پایان نامه بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و رفتار شهروندی سازمانی در شرکت طراحی مهندسی سایپا
فهرست محتوا
چکیده
زندگی کاری که به عنوان یکی از رویکردهای بهبود عملکرد و از جمله عناصر مهم و اصلی فرهنگ تعالی کیفیت به شمار میرود، رویکردی است که موجب همسویی کارکنان و سازمان میشود. امروزه توجهی که به کیفیت زندگی کاری میشود بازتابی است از اهمیتی که همگان برای آن قائلند. بنابراین تعیین میزان اهمیت هر یک از مؤلفههای آن برای سازمان لازم است. همچنین رفتار شهروندی سازمانی به عنوان رفتار اختیاری و آگاهانه کارکنان، تأثیر به سزایی بر عملکرد فردی و سازمانی دارد.
هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و رفتار شهروندی سازمانی در شرکت طراحی مهندسی سایپا میباشد. برای این منظور، کیفیت زندگی کاری کارکنان براساس نظریه ریچارد والتون و رفتار شهروندی براساس نظریه ارگان و باتمن تعریف و در این راستا یک فرضیه اصلی و هشت فرضیه فرعی تنظیم گردیده است. جامعه آماری تحقیق حاضر کارکنان شرکت طراحی مهندسی سایپامی باشد که تعداد آنها 189 نفر است. حجم نمونه آماری 110 نفر بوده که با روش نمونه گیری تصادفی طبقهای از جامعه آماری انتخاب گردیده ابزارجمع آوری اطلاعات پرسشنامهای است که با توجه به تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق، کیفیت زندگی کاری براساس نظریه ریچارد والتون و رفتار شهروندی براساس نظریه ارگان و باتمن تنظیم شده است.
پرسشنامه قابل قبول جمع آوری، اطلاعات حاصله تلخیص و طبقه بندی و با استفاده از روش آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در سطح استنباطی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد و نتایج حاصل بیانگر آن است که بین کیفیت زندگی کاری با رفتار شهروندی با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان در شرکت طراحی مهندسی سایپا رابطه معناداری وجود دارد.
کلمات کلیدی: کیفیت زندگی کاری، رفتار شهروندی سازمانی، شرکت فنی مهندسی سایپا
فهرست مطالب
- فصل اول : طرح تحقیق.. 1
- مقدمه. 2
- 1-1 بیان مسئله. 3
- 2-1 سوال آغازین. 5
- 3-1 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق. 5
- 4-1 اهداف تحقیق. 6
- 5-1 چارچوب نظری تحقیق. 7
- 6-1 مدل تحلیلی تحقیق. 9
- 7-1 مدل عملیاتی تحقیق کیفیت زندگی کاری.. 10
- 8-1 فرضیههای تحقیق. 12
- 9-1 قلمرو تحقیق. 13
- 10-1 محدودیت های تحقیق. 14
- 11-1 تعریف مفهومی متغیرهای تحقیق. 14
- 12-1 تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق. 15
- فصل دوم : ادبیات تحقیق.. 19
- بخش اول : طرح تحقیق. 20
- مقدمه. 20
- 1-1-2 تاریخچه کیفیت زندگی کاری.. 20
- 2-1-2 نظریه های کیفیت زندگی کاری.. 25
- 3-1-2 مؤلفه های کیفیت زندگی کاری از دیدگاه محققان توسعه سازمانی. 31
- 4-1-2 برنامه های کیفیت زندگی کاری.. 32
- 5-1-2 اهمیت برنامه های کیفیت زندگی کاری.. 33
- 6-1-2 راهبردهای بهبود کیفیت زندگی کاری.. 35
- 7-1-2 دستاوردهای اجرای برنامه های کیفیت زندگی کاری.. 36
- بخش دوم : رفتار شهروندی سازمانی.. 38
- مقدمه. 38
- 1-2-2 مفهوم رفتار شهروندی سازمانی.. 39
- 2-2-2 رویکردهای رفتار شهروندی سازمانی.. 40
- 3-2-2 اهمیت و ضرورت رفتار شهروندی سازمانی.. 42
- 4-2-2 ابعاد رفتار شهروندی.. 44
- 5-2-2 ویژگی های کلیدی رفتار شهروندی.. 48
- 6-2-2 عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی.. 48
- 7-2-2 انواع رفتار شهروندی سازمانی.. 50
- بخش سوم : پیشینه تحقیق. 54
- 1-3-2 تحقیقات خارج کشور. 54
- 2-3-2 تحقیقات داخل کشور. 58
- بخش چهارم : تأثیر کیفیت زندگی کاری بر رفتار شهروندی سازمانی.. 62
- مقدمه. 62
- 1-4-2 پرداخت منصفانه و کافی و رفتار شهروندی.. 63
- 2-4-2 محیط کار ی ایمن و بهداشتی.. 64
- 3-4-2 توسعه قابلیت های انسانی و رفتار شهروندی سازمانی.. 64
- 4-4-2 تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم و رفتار شهروندی سازمانی.. 66
- 5-4-2 قانون گرایی در سازمان و رفتار شهروندی سازمانی.. 66
- 6-4-2 یکپارچگی و انسجام اجتماعی و رفتار شهروندی.. 67
- 7-4-2 وابستگی اجتماعی زندگی و رفتار شهروندی سازمانی.. 67
- 8-4-2 فضای کلی زندگی و رفتار شهروندی سازمانی.. 68
- فصل سوم : روش تحقیق.. 69
- مقدمه. 70
- 1-3 روش تحقیق. 70
- 2-3 جامعه آماری.. 70
- 3-3 ابزار جمع آوری اطلاعات.. 71
- 4-3 مقیاس های پرسشنامه. 74
- 5-3 روایی و پایایی ابزار جمع آوری اطلاعات.. 75
- 6-3 روش تجزیه و تحلیل داده های آماری.. 77
- فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های آماری (یافته های تحقیق ). 78
- مقدمه : 79
- 1-4 توصیف آماری متغیر های پژوهش… 80
- 2-4 آزمون فرضیه های پژوهش… 92
- فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات.. 107
- مقدمه. 108
- نتیجه گیری.. 108
- پیشنهادها 110
- پیوست ها 113
- منابع و مأخذ. 118
- الف ) منابع فارسی.. 119
- ب) منابع انگلیسی.. 122
فصل اول: طرح تحقیق
برخی از رفتارهای شغلی هستند که برای سازمان بسیار مؤثر و قابل توجه هستند، این رفتارهای شغلی در سالهای گذشته توجه محققان و صاحب نظران را به خود جلب کرده است. آنچه مشخص است محققان در گذشته در مطالعاتی که انجام دادهاند نشان داده است که موفقیت سازمان از رفتار کارکنان آن نشات میگیرد و این مطالعات عمدتاً به رفتار درون نقشی کارکنان معطوف بوده است. اما به مرور زمان، محققان بین عملکرد درون نقشی و عملکرد فرا نقشی تمایز قائل شدهاند و رفتارهای اختیاری را از رفتارهای وظیفهای متمایز کردهاند. یکی از متداولترین مفهوم سازی های صورت گرفته در مورد رفتارهای فرانقشی، رفتارهای شهروندی سازمانی[1] میباشد. در مورد رفتارهای شهروندی سازمانی پژوهشهای زیادی صورت گرفته و به عوامل به وجود آورنده آن پرداخته شده است به طوری که از کیفیت زندگی کاری [2]میتوان با توجه به تحقیقات صورت گرفته به عنوان یکی از عوامل به وجود آورنده رفتار شهروندی سازمانی نام برد. کیفیت زندگی کاری به چگونگی شرایط زندگی شغلی و زندگی شخصی کارمندان اشاره میکند و اثرات متقابل آنها را در بر میگیرد، اینکه ما چه میزان از سازمان خود دریافت میکنیم و عادلانه بودن این دریافت و یا روابط عاطفی که بین ما و همکاران و مدیران برقرار است، یا اینکه شرایط محیطی کار ما چگونه است و … همگی بر ادراک ما از کیفیت زندگی کاری تأثیر گذار میباشد. این تحقیق بر آن است تا رابطه بین این ادراک از کیفیت زندگی کاری را در بروز رفتارهای شهروندی سازمانی مورد ارزیابی قرار دهد.
1-1 بیان مسئله
امروزه، رقابت شدید و تغییرات فناوری، فشار روزافزونی بر سازمانها و شیوههای متنوع آنها در افزایش بهره وری نیروی انسانیشان وارد میسازد. بهره وری منابع انسانی که از ضرورتهای توسعه و رشد هر جامعه و سازمان محسوب میشود، تنها از طریق افزایش میزان حقوق و مزایا و امکانات رفاهی به دست نمیآید بلکه بهره ور کردن انسانها به عواملی چون ایجاد رضایت و افزایش کیفیت زندگی کاری در سازمان نیاز دارد که باید با ایجاد باورهای مشترک و فرهنگ سازمانی مساعد زمینه برقراری ارتباط بین این عوامل را به وجود آورد. در شکل گیری این فرهنگ، مدیران سازمانها میتوانند بیشترین نقش را داشته باشند. کیفیت زندگی کاری شامل هر گونه بهبود در فرهنگ سازمانی است که باعث رشد و تعالی کارکنان در سازمان میشود (Filippo,1998) لذا نظام ارزشی کیفیت زندگی کاری، سرمایه گذاری بر روی افراد را به عنوان مهمترین متغیر در معادله مدیریت راهبردی مورد توجه قرار میدهد (Shareef,1990).
یافتههای مطالعاتی نشان میدهد که توجه به کیفیت زندگی کاری موجب کاهش میزان شکایت کارکنان، کاهش نرخ غیبت از کار، کاهش میزان اعمال مقررات انضباطی، افزایش نگرش مثبت کارکنان و افزایش مشارکت آنان در برنامههای نظام پیشنهادها بوده است. (Gordon,1993). از طرف دیگر برآورده ساختن نیازهای کارکنان به بهسازی و کارایی بلندمدت سازمان نیز منجر خواهد شد.
عدم رضایت کارکنان از کیفیت زندگی کاری مشکلی است که تقریباً به همه کارمندان بدون توجه به مقام و جایگاه آنها آسیب میرساند. هدف بسیاری از سازمانها افزایش رضایت کارکنان در تمام سطوح است، اما این مسئلهی پیچیدهای است زیرا تفکیک و تعیین اینکه چه مشخصههایی با کیفیت زندگی کاری رابطه دارند امری دشوار است (Saraji&etal.2006,p.53).
پیامدهای عدم توجه به موضوع کیفیت زندگی کاری کارکنان اثرات مخربی درکارکنان و از بین رفتن اعتماد به نفس و روحیه کارکنان و برآورده نشدن نیاز به امنیت و احترام کارکنان از طریق سازمان از بین رفتن وفاداری کارکنان به سازمان، احساس تعهّد سازمانی، درگیری و مشارکت سازنده سازمانی میگردد.
رفتار شهروندی سازمانی برای هر سازمانی مفید بوده، چرا که با متغیرهای سازمانی مهمی چون رضایت شغلی، نگهداری سیستم و بهره وری سازمانی ارتباط دارد و میتواند بهره وری نیروی انسانی و کارکنان و سازمان را به حداکثر رساند و نهایتاً موجب کارکرد مؤثر سازمان گردد. ارگان رفتار شهروندی سازمانی را مجموعه رفتارهای آگاهانه و از روی بصیرت افراد میداند که اگرچه دارای الزام اجرایی نیست و تحت تأثیر نظام رسمی پاداش دهی سازمان قرار ندارد اما بر کم و کیف عملکرد سازمان تأثیر به سزایی دارد به عبارت دیگر رفتار شهروندی سازمانی آن دسته از رفتارها است که شهروندان سازمانی نه به خاطر انجام وظیفه و یا به خاطر کسب پاداش و یا دستمزد بیشتر بلکه تنها به لحاظ شهروند سازمان بودن نسبت به انجام آن اقدام میکنند، که با بهبود کیفیت زندگی کاری، رفتار شهروندی موجب بهبود کار و به دنبال آن رضایت شغلی و رفتارهای کمکی از جمله نوع دوستی و مردانگی و ادب و مهربانی و خوش رویی نیز حاصل خواهد شد. عدم توجه به موضوع رفتار شهروندی در سازمانها میتواند اثرات مخرب بسیاری همچون بی انگیزگی در کارکنان، کاهش سطح بهره وری در سازمان، وجود رقابت ناسالم و حتی ایجاد دشمنی میان کارکنان گردد.
[1].Organizational Citizenship Behavior (OCB)
[2].Quality Of Work Life (QWL)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.