پایان نامه مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در جرایم رایانهای
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- چکیده 1
- مقدمه. 2
- فصل اول.. 4
- کلیات… 4
- 1-1- بیان مسئله. 4
- 1-2- پیشینه تحقیق.. 5
- 1-3- ضرورت انجام تحقیق.. 6
- 1-4- اهداف و کاربردها 9
- 1-5- سوالها 10
- 1-6- فرضیهها 11
- 1-7- روش تحقیق.. 11
- 1-8- ساماندهی تحقیق.. 12
- 1-9 تعریف اصطلاحات… 12
- فصل دوم.. 16
- مسئولیت.. 16
- 2-1- مفهوم مسئولیت… 16
- 2-2- مسئولیت مدنی و اخلاقی.. 17
- 2-2-1- مسئولیت اخلاقی و تاثیر آن بر اشخاص حقوقی.. 17
- 2-2-2- مسئولیت مدنی و تاثیر آن بر اشخاص حقوقی.. 18
- 2-3- مسئولیت کیفری و تاثیر آن بر اشخاص حقوقی.. 18
- 2-4- مسئولیت قراردادی و قهری.. 20
- 2-5- مبانی مسئولیت… 22
- 2-5-1- نظریه تقصیر. 22
- 2-5-1-1- امارههای قانونی و قضایی در اثبات تقصیر. 23
- 2-5-2- نظریه ایجاد خطر. 24
- 2-5-3- مسئولیت در سایر کشورها و دیدگاه آنها نسبت به مسئولیت اشخاص حقوقی.. 28
- 2-6- مسئولیت اشخاص حقوقی در امور خلافی.. 39
- فصل سوم.. 41
- اشخاص حقوقی و مبانی مسئولیت کیفری.. 41
- 3-1- مفهوم شخصیت حقوقی.. 41
- 3-2- افراد تصمیمگیرنده برای شخص حقوقی.. 43
- 3-3- مبانی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی.. 47
- 3-3-1- دلایل مخالفان پذیرش مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی.. 48
- 3-3-2- دلایل موافقان پذیرش مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی.. 53
- 3-4- نگرشها در مورد شخصیت حقوقی.. 58
- فصل چهارم.. 62
- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون کیفری ایران.. 62
- 4-1- سابقه پذیرش مسئولیت اشخاص حقوقی در قوانین ایران. 62
- 4-2- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون جرایم رایانهای 1388. 69
- 4-2-1- نوع جرم ارتکابی رایانهای باشد. 69
- 4-2-2- مرتکب جرم مدیر یا کارمند باشد. 70
- 4-2-2-1- مرتکب جرم مدیر باشد. 70
- 4-2-2-2- مرتکب جرم کارمند باشد. 72
- 4-2-3- جرم با دستور مدیر ارتکاب یابد. 75
- 4-2-4- تمام یا بخشی از فعالیت شخص حقوقی به ارتکاب جرم اختصاص یافته باشد. 76
- 4-2-5- جرم به نام شخص حقوقی ارتکاب یابد. 76
- 4-2-6- جرم در راستای منافع (مادی یا معنوی) شخص حقوقی ارتکاب یابد. 77
- 4-2-7- جرم ارتکابی عمدی باشد. 78
- 4-3- جاسوسی رایانهای.. 79
- 4-3-1- خرابکاری رایانهای.. 82
- 4-3-1-1- اخلال سامانههای رایانهای یا مخابراتی.. 84
- 4-3-2- دسترسی غیر مجاز: 85
- 4-4- مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات 1392. 87
- فصل پنجم. 90
- نتیجهگیری و پیشنهادات… 90
- 5-1- دستاوردهای تصویب قانون جرایم رایانهای.. 90
- 5-2- بررسی فرضیات… 93
- 5-4 پیشنهادات… 97
- فهرست منابع: 100
- Abestract 104
چکیده
مسئولیت کیفری و نقش این موضوع در تعیین کیفر و سایر واکنشهای جامعه نسبت به بزهکاران دارد حقوقدانان و محققان علوم کیفری را بر آن داشته که موضوع مسئولیت کیفری را از دیدگاه علمی مورد ارزیابی مجدد قرار دهند. مسئولیت کیفری یعنی قائل شدن کیفر و مجازات برای اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی که در قانون ما نیز برای شخص حقوقی پابهپای شخص حقیقی کیفر شناخته شده است. شخص از لحاظ ماهوی دو دسته میباشد، 1) شخص حقیقی (طبیعی) که منظور همان انسان است دارای وجود واقعی 2) شخص حقوقی اعتباری شخصی که وجود خارجی نداشته ولی وجود آن به نوعی به وسیله عقل اعتبار داده شده و قانون نیز به رسمیت شناخته است و جرائم رایانهای نیز قابل تحقق از طرف هر دو شخص میباشد جرائم ارتکابی در اینترنت جرائم نسل جدیداند که دارای ویژگیهای ماهوی خاص که اصلیترین آنها کامپیوتر هدف، واسطه یا موضوع جرم است و بیشتر با عنوان یا واسطه جرائم علیه دادهها مواجه هستیم که نسل بعد از جرائم کامپیوتری هستند. مسئولیت کیفری برای اشخاص حقوقی یعنی قائل شدن مسئولیت و به الطبع مجازات کیفری بر شخص حقوقی که در نگاه اول کمی غیرممکن است و البته قبول آن هم در سیستم قانون گذاری کشور ما پروسه طولانی داشته است. با توجه به گرایشهای خاص حقوقی در مقاطعی رد و در مقاطعی هم به خصوص اخیراً در قانون جرائم رایانهای مورد قبول واقع شد.
واژگان کلید: شخصیت حقوقی، جرائم علیه محرمانگی دادهها، اطلاعات و دادهها، مسئولیت کیفری، امنیت شبکه
فصل اول
کلیات
1-1- مقدمه
اشخاص حقوقی در حال حاضر به عنوان یکی از واقعتهای زندگی اجتماعی و حقوقی عصر حاضر محسوب میشوند و همچنان که میتوانند منشأ خدمات اقتصادی و فرهنگی مهمی باشند مثل سایر اشخاص ممکن است در زندگی روزمره خود مرتکب تخلفات و اقداماتی شوند که جرم محسوب شده و یا ایجاد مسئولیت مدنی نمایند. بنابراین اشخاص حقوقی موجوداتی هستند که دارای حقوق و تکالیفی بوده و زاییده قانون میباشد.
اینترنت و شبکههای تکنولوژی تنها تکنولوژی است که به صورت قابل توجهی در سراسر جهان گسترش یافته و بهطور همه جانبه مورد استفاده قرار گرفته و به همان اندازه که در جهت علم و دانش مورد استفاده قرار گرفته از طرف مجرمین هم مورد سوء استفاده قرار گرفته و موجب بروز جرائم جدید شده که نیاز به شناسایی و رسیدگی است. بیشتر از پنجاه میلیون نفر از سراسر جهان به اینترنت (مجموعهای از کامپیوترهای موجود در اطراف و اکناف جهان که اطلاعات را به صورت دیجیتالی از خطوط تلفنی و کامل پخش میکند) دسترسی دارد که در خلال ده سال گذشته تعدادی سرورهای به هم پیوسته و رشدی 100% داشته است، اینترنت به دلیل ارزانتر بودن از سایر ارتباطات راه دور بهترین وسیله اتصال به اقتصاد و ارتباطات جهانی است که البته در جهت استفاده منفی هم همین طور میباشد با ادامهٔ رشد و تحول تکنولوژی اینترنت مشخصات و ویژگیهای طبیعی پیدا شد که با برداشت کلاسیک از مفهوم امپریالیسم فرهنگی مطابقت دارد.
ما ممکن است شاهد تکنولوژی دیگری باشیم که توسط شرکتهای فراملی اصلی غربی برای مهار و سرکوبی فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی و بومی ملتهای ضعیفتر به کار روند این صورت این فرایند را میتوان امپریالیسم اطلاعاتی یا امپریالیسم سایبر نامید. هفت کشور که از لحاظ اتصال شبکه در اولویت قرار دارند به ترتیب عبارتنداز کانادا، ایالات متحد، استرالیا، بریتانیا، آلمان و ژاپن که البته امنیت و صحت دادهها در این کشورها بسیار مورد توجه قرار میگیرد و بخش اعظم اطلاعات موجود در رسانهها از ایالات متحده سرچشمه میگیرد اینترنت به دلیل قالب غیرمتمرکز و توانایی پیوند زدن ساختارهای قدرت از جاذبه نیرومندی برخوردار است همانطور که روثکوپف گفته برای ایالات متحده هدف محوری سیاست خارجی در عصر اطلاعات جهانی باشد و آن تسلط بر امواج است همانند تسلط بریتانیا بر دریاها. (ابو. 1385).
اینترنت به عنوان زیربنا و بستر تمام تخلفات و جرائم رایانهای مرتبط به آن میباشد که بیش از سایر اختراعات بشر نظیر کامپیوتر، تلگراف، تلفن مورد استفاده قرار گرفته و بشر از تمام قابلیتهای آن بهرهمند شده در بخشهای تحقیقی- آموزشی دولتی- تجارت الکترونیک – پست الکترونیک – تعادلات اطلاعات و فرهنگها- جنگ اطلاعاتی و سیاسی (رأیگیری و تبلیغات) قابلیت ایجاد محیط مجازی، گنجینهٔ اطلاعات- ساپوتاژ – متوقفسازی یا پاکسازی غیر مجاز دادهها به منظور مختل کردن عملکرد آن برای کسب منفعت اقتصادی یا پیشبردن فعالیتهای تروریستی که هر کدام زمینهٔ جرائم متفاوت قرار گرفته است. (معتمدنژاد، 1388)
1-2- بیان مسئله
همراه با گسترش، توسعه جامعه بشری و پیچیدگی روابط اجتماعی در ابعاد گوناگون اعمال مجرمانه، به خصوص جرائم علیه اموال نیز رو به افزایش و پیچیدگی نهاد و هر روز کفه جرائم متقلبانه از قبیل خیانت در امانت، کلاهبرداری، جعل، تولید کالاهای مضر، مصنوع و خطرناک شرکتهای تجاری و اشخاص حقوقی سنگینتر میشود.
از طرف دیگر وجود تشکلهای حقوقی در قالب انجمنها و جمعیتهای علمی و هنری ادبی و احزاب سیاسی و … در زندگی اجتماعی امری ضروری است که این پدیده خود موجب پیدایش و ظهور جرائم جدیدی در عرصه فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی شده است و در کنار بزهکاران سنتی بزهکاران جدیدی مبتنی بر منافع و تشکیلات جمعی و گروهی توسط اشخاص حقوقی صورت میگیرد و به مرور زمان و اقتضای اجتماع در حقوق عرفی این ایده شکل گرفته که به موازات مقررات حقوق خصوصی و مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی، سیاست کیفری و دفاع اجتماعی در مقابل کنشهای شدیداً مخالف نظم اجتماعی آنها وجود داشته باشد ولی در اعمال این سیاست همواره تردید بوده است چرا که تحمل مجازات کیفری بر آنها عدم نیل به اهداف کیفر و نقض اصل شخصی بدون مجازاتها برای قبول مسئولیت اشخاص حقوقی است عاملی که به نظر میرسد مهمترین و اساسیترین عامل تردید در این زمینه، موضوع عدم امکان اسناد تقصیر به اشخاص حقوقی است (دلفانی،1382).
1-3- پیشینه تحقیق
با توجه به نوآوری و جدید بودن موضوع در این مقوله بسیار کم کار شده است و پیدا کردن کتاب یا مقاله با این موضوع تقریباً غیرممکن است ولی مرتبط با این موضوع یا اینکه در خلال مطالب این مبحث هم پرداخته شده میتوان پیدا کرد مثلاً در کتاب اشخاص و حمایت حقوقی آنان (باریکلو -1387) در مورد اشخاص به خصوص اشخاص حقوقی بحث شده مواردی که این اشخاص مورد توجه قانون قرار گرفته را مورد نقد و بررسی قرار داده است و کتاب حقوق تجارت الکترونیک (لنیان-1387) که توسط دکتر ستار زرکلام ترجمه گردیده است که تا حدودی فضای الکترونیک را بررسی میکند و بیشتر به تجارت از این طریق میپذیرد و کتاب حقوق کیفری فناوری اطلاعات (عالیپور-1390) که فناوری اطلاعات را از لحاظ کیفری مورد بحث قرار داده و ارتباط چندانی با موضوع مورد تحقیق ندارد ولی باز هم میتوان اطلاعاتی در زمینه جرائم کیفری بدست آورد کتاب شبکههای کامپیوتری (آندرواس -1383) که توسط عینالله جعفرنژادقلی ترجمه گردیده است، انواع شبکههای کامپیوتری ثابت کرده که جرائم رایانهای اکثراً در شبکههای کامپیوتری اتفاق میافتد و جرائم هم که دراین شبکهها اتفاق میافتد مهمتر و سنگینترند و گسترده خسارات آنها بیشتر است چون شبکهها مجموع کامپیوترهای متصل به هم میباشد که اگر این شبکه گستردگی بیشتری داشته باشد مجرم ناشناس و خسارت هم گستردهتر میشود، در کتاب ارتباطات در جهان معاصر (معتمدنژاد، 1388) شیوههای ارتباطات را بیان کرده که یکی از اصلیترین و مهمترین شیوه ارتباطات در عصر حاضر اینترنت و شبکههای اینترنتی میباشد که هم گسترش بیشتری یافته و هم سریعتر و راحتتر میباشد که البته هر تکنولوژی که مورد استفاده بشر قرار گرفته است مورد سوء استفاده و جرم هم واقع شده است در مقاله مصادیق جرائم رایانهای (نامور، فوجردی، اسلامی- 1391) تعریف جرائم رایانهای و انواع جرائم ارتکابی توسط آنها توضیحات کاملی ارائه شده است. مقاله جرائم سایبری (فجری-1390) که در این مقاله فضای سایبری و جرائم ارتکابی در این محیط و مشکلاتی که در راه شناسایی و تعقیب مجرمین رایانهای را مختصری مورد بحث قرار داده است.
عباس احمدی –
”’
عباس احمدی –
عالی
عباس احمدی –
عالی خوب