پایان نامه مسئولیت بین المللی دولت ناشی از حمایت از شورشیان و شبه نظامیان
فهرست محتوا
چکیده
موضوع حمایت از شورشیان و شبه نظامیان و وضعیت حقوقی آن از موضوعات روز محسوب میشود. توجه به این موضوع در قالب حقوق بین الملل ضروری به نظر میرسد. این موضوع نه تنها برای حقوقدانان و سیاسیون بلکه با توجه به حجم وسیع رسانهای در زمان کنونی، مورد توجه اشخاص عادی نیز قرار گرفته است. برای اینکه موضوع حمایت از شورشیان و شبه نظامیان در قالب نظام مسئولیت بین المللی بررسی شود. از روش کتابخانهای استفاده و مفهوم، مبانی و رویه قضایی بین المللی به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفت. در زمان کنونی با توجه به اوضاع کشورهای مختلف توجهها بیش از پیش معطوف این موضوع و جوانب حقوقی آن شده است. در تمام دنیا دهها گروه شورشی و شبه نظامی یا برای سرنگونی دولت مرکزی یا برای جدایی در جدال میباشند. در این پژوهش تلاش شد تا از منظر حقوق بین الملل موضوع مورد تحلیل قرار گیرد. برای این منظور مسئولیت دولت حمایت کننده از شورشیان و شبه نظامیان در قالب نظام مسئولیت بین المللی دولت، و با بررسی رویه قضایی چگونگی مسئول قلمداد شدن دولت حمایتگر مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر نظام مسئولیت بین المللی دولت این موضوع با سایر شاخههای حقوق بین الملل از جمله حقوق بین الملل بشر دوستانه، حقوق بین الملل کیفری و… نیز مرتبط میباشد. این پژوهش روشن کننده اقدامات مشروع و نامشروع دولتها در رابطه با حمایت از شورشیان و شبه نظامیان و در نهایت تحقق یا عدم تحقق مسئولیت بین المللی دولت میباشد.
واژگان کلیدی
مسئولیت بین المللی دولت، حمایت، شورشیان و شبه نظامیان، حق تعیین سرنوشت، اصل عدم مداخله
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- مقدمه. 9
- بیان مساله. 9
- سابقه و پیشینه تحقیق.. 10
- جنبه جدید بودن و نوآوری طرح در چیست؟. 12
- بیان سؤالهای تحقیق.. 12
- فرضیهها 12
- ضرورت انجام تحقیق.. 13
- هدفها وکاربرد های مورد انتظار از انجام تحقیق.. 13
- روش و نحوه انجام تحقیق و دست آوردن نتیجه. 13
- ساماندهی(طرح)تحقیق.. 13
- فصل اول: تبیین مفاهیم. 14
- بخش اول : مسئولیت بین المللی دولت، مفهوم، ارکان و آثار. 15
- گفتار اول: مفهوم مسئولیت بین المللی.. 15
- -1 نظریه خطا یا مسؤولیت شخصی.. 16
- -2 نظریه خطر یا مسؤولیت عینی.. 16
- الف -امتیازات نظریه خطا یا تقصیر. 17
- ب- اشکال نظریه خطر: 17
- گفتار دوم : ارکان مسئولیت بین المللی دولت.. 17
- 1-فعل متخلفانه بین المللی دولت. 18
- 2-تعهد و نقض تعهد بین المللی لازم الاجرا برای دولت. 19
- الف: مفهوم تعهد و طبقه بندی تعهدات بین المللی.. 19
- ب: تعهد بین المللی لازم الاجرا برای دولت… 21
- ج: نقض تعهد بین المللی.. 22
- د: تحقق نقض تعهد بین المللی.. 23
- 3- قابلیت انتساب فعل متخلفانه بیت المللی به دولت.. 25
- گفتار چهارم : آثار مسئولیت بین المللی دولت… 28
- 1-تکلیف مستمر به اجرای تعهد.. 28
- 2-توقف و عدم تکرار….. 29
- 3-جبران خسارت.. 30
- بخش دوم : مفهوم و وضعیت حقوقی شورشیان و شبه نظامیان. 31
- گفتار اول: مفهوم شورش، شورشیان و شبه نظامیان. 31
- 1-تعریف شورش و مفاهیم مشابه.. 32
- 2-تعریف خیزش 32
- 3-تعریف جنبش. 33
- گفتار دوم : مفهوم شورشیان و شبه نظامیان. 34
- الف: مفهوم شورشیان. 34
- ب: مفهوم شبه نظامیان. 35
- گفتار سوم : وضعیت حقوقی شورشیان و شبه نظامیان. 36
- 1-حق حیات.. 36
- ب: حقوق بشر دوستانه. 38
- ج: جدائی.. 39
- 1- جدائی طلبی.. 41
- 2- مباحث نظری پیرامون جدائی طلبی و مسئولیت بین المللی.. 41
- گفتار چهارم : مبارزان مشروع و تروریسم از منظر حقوق بین الملل. 43
- 1-مفهوم مبارزان مشروع از منظرحقوق بین الملل….. 43
- الف: بررسی مفهوم مبارزان مشروع در کنفرانسهای صلح لاهه. 44
- ب: بررسی مفهوم مبارزان مشروع در کنوانسیونهای ژنو. 46
- 2-مفهوم تروریسم از منظرحقوق بین الملل. 51
- فصل دوم: حمایت از شورشیان و شبه نظامیان از منظر حقوق بین الملل. 54
- بخش اول: شناسایی شورشیان و شبه نظامیان از منظر حقوق بین الملل. 55
- گفتار اول : مفهوم شناسایی در حقوق بینالملل.. 55
- گفتار دوم : شناسایی شورشیان از منظر حقوق بینالملل.. 56
- 1-زمان شناسایی و شناسایی زود رس1. 57
- شرایط شناسایی شورشیان. 58
- 3- شناسایی به چه عنوان؟. 58
- گفتار سوم : آثار حقوقی شناسایی شورشیان در حقوق بینالملل.. 59
- 1-مشروعیت شناسایی و حمایت ازشورشیان.. 60
- 2-نقض حقوق بین الملل و مسئولیت بین المللی دولت شناسایی کننده.. 61
- بخش دوم: مبانی حقوقی حمایت از شورشیان و شبه نظامیان. 61
- گفتار اول : حق تعیین سرنوشت… 62
- 1-مفهوم اصل حق تعیین سرنوشت 62
- 2-تاریخچه و شکل گیری حق تعیین سرنوشت 63
- الف: پیشینه حقوقی حق تعیین سرنوشت.. 66
- ب: عرصه سیاسی اجتماعی اصل تعیین سرنوشت… 70
- ج: تحولات مفهومی حق تعیین سرنوشت… 72
- 3-محدودیت های کاربرد اصل تعیین سرنوشت. 73
- گفتار دوم : اصل عدم مداخله. 79
- 1-مفهوم مداخله 79
- الف: عناصر مداخله. 80
- ب: اجبار. 81
- 2-سیر تحول اصل عدم مداخله و منابع. آن 82
- 3-اصل عدم مداخله. 83
- الف: قطعنامه های سازمان ملل.. 84
- ب:آرای دیوان بین المللی دادگستری.. 86
- گفتار سوم: اصل تمامیت ارضی یا تمامیت سرزمینی.. 88
- فصل سوم:مفهوم کنترل و بررسی رویه قضایی بین الملل. 93
- بخش اول:اصل عدم مسئولیّت دولت درقبال اعمال افرادخصوصی.. 94
- گفتار اول:مبنای عدم مسئولیّت دولت درقبال اعمال افرادخصوصی.. 94
- بخش دوم :مفهوم کنترل، چه نوع نوع و چه میزان کنترل از سوی دولت حامی جهت تحقق مسئولیت بین المللی.. 99
- گفتار اول: مفهوم ضابطه کنترل. 99
- 1- معیار کنترل موثر. 100
- 2-معیار کنترل کلی.. 101
- 3-معیار کنترل در رأی بوسنی.. 103
- گفتار دوم :معیار کنترل در طرح کمیسیون حقوق بینالملل در مورد مسئولیت بین المللی دولت 108
- بخش دوم : رویه قضایی بین المللی در رابطه با مسئولیت بین المللی ناشی از حمایت از شورشیان و شبه نظامیان. 108
- گفتار اول : پرونده شبه نظامیان نیکاراگوئه. 108
- 1-بررسی قابلیت انتساب در قضیه نیکاراگوا 109
- 2-معیار قابلیت انتساب در قضیه نیکاراگوا 111
- گفتار دوم:بررسی رویه قضایی مربوط به دادگاه بینالمللی کیفری یوگسلاوی سابق.. 115
- 1-پرونده تادیچ.. 122
- 2-شرح قضیه تادیچ.. 123
- گفتار سوم :قضیه فعالیتهای مسلحانه در سرزمین کنگو. 127
- نتیجه گیری.. 134
- منابع فارسی.. 137
- منابع انگلیسی.. 140
مقدمه
از زمان تشکیل نخستین دولت شهرها همواره افرادی وجود داشتهاند که با نظام حاکم سیاسی، اقتصادی و… مخالف بوده و این مخالفت را گاهی به صورت نافرمانی و شورش نشان دادهاند. از همان زمان سایر دول رقیب از این فرصت استفاده و جهت تضعیف آن دولت از افراد ناراضی و نافرمان به شکلهای مختلف حمایت کردهاند. در یکی دو قرن اخیر و پس از بروز پدیده استعمار و تشکیل جریانات ملی گرایانه برای مقابله با آن گروههای انسانی مسلح جایگاه ویژهای در روابط بین کشورها پیدا کردند. پس از این دوره و روی کارآمدن دولتهای فرد سالار دیکتاتور و همچنین ترسیم مرزها بدون توجه به ترکیب قومی، زبانی، نژادی و مذهبی گروههایی تحت همین تفکرات (قومی و مذهبی) تشکیل و خواستار تشکیل دولت با حضور تمام گروههای قومی، نژادی یا به دنبال جدایی و انضمام به کشور دیگر و حتی استقلال شدهاند. در این میان کشورهایی بوده و هستند که منافع خود را در تحقق اهداف شورشیان میبینند و آنها را در زیر چتر حمایتی خود قرار میدهند.
بیان مساله
گرچه در گذشته تنها کشورها بعنوان تابعان حقوق بین الملل مطرح بودهاند اما با توسعه تابعان حقوق بین الملل شاهد ورود بازیگران جدیدی به عرصه روابط بین الملل بوده و هستیم. در قرن بیستم و قرن کنونی با تشکیل گروههای انسانی تحت عنوان نهضتهای آزادیبخش و گروههای شورشی و شبه نظامی این گروهها از یکسو به بسیاری از قواعد حقوق بین الملل ملتزم شدهاند و از سوی دیگر با توجه به افزایش روند تشکیل این گروهها در عرصه بین المللی ضرورت توجه به جایگاه بازیگران غیر دولتی تحت عنوان گروههای شورشی و شبه نظامی جلب توجه میکند. در شرایط کنونی بین المللی که بسیاری از دولتها در پی اهداف خود و محدودیت در مداخله مستقیم اقدام به حمایت از گروههای شورشی و شبه نظامی میکنند و این موضوع بر تأثیر گذاری این گروهها در معادلات جهانی افزوده است. در پی همین حمایتها و اقدامات گروههای شورشی و شبه نظامی همواره انگشت اتهام به سوی دول حامی این گروهها بعنوان مسئول اقدامات صورت گرفته اشاره رفته است. اصل حق تعیین سرنوشت بر پایه نظریه حق حاکمیت مردم استوار است. بر اساس این حق، مردم میتوانند آزادانه وضعیت نحوه اداره سیاسی جامعه خودشان را تعیین کنند. البته مفهوم حق تعیین سرنوشت از گذشته تا کانون دچار تغییر شده است و از بعد داخلی به بعد بین المللی در گذر بوده است. حق تعیین سرنوشت داخلی که بر طبق آن هر خلقی حق این را دارد، نظام سیاسی، حقوقی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود را خود به طور آزادانه انتخاب کند. آنچه مورد منازعه و نامشخص است حق تعیین سرنوشت بیرونی یعنی تصمیم گیری در مورد هویت و شناسایی بین المللی یک خلق میباشد، چرا که این بعد بدین معنا میباشد که هر خلقی که مایل باشد یک دولت خودی تشکیل دهد، اجازه داشته باشد، از مجموعه کشوری که تاکنون در آن زیسته جدا شود و دولت خود را بنیاد نهد. درپوشش همین حق بوده است که کشورها شاهد شورش، انقلاب و تجزیه بودهاند و این حق باعث تشکیل گروههای شورشی و شبه نظامی شده است. که در پی احقاق این حق شدهاند و دولتهای ثالث نیز به اشکال مختلف از این گروهها حمایت کردهاند. از آنجا که اصل عدم مداخله بیان میکند هیچ دولت یا گروهی ازدولتها حق مداخله مستقیم یا غیر مستقیم، به هر دلیلی، در امور داخلی یا خارجی دولت دیگری را ندارد در صورت حمایت دولتها از شورشیان به نظر میرسد نقض یک تعهد بین المللی صورت گرفته است. البته قابلیت انتساب مهمترین نکته برای تحقق مسئولیت بین المللی دولتها در رابطه با حمایت از شورشیان است که این موضوع همواره از مباحث پیچیده و کلیدی بوده است. و با توجه به این که در دهههای اخیر با بروز درگیریها در کشورههای آفریقایی و خاورمیانه وتحولات کشورهای عربی به ویژه لیبی و سوریه موضوع حمایت از شورشیان و شبه نظامیان و اعمال انها و در نتیجه مسئولیت دولتهای حمایت گر بیش از پیش خود نمایی میکند. با توجه به اهمیت حقوقی موضوع در این پژوهش سعی بر آن است تا اقدامات حمایتگرانه از گروههای شورشی وشبه نظامی در قالب نظام مسئولیت بین المللی آورده و ابعاد و جنبههای مختلف این موضوع را بررسی کنیم.
سابقه و پیشینه تحقیق
1-کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل متحد،، ابراهیم گل، علیرضا،1390، مسئولیت بین المللی دولت، جلد اول، چاپ سوم، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
در این کتاب در رابطه با مسئولیت بین المللی ناشی از حمایت از شورشیان و شبه نظامیان در قالب ماده 8 به این موضوع اشاره شده است که کلیاتی را راجع به رفتار هدایت و کنترل شده توسط دولت بیان میکند و رویه قضایی بین المللی را به اجمال بررسی کرده است. اما موضوع مسئولیت بین المللی ناشی از حمایت از شورشیان نیاز به بررسی دقیقتر و ظریفتری دارد تا ابعاد مختلف موضوع از جمله نوع و میزان کنترل، قابلیت انتساب، شناسایی شورشیان و… مشخص گردد.
2- عسگری، پوریا،1388، مسئولیت بین المللی افراد و دولتها در پرتو ضابطه کنترل، نشریه مرکز امور حقوقی بین المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری،1388.40، تهران.
ضابطه کنترل موضوع بسیار مهم و کلیدی در تحقق مسئولیت بین المللی دولت حامی شورشیان میباشد اما این موضوع باید در کنار مباحث دیگری از جمله حق تعین سرنوشت، اصل عدم مداخله، قابلیت انتساب، شناسایی شورشیان و…بیان شود تا تمام ابعاد مسئولیت بین المللی ناشی از حمایت از شورشیان و شبه نظامیان به طور جامع بررسی شود.
3- ضیایی، سید یاسر،1390، مسئولیت بین المللی جدایی طلبان، دولت مرکزی و دولتهای ثالث در قبال یکدیگر، نشریه مرکز امور حقوقی بین المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری،1390.45، تهران. در این مقاله پیرامون مسئولیت بین المللی جدایی طلبان و رابطه آنها با دولت مرکزی و دول ثالث بیان شده است اما موضوع مسئولیت بین المللی ناشی از حمایت از شورشیان و شبه نظامیان گستردهتر از این موضوع است و موضوع جدایی طلبان بخشی از آن محسوب میشود و برای تحقق آن باید موارد زیادی از جمله ضایطه کنترل، حق تعین سرنوشت، اصل عدم مداخله، قابلیت انتساب، شناسایی شورشیان و…مورد بررسی قرار گیرد.
4-ممتاز، جمشید، ورنجبریان، امیر حسین،1384، حقوق بشردوستانه و مخاصمات مسلحانه داخلی، نشر میزان.
از آنجا که اقدامات شورشیان و شبه نظامیان همراه با اقدامات مسلحانه میباشد و از این نظر در قالب حقوق بشردوستانه بین المللی قرار میگیرد و این بخش از اقدامات شورشیان در این قالب بررسی میشود اما این تنها گوشهای از موضوع مسئولیت بین المللی ناشی از حمایت از شورشیان و شبه نظامیان است و بررسی این موضوع مستلزم توجه گستردهتر و البته دقیقتر میباشد.
5- Antonio Cassese,”The Nicaragua and Tadic Tests Revisited in Light of the ICJ Judgement on Genocide in Bosnia”
بعنوان رویه قضایی موضوع حمایت از شورشیان و شبه نظامیان در حوزه کیفری و غیر کیفری دو پرونده مهم وجود دارد پرونده تادیچ و پرونده شبه نظامیان نیکاراگوئه که البته با گذشت زمان و تغییر در نحوه اقدامت حمایتگرانه و موضوعاتی از جمله حق تعیین سرنوشت و اصل عدم مداخله لازم است موضوعات امروزی با دقت بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
جنبه جدید بودن و نوآوری طرح در چیست؟
گر چه در حوزه مسئولیت بین المللی پژوشهای مختلفی صورت گرفته است اما در رابطه با مسئولیت دولتها ناشی از حمایت از شورشیان و شبه نظامیان موضوعی است که چندان به آن پرداخته نشده است و انتظار میرود در این پژوهش با دقت کافی مورد بررسی قرار گیرد و یافتههای آن بتواند در بیان و روشن سازی این موضوع مهم و البته پیچیده مؤثر واقع گردد.
بیان سؤالهای تحقیق
1-آیا قواعد حاکم بر نظام مسئولیت بین المللی دولت به مسئولیت دولتهای حامی شورشیان و شبه نظامیان قابل تعمیم است؟
2-چه نوع و میزان کنترلی از سوی دولت حمایت کننده برای تحقق مسئولیت بین المللی لازم است؟
3-آیا به رسمیت شناختن یک گروه شورشی موجب مسئولیت بین المللی میشود؟
4-آیا رویه قضایی بین المللی در دو حوزه کیفری و غیر کیفری در رابطه با تحقق مسئولیت بین المللی دولتهای حامی شورشیان یک شکل بوده است؟
فرضیهها
1-قواعد حاکم بر نظام مسئولیت بین المللی دولت به مسئولیت دولتهای حامی شورشیان و شبه نظامیان قابل تعمیم میباشد.
2-در رابطه با نوع و میزان کنترلی که از سوی دولت حامی موجب مسئولیت بین المللی میشود دو معیار کنترل کلی و کنترل مؤثر مطرح میباشد.
3- به رسمیت شناختن یک گروه شورشی میتواند موجب مسئولیت بین المللی دولت شود.
4- رویه قضایی بین المللی در دو حوزه کیفری و غیر کیفری در رابطه با تحقق مسئولیت بین المللی دولتهای حامی شورشیان یک شکل نبوده است.
ضرورت انجام تحقیق
با توجه به اینکه همه روزه خبرهای متعددی در مورد اعمال شورشیان و شبه نظامیان و اقدامات حمایتگرانه برخی از دولتها در سر تا سر جهان میشنویم توجه همگان به سوی مسئولیت بین اللملی این دولتها جلب شده است که چگونه و تحت چه شرایطی این دولتها مسئول اعمال صورت گرفته از سوی گروههای شورشی و شبه نظامی هستند و چگونه میتوان اقدامات حمایتگرانه این دولتها را در قالب نظام مسئولیت بین المللی آورد و مسئولیت بین المللی آنها را محقق دانست؟
هدفها وکاربرد های مورد انتظار از انجام تحقیق
از آنجا که موضوع شورشیان و شبه نظامیان و حمایت از آنها از مسائل مهم در عرصه بین المللی میباشد و همواره ابعاد جدیدی از این موضوع مطرح میشود. هدف از تحقیق پیش رو بررسی مسئولیت بین المللی دولتها در قبال حمایت از شورشیان و شبه نظامیان از منظر نظام مسئولیت بین المللی و روشن ساختن شرایط تحقق این موضوع میباشد. این پژوهش میتواند در مجامع علمی و دانشگاهی و نهادهای تصمیم ساز در رابطه با شیوه برخورد با شورشیان و کشورهای حمایت کننده مورد استفاده قرار گیرد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.