پایان نامه مسئولیت مدنی زوج ناشی از ازدواج مجدد
فهرست مطالب
عنوان | صفحه |
چکیده | 1 |
مقدمه | 2 |
اهمیت موضوع | 4 |
علت انتخاب | 4 |
اهداف | 4 |
سؤالات | 5 |
فرضیات | 5 |
پیشینه تحقیق | 5 |
موانع و مشکلات | 6 |
روش تحقیق | 6 |
ساختارتحقیق | 6 |
فصل اول: بررسی مبانی مسئولیت مدنی | |
مبحث اول تعریف مسئولیت مدنی ومفهوم آن | 8 |
مبحث دوم) اهداف وانواع مسئولیت مدنی | 8 |
گفتار اول ) اهداف | 8 |
گفتار دوم ) انواع مسئولیت مدنی | 9 |
بند اول ) مسئولیت اخلاقی ومدنی | 9 |
بند دوم ) مسئولیت کیفری ومدنی | 9 |
مبحث سوم مبانی تحقیق مسئولیت مدنی | 10 |
گفتار اول: مبانی تحقق مسئولیت مدنی | 10 |
بند اول ) نظریه تقصیر | 10 |
بند دوم ) نظریه خطر | 11 |
بند سوم نظریه تضمین حق | 12 |
گفتار دوم مبانی فقهی مسئولیت مدنی | 12 |
بند اول ) قاعده لاضرر | 12 |
بند دوم ) قاعده اتلاف | 12 |
بند سوم ) قاعده تسبیب | 13 |
بند چهارم ) قاعده ضمانید | 13 |
بند پنجم ) قاعده غرور | 13 |
گفتار سوم مسئولیت مدنی درقرآن کریم | 13 |
مبحث چهارم ارکان مسئولیت مدنی | 14 |
گفتار اول ضرر | 14 |
بند اول تعریف ضرر | 15 |
بند دوم وجود ضرر | 15 |
بند سوم انواع ضرر | 15 |
الف ) ضررمالی یا مادی | 15 |
ب ) زیان معنوی | 15 |
ج) ضرر جسمی | 15 |
بند چهارم ضررقابل جبران | 15 |
الف ) مسلم بودن | 15 |
1) ضرر بالفعل یا حال | 16 |
2) ضرر آینده | 16 |
ب) مستقیم بودن ضرر | 16 |
ج) قابل پیش بینی بودن ضرر | 16 |
د) عدم جبران ضرر | 16 |
گفتار دوم فعل زیان بار | 17 |
بند اول وقوع فعل زیان بار | 17 |
بند دوم نامشروع بودن فعل زیان بار | 17 |
گفتار سوم رابطه سبببیت بین عمل زیان بار و ضرر وارده | 17 |
مبحث پنجم اهمیت مسئولیت مدنی | 18 |
گفتار اول اهمیت عملی | 18 |
گفتار دوم اهمیت نظری | 18 |
فصل دوم: بررسی ازدواج مجدد واحکام | |
مبحث اول بررسی مفهوم تعدد زوجات | 19 |
گفتار اول بررسی مفهوم لغوی | 19 |
گفتاردوم بررسی مفهوم اصطلاحی | 20 |
مبحث دوم بررسی تاریخچه تعدد زوجات | 20 |
مبحث سوم تعدد زوجات درفقه امامیه وسایرمذاهب اسلامی | 21 |
مبحث چهارم علل رویگردانی جوامع امروزی ازتعدد زوجات | 23 |
مبحث پنجم بررسی حقوقی نظام تعدد ازدواج | 24 |
گفتار اول حق تأهل برای انسان | 24 |
گفتار دوم جایگاه تعدد زوجات در میان مباحث حقوقی | 24 |
مبحث ششم سیر قانونی تعدد زوجات | 25 |
گفتار اول تعد زوجات در قانون مدنی | 25 |
گفتار دوم تعدد زوجات در قانون حمایت خانواده سال 46 | 26 |
گفتار سوم تعدد زوجات در قانون حمایت خانواده سال 53 | 26 |
گفتار چهارم تعددزوجات در وضعیت فعلی | 27 |
گفتار پنجم شرایط اختیار کردن چندهمسری در حقوق ایران | 27 |
مبحث هفتم تعدد زوجات در قانون سایر کشورها | 29 |
گفتار اول تعدد زوجات در کشورهای اسلامی | 29 |
گفتار دوم تعدد زوجات در کشورهای غیر اسلامی | 30 |
فصل سوم: پیامدها مسئولیت و ضمانت اجراها | |
مبحث اول آثار وپیامدها | 34 |
گفتار اول آثار و پیامدهای منفی برزنان | 34 |
گفتار دوم آثار وعوامل منفی بر فرزندان | 35 |
گفتار سوم اثرات منفی بر خانواده | 37 |
بند اول رواج بی اعتمادی در خانواده | 37 |
بند دوم خانوادههای ناتنی | 37 |
گفتارچهارم اثرات اقتصادی-خانوادگی | 38 |
گفتار پنجم اثرات اجتماعی | 38 |
مبحث دوم مسئولیت و ضمانت اجراها | 39 |
گفتار اول معانی و مفاهیم خسارت | 39 |
بند اول معنال لغوی | 39 |
بند دوم معنای اصطلاحی ـ حقوقی | 40 |
گفتار دوم انواع خسارت و ضمانت اجرا | 41 |
بند اول خسارت مادی | 41 |
الف- فقه | 42 |
ب- قانون مدنی | 43 |
اول مسکن | 43 |
دوم حسن معاشرت | 44 |
سوم معاضدت | 44 |
جهارم وکالت زوجه | 44 |
پنجم عجز از پراخت نفقه | 44 |
ج- قانون اساسی | 45 |
د- قانون مجازات اسلامی | 46 |
ه- قانون حمایت خانواده | 46 |
و- منشور حقوق و مسئولیتهای زنان | 46 |
ز- بند دوازدهم شرط مندرج در نکاح نامه | 46 |
ح- قانون مسئولیت مدنی و آئین دادرسی کیفری | 46 |
بند دوم خسارت معنوی | 47 |
الف جایگاه خسارت معنوی در قوانین | 48 |
اول بررسی دلایل مخالف | 48 |
1. ایراد نظری | 48 |
2. ایراد فنی | 48 |
3. ایراد اخلاقی | 48 |
4. نظریه کمیسیون مشورتی | 48 |
5. نظریه شورای نگهبان | 49 |
6. ماده 9 قانون آئین دادرسی کیفری | 49 |
دوم بررسی دلایل موافق | 49 |
1. اصل 171 قانون اساسی | 49 |
2. قانون مطبوعات 1358 | 49 |
3. قانون مسئولیت مدنی | 50 |
4. نظریه اداره حقوقی. | 50 |
ب جایگاه خسارت معنوی در فقه | 50 |
گفتار سوم نمودارهای تحقیق میدانی | 52 |
نتیجه گیری | 68 |
پیشنهادات | 70 |
ضمائم | 74 |
منابع | 91 |
چکیده انگلیسی | 93 |
چکیده
هرگاه شخصی به دیگری خسارت وارد نمایدباید از عهده خسارت وارده برآید و آن را جبران نماید و در هر مورد که شخصی مجبور به جبران خسارت دیگری باشد میگویند در برابر او مسئولیت مدنی دارد مسئولیت یک تعهد قانونی شخص بر رفع ضرری است که به دیگری واردکرده خواه ناشی از تقصیر خود شخص باشد یا ناشی از فعالیت او خسارتهایی که به افراد وارد میشود ممکن است مالی، بدنی و معنوی باشد که در هر حال باید خسارت وارده بر زیاندیده جبران شود روشهای جبران خسارت در مسئولیت مدنی در واقع طرق اجرای تعهد وارد کننده زیان میباشد زیرا خسارتهای مختلف با یک روش واحد قابل جبران نیست در روابط زوجین نیز ممکن است به دلیل عمل یکی از طرفین به طرف دیگر خساراتی وارد آید یکی از این اعمال ازدواج مجدد زوج میباشد که میتواند خساراتی را در پی داشته باشد اما هیچ ضمانت اجرای قانونی برای آن البته در صورت رضایت همسر اول در نظر گرفته نشده است حال باید دید در صورتی که ازدواج مجدد صورت بگیرد و در اثر این اقدام خساراتی به زوجه وارد شود آیا امکان جبران چنین خسارتی وجو دارد
واژگان کلیدی: مسئولیت، خسارت، ازدواج، ازدواج مجدد
مقدمه
از میان نهادهای تأثیر گذار در عرصهٔ حیات اجتماعی آدمی، خانواده یکی از قدیمیترین و اساسیترین مباحث مطرح شده میباشد و شاید بتوان گفت که در بین مسائل انسانی، هیچ مسئلهای به سادگی ودر عین حال دامنه داری آن نیست. به بیان روشنتر مسائل آن از آن بابت که خانواده رایجترین وآشناترین نهاد برای هر انسان است وهیچ انسان متمدنی را نمیشناسیم که خارج از خانه رشد وپرورش یافته باشد، ساده به نظر میرسد ودامنه دارترین مسائل است، از آن جهت که رابطهٔ آدمی با آن نهاد دارای اثری دائمی میباشد و بر همهٔ ابعاد وجودی انسان تأثیر گذار است در عین حال خانواده قدیمیترین و طبیعیترین واحد اجتماعی است که مبنا وپایهٔ هر اجتماع بزرگتر میباشد. در تعالیم اسلامی علاوه بر تکالیف عمومی که افراد نسبت به یکدیگر در زمینهٔ حسن معاشرت دارند زوجین حقوق وتکالیف ویژهای به هم نیز دارند. پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: «کاملترین مومنان از حیث ایمان خوش خلق ترین آنهاست وشایسته ترین شما آنها هستند که با زنهایشان خوش رفتارند». در قانون مدنی مادهٔ ۱۱۰۳ آمده است: «زن وشوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند ودر زمینههای تربیت فرزندان در مادهٔ ۱۱۰۴ میگوید «زوجین باید در تشیید مبانی خانواده وتربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند».
مسئولیت مدنی بعنوان ضمانت اجرای حقوق فردی نقش بسیار مهمی را در استیفای حقوق افراد و در نهایت تنظیم روابط اجتماعی- اقتصادی مردم ایفا میکند. بدون مسئولیت حق مفهوم عینی خود را از دست داده و صرفاً جنبه ذهنی خواهد داشت امروزه هیچ گونه فعالیت اجتماعی را نمیتوان یافت که مسئولیت مدنی در آن نقش نداشته باشد. در زمینه تولید، بازرگانی، خدمات و… مسأله مسئولیت اشخاص ذینفع نقش بسیار مهمی ایفا میکند در هر مورد که شخص ناگزیر از جبران خسارت دیگری باشد می گویند در برابر او مسئولیت مدنی دارند بر مبنای این مسئولیت رابطه دینی ویژهای بین زیاندیده و مسئول بوجود میآید. زیان دیده طلبکار و مسئول بدهکار میشود و موضوع بدهی جبران خسارت است. مسئولیت مدنی مفهومی است که با ورود ضرر و حصول زیان معنا پیدا میکند و براساس آن، زیان وارده باید جبران شود. البته این اصل که زیان زننده باید از عهده زیان وارده برآید، در روابط میان اشخاص حقیقی و افراد، یک اصل مسلم و عقلایی به شمار میرود و اصولاً قوام معاملات و دادو ستدهای رایج میان مردم بر این مبنا شکل میگیرد که در صورت ضرر و زیان، زیان زننده ملزم به جبران آن خواهد بود.
نگاهی گذرا به متون قانونی و دقت در سیره و روش اصحاب معاملات به خوبی این مسئله را روشن مینماید، چنانکه منابع فقهی و احکام شرعی نیز آکنده از دستورات مختلف و متعدد در این زمینهاند. بنابراین، مسئولیت مدنی، هم یک اصل عقلایی، هم یک حکم شرعی و هم یک قاعده حقوقی است که تضمین کننده خسارات و زیانهای احتمالی ناشی از قصور یا تقصیر افراد در معاملات و قراردادها و نیز خسارات ناشی از اعمال زیان آوری است که خارج از قرارداد صورت میگیرد.
موضوع چند همسری جزو مقولههای بحث برانگیز اجتماعی کشور در چند سال اخیر به شمار میرود. توجّه قوای مقنّنه، مجریّه و قضائیّه به این موضوع در سالیان اخیر، اهمیت بحث را محرزتر مینماید. حمایت از حقوق زنان، سلامت جامعه و اثرات مستقیم و غیر مستقیم چند همسری بر خانواده به عنوان اساسیترین نهاد اجتماعی، مهمترین مولّفه هائی هستند که موافقان و مخالفان این پدیده در مباحث خود مورد توجّه قرار میدهند درروابط زوجین هریک از طرفین به موجب قرارداد ناشی از عقد نکاح، وظایف و تعهداتی نسبت به طرف مقابل پیدا میکند که در صورت تخلف از آن به ضمانت اجراهای مقرر در قانون محکوم میگردند. در روابط زوجین گاه مواردی پیش میآید که از رفتار یا گفتار یکی از طرفین ضرری ناروا به طرف دیگر وارد میشود اما به موجب هیچ یک از ضمانت اجراهای مقرر در این خصوص جبران چنین خساراتی امکان پذیر نمیباشد و این خسارت در محدوده رابطه قراردادی نمیگنجد وفراتر از این رابطه میباشد حال سوالی که مطرح میشود این است که آیا جبران چنین خساراتی وجود دارد به نظر میرسد براساس قواعد مسئولیت مدنی چنین خساراتی قابل جبران است در واقع به موجب این قواعد هر کس ضرری ناروا به دیگری وارد نماید مسئول جبران آن خواهد بود بر این اساس در روابط زوجین نیز چنانچه یکی از زوجین با عمل یا قول خود ضرری به ناروا به دیگری وارد آورد مسئول جبران چنین ضرری خواهد بود
براین اساس در این تحقیق به بررسی ازدواج مجدد زوج و مسئولیت مدنی وی ناشی از این کار پرداختهایم.
الف ) اهمیت موضوع
موضوع چند همسری، مستقیماً خانواده را به عنوان مهمترین و اساسیترین نهاد اجتماعی، تحت تأثیر قرار میدهد. اگر محرز شود که این پدیده بر ساختارخانواده و به ویژه در رشد و تربیت فرزندان اثرات منفی دارد، ضروری است که حرکتهائی جدّی در راستای ممنوعیت یا محدودیت آن صورت پذیرد و بدیهی است انجام تحقیقات علمی، از پیش نیازهای ضروری برای هرگونه حرکت در این راستا میباشد.
بسیاری از افراد و صاحبنظران معتقدند چند همسری مردان هم توهین به زن اوّل ایشان است و هم توهین به زنان بعدی آنها. میباشد و باور دارند که اصولاً چند همسری، یعنی تبعیض، یعنی پایمال نمودن حقوق اساسی زنان، و برخی از پیشتازان این دسته معتقدند که ازدواج دوّم، اصل انسانیت زن را زیرسوْال، میبرد.
اینکه آیا ازدواج دوّم واقعاً توهین به انسانیت زن و نادیده گرفتن حقوق اوست یا نه، و اینکه آیا اصل موضوع زیر سؤال است یا شرایط آن، نیاز به تحقیق دارد. اما در هر حال، نظر این دسته از دو جهت حائز اهمیت میباشد و شایسته است که در تحقیقات، مورد توجّه قرار گیرد. اوّل آنکه این گروه بحث انسانیت و حقوق اساسی زنان را مطرح میکنند. دوّم اینکه به نظر میرسد درصد بالائی از صاحبنظران، قائل به این دیدگاه میباشند.
ب) علت انتخاب موضوع
یکی از علل مراجعه خانمها به محاکم قضایی برای گرفتن طلاق بحث ازدواج دوم همسرانشان میباشد در مواردی دیده میشود که همسر اول به هر دلیلی از جمله وجود فرزند یا حفظ آبرو رضایت خود را در خصوص اختیار همسر دوم زوج اعلام میکنند ولی پس از مدتی به دلایل مختلف از جمله بی توجهی و ندادن نفقه و خرجی وعدم مسئولیت در قبال فرزندان مجدداً به محاکم مراجعه میکنند و به دلیل عدم آگاهی از قوانین طلاق را به عنوان تنها راه میشناسند لذا با توجه به این مطالب و اهمیت ویژه خانواده و جایگاه زن برآن شدم که با انتخاب این موضوع بتوانم گامی هرچند کوتاه در در راستای حمایت از حقوق زن و خانواده بردارم
ج) اهداف
- طرح و اعمال مسئولیت مدنی در روابط زوجین به منظور جبران خسارتهایی که در اثر ازدواج مجدد زوج و رفتار و کردار وی وارد شود
- قائل شدن به مسئولیت مدنی به منظور جبران صدمه جسمی یا روحی وارده به زوجه با هدف کاهش موارد طلاق
- حل اختلاف زوجین به روشی کار آمد تر و جلوگیری از منجر شدن چنین اختلافاتی به فرو پاشی خانواده
- قائل شدن به ضمانت اجراهای موثرتری به جز مطالبه مهریه و طلاق
- افزایش سطح آگاهی جامعه
- ضرورت پرداختن به موضوع از جنبههای متفاوت اجتماعی ـ فرهنگی ـ اقتصادی
- توجه به پیامد و آسیبهای اجتماعی چند همسری در جامعه (بزهکاری ـ فقر ـ زنان بی سرپرست و …
- شناخت نظرات اسلام درباره چند همسری
- بررسی عوامل اجتماعی و فردی که باعث بوجود آمدن تعدد زوجات میگردد.
- ضرورت توجه به خانواده به عنوان مهمترین و عالیترین مقام تربیتی جامعه.
- توجه به نکات مهمدر ازدواج مجدد ازنظر پیامبر اسلام وشرایط اجتماعی و عرفی جامعه آن زمان
د) سؤالات
- آیا در صورت ازدواج مجدد مرد و خوداری وی از انجام وظایف و ورورد خسارت به طرف دیگر در اثر این اقدام میتوان قائل به مسئولیت مدنی گردید
- تا چه میزان و به چه نحو میتوان زوج را به جبران خسارت ناشی از تعدد زوجات محکوم کرد
ه) فرضیات
- از دیگر اقداماتی که میتواند موجب مسئولیت مدنی زوج شود سوء معاشرت، عدم وفاداری و عدم معاضدت است که میتواند ناشی از ازدواج مجدد باشد
- با توجه به اینکه در قوانین ما مادهای که به صراحت در این خصوص بحث کرده باشد وجو د ندارد و از طرفی ملاک مشخصی نیز برای تعیین میزان خسارت وجود ندارد در اکثر موارد این دادگاهها هستند که میزان خسارت را با توجه به مسائل فقه و استنتاج از مواد موجود و سرایت دادن احکام موادی که اشارهای به جبران خسارت دارند تعیین میکنند
و) پیشینه تحقیق
در خصوص مسئولیت مدنی زوج تا کنون مطلب یا مقاله یا کتابی به چاپ نرسیده است البته در خصوص مسئولیت مدنی کتب و مقالات زیادی به چاپ رسیده است ولی کتاب یا منبعی که مستقیماً با موضوع در ارتباط باشد وجود ندارد
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.