعملهاي بيولوژيكي بدن راه گشا باشد.
چنين به نظرميرسد كه فعاليتهايبدني منظم، زيربيشينه و درازمدت اثرات متفاوتي در مقايسه با فعاليتهاي بدني نامنظم، سنگين وكوتاه مدت روي سيستم ايمني بدن دارد. اين احتمال وجود دارد كه تمرين سنگين با شدت بالا وبيش از حد، موجب اختلال عملكرد سيستم ايمني بدن شده، مقاومت بدن را در برابر انواع باكتريها و ويروسها كاهش دهد.
پژوهش حاضر به مقايسه اثر سه روش بيشتمريني بر سيستم ايمني بدن ميپردازد، چون سيستم دفاعي بدن وظيفه حفظ سلامتي بدن درمقابل عوامل بيماريزا را برعهده دارد و اين تحقيق سعي در بررسي اثر سه نوع فعاليت _ بيش تمريني _ را بر اين سيستم دارد.
سلامتي و تندرستي افرادي كه به فعاليتهاي ورزشي ميپردازند، بهخصوص ورزشكاراني كه به صورت مداوم به تمرينات شديد ميپردازند، لازم است مورد توجه قرار گيرد و كليه عوامل كه باعث تقويت و تضعيف اين سيستم ميگردند، شناسايي شوند.
بيـان مسئله
فيزيولوژي ورزش[1] يكي از شاخههاي علـوم ورزشي است، كه موضوعات تحقيقاتي گستردهاي را شامل مي شود و سعي دارد با استفاده از امكانات موجود تأثيرحركات و فعاليتهاي بدني با شدتهاي مختلف بر بدن را مورد مطالعه قرار دهد.
با توجه به اينكه سلامتي با نوع وشدت فعاليتهاي جسماني[2] رابطه دارد، ميتوان با استفاده از روشهاي مختلف اين رابطه را مورد بررسي و اثر آن را بر روي هر يك از
سيستمهاي بدن مورد ارزيابي قرار داد.
فيزيولوژي ورزش و طب ورزشي در سالهاي اخير پيشرفت زيادي داشته اند، ولي هنوز مسائل زيادي ناشناخته مانده است. به عنوان مثال دانش و آگاهي از مكانيزمهاي فيزيولوژيكي در خصوص سازگاريهاي تمرين[3] هنوز كامل نيست و براي مربيان و ورزشكاران سوالات بيشتري نسبت به آنچه كه دانشمندان ميتوانند پاسخ دهند، وجود دارد.
بسياري از ورزشكاران براين باورند كه فعاليت بدني مقاومت آنها را در مقابله با
بيماريهاي متعدد بهبود ميبخشد، در مقابل عده اي از محققان، مربيان و پزشكان تيمهاي ورزشي، اثر سوء فعاليتهاي بدني، بخصوص فعاليتهاي فزاينده و خستهكننده را روي سيستم ايمني گزارش كرده و معتقد هستند كه ورزشكاران ممكن است در طول تمرين شديد يا رقابت، مستعد ابتلا به بيماريهاي مختلف گردند. همچنين عدهاي نيز معتقدند كه انجام تمرينات سبك و هوازي[4] ممكن است پاسخ سيستم ايمني را براي سلامتي به نحو مطلوبتري افزايش دهد ( برنر و شفارد [5]، 1994).
بسياري از محققان عنوان كردهاند كه اگرچه شركت منظم در فعاليتهاي بدني منظم و سبك باعث افزايش اثربخشي در سيستم ايمني ميگردد، اما انجام تمرين خيلي شديدو رقابتهاي سطح بالاي ورزشي، ممكن است خود باعث سركوب سيستم ايمني و افزايش آمادگي به عفونتها گردد ( مكينون،[6] 1999 ).
تحقيقات زيادي در زمينه ميزان، حجم و شدت تمرين در ارتباط با توان فيزيولوژيكي[7] هنگام تمرين و سازگاريهاي مثبت و منفي در دوره بازيافت دوره بازگشت به حالت
اوليه[8] انجام گرفته است. اكثر محققان معتقدند كه چنانچه حجم كار و تمريني كه ورزشكاران انجام ميدهند بيش از توان فيزيولوژيكي آنان باشد و مدت دوره بازيافت كافي نباشد، ممكن است به عوارضي از قبيل خستگي مزمن[9] و بـيماري سندرم بيشتـمريني[10] دچار شوند، درنهايت بر كيفيت و كميت اجراي مهارتها وتوانايي بدن آنها اثر منفي ميگذارد، سيستمايمني نيز تحت تاثير بيشتمريني قرار ميگيرد. تمرينات ورزشي به طور مستقيم و غيرمستقيم، عملكرد و توزيع
سلولهايسفيد گردش خون را تحت تأثير قرار ميدهند. انواع تمرينها با شدت متفاوت اثرهاي زودگذر و پايداري را بر سيستمايمني بدن ميگذارد. با وجود نتايج متناقض، اكثر محققان معتقدند كه تمرينهاي سبك موجب افزايش كوتاهمدت فعاليت گلبولهايسفيد ميشود، درحاليكه تمرينهاي شديد، فعاليت گلبولهاي سفيد[11] را تضعيف ميكند( پين،[12] 1994 ).
چنـانچه حجم و شدت تمرينها زياد باشد و دوره بازيافت كافي نباشد و ورزشكار دچار سندرم بيش تمريني شود، علاوه بر تأثير گذاردن بر بسياري از متغيرهاي فيزيولوژيكي مثل هورمونها، آنزيمها، ضربانقلباستراحت و فشارخون، بيشتمريني ممكن است كه باعث كاهش گلبولهايسفيد _ لكوسيتها _ شود و عملكرد آنان را تحت تأثير قرار دهد. تحقيقات اخير نشان ميدهد كه تمرين با شدت متوسط براي سيستمايمني مفيد اسـت، ولي برنامههاي تمريني شديـد بسياري از ورزشكاران نخبه ممكن است به سيستمايمني آنها صدمه وارد آورد و بدين وسيله سبب افزايش بروز عفونت گردد( نيمن،1990. پيترز،1983. هلس،1997).
تعدادي از ورزشكاران نخبه دچار عفونتهاي غير معمولياند كه عموما” با نقص در سيستم ايمني همراه است،تحقيقات نشان ميدهد كه بعد از يكجلسه تمرين خستهكننده سيستمايمني به طور موقت تحت تأثير قرار ميگيرد و اين مورد با تغييرات چشمگير كه چندين ساعت طول ميكشد در ورزشكاران و غيرورزشكاران ديده شده است. ظاهرا” اثرهاي مشابهي در هر بار تمرين سخت و طولاني پيش ميآيد. بنابراين اين افراد به طور مكرر سيستمايمني خود را چند ساعت در ايام هفته تحت تأثير قرار ميدهند. بدين ترتيب، كاهش در عملكرد گلبولهاي سفيد سبب ميشود كه سيستم ايمني ورزشكاراني كه تمرين سخت و طولاني ميكنند كمتر قادر به تشخيص و پاسخ به مواد عفونتزا، به ويژه ويروسها، در اين دوره باشد كه سبب بروز عفونت ميشود و ورزشكار نميتواند فصلتمريني خود را به پايان برساند و در اجراي او اختلال ايجاد ميگردد( ليند،1987. فيدسگرالد،1991 ).
اختلاف در يافتهها ممكن است به تفاوتهاي موجود در سن، جنس، سطحآمادگيجسماني اوليه افراد شركت كننده، شدت ومدت برنامه تمريني بهكار برده شده و تفاوت در روشهاي آزمايشگاهي بهكار گرفته شده مربوط باشد، در هر حال با توجه به نوع و شدت ومدتتمرين، اين نكته كه آيا فعاليتهاي بدني تا مرحله بيشتمريني، چه تأثيري بر روي سيستمايمني ميتواند داشته باشد محقق را بر آن داشت كه تأثير سه روش بيشتمريني را بر روي برخي از متغيرهاي سيستمايمني بررسي نمايد.
ضرورت و اهميت تحقيق
فعاليت هاي بدني مستمر نقش ارزندهاي در حفظ سلامت و تندرستي انسان دارد. اما گاهي
فعاليت هاي ورزشي با صدمات و ضايعات بدني همراه است كه بعضاً ممكن است موجب از دست رفتن تندرستي ورزشكار و در برخي موارد ورزشكار را براي هميشه به ترك فعاليت هاي ورزشي وادارد (خالدان، 1379 ).
مربيان و پزشكان تيمهاي ورزشي مي خواهند سلامتي ورزشكارانشان را در طول مسابقات و تمرينات حفظ نمايند. آنان از دير باز معتقدند كه ورزشكاران، مستعد ابتلاء به عفونت مجاري تنفسي فوقاني در طول دورههاي تمريني و بعد از رقابتهاي بزرگ ميباشند، بعضي بيماريها اثرات متفاوتي در توانايي ورزشكار در طول تمرين ومسابقه گذاشته و ممكن است با ادامه مسابقه و تمرين سلامت ورزشكار به خطر بيافتد. در اثر فعاليتبدني فرد تحت تأثيراسترس[13] جسماني و رواني قرار ميگيرد كه موجب تغيير هورموني، ايمني و رواني ميشود(مكينون،1997).
لذا بررسي تعاملات موجود بين دستگاهها و تغييرات آنها متعاقب فعاليتهاي بدني نه تنها براي حفظ سلامتي ورزشكاران بلكه ازديدگاه بهبود سلامتي عمومي افراد جامعه ميتواند مفيد باشد با توجه به اينكه موضوع تحقيق حاضرمربوط به سيستم ايمني بدن است و محيط عمل آن در خون است، احتمالاًدر اثر حركت و فعاليت اين سيستم نيز دچار تحولات بارزي ميشود. درصد تحقيقات صورت گرفته در اين زمينه مخصوصاً بيش تمريني محدود و نتايج آن قادر به پاسخ گويي سوالات بي شمار موجود نيست واز طرفي اختلافات كمي وكيفي بالايي بين تحقيقات خارجي و داخلي وجود دارد، لذا با توجه به اهميت و نقش سيستمايمني بدن همواره بايد تحقيقات بيشتري در اين زمينه صورت گيرد تا تأثيرات حركت بر اين سيستم تعيين شود و تغييرات حاصل از آن مشخص گردد. اگر تمرين و فعاليت را به عنوان محركي بدانيم كه سيستمايمني را تحت تأثير قرار مي دهد، بايد بدانيم كه كداميك از تمرينات، با چه شدت و مدتي اين سيستم را تحت تأثير قرار ميدهد. بحثهايي از اين قبيل كه چه نوع
فعاليت بدني با چه ميزان و شدتي، سلامتي بدن را تضمين ميكند در ميان محققين مطرح است، كه فعاليتهاي بدني منظم باعث كاركرد بهينه سيستمايمني بدن مي شود؟ فعاليتهاي بدني مختلف اثرات متفاوتي روي اين سيستم مي گذارند؟ يك نوع فعاليتبدني نسبت به نوع ديگر اثرات مطلوب يا نامطلوبي روي سيستم ايمني اعمال ميكند؟ واز اين گونه سوالات بسيار زيادي وجود دارد كه با توجه به تحقيقات صورت گرفته جواب قانع كننده اي براي آنها نمي توان يافت. عدم توجه به اصول زير بنايي تمرينات نيز موجب بروز مشكلات و حوادثي خواهد شد، اهميت ديگر تحقيق را ميتوان وجود تعداد زيادي از نوجوانان و حتي بزرگسالان مشتاق به انجام هنرهاي رزمي بويژه كاراته[14] و عدم اجراي اين چنين تحقيقات در كشورمان بشمار آورد.
اهداف تحقيق
هدف كلي :
هدف كلي پژوهش حاضر، تعيين اثر سه روش بيشتمريني بر سيستم ايمني بدن لكوسيت ها،
لنفوسيتها[15]، مونوسيت ها،[16] نوتروفيلها[17] و ائوزينوفيل ها[18] مردان ماهركاراته مي باشد.
اهداف اختصاصي:
تعيين اثر سه روش بيش تمريني بر روي تعداد لكوسيتها در گروههاي مورد مطالعه.
تعيين اثر سه روش بيش تمريني بر روي درصد لنفوسيتها در گروههاي مورد مطالعه.
تعيين اثر سه روش بيش تمريني بر روي درصد مونوسيتها در گروههاي مورد مطالعه
تعيين اثر سه روش بيش تمريني بر روي درصد نوتروفيلها در گروههاي مورد مطالعه.
تعيين اثر سه روش بيش تمريني بر روي درصد ائوزينوفيلها در گروههاي مورد مطالعه.
فرضيه هاي تحقيق
فرضيه اصلي:
بيش تمريني بر سيستم ايمني بدن مردان ماهر كاراته كا تاثير دارد.
فرضيههاي فرعي:
بين اثر سه روش بيش تمريني برروي ميزان گلبولهاي سفيد (لكوسيت ها) خون مردان ماهر
كاراته كا تفاوت معني داري وجود دارد .
بين اثر سه روش بيش تمريني برروي ميزان لنفوسيتهاي خون مردان ماهر كاراته كا تفاوت
معني داري وجود دارد .
بين اثر سه روش بيش تمريني برروي ميزان مونوسيت ها خون مردان ماهر كاراته كا تفاوت معني داري وجود دارد .
بين اثر سه روش بيش تمريني برروي ميزان نوترو فيل ها خون مردان ماهر كاراته كا تفاوت معني داري وجود دارد .
بين اثر سه روش بيش تمريني برروي ميزان ائوزينوفيل ها خون مردان ماهر كاراته كا تفاوت معني داري وجود دارد .
تعاريف واژهها و اصطلاحات:
لكوسيت- لوكوسيتها= لوكو= سفيد، سيت= سلول، را گويچه هاي سفيد خون مينامند،
مولكولهاي رنگيزه دار مثل هموگلوبين در آنها از هم متمايز مي شوند و بهتر قابل تشخيص
مي باشند(معيني،1382).
لنفوسيت- لنفوسيتها اجزاي اصلي سيستم ايمني هستند و نقش اصلي آنها از نظر فيزيولوژي اين است كه آنتي ژن ها[19] را شناسايي كرده و پاسخ ايمني[20] را به وجود مي آورند(حسيني و همكاران، 1368).
مونوسيت – مونوسيتها بزرگترين لوكوسيت ها هستند، و اندازه بعضي از آنها نزديك به سه برابر يك اريتروسيت است. مونوسيتها تقريبا” 5 درصد لكوسيتهاي در گردش خون را تشكيل ميدهند. اين سلولها در مغز استخوان پديد مي آيند، در ظرف تقريبا” سه روز رشد خود را كامل ميكنند و بعد وارد خون مي شوند، فقط چند روزي در گردش خون ميمانند و سپس به بافتهاي همبند مهاجرت ميكنند و در آنجا به ماكروفاژها، تبديل ميشوند. ماكروفاژها در متلاشي كردن باكتريها، بي اثر كردن مواد شيميايي زيانآور، و زدودن ذرات سلولي زايد از منطقه هاي آسيب ديده بافتي، بسيار كارآمدند( شادان،1375.نورايي،1366 ).
نوتروفيل- نوتروفيلها همچون خط اول دفاعي بدن در برابر تهاجم باكتريهاي پيوژنيك_ باكتريهاي مولد چرك_كنش ميكنند. نوتروفيلها بيشترين نوع گويچه هاي سفيدند، ميتوانند بسياري از ميكروبها، ذرات ريز مواد و فيبرين حاصل از لخته خون را ببلعند و تجزيه كنند،معمولا” نخستين گويچههاي سفيدي هستند كه به موضع تهاجم باكتريها مي رسند و در التيام آسيب ديدگي كمك ميكنند(. يك نوتروفيل معمولاً ميتواند قبل از آنكه غير فعال شده و بميرد 5 تا 20 باكتري را فاگوسيته [21]كند (شادان، 1375.نورايي،1366).
ائوزينوفيل- ائوزينوفيلها از نوتروفيلها تحرك كمتري دارند، به طور طبيعي، ائوزينوفيلها در بافتهاي همبند غير از لايه دروني روده باريك فراوانند. كمپلكسهاي پادگن و پادتن سبب ميشوند كه ائوزينوفيلها از خون به درون بافتهاي همبند بروند و در آنجا اين كمپلكسها را بلع و متلاشي كنند.از نظر شكل ساختاري كمترين تعداد گلبولهاي سفيد را تشكيل ميدهند (معيني،1382.نيكبخت،1382).
سيستم ايمني- ايمني با واسطه سلولي يا اصطلاح ايمني سلولي به مجموعه واكنشهايي اطلاق
مي گردد كه از تأثير متقابل سلولهاي سيستم ايمني بدن و آنتيژن ناشي مي شود(حسيني، 1368).
بيشتمريني – تمرينات به گونهاي طراحي شود كه بدن فرصت كافي براي بازگشت به حال اوليه نداشته باشد(معيني و ديگران، 1382 ).
افزايش حجم و يا شدت تمرين يا هر دو با هم که منجر به کاهش عملکرد مي شود.(فري، 1997) بيش تمريني به معني ورزش زياد و افراطي، بيش از توان کار کردن، ورزش بيش از حد تعريف شده است. بيش تمريني چند روز ورزش سخت به دنبال استراحت کوتاه مدت و خستگي زياد بوجود مي آيد که کاهش عملکرد با افزايش احساس خستگي از علائم اساسي آن مي باشد. (آرجا، 2001. ).
كاراته كا- دراين تحقيق به افرادي اطلاق ميشود حداقل 5 سال سابقه فعاليت در رشته كاراته ميباشند وداراي 2 يا 3 عنوان قهرماني داخلي هستند و بيش از يك سال داراي سابقه فعاليت در پايگاه قهرماني مي باشند.و داراي تمرينات منظم و مستمر بوده.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.