پایان نامه بررسی و تاثیر تمرینات ورزشی جهت کاهش ودرمان درد کمر
فهرست محتوا
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1. مقدمه
کاهش فعالیت بدنی و بیتحرکی که حاصل جامعه مدرن است، انواع بیماریها و ناراحتیهای جسمانی و روانی را به دنبال دارد که بهبود آنها صرف هزینههای بسیار زیادی را در بر خواهد داشت (19). پس از سردرد، کمردرد دومین درد شایع جامعه آمریکا است (16). همچنین کمر درد اصلیترین علت از کار افتادگی زود هنگام در کشور آمریکا است (27). کمر درد مهمترین عامل محدودکننده فعالیتهای شخصی و اجتماعی است به گونهای که 23 روز از روزهای سال برای هر فرد تلف میشود (16). به دلیل نقش اساسی ستون فقرات در فعالیتهای روزمره و تحمل فشارهای مکانیکی داخلی و خارجی احتمال بروز آسیب در این اندام بسیار زیاد است و زمانی که ستون فقرات دچار آسیب شود میتواند باعث دردناک شدن آن ناحیه آسیب دیده و در نتیجه اختلال در حرکت شود (33).
تقریباً تمام مردم حداقل یک بار در طول زندگی خود کمر درد را تجربه کردهاندکه در میان بزرگسالان بسیار رایج است و اغلب در اثر استفاده بیش از حد یا کشیدگی و آسیب عضلات به وجودمیآید. کمر درد نیز همانند بسیاری از عارضهها، در زمان استرس بدتر میشود. میتوان گفت که کاهش استرس این درد را قابل تحملتر میسازد (26). بنابراین شاید به توان انجام حرکات ورزشی مناسب و وضعیت بدنی صحیح هنگام انجام فعالیتهای روزانه را به عنوان یکی از کم هزینهترین روشهای پیشگیری مطرح کرد (17).
با توجه به تحقیقات انجام شده در زمینه پیشگیری و درمان کمر درد، هنوز سؤالات زیادی در این زمینه مطرح میشود که باید با پژوهشها و تحقیقات وسیع، اصلاحات علمی و مطالعات گستردهای در این حوزه انجام شود. به همین جهت در این پژوهش سعی داریم تا به بررسی و تأثیر تمرینات ورزشی جهت کاهش ودرمان درد کمر بپردازیم.
در این فصل پس از بیانمسئله و ضرورت و اهمیت آن، اهداف، فرضیهها و محدودیتهای آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در پایان فصل نیز واژههای تحقیق تعریف شده است.
1-2. بیان مسئله
درد کمر در اثر شرایط تخریبی از قبیل آرتریت، بیماری دیسک، پوکی استخوان، عفونتهای ویروسی، استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید، فتق دیسک و شکستگی مهرهای (مثلاً ناشی از پوکی استخوان)، آسیبهای وارد بر مفصل یا دیسک، آسیبهای قبلی (به ویژه هنگامیکه زمانی کافی برای درمان آنان اختصاص داده نشده است) و ناهنجاریهای مادرزادی ستون فقرات ایجاد میشود. عواملی از قبیل چاقی، سیگار کشیدن، افزایش وزن در دوره حاملگی، فشارهای روانی، ضعف بدنی، قامت نامناسب و بدخوابی نیز میتوانند در ایجاد کمردرد نقش داشته باشند (26).
کمردرد صرفاً به افراد غیرفعال وغیر ورزشکار محدود نمیشود، بلکه در بین ورزشکاران و افراد فعال از نظر بدنی نیز این عارضه به کرات دیده میشود (16). ناراحتیهای ناحیه کمر در افراد غیرورزشکار ناشی از وضعیت نامناسب قرارگیری بدن، ضعف عضلانی یاانعطافپذیری نامناسب و غیرکافی است (13).
به کارگیری اصول ارگونومی (طراحی ابزارها و وسایل منزل برای جلوگیری از آسیب بدنی) در خانه و محیط کار میتواند به حفظ سلامت کمر کمک کند (27). علائم درد کمردر میان افراد متفاوت میباشد و افراد اغلب در موقع خم شدن برای برداشتن اشیاء دچار درد شدید میشوند. تمرینات ورزشی در صورتیکه به شکل کنترل شده، تدریجی و فزاینده انجام گیرند، مواد غذایی بیشتری را به فضای دیسکها و بافتهای نرم رسانده و به حفظ سلامت عضلات، لیگامنتها و مفاصل کمک میکنند. همچنین، برنامه تمرینی منظم میتواند به بیماران درکاهش سفتی، ضعف، تکرار، شدت وطول زمان درد یاری رساند. یکی از نشانههای موفق بودن برنامههای ورزشی، متمرکز ساختن درد و پیشگیری از انتشار آن است (26).
قامت ضعیف میتواند یکی از علل ابتلا به کمر درد باشد و عواملی چون وضعیت خوابیدن، میز کار و مدت زمان ایستادن میتوانند در آن نقش داشته باشند. کمر درد و آسیبهای کمر اغلب در اثر ضعف عضلات شکم و کمر و قامت ضعیف به وجود میآیند (27).
عوامل زمینهساز کمر درد را عوامل بنیادی و ساختاریتشکیل میدهد که شامل ظرفیت هوازی، سن، آمادگی جسمانی، جنسیت، قدرت عضلانی و اختلالات آناتومیکی و وضعیت بدنی است. همچنین عوامل تفریحی نظیر فعالیتهای ورزشی وعوامل شغلی مثل شغلهای سنگین، حمل بار و تماس مداوم با ارتعاشات جسمانی و عوامل روانی نظیر اضطراب و افسردگی، عوامل محیطی نظیر سیگار کشیدن است (16). شایان ذکر است که نحوه اجرای تمرینات هوازی امری ضروری است. زیرا اگر درد در اندام تحتانی ایجاد شود استفاده از فعالیتهای بدون تحمل وزن بدن مانند شنا و دوچرخه ثابت دستی ضروری است (27).
علت عمده بسیاری از مشکلات کمر آسیب و صدماتی است که در طول سالیان دراز ایجاد میشود. این فرآیند تخریب نام دارد. خطر به وجود آمدن کمردرد در اثر بیماری دیسک یا فروپاشیدگی مهرهای، با افزایش سن افزایش مییابد. این امر میتواند علاوه بر فرآیند افزایش سن، ناشی از سبک زندگی غیر فعال و بی تحرک باشد (13).
عواملی از قبیل جابه جا نمودن و حمل وسایل سنگین به طور ناصحیح مهمترین عامل ایجاد فشارهای نامناسب به ستون مهرههاست. شایان ذکر است کهافسردگی، اضطراب، استرس و عوامل شناختی نظیر بزرگ شمردن اتفاقات کوچک، با درد و ناتوانی ارتباط تنگاتنگی دارند (13). حال سعی داریم با انجام کارهای صحیح و تمرینات ورزشی اصلاح شده مخصوص ناحیه کمردر رفع این مشکل گامی مؤثر برداریم. ورزش و فعالیت بدنی میتواند موثرترین و بهترین شیوه برای سرعت بخشیدن به بازیافت کمردرد و کمک به تقویت عضلات کمر و شکم باشد. حفظ و تقویت قدرت عضلات به ویژه برای افرادی که دارای مشکلات اسکلتی هستند اهمیت دارد (7).
تمرین وفعالیت بدنی میتواند درد کمر را تسکین داده و سرعت بازیافت را افزایش دهد (27). دو نمونه از معروفترین تمریناتی که به مبتلایان کمردرد توصیه میشوند روش ویلیامز و روش مکنزی هستند که در این تحقیق این دو روش مورد استفاده قرار میگیرد. روش ویلیامز بر روی فلکشن (تاشدن) کمر تاکید دارد. تمرینات تاکننده، شکم و سایر عضلات را تقویت و موجب کشش عضلات ولیگامنتهای کمر میشوند (26) تمرینات ویلیامز با هدف باز کردن سوراخ بین مهرهای و کشش عضلات تاکننده ران و باز کننده ستون فقرات همراه است (7). این تمرینات برای افرادی که در اثر نشستن زیاد دچار کمر درد شدهاند، مفیدترند (26).
روش مکنزی برروی اکستنشن کمر تاکید دارد. در تمرینات اکستنشن (باز شدن) عضلاتی که در مقابل ستون فقرات قرار دارند کشیده میشوند و ممکن است درد ناشی از فتق دیسک را کاهش دهند (26). این تمرینات با هدف افزایش قدرت و استقامت عضلات باز کننده، کسب وضعیت هایپر اکستنشن به منظور افزایش تحرک و کوشش در جهت جابجا نمودن مواد هسته به محل طبیعی خود انجام میگیرد (7). این تمرینات برای افرادی که در اثر ایستادن یا راه رفتن زیاد دچار کمر درد شدهاند موثرند (26). اتمرینات مکنزی بهترین نوع تمرینات برای افزایش قدرت عضلات خلفی ستون فقرات میباشد و برای بیماران با فتق دیسک و افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی مفید نمیباشد (7). مسئله این است که انواع تمرینات چه آثاری بر کمر درد و عوامل مرتبط با آن دارد.
1-3. ضرورت و اهمیت تحقیق
با توجه به شایع بودن این درد که در سنین مختلف دامنگیر جوامع بشری است و منجر به اختلالات جسمی و روحی روانی شده است، سعی بر آن است تا با اجرای تمرینات ورزشی و افزایش آگاهی در زمینه درمان و پیشگیری از درد کمر گامی در جهت رفع این مشکل برداریم. با توجه به شیوع بالای این درد و این که مقایسهای بین تمرینات هوازی و انعطاف پذیری و همچنین برنامه آموزشی صورت نگرفته، این مطالعه با هدف سنجش کارایی تمرینات هوازی و انعطاف پذیری به همراه برنامه آموزشی در بیماران مبتلا به کمر درد خفیف انجام میشود. موارد بسیاری از کمردردها را میتوان از طریق وضعیت صحیح قرارگیری بدن وبرنامه فعالیت بدنی که شامل حرکات کششی و تقویت عضلات شکم باشد، پیشگیری کرد (13).
نتایج تحقیقات انجام شده گویای این مطلب هستند که در بین افرادی که آمادگی جسمانی پایینتری دارند، درد کمر شیوع بیشتری دارد و ضعیف بودن عضلات شکم و کمر موجب حمایت ضعیف از ستون فقرات میشود که این امر به عنوان یک عامل مهم محدودکننده حرکت در بین افراد زیر 45 سال شناخته شده است (27). سهلترین و بهترین راه برای برطرف کردن و پیشگیری از کمردرد انجام یک سلسله حرکات نرمشی است که باید به طور منظم اجرا شود (13). کشش و تقویت عضلات شکم، کمر و پا مانع از آسیبهایی میشود که کمر درد را به دنبال دارند (27).
نتایج برخی تحقیقات در رابطه با تقویت عضلات و انعطافپذیری در ناحیه انتهایی کمر، حاکی از این بودکهدر افراد شرکت کننده نسبت به افرادی که این فعالیتها را انجام نداده بودند هیچ یک از تمرینات انعطافپذیری یا تقویت عضلات به شیوع و بروز درد مربوط نمیشد. همچنین افرادی که تمرینات کششی را به عنوان فعالیت ویژه انعطافپذیری انجامدادند، نسبت به افرادی که هیچ گونه فعالیت انعطافپذیری انجام ندادند و فقط در کلاس ورزشی شرکت کرده بودند در معرض خطر بالای درد انتهای کمر بودند. همچنین افرادی که از دستگاههای تمرین با وزنه استفاده میکردند نسبت به افرادی که حرکات نرمشی و یا فعالیتهای آزاد با وزنه را انجام میدادند در در معرض خطر بالای ابتلا به درد انتهای کمر بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از تمرینات کششی و یا استفاده از دستگاههای تمرین با وزنهاحتمالا به افزایش خطر پیشروی و ابتلای درد انتهای کمر منجر میشود و این یافته دربارهکسانی که از وزنههای آزاد استفاده کرده و یا حرکات کششی را انجام میدادند صدق میکرد (48).
تحقیق دیگری شرکت در فعالیتهای بدنی را در مدت 9 ماه جهت افزایش انعطافپذیری، توان، قدرت، تعادل وسلامت قلبی عروقی در افراد مسن (مرد و زن) در طولانی مدت مورد مطالعه قرار داد. در این مطالعه تاثیرات دوره بی تمرینی به مدت 3 ماه مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای انعطافپذیری بالا تنه و پایین تنه، ضربان قلب در هنگام استراحت و بعد از فعالیت ورزشی مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج بهبود چشم گیر در انعطافپذیری، ضربان قلب بعد از فعالیت ورزشی و تعادل در پایان این دوره را نشان داد. همچنین بهبود در تعادل و انعطافپذیری در پایان دوره بی تمرینی نیز حفظ شده بود. نتایج بیانگر این است که برنامه فعالیتهای بدنی در طولانی مدت باعث افزایش تعادل و قدرت در مردان و زنان میشود (49).
همچنین برنامه 4 هفتهای ورزشی، بهبود چشم گیری را درکاهش ناتوانی، بهبود استقامت عضلات تنه، بهبود قدرت باز کنندههای کمری و کیفیت زندگی افراد نسبت به گروهی که در گروه تمرینات فیزیوتراپی قرار داشتند و 2 بار در هفته تمرینات را انجام میدادند، نشان داده است (40).
در سالهای اخیر ناتوانی منجر به درد کمر شده و در کشورهای صنعتی پیوسته رو به افزایش است. هدف از درمان کمر درد مزمن، کاهش درد و افزایش عملکرد است. تمرین درمانی یک راه برد مدیریتی است که به طور گستردهای در درمان کمر درد استفاده میشود. در تحقیقی که بر روی بیماران کمردردی انجام شد، تأثیر تمرینات هوازی با شدت بالا روی درد و ناتوانی و اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا به کمر درد مزمن در مدت 12 هفته بررسی شد. بیماران در دو گروه تمرینات هوازی و گروه درمان غیر فعال قرار گرفتند و تأثیر تمرینات در کاهش درد در گروه هوازی بسیار چشم گیر بود. تمرینات هوازی با شدت بالا میزان درد، ناتوانی و فشارهای روانی را در بیماران با کمر درد مزمن، کاهش داد (44).
نتایج تحقیق درباره اثر پیلاتس (تمرینات کششی) بر کمر درد مزمنحاکی از این بود که بین گروه کنترل و گروه آزمایش که به تمرینات پیلاتس میپرداختند، تفاوت چشم گیری وجود نداشت. پیشنهاد یکی از مطالعات انجام شده برای بیمارانی که از درد کمر رنج میبردند، استفاده از روش درمانجسمانی بود. برای درمان کمر درد مزمن، تنوع وسیعی از مداخلات درمانی قابل دسترس هستند که انجام تمرینات هوازی برای قدرت عضلات به خوبی انواع مختلفی از تمرینات انعطافپذیری و کششی مورد استفاده قرار میگیرد (45).
هر چند تأثیر ورزش درمانی در درمان کمر درد مزمن در مطالعات مروری هنوز قابل بحث است. در سال 2000 ون تولدر روی بیماران کمردرد مزمن و کمر درد حاد به تمرین درمانی پرداخت و انواع مختلف تمرینات از جمله تمرینات خاص ناحیه کمر، شکم، فلکش، اکستنشن ایستا، پویا، قدرتی، کششی و تمرینات هوازی را انجام داد. نتایج حاکی از آن بود که این تمرینات برای افرادی که دچار کمر درد مزمن بودند مفید بودند ولی برای افراد مبتلا به کمردرد حاد مؤثر نبوده است (45).
با توجه به تناقضات موجود در نتایج، به نظر میرسد هنوز تحقیق پیرامون اثر برنامه تمرینات ورزشی هوازی و انعطافپذیری و مقایسه آنها در کاهش و درمان درد کمر لازم و ضروری است.
1-4. اهداف تحقیق
1-4-1. هدف کلی
هدف کلی این تحقیق بررسی اثردو برنامه تمرین هوازی و انعطافپذیری به همراه آموزش بر پیشگیری و درمان درد کمر و عوامل فیزیولوژیک زنان کم تحرک است.
1-4-2. اهداف جزئی
اهداف جزئی ویژه این تحقیق عبارتند از:
- بررسی اثر برنامه تمرین انعطافپذیری به همراه آموزشبر پیشگیری و درمان درد کمر و عواملفیزیولوژیکی (استقامت عضلانی، نسبت دور کمر به دور لگن، شاخص توده بدن، انعطافپذیری و تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک) زنان کم تحرک؛
- بررسی برنامه تمرین هوازی به همراه آموزشبر پیشگیری و درمان درد کمر و عوامل فیزیولوژیکی (استقامت عضلانی، نسبت دور کمر به دور لگن، شاخص توده بدن، انعطافپذیری و تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک) زنان کم تحرک؛
- مقایسه آثار برنامه تمرینات انعطافپذیری وهوازی به همراه آموزشبر پیشگیری و درمان درد کمر و عوامل فیزیولوژیکی (استقامت عضلانی، نسبت دور کمر به دور لگن، شاخص توده بدن، انعطافپذیری و تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک) زنان کم تحرک.
1-5. فرضیههای تحقیق
- برنامه تمرین انعطافپذیری به همراه آموزش برامتیاز پرسش نامه درد کمردر زنان کم تحرک اثر معنیداری دارد.
- برنامه تمرین هوازی به همراه آموزش برامتیاز پرسش نامه درد کمردر زنان کم تحرک اثر معنیداری دارد.
- بین آثار برنامه تمرین انعطافپذیری و هوازی برامتیاز پرسش نامه درد کمردر زنان کم تحرک تفاوت معنیداری وجود دارد.
- برنامه تمرینات انعطافپذیری به همراه آموزش برعوامل فیزیولوژیکی (استقامت عضلانی، نسبت دور کمر به دور لگن، شاخص توده بدن، انعطافپذیری و تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک) زنان کم تحرک اثر معنیداری دارد.
- برنامه تمرینات هوازی به همراه آموزش برعوامل فیزیولوژیکی (استقامت عضلانی، نسبت دور کمر به دور لگن، شاخص توده بدن، انعطافپذیری و تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک) زنان کم تحرک اثر معنیداری دارد.
- بین آثار برنامه تمرین انعطافپذیری و هوازی بر عوامل فیزیولوژیکی (استقامت عضلانی، نسبت دور کمر به دور لگن، شاخص توده بدن، انعطافپذیری و تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک) زنان کم تحرک تفاوت معنیداری دارد.
1-6. محدودیتهای تحقیق
1-6-1. محدودیتهای قابل کنترل
1-6-1-1. تمرینات در محدوده زمانی (17-16) انجام شد.
1-6-1-2. تعیین سن آزمودنیها تحت کنترل محقق بود.
1-6-1-3. حضور مرتب آزمودنیها به صورتیک روز در میان در روزهای فرد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.