پایان نامه مداخله عربستان در بحران بحرین از منظر حقوق بین الملل
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- مقدمه. 1
- بخش اول: بررسی تحولات بحران بحرین و جایگاه دفاع مشروع در حقوق بین الملل
- فصل اول :بررسی تحولات بحران بحرین.. 7
- گفتار اول: ریشههای بحران بحرین.. 7
- بند اول: عوامل اسلامی.. 8
- بند دوم: عوامل اجتماعی.. 9
- بند سوم: عوامل سیاسی.. 10
- بند چهارم: عوامل اقتصادی.. 11
- بند پنجم: وابستگی حاکمیت بحرین به ایالات متحده و عربستان. 13
- گفتار دوم: روند بحران از آغاز تاکنون. 14
- بند اول: روند بحران ازسال 1521 تا 1880. 15
- بند دوم: روند بحران ازسال 1895 تا 1971. 16
- بند سوم: روند بحران از سال 1971 تا 2002. 17
- بند چهارم: روند بحران ازسال 2004 تا 2010. 18
- بند پنجم: روند بحران ازسال 2011 تاکنون. 19
- گفتار سوم:رویکرد سازمانهای بین المللی ومنطقهای در قبال تحولات بحرین.. 21
- بند اول : رویکرد شورای امنیت.. 22
- بند دوم: رویکرد شورای حقوق بشر. 23
- بند سوم: رویکرد اتحادیه اروپا 24
- بند چهارم :رویکرداتحادیه عرب.. 25
- بند پنجم رویکرد شورای همکاری خلیج فارس… 26
- گفتار چهارم : رویکرد دولتها در قبال تحولات بحرین.. 27
- بند اول :رویکرد آمریکا 27
- بنددوم: رویکرد انگلیس… 28
- بند سوم: رویکرد ترکیه. 29
- بند چهارم: رویکرد عربستان. 30
- بند پنجم: رویکرد جمهوری اسلامی ایران. 32
- فصل دوم:جایگاه دفاع مشروع در حقوق بین الملل. 34
- گفتار اول: ماهیت حقوقی دفاع مشروع. 34
- بند اول: تعریف دفاع مشروع. 34
- بند دوم: تجزیه و تحلیل ماده 51 منشور ملل متحد. 36
- بند سوم: گستره دفاع مشروع. 37
- بند چهارم: چرایی دفاع مشروع. 39
- بند پنجم: فلسفه مشروعیت دفاع مشروع. 40
- گفتار دوم: مبنای تاریخی دفاع مشروع در حقوق بین الملل. 41
- بند اول: دفاع مشروع درقرن وسطی.. 41
- بند دوم: دفاع مشروع در میثاق جامعهی ملل. 42
- بند سوم: دفاع مشروع در قرارداد پاریس… 44
- بند چهارم: سوابق دفاع مشروع در دادگاه نورنبورگ و توکیو. 45
- بند پنجم: دفاع مشروع و تصویب منشور ملل متحد. 46
- گفتار سوم: شرایط دفاع مشروع. 47
- بند اول: حمله مسلحانه. 47
- بند دوم: تناسب.. 49
- بند سوم: ضرورت.. 51
- بند چهارم: فوریت.. 51
- بند پنجم: اطلاع رسانی به شورای امنیت.. 52
- گفتار چهارم: انواع معاهدات دفاع مشروع جمعی.. 53
- بند اول: معاهدات تضمین.. 54
- بند دوم: معاهدات کمک متقابل. 55
- بند سوم: اتحاد نظامی.. 56
- بند چهارم: درخواست کمک برای دفاع بدون هیچ رابطه خاص قراردادی.. 57
- بخش دوم: مداخلات خارجی در بحران بحرین از منظرحقوق بین الملل با تکیه بر مداخلات عربستان سعودی
- فصل اول:جایگاه اصل عدم مداخله واستثنائات آن درحقوق بین الملل. 60
- گفتار اول: بررسی اصل عدم مداخله. 60
- بند اول: تعریف اصل عدم مداخله. 61
- بند دوم: تجزیه و تحلیل بند 7 ماده منشور ملل متحد. 62
- بند سوم: دامنه اصل عدم مداخله. 63
- بند چهارم: استثنائات وارد بر اصل عدم مداخله. 64
- بند پنجم: منابع اصل عدم مداخله. 65
- گفتار دوم: پیشینهی تاریخی اصل عدم مداخله و عناصر مداخله. 67
- بند اول:سیرتحول اصل عدم مداخله. 68
- بند دوم: نفوذ در امور کشور دیگر. 69
- بند سوم: کشوری که در امور آن مداخله میشود باید یک کشور مستقل باشد. 70
- بند چهارم: اجبار. 71
- بند پنجم: هدف از مداخله تحمیل ارادهی مداخله گر میباشد. 72
- گفتار سوم: اقسام مداخله. 73
- بند اول: مداخلهی درخواست شده (دعوت شده)یا مبتنی بر قرارداد. 73
- بند دوم: مداخله بشر دوستانه. 74
- بند سوم: مداخله به عنوان حق دفاع مشروع. 76
- بند چهارم: مداخله برای حمایت اتباع. 76
- بند پنجم: مداخله از طریق تبلیغات.. 77
- گفتار چهارم: شرایط مشروعیت مداخله درخواست شده (دعوت شده) و محدودیتهای اعمالی آن. 78
- بند اول: کنترل موثر یا موثر بودن. 78
- بند دوم: معیار مشروعیت دموکراتیک… 79
- بند سوم: شناسایی حکومت.. 80
- بند چهارم: رضایت دولت متقاضی.. 82
- بند پنجم: محدودیتهای اعمالی بر مداخله درخواست شده (دعوت شده) یا کمک نظامی.. 83
- فصل دوم:ارزیابی مشروعیت مداخله عربستان دربحران بحرین وتحلیل ابعادحقوقی آن. 85
- گفتار اول: ارزیابی مشروعیت مداخله عربستان دربحران بحرین مطابق با اساسنامه شورای همکاری، میثاق اتحادیه عرب و منشور سازمان ملل متحد 85
- بند اول: استدلالات عربستان برای مداخله در بحران بحرین.. 86
- بند دوم:ارزیابی مشروعیت مداخله عربستان در بحران بحرین مطابق با موافقتنامهی دفاع مشترک شورای همکاری خلیج فارس 86
- بند سوم: ارزیابی مشروعیت مداخله عربستان در بحران بحرین مطابق با میثاق اتحادیه عرب.. 89
- بند چهارم: بررسی ارزیابی اعتبار حقوقی رضایت دولت بحرین به مداخله. 90
- بند پنجم: ارزیابی مداخله عربستان در بحران بحرین مطابق با مواد منشور ملل متحد. 91
- گفتار دوم: بررسی اعتبارمداخله عربستان در بحران بحرین با اصل حق تعیین سرنوشت.. 92
- بند اول: مفهوم اصل حق تعیین سرنوشت.. 93
- بند دوم: بررسی ابعاد و جنبههای درونی و بیرونی حق تعیین سرنوشت.. 94
- بند سوم: حق تعیین سرنوشت در اسناد بین المللی.. 95
مقدمه
جهان عرب در سال 2011، با خیزش مردمی و تحولاتی مهم روبرو شده است. این تحولات که سطح گستردهای از کشورهای عربی را در بر گرفته، به ایجاد دورهای از دگرگونیها و بیثباتی در منطقهٔ خاورمیانه و شمال آفریقا انجامیده است. اعتراضات مردمی باعث تغییر برخی رژیمهای سیاسی و تلاش دولتهای حاکم برای سرکوب اعتراضات مردمی شد. بحرین نیز با توجه به زمینههای تاریخی و ساختار خاص در منطقه و اعتراضات مردمی در جهان عرب در تاریخ 14 ژانویهٔ 2011 وارد بحران عمیقی شد. در تاریخ مذکور مخالفان دولت بحرین که اکثریت مردم بحرین را تشکیل میدادند، اقدام به برپایی تظاهرات مسالمت آمیز کردند که تاکنون ادامه داشته است. خواسته اصلی معترضین بحرین برکناری شیخ خلیفه بن سلمان آل خلیفه نخست وزیر و پسر عموی پادشاه بحرین که از سال 1971 ریاست دولت را در اختیار دارد، آزادی زندانیان سیاسی که البته دولت قول آن را داده بود و تدوین یک قانون اساسی جدید بود. پس از چندروز، اعتراضات مردمی فضای سیاسی بحرین را به طور کامل تحت تأثیر قرار داد و توجه جهانی را به منامه (پایتخت بحرین) و میدان لوءلوء که مقر اصلی مخالفان دولت بحرین شده بود، جلب کرد. وقوع اعتراضات مردمی در بحرین نشان دهنده وضعیت خاص و متفاوت آن در میان دولتهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است. وضعیتی که بررسی آن میتواند ریشهها و ابعاد تحولات اخیر را به صورت واضحتر نمایان سازد. اکثریت جمعیت شیعه در بحرین و حاکمیت سنی آن، وسعت و جمعیت اندک این کشور، همچنین رابطه ویژه واستراتژیک دولت حاکم بر بحرین با عربستان سعودی و آمریکا، از جمله ویژگیهای بحرین گردیده است که مانع بیثمر ماندن اعتراضات مسالمت آمیز مردم بحرین است. باگسترش اعتراضات مردمی، دولت بحرین سعی کرد تا با خشونت کمتر بحران را کنترل ومدیریت نماید. پادشاه بحرین به دلیل کشته شدن تعدادی از معترضین عذرخواهی کرد و اعتراضهای مسالمت آمیز را قانونی دانست و نمایندهای برای گفتگو با مخالفین تعیین نمود. اما از آن جایی که اقدامات دولت به معنای اعطای هیچ گونه امتیاز اساسی و واقعی به مخالفین نبود، معترضین به تظاهرات خود ادامه دادند و حکومت بحرین به سرکوب شدید و وسیع مخالفان دست زد. اقدام پلیس بحرین در سرکوب معترضان کارساز نشد، در نتیجه پادشاه بحرین از نیروهای نظامی شورای همکاری خلیج فارس (مشهور به سپر جزیره) درخواست مداخله درکنترل بحران رانمود، به دنبال این درخواست، نیروهای سعودی و اماراتی وارد بحرین شدند. سرکوب شدید معترضان، اعلام وضعیت فوق العاده، زندانی ساختن بعضی از رهبران و فعالان سیاسی، تخریب میدان لوء لوء به عنوان نماد مخالفین، ربودن زخمیها از بیمارستان، کشتن مردم، منتسب کردن اعتراضات مردمی به گروهها و کشورهای خارجی و اقدامات سرکوب گرایانه و خشونت آمیز دیگر همچون اخراج کارمندان دولت و نیز زندانی کردن پزشکان از جمله اقدامات دولتهای بحرین، عربستان و امارات بوده است. بنابراین همان طور که در بالا ذکر شد، این تحقیق به دنبال آن است تابررسی نماید که آیا درخواست و رضایت دولت بحرین از عربستان برای مداخله در سرکوب مردم این کشور قانونی است یا خیر و عربستان به چه دلایلی این درخواست را قبول و به سرکوب مردم مظلوم بحرین میپردازد؟
عربستان برای اینکه مداخله نظامی خود را در بحرین مشروع جلوه دهد، به موافقتنامه دفاع مشترک شورای همکاری خلیج فارس در پیمان سپر جزیره استناد میکند. ازسوی دیگردرمورد مداخله براساس درخواست «دعوت» پاسخ صریحی درحقوق بین الملل وجودندارد، به نحوی که متخصصان حقوق بین الملل عقاید گوناگونی ابراز کردهاند. بدین ترتیب موضوع مداخله براساس درخواست همواره موردبحث بوده است. این پژوهش درصدد ارزیابی مداخلهٔ عربستان درمارس 2011 به دعوت حکومت بحرین برای سرکوب اعتراضات وناآرامیهای مردمی در این کشورازمنظرحقوق بین الملل است. به این منظور، ابتدا ضمن ارائه کلیاتی در خصوص تحولات بحران بحرین، به بررسی دفاع مشروع، اصل عدم مداخله و ارزیابی مشروعیت و مداخله نظامی عربستان و مواردی از نقض حقوق بشر از جمله جنایت علیه بشریت و نسل کشی پرداخته شده و در نهایت به مسئولیت بین المللی دولتهای دیگر در قبال بحران بحرین پرداخته میشود.
اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن
با توجه به اعتراضات وناآرامیهای گسترده درکشور بحرین و مداخله نظامی توسط دولت عربستان سعودی در این کشوروتحلیل ابعاد حقوقی آن، ضرورت نگارش پایان نامه در خصوص موضوع مشاهده میشود. بحث در موردمداخله عربستان دربحران بحرین وارزیابی مشروعیت وعدم مشروعیت آن از منظرحقوق بین الملل مطلبی بسیار شایسته به مقتضای زمان است. متاسفانه باگذشت مدت زمانی ازبحران بحرین کار نمایانی و برجستهای درزمینه مداخله عربستان در بحران بحرین ازمنظرمقررات حقوق بین الملل صورت نگرفته است. شناخت صحیح از وضعیت بحران بحرین میتواند ما را در اتخاذ رویکردی درست در قبال دولت بحرین یاری رساند..
سئوالات تحقیق
در این تحقیق بر آنیم تا به این پرسشهای زیر پاسخ دهیم:
سئوال اصلی
- آیا مداخله نظامی نیروهای سعودی در بحران بحرین اساساً قانونی بوده است؟
- آیا مداخله عربستان منجر به نقض قواعد حقوق بین الملل شده است؟
سئوال فرعی
- آیا عربستان میتواند با استناد به اساسنامه شورای همکاری خلیج فارس به نقض حق تعیین سرنوشت مردم بپردازد؟
فرضیههای تحقیق
- به نظر میرسد مداخله نظامی عربستان در بحران بحرین درچهارچوب موافقتنامهٔ دفاع مشترک (پیمان سپرجزیره) شورای همکاری خلیج فارس از مشروعیت قانونی برخوردار نمیباشد، چرا که اساساً فلسفهٔ وجودی شورای همکاری خلیج فارس برای مقابله با تهدیدهایی است که اعضاء را تهدید میکنند و به این نکته باید توجه کرد که این تهدید لزوماً خارجی باشد ولی اعتراضات اخیر مردم بحرین صرفاً یک موضوع داخلی بوده و مردم به شکل مسالمت آمیز و بدون سلاح وارد خیابان شده و حقوق طبیعی خود را فریاد میزنند.
- به نظر میرسد دولت بحرین نمیتواند از دولت عربستان درخواست مداخله نظامی در بحران کشورش کند، چرا که از مشروعیت کافی برخوردار نمیباشد.
پیشینهٔ تحقیق
در رابطه با دفاع مشروع و اصل عدم مداخله مقالات و کتابهای فراوانی اعم از نویسندگان فارسی و انگلیسی نوشته شده است اما تعداد منابع در خصوص موضوع فوق اندک است. در پایان نامههای مختلف نیز پژوهشی که به طور خاص در زمینه مداخله عربستان در بحران بحرین باشد، دیده نمیشود. مقالاتی در زمینه تحولات بحرین نیز در دسترس قرار دارند بیشتر از لحاظ سیاسی، به تشریح وقایع بحرین پرداختند اما برخی مقالات به طور محدود به این موضوع پرداختهاند که از جمله آنها میتوان به مقالهٔ «بررسی تحولات بحرین از منظر حقوق بین الملل» نوشتهٔ بهمنی قاجار و نیز مقالهٔ «ورود نیروهای سپر جزیره به بحرین» نوشتهٔ رحمانی حضری و نیز کتاب «مجموعه مقالات همایش ابعادحقوقی سیاسی بحرین» که توسط سهراب اصلاحی جمع آوری شده اشاره کرد، که در مورد اول به نقض حقوق بشر دوستانه در بحرین اشاره کرده و در مورد دستهٔ دوم و سوم نیز اشارهای مختصر به مداخلهٔ عربستان در بحران بحرین شده است. اماتحقیق مفصلی درخصوص موضوع فوق تاکنون انجام نپذیرفته است.
هدفهای تحقیق
- بررسی مشروعیت مداخله عربستان دربحران بحرین ازمنظر حقوق بین الملل
- ارزیابی مشروعیت رضایت دولت بحرین به مداخله
- بررسی نقض حقوق بشردر بحران بحرین
روش تحقیق
در این پایان نامه از روش تحلیلی – توصیفی استفاده گردیده است. اطلاعات اولیه برای انجام این پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه ایی حاصل شد و بر اساس اطلاعات به دست آمده از این طریق اهداف و فرضیههای تحقیق تدوین گردید. سپس یک سری مطالعات تکمیلی در خصوص موضوع تحقیق به عمل آمد. اینترنت، مجلات تخصصی رشته حقوق و مجلات و گاهنامههای عمومی مرتبط نیز دراین مرحله مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین از اسناد حقوق بشری در تحولات بحرین، در حدامکان استفاده شده است.
سازمان دهی تحقیق
این پایان نامه در دو بخش و چهار فصل تنظیم گردیده است که در بخش اول تحولات بحرین و جایگاه دفاع مشروع در حقوق بین الملل موردکنکاش قرارمی گیرد، این بخش شامل دو فصل میباشدکه در فصل اول تحولات بحران بحرین و در فصل دوم جایگاه دفاع مشروع درحقوق بین الملل موردبررسی قرارگرفته است، در بخش دوم مداخله خارجی در بحرین ازمنظرحقوق بین الملل باتکیه برمداخلات سعودی موردکنکاش است که در فصل اول به بررسی جایگاه اصل عدم مداخله واستثنائات آن درحقوق بین الملل پرداخته میشودو درنهایت درفصل دوم به ارزیابی مشروعیت مداخله عربستان دربحران بحرین وتحلیل ابعادحقوقی آن اشاره خواهد شد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.