پایان نامه بررسی جایگاه تربیتی دختران در دین اسلام
فهرست:
چکیده
فصل اول:کلیات پژوهش
مقدمه………………………………………………………………………………………. 2
بیان مسئله………………………………………………………………………………….. 4
ضرورت و اهمیت تحقیق………………………………………………………………….. 6
اهداف تحقیق………………………………………………………………………………. 6
سوالات تحقیق……………………………………………………………………………… 7
تعریف واژه ها و اصطلاحات……………………………………………………………… 7
تعریف جایگاه……………………………………………………………………………… 7
مفهوم تربیت……………………………………………………………………………….. 7
تعریف دین اسلام………………………………………………………………………….. 8
تعریف قانون………………………………………………………………………………. 9
مفهوم فقهی………………………………………………………………………………… 9
مفهوم حقوقی………………………………………………………………………………. 9
تعریف دختران…………………………………………………………………………….. 9
فصل دوم: پیشینه پژوهش
مقدمه……………………………………………………………………………………… 11
منزلت دختران در اسلام………………………………………………………………….. 13
سیمای دختران در قرآن ………………………………………………………………….. 13
فضیلت دختران در آینه ی روایات………………………………………………………… 17
وجود دختر برکت می آورد………………………………………………………………. 17
دختر نشانه ی سعادت خانواده…………………………………………………………….. 17
ثواب تربیت دختر…………………………………………………………………………. 17
ثواب سرپرستی دختران………………………………………………………………….. 18
ثواب شاد کردن دختر…………………………………………………………………….. 18
پاداش تربیت دختر………………………………………………………………………… 18
دختران حسنات اند………………………………………………………………………… 18
خداوند به دختران مهربان تر است………………………………………………………… 19
1- برای زدودن جهل ذاتی……………………………………………………………….. 19
2- برای تداوم حیات……………………………………………………………………… 19
3- برای رعایت بینش اسلام………………………………………………………………. 19
4- برای ادای حقوق………………………………………………………………………. 19
5- برای حیات اجتماعی………………………………………………………………….. 19
6- برای زندگی خانوادگی………………………………………………………………… 19
7- برای تربیت نسل………………………………………………………………………. 19
8- برای حیات سیاسی……………………………………………………………………. 20
دختران بهترین فرزندان ………………………………………………………………….. 20
دختر سپر آتش جهنم………………………………………………………………………. 21
بهترین دختران……………………………………………………………………………. 21
تقدم دختران در هدیه دادن………………………………………………………………… 21
مقام دختر در نگاه امام خمینی (ره)………………………………………………………. 21
ارزش دختر از دیدگاه اسلام………………………………………………………………. 22
اسلام و فرزند دختر………………………………………………………………………. 22
طرز تفکر اسلام درباره ی دختران………………………………………………………. 23
عدم نقص…………………………………………………………………………………. 23
عدم ضعف………………………………………………………………………………… 23
عدم مذمت………………………………………………………………………………… 24
وجود خیر واحسان……………………………………………………………………….. 24
عنایات اسلام درباره ی دختران…………………………………………………………… 24
نجات او از قهر پدران……………………………………………………………………. 24
احترام به دختر……………………………………………………………………………. 24
توجه به تربیت دختر……………………………………………………………………… 25
اعطای امنیت اقتصادی……………………………………………………………………. 25
استقلال دختران…………………………………………………………………………… 25
تشویق به حمایت از دختران………………………………………………………………. 26
اهمیت دختران……………………………………………………………………………. 26
توصیه های اسلامی درباره دختران………………………………………………………. 26
کفه عنایت…………………………………………………………………………………. 27
درتربیت دختران………………………………………………………………………….. 27
دو جنسی بودن تربیت…………………………………………………………………….. 27
دلایل دو جنسی بودن تربیت………………………………………………………………. 27
اسلام و دو گونگی تربیت…………………………………………………………………. 29
دختر و حق تربیت………………………………………………………………………… 30
ضرورت و اهمیت تربیت دختران………………………………………………………… 31
1- از لحاظ ادای حق …………………………………………………………………….. 31
2- از لحاظ خود فرد……………………………………………………………………… 31
3- از لحاظ عضویت جامعه………………………………………………………………. 32
4- از جهت پرورش نسل ………………………………………………………………… 32
5- در جنبه اصلاح جامعه………………………………………………………………… 32
6- از لحاظ فرهنگی………………………………………………………………………. 33
زیان عدم توجه به تربیت دختران…………………………………………………………. 33
اصولی در تربیت دختران………………………………………………………………… 34
در جنبه پذیرش……………………………………………………………………………. 34
در جنبه پرورش………………………………………………………………………….. 35
رعایت شوون…………………………………………………………………………….. 35
توجه به اخلاق و عاطفه…………………………………………………………………… 36
اعطای اطلاعات لازم…………………………………………………………………….. 36
در جنبه شرعی…………………………………………………………………………… 37
در سازندگی و هدایت…………………………………………………………………….. 37
مساله روابط و ارتباطات دختران…………………………………………………………. 37
حد و مرز آن……………………………………………………………………………… 38
ضرورت آگاهی برای دختران……………………………………………………………. 39
به گفته«لومبروزو»………………………………………………………………………. 40
ضوابطی برای روابط ……………………………………………………………………. 40
1- مراقبت در محیط اجتماعی……………………………………………………………. 41
2- مراقبت در آمد و شد و خلوتها…………………………………………………………. 41
3- در معاشرتها…………………………………………………………………………… 41
معاشرتها در سنین بلوغ…………………………………………………………………… 42
عوارض بی قیدی در روابط و مراقبت…………………………………………………… 43
تربیت و سازندگی دختران………………………………………………………………… 44
غرض ما در سازندگی …………………………………………………………………… 44
1- در آموزش وظایف خاص زن…………………………………………………………. 45
2- وظیفه در برابر جنس او………………………………………………………………. 46
3- در رشد و عزت نفس او………………………………………………………………. 47
4- در آموزش موضعگیری ها……………………………………………………………. 47
5- در مطالعات و سرگرمی ها…………………………………………………………… 48
تربیت و بازسازی دختران………………………………………………………………… 48
امکان باز سازی …………………………………………………………………………. 49
شناخت علل……………………………………………………………………………….. 49
طریق درمان و اصلاح دختران…………………………………………………………… 50
1- آگاهی …………………………………………………………………………………. 50
2- ایمان و عقیده………………………………………………………………………….. 50
3- استفاده از پند و اندرز…………………………………………………………………. 50
4- استفاده از ملاحظات…………………………………………………………………… 51
5- قهر و ملامت………………………………………………………………………….. 51
6-تهدید و اخطار………………………………………………………………………….. 52
7- تنبیه…………………………………………………………………………………… 52
8- طرق دیگر……………………………………………………………………………. 52
تداوم بازسازی …………………………………………………………………………… 53
هشدارها…………………………………………………………………………………… 53
اهمیت روابط در تربیت دختران………………………………………………………….. 54
رابطه با پدر………………………………………………………………………………. 55
تربیت و مصالح فرزندان…………………………………………………………………. 55
کار پدر در تربیت………………………………………………………………………… 56
حرمت گذاری پدر………………………………………………………………………… 56
رعایت عدالت…………………………………………………………………………….. 57
جنبه الگوئی پدر………………………………………………………………………….. 57
در رابطه با همسر………………………………………………………………………… 58
در ابراز عاطفه…………………………………………………………………………… 59
در اجرای انضباط………………………………………………………………………… 59
پدران مستعفی…………………………………………………………………………….. 60
لغزش های پدر……………………………………………………………………………. 60
نکته ها……………………………………………………………………………………. 61
رابطه مادر با دختر……………………………………………………………………….. 62
نقش و نفوذ مادر………………………………………………………………………….. 62
نقش اخلاقی او……………………………………………………………………………. 63
نقش معنوی مادر………………………………………………………………………….. 63
رفتار و اخلاق مادر………………………………………………………………………. 64
روابطش با همسر…………………………………………………………………………. 64
مادر و موضع گیری ها…………………………………………………………………… 65
در آموزش ها…………………………………………………………………………….. 66
در محبت و نوازش……………………………………………………………………….. 66
مادر و اسرار دختر……………………………………………………………………….. 67
چند نکته………………………………………………………………………………….. 67
فصل سوم: روش پژوهش
روش شناسی تحقیق………………………………………………………………………. 70
مقدمه……………………………………………………………………………………… 70
جامعه و نمونه پژوهش……………………………………………………………………. 70
روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………….. 71
ابزار اندازه گیری و نحوه اجرای آن……………………………………………………… 71
طرح پژوهش…………………………………………………………………………….. 72
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه……………………………………………………………………………………… 74
الف) تحلیل توصیفی ……………………………………………………………………… 74
ب) تحلیل استنباطی……………………………………………………………………….. 82
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
مسأله، روش و یافته ها به صورت خلاصه………………………………………………. 88
پیشنهادات محقق………………………………………………………………………….. 90
الف) برای پژوهش گران آتی…………………………………………………………….. 90
ب) برای دست اندرکاران امر تربیت…………………………………………………….. 90
محدودیت ها در تحقیق……………………………………………………………………. 92
الف) محدودیت های در اختیار پژوهش گر……………………………………………….. 92
ب) محدودیت های خارج از اختیار پژوهش گر………………………………………….. 92
چکیده
مساله در پژوهش حاضر عبارت است از بررسی جایگاه تربیتی دختران دردین اسلام ،که در این رابطه باید گفت تربیت دختران دارای نکات لطیفی می باشد . روش استفاده شده در این تحقیق بصورت کتابخانه ای ،توصیفی،تحلیلی می باشد که برقرآن کریم وسنت نبوی (ص) مبتنی است . سوالات عنوان شده در این تحقیق عبارت است از :1- جایگاه دختران در دین اسلام چگونه است ؟ که نتیجه می گیریم جایگاه دختران به صورت عام و خاص و اخص تعریف شده است. 2- بین منظری که اسلام برای دختران ترسیم نموده و شرایط کنونی چه تفاوتهایی احساس
می گردد؟ آزادی در تصمیم گیری ، اعطای حقوق دختران ، مقام و مرتبت درصحنه سیاسی و حکومت ، تمایز تربیت دختران با پسران ،آزادی شکوفایی استعدادهای دختران نتایجی است که از این سوال بدست می آید . 3- چه راه کارهایی در جهت وصول دختران به شرایط ایده آلی که اسلام ترسیم نموده وجوددارد ؟ پرورش عاطفی ،فرهنگی ،اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی ،دینی و اخلاقی دختران راه کارهای موثر می باشد . 4-ادله تفاوت قوانین حقوقی و فقهی بین دختران و پسران چه می باشد؟ تفاوت ازنظر جسمی و عقلی و روانی و فزونی جنبه ی عاطفی زن برمردو همچنین عدم تشابه حقوق دختران با پسران دلایل این تمایز می باشد . 5- والدین از دختران خود چه توقعاتی باید داشته باشند ؟ معاشرت درست و پسندیده ، حس مسئولیت پذیری ایمان به خدا و احترام به والدین وتلاش و کوشش برای تحصیل علم رامی توان از توقعات والدین برشمرد .
6- ارزش شخصیت و کمال رشد دختران در چه چیزی است ؟ اعتقاد به حقایق و تعالیم الهی و معرفت به حق و عادت دادن دختران به پایبندی فضائل و مقاومت در مقابل خواسته های نا مشروع از جمله مواردی است که موجب کمال و رشد دختران می شود .
فصل اولکلیات پژوهش |
مقدمه
در برهه ای از زمان به سر می بریم که از سوی دین ستیزان و کسانی که دین و دینداری را بزرگترین مانع در برابر امیال شیطانی و منافع مادی خویش می دانند، با طرح پروژه ی تقدس زدایی مانند: جدایی دین از سیاست، مشروعیت بخشیدن به پلورالیزم دینی، با شبه آفرینی و سکولار نمودن مفاهیم ارزشی و حیاتی، همچون ایجاد تردید و خدشه وارد نمودن به مسأله بسیار مهم و مقدس ولایت فقیه که متضمن استمرار خط انبیاء و سعادت جوامع انسانی است، قصاص که به صراحت قرآن، مایه ی حیات و امنیت فردی و اجتماعی انسان ها است، به عنوان حکم خشونت آمیز مطرح نمودن، و یا شهادت سالار شهیدان را نتیجه ی خشونت جداد بر شمردن و همه ی اینها بیانگر وجود یک توطئه ی خزنده ی فرهنگی برای خارج کردن پایانه های احکام نظری و عملی اسلام از صحنه ی زندگی جامعه ی بشری است.
در چنین شرایطی بر اهل قلم و اندیشمندان متعهد و متدین که مرزبانان معارف الهی اند، فرض است که در برابر مجسمه ی شبه افکنان که دانسته یا ندانسته ارکان دین خدا را هدف قرار داده اند، قلم هدایت اندیشه ها از نیام برکشیده و برای رفع غبار به شهادت از چهره ی گوهر دین و اذهان و افکار مردم به ویژه نسل جوان از هیچ کوششی دریغ نکنند.
البته این امر زمانی تحقق می یابد که شبه زدایی های منطقی و صحیح در قالب متد ها و روش های نوین جوان پسند تهیه و عرضه گردد(قائمی، علی.1371).
به رغم گذشت قرن ها از عصر جاهلیت و بی خبری مردم در بعضی جوامع باستانی، جای تعجب و تأسف است که بگوییم در عصر اتم و در اوج تکنولوژی و مدرنیسم و با وجود
پیشرفت های شگرف در فرهنگ ها و تمدن ها هنوز شاهد برخی بینش ها و تفکرات خرافی نسبت به نوزادان دختر هستیم.
اگر نگوییم که دختران مورد بی توجهی و گاه بی مهری برخی پدران قرار می گیرند اما یک نکته مسلم است و آن این که کم نیستند پدران و مادرانی که فرزند پسر را ترجیح می دهند و دختر را مورد کم مهری و کم توجهی قرار می دهند.
دختر و پسر هر دو انسانند و فضیلت و برتری هر انسان به مراتب انسانیت او بستگی دارد. هر کس در کسب کمالات انسانی به نقطه ی مطلوبی رسیده باشد در حقیقت چنین کسی می تواند انسان برتر جانشین خدا در زمین باشد.طرز تفکر دیگری که اکنون برخی روشنفکران و دگر اندیشان غربزده، هویت باختگان و یا مغرضان در پی اشاعه ی آن هستند، این است که اسلام را مخالف آزادی فعالیت زنان و دختران معرفی نمایند و بگویند: حقوق زنان و دختران در اسلام مورد غفلت قرار گرفته و ارزش آنان کمتر از مردان انگاشته شده است. هر چند هر انسان منصفی با اندکی آشنایی با معارف اسلام، بی پایگی این ادعاهای موهوم را در می یابد، روزی که دست توانا و هنرمند خالق هستی بر خاک نقش آفرینی کرد و آدم ابولبشر به عالم ناسوتی آورد و او را خلیفه ی خود خواند همسرش را نیز آفرید تا مایه ی آرامش و سکون وی باشد و در قلب هایشان مودت و رحمت را جایگزین ساخت و بدین سان اولین خانواده در تاریخ بشریت بر پایه ی مهر و الفت بنا گردید. از آن روز تا عصر حاضر که میلیاردها زن و مرد از نژادها و مذاهب و جوامع مختلف، به سبک ها و شیوه های گوناگون در این عالم زندگی می کنند و پیشرفت های عظیم بشر در صنعت و فن آوری و علوم و ارتباطات، بسیاری از موازنات طبیعت بر هم زده است، روابط زن و مرد دوران های مختلفی را پشت سر گذاشته است. مطالعه ی سیر تاریخی تحولات و تغییرات در جایگاه هر یک از زن و مرد نسبت به دیگری و رقابت در کسب برتری هر جنس بر جنس مخالف مسلما حاوی نکاتی جالب و درس آموز برای نسل امروز خواهد بود تا بدانند آنچه که امروز زن و مرد به اصطلاح متمدن بدان دست یافته اند پس از طی چه مراحلی صورت پذیرفته است و هر یک ار آنها تا چه اندازه ای به جایگاه واقعی و در خور شأن خود نزدیک و یا از آن دور شده اند.
بررسی نظر دین مبین اسلام بر منزلت اجتماعی دختران در دورانهای بیش از اسلام بهتر می توان دریافت که آنچه اسلام به عنوان کامل ترین آیین آسمانی و دستور زندگانی برای بشر سرگردان به ارمغان آورده است، تنها راهی است که می تواند انسان را به منزلگاه نهایی رهنمون کند. منزلگاهی که آزادی، عشق،ایمان، اخلاق، و تمام ارزش ها را یکجا در خود دارد.
ندای ملکوتی و آسمانی « اِنی جاعلٌ فیِ الاَرضِ خَلِیفَته » و بسیاری از آیات دیگر که سخن از شأن والای انسان در نظام آفرینش را مطرح کرده است، بدون شک متوجه جنس زن یا مرد به طور خاص نیست، بلکه در طی مراتب والای کمال انسان، آنچه موجب موفقیت و قرب بیشتر به آستان مقدس ربوبی و حیات طیبه مطلوب می باشد پروا پیشگی و عمل صالح است و هر کس به انجام وظیفه ی الهی و انسانی خویش پایبند تر باشد به مقصد نزدیک تر است. خداوند در قرآن کریم
می فرماید:
« مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَکِرَ أو اُنثی و هُوَ مُؤمِنُ فَلَنُحیِیَنَهُ حَیاةً طَیبَةً »
یعنی : هر کس از مرد و زن کار نیکی به شرط ایمان به خدا به جای آورد، ما او را در زندگانی خوش و با سعادت می گردانیم و اجری بسیار بهتر از عمل نیکی که انجام داده، به او عطا می کنیم.
1-1 بیان مسئله :
در تربیت دختران نکات و لطایفی است که هر ولی و مربی مسئولی باید بدان توجه کند به ویژه در تربیت اسلامی آنان که اصل تفاوت بر تربیت بر مبنای جنسیت است، و روزی باید راهی طریقی شود که در آن دو گونه تربیت را با دو گروه از ویژگی های زیستی، فطری و عاطفی عرضه کند نظامی برای تربیت پسران و نظامی دیگر برای دختران ما در این بحث توجه جدید و بیشتری به تربیت دختران و ساختن آینده ی آنان عرضه خواهیم داشت (قائمی، علی.1362).
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.