پایان نامه بررسی عوامل مؤثر بر بروز رفتارهای غیر اخلاقی در محیط کار
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر بروز رفتارهای غیر اخلاقی در محیط کار انجام شده است.هفتاد و پنج نفر از کارمندان از سازمان امور مالیاتی کشور دولتی به پرسشنامهای که بر اساس الگوی چهاربعدی عوامل مؤثر رفتارهای غیر اخلاقی(ویژگیهای فردی/ویژگیهای محیط/تعامل فرد و محیط/روابط میان افراد).طراحی و تنظیم گردیده بود،پاسخ دادند.نتایج حاکی از آن است که ویژگیهای فرد،بیشترین تأثیر را بر بروز رفتارهای غیر اخلاقی دارد و روابط و تعامل میان افراد،کمترین درجه تأثیرگذاری را دارند.کاربرد ضمنی نتایج بدست آمده برای کارکنان رده بالای سازمان با توجه به نقشی که در هدایت و رهبری کارکنان در نیل به اهداف سازمان دارند،قابل توجه بوده و در قسمت بحث و نتیجهگیری به آنها اشاره شده است.
1-1مقدمه :
مسایل اخلاقی در حقیقت عمدهترین معضل مدیریتی هستند،زیرا تقابل میان عملکرد اقتصادی(که بوسیله درآمدها،هزینه و سود اندازهگیری میشود)و عملکرد اجتماعی(که در قالب تعهدات سازمان در داخل و خارج در قبال دیگران بیان میشود)،را بیان میدارد. هرچند در خصوص ماهیت تعهدات سازمان تفسیرهای متعددی انجام شده،اما بسیاری معتقدند که این تعهدات شامل حمایت از کارگران و کارکنان محلی،حفظ بازارهای رقابتی و تولید و ارائه محصولات و خدمات مفید و مطمئن است.مشکل مدیریت در مورد اینگونه تعهدات این است که،هم برای سازمانها(که عملکرد آنها از طریق استانداردهای مالی ارزیابی میشود)و هم برای مدیران(که در معرض کنترلهای مالی قرار دارند هزینهبر است.یک توازن«صحیح»،«مناسب»یا«منصفانه»بین عملکرد اقتصادی و اجتماعی یک شرکت وجود دارد و مشکل مدیریت نیز یافتن این توازن است.البته میتوان آن را نادیده گرفت و ادعا نمود که این مشکل به هیچوجه وجود ندارد.همانگونه که این ادعا به پیدایش دو دیدگاه مختلف منجر شده است..
دیدگاه نخست معتقد است که مدیریت فقط باید به فعالیتهای اقتصادی بپردازد. این دیدگاه در واقع یکی برداشت سطحی از تفکر قرن نوزدهم در مورد کار است که بر اساس آن ماهیت معادن زغالسنگ،ناامنی و طبیعت کارخانههای فولاد،ایجاد آلودگی همراه با سودآوری است.خوشبختانه ظاهرا این باور دیگر رواج ندارد و بیشتر مدیران از تأثیر تصمیمات و اعمال خود بر سازمان و جامعه آگاهی دارند.
دیدگاه دوم که رایجتر است،ناشی از ساده انگاشتن بیش از حد مسأله فعالیتهای اجتماعی است.طرفداران این دیدگاه ممکن است در آغاز با اندکی تعصب بگویند«هیچ شرکتی حق دور ریختن ضایعات و زبالههای خطرناک را ندارد،هیچ شرکتی نباید پرداختهای غیر قانونی(رشوه)داشته باشد یا محصولات ناایمن تولید کند»و سپس عنوان کنند البته«این مشکلات اخلاقی حل شده،بهتر است به مسایل جالبتر و کلیتری در مورد تخصیص مناسب منابع کمیاب بپردازیم».این دیدگاه اهمیت مسایل اخلاقی در مدیریت را نادیده گرفته و فرض میکند که مسایل اخلاقی تنها یک طرف«بلی»و یک طرف«خیر»دارند و منافع مشخص اقتصادی و هزینههای اجتماعی با یکی از این دو راهحل همراه هستند،بنابراین برای اتخاذ تصمیمی مناسب،تنها به سطح بسیار سادهای از درک مسایل اخلاقی نیاز است.باید در نظر داشت که مسایل اخلاقی راهحلهای متعددی دارند که هریک پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خاص خود را دارد ولی احتمال استفاده از برخی از این راهحلها کم و بسیاری از آنها نیز تأثیرات ویژهای بر مدیران دارند.
عدم رعایت برخی از معیارهای اخلاقی،نگرانیهای زیادی را در بخشهای دولتی و غیر دولتی به وجود آورده است.سقوط معیارهای رفتاری در بخش دولتی،پژوهشگران را واداشته تا به منظور فراهم نمودن مسیر مناسب،به دنبال مبناهای نظری باشند.در این رابطه دنیس ایوز1،عضو کمیسیون خدمات دولتی استرالیا گفته است:«ما باید آداب و رسوم جدیدی را بنا نهیم،در غیر این صورت،گویی افراد را به رانندگی در بیابانی مجبور نمودهایم که هیچ نقشهای از آن در اختیار ندارند
منظور«ایوز»این است که سازمانها باید در راستای ارتقای اصول اخلاقی اقدام نمایند.هرساله بودجههای هنگفتی از سوی سازمانها در زمینههای مختلف هزینه میشود.اما شاید کمتر بودجهای به این امر اختصاص یافته باشد.یک چارچوب اخلاقی،نمایانگر محیط اساسی،اجتماعی و اقتصادی بوده و درعینحال بر آن تاثیر میگذارد.آنچه که در عرصهء سیاست،اقتصاد یا اجتماع،به عنوان رفتاری قابل قبول فرض شده است،به اصول عدالت،تساوی،انجام وظیفه یا متکی میباشد.البته این باورها مطلق نیست و به مرور زمان و در کشورهای مختلف تحت تاثیر سیاست،مذهب،اقتصاد و بافت اجتماعی تغییر میکند.
تعریف رفتار اخلاقی بسته به سن و فرهنگ متفاوت است.خصوصیاتی از قبیل صداقت،امانتداری،عدالت و انصاف مهربانی،مفید بودن و…اغلب به رفتار اخلاقی نسبت داده میشوند و به نظر میرسد افرادی که چنین ویژگیهایی را از خود بروز میدهند،به طرز اخلاقی رفتار کردهاند.از لحاظ تاریخی سه نهاد خانواده،مذهب و دولت،نقش تعیینکنندهای در تعریف رفتار اخلاقی داشتهاند ولی امروزه افراد معمولا خود را ملاک و معیار اخلاقی یا غیر اخلاقی بودن رفتارهایشان قرار میدهند .
اخلاقیاترا میتوان اینگونه تعریف نمود:استانداردهای رفتاری قابل قبول اجتماعی که هدف آنها جلوگیری از بروز رفتارهایی است که به نفع فرد و به ضرر دیگران است،رفتار غیر اخلاقی1نیز عبارت است از رفتاری که این استانداردها را نقض میکند. میتوان چنین فرض کرد که معیار تعیین رفتار اخلاقی و غیر اخلاقی،ذهنی بوده و تابعی از ادراک و برداشت فرد از انتظارات رفتاری میباشد.البته برخی رفتارها از قبیل دزدی، فریبکاری و…در اغلب فرهنگها غیر اخلاقی تلقی میشوند .
میتوان اصول اخلاقی شرکت را بدینگونه تعریف کرد:«اصول راهنما در سازمان که رهنمودی برای تصمیمگیری و رفتارها خواهند بود».در حال حاضر شرکتهای بازرگانی دنیا با انبوهی از اطلاعات درباره اهمیت اصول اخلاقی،مواجه هستند. استراتژیستها مسئول نظارت بر شرکتها به منظور حصول اطمینان از اصول اخلاقی در گفتار و عمل میباشند.اصولا اخلاقیات توسط ارزشها تعیین میشوند. مسایل اخلاقی متعددی در محیط کار وجود دارد و بنا به یافتهها،بیش از نیمی از کارکنان درگیر مسایل و رفتارهای غیر اخلاقی و غیر قانونی هستند.اخلاقیات عبارت است از مطالعه تعهدات و الزامات اخلاقی و تفکیک درست از نادرست،همچنین میتوان آن را وسیلهای برای تبدیل ارزشها به عمل دانست.به عنوان مثال شاید شما برای محیط تمیز،ارزش قایل باشید و مواد بلا استفاده را در محیط زیست نریزید،حتی در صورتی که بیشتر مدیران و کارکنان، اصول اخلاقی را رعایت کنند و به آنها پایبند باشند،باز هم ممکن است مسایل اخلاقی در محیط کار وجود داشته باشد.بر اساس مطالعهای که توسط لیندا کی تروینو و کاترین ای نلسونانجام گرفته مسایل اخلاقی رایج عبارتند از:دروغ گفتن به مشتریان،تبعیض شغلی، آزار و اذیت جنسی،ارتشا،مبالغه در خصوص قابلیتها و ویژگیهای کالاها و خدمات و استفاده از اموال شرکت به منظور جهت کسب منفعت شخصی.از جمله مسأله اخلاقی دیگر،استفاده از نیروی کار ارزانقیمت خارجی به منظور تولید کالا با هزینه پایین میباشد.برخی از شرکتهای معروف،به سوء استفاده از کارگران و استثمار آنها متهم شدهاند.به عنوان مثال شرکت چان سی که در جنوب چین به تولید کیف مشغول است و محصولات خود را از طریق فروشگاههای وال-مارتو پیلسبه فروش میرساند،متهم شده است که از کارگران ماهانه 15 دلار بابت جا و غذا میگیرد در حالیکه در ماه حدود 22 دلار به آنها پرداخت میکند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.