پایان نامه بررسی دیدگاه معلمان ابتدایی و تاثیر هدیه های آسمانی پایه دوم ابتدایی
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی دیدگاه معلمان ابتدایی و تاثیر هدیه های آسمانی پایه دوم ابتدایی شهرستان لامرد بوده است.روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و حجم نمونه برابر با 30 نفر از معلمان سال دوم ابتدایی بوده است. جهت انتخاب معلمان آموزش و پرورش شهرستان لامرد از روش تصادفی متناسب با حجم و تصادفي استفاده شد.
ابزارهاي اندازه گيري، در اين پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که داراي 2 قسمت بوده كه هر قسمت شامل پنج سؤال و جمعاً 10 سؤال با طيف پنج گزينه اي داشته است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون درصدی استفاده شد.یافته ها نشان داد، میانگین نظرات معلمان پایه دوم ابتدايي شهرستان لامرد ،در زمینه توانايي كتاب درسي هديه هاي آسمان سال دوم ابتدایی در ايجاد محبت و علاقه مندي نسبت به خداوند، ايجاد محبت و احترام نسبت به پيامبران ،معصومين ، (ع) و اولياي دين، انجام كارهاي نيك و دوري از بدي ها، تمايل به انجام آداب اسلامي دستورات اخلاقي اسلام، ايجاد گرايش و علاقه مندي به مشاركت در مراسم ديني و انقلاب اسلامي و ايجاد علاقه مندي نسبت به تلاوت و فهم قرآن كريم در دانش آموزان پايه مذکور بزرگتر از سطح متوسط بوده است.
مقدمه
آموزش و پرورش فر آیند ی است که برای تغییر و تعدیل رفتار فراگیران تلاش می کند و برای تحقق هدفهایی مشخص به فعالیت می پردازد در این عرصه پهناور عوامل گوناگونی تاثیر گذارند.نقش اساسی به عهده برنامه درسی است که شامل اهداف ، محتوا ، روشها و ارزشیابی می شود. محتوا از عناصر و فرآیند های برنامه درسی است و می تواند از طریق کتاب درسی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عرضه شود. کتابهای درسی یکی از عوامل اساسی رشد و توسعه یادگیری شناختی کودکان در جهان امروز است استفاده از روش تحلیل محتوا در زمینه آموزش و پرورش مبتنی بر این فرض اساسی است که هر وسیله ارتباط مانند کتاب دارای پیامهای نهانی و آشکاری است که خواننده را تحت تاثیر قرار می دهد . نقش کتاب در فرآیند تعلیم و تربیت فراهم کردن امکانات و شرایط مناسب برای ایجاد تغییرات مطلوب رفتاری در دانش آموزان از طریق آموزش است. کودکان در هر سن و سالی به تعلیم و تربیت نیاز دارند. بی شک نظام آموزش و پرورش مهمترین نهاد رسمی است که در کنار خانواده عهده دار تعلیم و تربیت کودکان دوره پیش دبستانی تا پایان دوره دبیرستانی است. در دهه های اخیر تغییراتی مهم در برنامه های درسی و به تبع آن ، در تهیه و تنظیم کتابها و مواد آموزشی صورت گرفته است و این تغییرات برای شرکت دادن دانش آموزان در فعالیتهای آموزشی بوده است . چرا که تصور می شود دانش آموزان مصرف کنندگان بی چون و چرا اصلاحات آموزشی به حساب می آیند و قعطاً انجام دادن تغییرات در کتابهای درسی دادن اصلاحات در ابعاد گوناگون آموزشی بر دانش آموزان تاثیر گذار است.(امینی،1375)
محتوای برنامه درسی همان موضوعات درسی است از آن به عنوان وسیله ای برای رسیدن به اهداف استفاده می شود .محتوای برنامه درسی از نظر نقشی که در تحقق اهداف برنامه بازی می کند از اهمیتی خاص بر خوردار است .یکی از اصول کلی آموزش ، شرکت فعال یادگیرنده در امر یادگیری است، به نحوی که بتواند با محتوای کتابهای درسی خود در گیر شود و واکنشی فعال از خود نشان دهد، چرا که یادگیری حقیقی هنگامی صورت می گیرد که دانش آموز خود فعال در فرایند یادگیری باشد. بنابراین اصلاح و تغییر کتابهای درسی یکی از نیازهای مبرم نظام آموزشی به ویژه نیاز فراگیران است که باید در چرخه نظام تعلیم و تربیت برای جامعه و زندگی در نظام اجتماعی صورت گیرد. در چند سال اخیر تغییرات بسیار در کتابهای دوره ابتدایی صورت گرفته که یکی از این تغییرات ، اصلاح و بازنگری کتابهای درسی تعلیمات دینی است. این کتابها از سال 1381 با نام هدیه های آسمان و کتاب کار و با محتوای جدید چاپ و تدریس می شود. کتاب هدیه های آسمان و کتاب کار پایه دوم دبستان اکنون در همه مدارس کشور تدریس می شوند. از آن جهت که کتاب جدید التالیف بوده و تحقیقی روی آن صورت نگرفته است ، نویسندگان این مقاله لازم دانستند که از نظر محتوایی آنها را به روش تجزیه و تحلیل ویلیام رومی تجزیه و تحلیل کنند.(جوادی،1377)
پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و اهمیت تربیت دینی در نظام اسلامی و توجه و افردست اندر کاران تعلیم و تربیت به آن قطعاً از جمله عوامل تاثیر گذار در عرصه تربیت دینی و ارائه مواد آموزشی دینی در مقاطع گوناگون است. انتظار طبیعی آن است که این مواد باید ، در صورتی که از شرایط مناسب از قبیل قوت متن و تناسب آن با مقطع سنی و تحصیلی و پاسخگو بودن به نیازهای دینی و شیوه های تدریس مناسب برخوردارباشد، نقش اساسی در تقویت باورهای دینی دانش آموزان داشته باشد و آنان را به احکام علمی و رفتارهای اخلاقی پایبند نماید. پرسش این است که آیا در نظام آموزش و پرورش ما آن گونه که بایسته است این شرایط مورد توجه قرار گرفته است یا نه ؟ آیا کتابهای دینی از محتوایی پویا متناسب با نیازهای دینی و آموزشی دانش آموزان مقاطع مختلف برخوردار است ؟ ( قمصری ، 1380 ، ص 55) آیا کتابهایی با حجم نسبتاً زیاد و گاهی با مطالب سنگین و دشوار به ویژه در مقطع ابتدایی تاثیر لازم را در تربیت دینی دانش آموزان می گذارند؟ (نگاه به رویدادهای آموزش و پرورش ، 1381) آیا بررسی میزان اثر گذاری و به فعالیت وا داشتن دانش آموزان نیازمند به تحقیق و بررسی است ؟(کریمی ، 1380، ص 82) آیا حاصل تحقیق می تواند برنامه ریزان درسی و نویسندگان کتابهای درسی را از نتیجه فعالیتها و برونداد تلایشان مطلع نماید.
شایان ذکر است که گروه دینی و قرآن دفتر برنامه ریزی درسی به منظور ترغیب دانش آموزان به امر فراگیری تعلیمات دینی (نگاه به رویدادهای آموزش و پرورش ، 1381) مبادرت به تالیف کتاب هدیه های آسمان و کتاب کار برای پایه دوم در سال تحصیلی (82-1381) کرده است. این تحقیق در نظر ر دارد به تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان و کتاب کار در مقایسه با کتاب تعلیمات دینی قبل (پایه دوم) بر اساس روش تحلیل محتوای (ویلیام رومی ) بپردازد. همچنین سعی در روشن شدن این نکته مهم دارد که آیا کتاب جدید نیز گاهی دارای محتوای غیر فعال (کریمی ، 1380 ، ص 82) و یا خسته کننده است (موسی پور ، 1370) یا واجد تاثیر گذاری تربیتی ضعیفی است (مرعشی ، 1381، ص 5) یا مطالب را با کیفیتی بهتر عرضه می دارد. یعنی اینکه آیا محتوای آن پویا است ؟ آیا با کتاب قبلی متفاوت است؟ تحقیق حاضر بر این است که میزان فعال و غیر فعال بودن کتابهای فوق و نیز میزان درگیری دانش آموزان را نسبت به متن پرسشها و تصاویر بررسی کند، بدین منظور که آیا در کتابهای جدید التالیف میزان فعال کردن و درگیر ساختن دانش آموزان نسبت به کتاب قبلی بیشتر است یا نه ؟ آیا متن ، پرسشها و تصاویر به صورتی پویا ارائه شده است ؟ به هر حال امید است ، تدوین کنندگان این کتابها با بهره گیری از یافته ها و نتایج این تحقیق ، کتابها را مورد تجدید نظر قرار دهند.(کریمی،1380)
بیان مساله
بي شك نظام آموزش و پرورش مهمترين نظام در امر تعليم و تربيت كودكان هر جامعه محسوب مي گردد . اوليو (2000) براين باور است كه اگر نظام آموزش و پرورش جوامع را حذف كنيم ،باید شاهد يك جامعه ایستا و خالی از رشد و بالندگی بود به طوری که با شیوع هرج و مرج، همه چیز نابود خواهد شد. بر اين اساس،اهميت نظام آموزش و پرورش براي تمامی اندیشمندان و مردم عادی بديهي مي باشد.
در نظام آموزشي كودكان و نوجوانان ،كتاب درسي جايگاه ويژه اي دارد و بسياري از اهداف آموزش و پرورش از طريق محتواي كتاب هاي درسي به دانش آموزان ،آموزش داده ميشود.مدگلي و اندرمون (2003) محتواي كتاب ها را مهمترين بخش آموزش مدارس توصيف ميكنند به طوری كه اكثريت كشورها بيشتر اهداف آموزش خود را از طريق آن دنبال ميكنند .
در كشور ما، در ميان انواع مواد درسي مختلف،درس ديني جزء لاينفك برنامه درسي مدارس به شمار ميرود.اين اهميت حتي پيش از انقلاب اسلامي نيز به خوبي قابل احساس بود.در سالهاي اخير، توجه به رويكردهاي جديد در امر آموزش ( نظير همراهي تربيت با تعليم ،به فعليت رسانيدن استعدادهاي نهفته ، توجه به آموزش غيرمستقيم ، يادگيري مشاركتي و فعال ، خلاقيت و تلفيق ) نيازهاي نو در عرصه آموزش دين، توجه بيش از پيش به جنبه هاي نگرشي ( عاطفي ) و عملي ( و نه صرفاً مهارتي ) آموزه هاي ديني ، لزوم بهره گيري از روش هاي نوين در تعليم وتربيت ديني و توجه به بيش از پيش به تربيت ديني در كنار تعليم آن به منظور شكل گيري رفتارهاي ديني و تقويت احساس ديني همراه با شناخت و تفكر در دين ،متخصصين تعليم و تربيت ديني را بر آن داشته است تا با برنامه ريزي دقيق به كار تهيهي برنامه اي جديد براي درس ديني اقدام نمايند ( دفتر برنامه ريزي و تأليف كتاب هاي درسي، 1382 ).
تربيت ديني را بايد وظيفه اي خطير و در عين حال مشكل دانست وظيفه اي كه نمي توان آن را دست كم گرفت و يا از زير بار آن شانه خالي كرد . وظيفه اي كه بخصوص اگر سروكار مربي با كودكان بيفتند ، توانايي فراوان و دانش بسيار مي طلبد . اين دانش و توانايي شامل موارد زير ميباشد :
1- آگاهي از ويژگي هاي روان شناختي كودك
2- آشنايي با معارف ديني و آموزه هاي آن
3- آشنايي با رويكردها ، روش ها ، شيوه ها ، قالب ها وابزارهاي تربيت بدني كودكان
4- برخورداري از هنر معلمي
5- برخورداري از منش و خصال نيكو ( دفتر برنامه ريزي و تأليف كتاب هاي درسي، 1382 ).
باربر (2000) نقش معلمان را در انتقال دانش و آگاهي به دانش آموزان بسيار مهم توصيف نموده و بر اين باور است، در صورتي كه محتواي كتاب هاي درسی داراي مطالب غني باشد و معلم بتواند بخوبي آنها را انتقال دهد ، اهداف از پيش تعيين شده دولتمردان محقق خواهد يافت .
كتاب هديه هاي آسمان از جمله كتاب هاي جديد التأليف سازمان آموزش و پرورش در دوره ابتدايي ميباشد كه نسبت به كتاب هاي ديني سالهاي گذشته تغييرات زيادي نموده است . اهداف عاطفي اين كتاب ها به 7 هدف عمده به شرح زير تقسيم شده است :
1- محبت و علاقه مندي نسبت به خداوند
2- محبت و گرايش نسبت به پيامبران ،معصومين (ع) واولياي دين
3- گرايش نسبت به انجام كارهاي نيك و دوري از بدي ها
4- تمايل به انجام آداب اسلامي و دستورات اخلاقي اسلام
5- گرايش و علاقه مندي به مشاركت درمراسم ديني و مراسم مربوط به انقلاب اسلامي
6- علاقه مندي نسبت به تلاوت و فهم قرآن كريم
7- تمايل به عمل به احكام شرعي
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.