پایان نامه سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال جرایم و تخلفات راهنمایی و رانندگی
فهرست محتوا
چکیده:
گسترش شهرها و توسعه شهرنشینی و افزایش استفاده از وسایل نقلیه، به رغم وضع مقررات گوناگون جهت استفاده از وسایل نقلیه باعث افزایش تخلفات و جرائم رانندگی شده است. در چنین شرایطی قانون گذار باید با سیاست جنایی سنجیده و مناسب، مجازاتهای تعزیری با سبقه حکومتی (بازدارنده) را برای تنبیه رانندگان متخلف و عبرت سایر رانندگان وضع کند. از آن جا که اصول بنیادین هر سیاست جنایی در سیاست جنایی تقنینی نمود مییابد، توجه به پیشگیری از جرم در قوانین و برنامه ریزی برای آن امری ضرووری است. در همین رابطه این تحقیق با تبیین مفاهیم سیاست جنایی تقنینی در حوزه جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی به بررسی قوانین ایران در این زمینه میپردازد. هرچند تدوین قوانین (جرم انگاری) یگانه راهکار پیشگیری از این جرائم و تخلفات نیست اما آنچه نگارنده در این تحقیق قصد دارد بدان بپردازد همین جرم انگاری و تأثیر آن بر پیشگیری میباشد. که با بررسی مراحل مختلف سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال این جرائم و تخلفات، ملاحظه میشود که قانون گذاران ایران از گذشته تا کنون در باب جرائم رانندگی از ابزارهای قهرآمیز و سرکوبگر حقوق کیفری (مجازاتها) بیش از هر حربه دیگری استفاده کرده است. البته جرم انگاری در این حوزه خالی از پیشگیری وضعی و اجتماعی نمیباشد. این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی صورت پذیرفته است و نتیجه کلی این تحقیق عبارت است از این که سیاست جنایی ایران در قبال جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی عمدتاً بر جرم انگاری و تعیین ضمانت اجراهای کیفری استوار بوده و چندان اثربخش ارزیابی نمیشود.
واژگان کلیدی: سیاست جنایی تقنینی، پیشگیری، تخلفات، جرائم رانندگی، پلیس راهور.
فهرست مطالب
- فصل اول: چارچوب مفهومی و بررسی قوانین و مقررات جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی……….11
- بخش اول: سیاست جنایی………………………………………………………………………………………………………..12
- گفتار اول: مقایسه مفاهیم سیاست کیفری و جنایی………………………………………………………………………13
- گفتار دوم: اقسام سیاست جنایی……………………………………………………………………………………………….15
- 1-سیاست جنایی تقنینی…………………………………………………………………………………………………………..16
- 2-سیاست جنایی قضایی………………………………………………………………………………………………………….17
- 3-سیاست جنایی اجرایی………………………………………………………………………………………………………….19
- 4-سیاست جنایی مشارکتی……………………………………………………………………………………………………….20
- بخش دوم: جرائم و تخلفات……………………………………………………………………………………………………22
- گفتار اول: شناخت جرائم………………………………………………………………………………………………………..22
- 1-انواع جرائم از حیث ماهیت…………………………………………………………………………………………………..22
- 2-تعریف جرم………………………………………………………………………………………………………………………..23
- گفتار دوم: تعاریف و اصطلاحات……………………………………………………………………………………………..24
- گفتار سوم: مفهوم شناسی تخلف رانندگی و پیامدهای آن…………………………………………………………….28
- 1-تخلف رانندگی……………………………………………………………………………………………………………………28
- 2-ماتریس هادون…………………………………………………………………………………………………………………….29
- گفتار چهارم: زمان ومکان وقوع تخلف……………………………………………………………………………………..30
- گفتار پنجم: علل و ریشههای تخلف رانندگی……………………………………………………………………………..30
- 1-عوامل انسانی………………………………………………………………………………………………………………………31
- 2-عوامل فیزیکی……………………………………………………………………………………………………………………..41
- 3-قوانین ونظارت بر اجرای آن………………………………………………………………………………………………….46
- فصل دوم: بررسی جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی از نظر اثربخشی و پیشگیری از این جرائم و تخلفات……………………………..52
- بخش اول: ارزیابی مقررات قبل و بعد از انقلاب در زمینه جرائم رانندگی………………………………………53
- گفتار اول: ارزیابی مقررات قبل از انقلاب در زمینه جرائم رانندگی…………………………………………………54
- 1-شمول احکام جرائم غیر عمدی مذکور در قانون مجازات عمومی 1304 به جرائم رانندگی……………54
- 2-مقررات مربوط به وسایل نقلیهٔ سنتی در آییننامه ونظامنامه امور خلافی 1317………………………….55
- 3-نخستین آییننامه ویژهٔ راهنمایی و رانندگی…………………………………………………………………………..56
- 4-نخستین قانون مدون ویژهٔ جرائم رانندگی در ایران………………………………………………………………..56
- 5-واکنش قانونگذار نسبت به جرائم رانندگی عمدی…………………………………………………………………..61
- گفتار دوم: ارزیابی مقررات بعد از انقلاب در زمینه جرائم رانندگی…………………………………………………62
- 1-انواع جرائم و کیفیت مجازات آنها………………………………………………………………………………………63
- الف- قتل غیرعمدی ناشی از تخلفات رانندگی……………………………………………………………………………63
- ب- صدمههای بدنی غیرعمدی ناشی از تخلفات رانندگی……………………………………………………………66
- 2- کیفیات مشددهٔ جرائم ناشی از تخلفات رانندگی…………………………………………………………………..69
- 3- بررسی مقررات تبدیل اجباری حبسهای جرائم رانندگی به جزای نقدی…………………………………..74
- بخش دوم: رویکرد کیفری قانون جدید رسیدگی به تخلفات………………………………………………………….86
- گفتار اول: بررسی سازوکار قطعیت مجازاتها درقانون جدید………………………………………………………..88
- گفتار دوم: بررسی سازوکار سرعت مجازاتها در قانون جدید………………………………………………………90
- گفتار سوم: بررسی سازوکار شدت مجازاتها در قانون جدید………………………………………………………91
- بخش سوم: ارزیابی سیاست جنایی تقنینی ایران در پیشگیری از جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی.95
- گفتار اول: مفهوم شناسی پیشگیری و انواع تقسیمبندی آن……………………………………………………………95
- 1-تعریف پیشگیری………………………………………………………………………………………………………………..95
- 2-تعریف مفهومی پیشگیری از جرم…………………………………………………………………………………………96
- 3-تقسیمبندیهای ارائه شده در خصوص انواع پیشگیری از جرم…………………………………………………96
- 4-تبیین چرایی پیشگیری از تخلفات رانندگی……………………………………………………………………………..99
- گفتاردوم: نقد سیاست جنایی تقنینی ایران در پیشگیری از جرائم وتخلفات راهنمایی ورانندگی………101
- نتیجهگیری……………………………………………………………………………………………………………………………104
- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………………105
- منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………….106
- چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..109
مقدمه:
توسعه شهرنشینی و افزایش استفاده از وسایل نقلیه باعث افزایش جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی شده است. تصادفات جادهای به بحرانی برای توسعه اجتماعی و سلامت عمومی جوامع تبدیل شده است و پیش بینی میشود در صورت عدم توجه به ایمنی ترافیک، این حوادث افزایش روزافزون داشته باشد. آمارهای تکان دهنده نام ایران را در ردیف ناامنترین کشورهای جهان در شاخصه ایمنی ترافیک قرار داده است. در این نوشتار برآنیم تا به سیر سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی و به تبیین تحولات سیاست کیفری ایران در قبال این جرائم و تخلفات بپردازیم. از آنجا که اصول هر سیاست جنایی در سیاست جنایی تقنینی نمود مییابد، توجه به پیشگیری از جرم در قوانین و برنامه ریزی برای آن امری ضروری است. به همین منظور در این تحقیق برآنیم به تعیین این موضوع که قانون گذار تا چه حد به اصول پیشگیری کیفری که شامل شدت مجازات، سرعت در اعمال مجازات، و قطعیت اجرای مجازات میشود، توجه داشته است و به بررسی قوانین و مقررات جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی از نظر اثربخشی و پیشگیری از این جرائم و تخلفات بپردازیم.
- بیان مسأله:
گسترش شهرها و توسعه خودروها در جوامع مختلف و به رغم وضع مقررات گوناگون جهت استفاده از وسایل نقلیه باعث افزایش تخلفات و جرائم رانندگی شده است. «هم اکنون تصادفات رانندگی در ایران دومین عامل مرگ و میر است.» (سوری و همکاران،9:1388). آمارهای تکان دهنده تصادفات، نام ایران را در ردیف ناامنترین کشورهای جهان در شاخصههای ایمنی ترافیک قرار داده است که آثار سوء اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، … آن به صورت ملموس قابل درک است. بنابراین باید با استفاده از ابزارهای پیشگیری به رواج فرهنگ صحیح استفاده از وسایل نقلیه و رعایت قوانین و مقررات مربوط کمک کرد و در عین حال با تعیین مجازاتها در جهت بازدارندگی فردی و عمومی در تحقق اهداف این سیاست کمک کرد. در چنین شرایطی قانون گذار باید با سیاست جنایی سنجیده و مناسب، مجازاتهای بازدارندهای را برای تنبیه رانندگان متخلف و عبرت سایر رانندگان وضع کند. در همین رابطه موضوع اصلی این تحقیق بررسی سیاست جنایی تقنینی ایران در برخورد با تخلفات و جرائم رانندگی و راههای پیشگیری از این تخلفات و جرائم میباشد.
امروزه در مفهوم موسع «سیاست جنایی عبارت است از کلیه تدابیر و اقدامهای پیشگیرانه و سرکوبگرانهای که توسط دولت و جامعه مدنی، جداگانه و یا با مشارکت یکدیگر، جهت پیشگیری از جرم، مبارزه با بزهکاری، اصلاح و یا سرکوب مجرم بکار برده میشود». (سیدمحمد حسینی،1383) هر سیاست جنایی جهت دستیابی به اهداف خود به ابزار کارآمدی احتیاج دارد که با توجه به ابزار مورد استفاده سیاست جنایی، میتوانیم آن را به سیاست جنایی تقنینی، سیاست جنایی قضایی و سیاست جنایی مشارکتی تقسیم نمائیم. سیاست جنایی تقنینی استفاده از ابزار قوانین که شامل قانون اساسی، قوانین جزایی و آئین دادرسی کیفری است، میباشد. از آنجا که اصول هر سیاست جنایی در سیاست جنایی تقنینی نمود مییابد، توجه به پیشگیری از جرم در قوانین و برنامه ریزی برای آن امری ضروری است. در این تحقیق با تبیین مفاهیم سیاست جنایی تقنینی در حوزه جرائم و تخلفات راهنمایی و رانندگی به بررسی قوانین ایران در جهت اجرای امر پیشگیری از این جرائم و تخلفات پرداخته میشود. از جمله جرائم مندرج در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1390 جرائم ناشی از تخلفات رانندگی است. این جرائم شامل قتل غیرعمدی و صدمات بدنی در نتیجهٔ بی احتیاطی، بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات دولتی و عدم مهارت راننده و نیز رانندگی بدون پروانه یا تغییر ارقام یا مشخصات وسیله شهرنشینی و افزایش استفاده از خودروها در جوامع مختلف و به رغم وضع مقررات گوناگون جهت استفاده از وسایل نقلیه باعث افزایش تخلفات و جرائم رانندگی شده است. «هم اکنون تصادفات رانندگی در ایران دومین عامل مرگ و میر است.» (سوری و همکاران،9:1388). آمارهای تکان دهنده تصادفات، نام ایران را در ردیف ناامنترین کشورهای جهان در شاخصههای ایمنی ترافیک قرار داده است که آثار سوء اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، … آن به صورت ملموس قابل درک است. بنابراین باید با استفاده از ابزارهای پیشگیری به رواج فرهنگ صحیح استفاده از وسایل نقلیه و رعایت قوانین و مقررات مربوط کمک کرد و در عین حال با تعیین مجازاتها در جهت بازدارندگی فردی و عمومی در تحقق اهداف این سیاست کمک کرد. در چنین شرایطی قانون گذار باید با سیاست جنایی سنجیده و مناسب، مجازاتهای بازدارندهای را برای تنبیه رانندگان متخلف و عبرت سایر رانندگان وضع کند. در همین رابطه موضوع اصلی این تحقیق بررسی سیاست جنایی تقنینی ایران در برخورد با تخلفات و جرائم رانندگی و راههای پیشگیری از این تخلفات و جرائم میباشد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.