پایان نامه اثرات وابسته به زمان تمرین تناوبی شدید کوتاه مدت بر پویای جذب اکسیژن دختران
فهرست محتوا
چکیده
هدف:هدف تحقیق تعیین اثر وابسته به زمان تمرین تناوبی شدید کوتاه مدت بر پویایی جذب اکسیژن دختران بود.
روش شناسی: بدین منظور 40 نفر دختران دانشجوی دانشگاه اراک را به طور داوطلب با میانگین سنی 5±25 سال و وزن 390/10 ± 30/54 کیلوگرم و قد 23/10 ± 5/ 162 سانتی متر در این تحقیق شرکت کردند. تحقیق از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. آزمودنیهای این پژوهش با روش تصادفی به سه گروه(30=N) با یک جلسه تمرین در هفته، دو جلسه تمرین در هفته، چهار جلسه تمرین در هفته و یک گروه کنترل (10=N) تقسیم شدند. تمرینات هر گروه شامل سه قسمت (گرم کردن با دوچرخه وبار کاری صفر وات به مدت چهار دقیقه، رکاب زدن دوچرخه با بار کاری 50 وات در هر مرحله چهار دقیقه و یک دقیقه ریکاوری فعال بین ستها ، سرد کردن به مدت دقیقه ) بود. پس از 3 روز از اتمام پروتکل تمرینی پس آزمون طبق پیش آزمون از گروه، تمرین و کنترل گرفته شد. نتایج توسط گاز آنالایزر به روش نفس به نفس اندازه گیری شد.جهت تجزیه و تحلیل دادها پـس از تـائـیـد توزیـع طـبیـعـی دادهها تـوسـط آزمون کلوموگروف –اسمیرنوف و بررسی تفاوت بین گروهها تمرینی (یک، دو و چهارجلسه) و همچنین اثر متغییر مستقل بر متغیرهای وابسته (مقایسه قبل و بعد از آزمون هر گروه) از آزمون t وابسته استفاده شد. دادهها به صورت میانگین انحراف معیارها ارائه شد. تمام عملیات آماری تحقیق توسط نرم افزار SPSS نسخه نوزده انجام شده است و سطح معنی داری آزمونها 05/0P< در نظر گرفته شده است.
یافتهها : نتایج نشان داد که یک جلسه تمرین اینتروال شدید تأثیری بر بهبود فاکتورهای پویایی اکسیژن( VO2max ،کسر اکسیژن وثابت زمانی اول و دوم) نداشت(05/0P>). دو جلسه تمرین اینتروال شدید بربهبود فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2max ،کسر اکسیژن و ثابت زمانی دوم) مؤثر بود(05/0P<) اما بر کاهش ثابت زمانی اول بی تأثیر بود(05/0P>). چهار جلسه تمرین اینتروال شدید بر بهبود فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2max، کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم) تأثیر معنادار داشت(05/0P<).
نتیجه گیری: بین تعداد جلسات تمرینی و اثر انها بر پویایی اکسیژن تفاوت معنا داری وجود دارد که از این بین تأثیر چهار جلسه بر فاکتورهای (VO2max، کسراکسیژن، ثابت زمانی اول و دوم) بیشتر بود. اما برای بهبود پویایی اکسیژن میتوان از حداقل زمان تمرین یعنی دو جلسه تمرین بهره برد.
کلمات کلیدی:پویایی اکسیژن ،آمادگی هوازی ، تمرین شدید تناوبی ،جذب اکسیژن.
فصل اول: کلیّات تحقیق
- 1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 1
- 1-2- بیان مسأله پژوهشی………………………………………………………………………………………………….. 2
- 1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………………………………………………………………. 7
- 1-4- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 8
- 1-4-1- هدف اصلی…………………………………………………………………………………………………………… 8
- 1-4-2- اهداف فرعی…………………………………………………………………………………………………………. 8
- 1-5- فرضیههای تحقیق …………………………………………………………………………………………………. 9
- 1-6- قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 9
- 1-7- محدودیتهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 9
- 1-8- تعریف واژگان……………………………………………………………………………………………………….. 10
- فصل دوّم: ادبیات و پیشینه تحقیق
- 2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 13
- 2-2- مبانی نظری……………………………………………………………………………………………………………….. 13
- 2-2- 1 تمرین تناوبی(اینتروال):………………………………………………………………………………………… 13
- 2-2-2- طرح کلی از تمرین گرشلر:…………………………………………………………………………………… 15
- 2-2-3 تمرین اینتروال مدرن:…………………………………………………………………………………………….. 16
- 2-2-4- برنامه کلی از تمرین اینتروال مدرن:…………………………………………………………………… 19
- 2-2- 5- تمرین تناوبی و حداکثر اکسیژن مصرفی (vo2max)… ……………………………… 19
- 2-2-6- تمرین تناوبی (اینتروال) وپویایی جذب اکسیژن:…………………………………………………21
- 2-2-7- تمرینهای تناوبی و بیماریها:……………………………………………………………………………25
- 2-2-8- تمرینات تناوبی وتغذیه……………………………………………………………………………………….26
- 2-2-9- تمرین اینتروال در زنان……………………………………………………………………………………….27
- 2-2-10- تمرین اینتروال در مردان………………………………………………………………………………….29
- 2-2-11- تفاوتهای بین زنان و مردان……………………………………………………………………………….30
- 2-2-12- تمرین اینتروال در افراد مسن……………………………………………………………………………35
- 2-2-13- تمرین اینتروال در کودکان ونوجوانان………………………………………………………………..36
- 2-2-14- سازگاریهای ساختاری به تمرینات HIIT………………………………………………………37
- 2-2- 15- پویایی اکسیژن…………………………………………………………………………………………….. 39
- 2-2-15-1-نگاهی به پویایی جذب اکسیژن در گذشته…………………………………………………..40
- 2-2-15-2- مبانی ریاضی پویایی اکسیژن در گذشته………………………………………………………41
- 2-2-15-3-مشخصات ورزش در حوزه شدت متوسط……………………………………………………..46
- 2-2-15-4- پاسخ پویایی VO2 در ورزش سنگین ………………………………………………………..48
- 2-2-15-5- پاسخ پویایی VO2 به ورزش خیلی سنگین………………………………………………..51
- 2-2-15-6- پاسخ پویایی در دامنه خیلی شدید………………………………………………………………53
- 2-2-15-7- جزء آهسته…………………………………………………………………………………………………..54
- 2-2-15-8- پویایی جذب اکسیژن در کودکان…………………………………………………………………56
- 2-2-15-9- مبانی ریاضی کینتیک………………………………………………………………………………….58
- 2-2-16- مطالعات انجام شده در داخل کشور ……………………………………………………………….59
- 2-2-17- مطالعات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………..59
- فصل سوم: روش شناسی تحقیق
- 3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………63
- 3-2- روش و طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………….63
- 3-3- جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………..63
- 3-4- مراحل تحقیق………………………………………………………………………………………………………..63
- 3-5- نمودار روش کار………………………………………………………………………………………………………64
- 3-6- روش اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………64
- 3-7- ابزارهای اندازه گیری……………………………………………………………………………………………….66
- 3-7-1 گاز آنالایزر…………………………………………………………………………………………………………….66
- 3-7-2- دوچرخه کارسنج…………………………………………………………………………………………………67
- 3-7-3- پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………68
- 3-7-4- ترازو و متر نواری………………………………………………………………………………………………..68
- 3-8- روشهای اندازه گیری…………………………………………………………………………………………….69
- 3-8-1- آزمون نفس به نفس……………………………………………………………………………………………..69
- 3-9- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………..70
- 3-10- روش آماری…………………………………………………………………………………………………………….70
- فصل چهارم:تجزیه وتحلیل دادهها
- 4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….73
- 4-2- اطلاعات توصیفی گروههای آموزشی……………………………………………………………………….73
- 4-3- فرضیه 1 : یک جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max
- ، کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم ) دختران اثر ندارد………………………………………………74
- 4-4- فرضیه 2: دو جلسه تمرین اینتروال شدید بر بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (vo2 max ،
- کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم ) دختران اثر ندارد…………………………………………………76
- 4-5-فرضیه 3:چهار جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (vo2 max ،
- کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم ) دختران اثر ندارد………………………………………………..79
- 4-6- فرضیه4: 1 ، 2 و4 جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (
- VO2 max، کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم ) دختران اثر ندارد……………………………81
- فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
- 5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………85
- 5-2- خلاصه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….85
- 5-3- بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………..89
- 5-3-1- تأثیر یک جلسه تمرین اینتروال بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2max
- ، کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم) دختران…………………………………………………………….90
- 5-3-2- تأثیر دو جلسه تمرین اینتروال بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (Vo2max ،
- کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم) دختران……………………………………………………………..92
- 5-3-3- تأثیر چهار جلسه تمرین اینتروال بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max
- وکسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم) دختران ……………………………………………………………94
- 5-3-4- مقـایسه تأثیر یک، دو و چهـار جلسه تمریـن اینتـروال شدیدبر فاکـتورهای
- پویایـی اکسیـژن ( vo2 max ،کسر اکسیژن وثابت زمانی اول و دوم)دختران…………….95
- 5-4- افزایش یافتن VO2max……………………………………………………………………………………….96
- 5-5- کاهش یافتن کسر اکسیژن و ثابت زمانی دوم………………………………………………………..96
- 5-6- کاهش یافتن ثابت زمانی اول…………………………………………………………………………………..97
- 5-7- پیشنهادهای برخاسته از تحقیق………………………………………………………………………………97
- 5-8- پیشنهاد برای تحقیقهای آتی ………………………………………………………………………………97
- فهرست منابع
- منابع فارسی ولاتین …………………………………………………………………………………………………………..99
فصل اول:
کلیّات تحقیق
1-1 مقدمه
یکی از علومی که با گذشت زمان روند رو به رشدی در پیشرفت و تکامل داشته علوم ورزشی است که با گذر از جهان صنعتی به مدرنیسم و متعاقب آن پست مدرنیسم و همگون با پیشرفت تکنولوژی در ساخت دستگاههای ورزشی، آزمایشگاهی ، تجاری شدن و درآمدزا شدن نقش ورزش و همین که از لحاظ وجه سیاسی یک کشور ورزشکارانش نمایانگر قدرت و تمدن کشورشان قلمداد میشوند و این که از سویی به عنوان عاملی برای تندرستی و سلامت بشریت و شفای بسیاری از بیماریها اعلام میشود. تمام این موارد باعث شده تا متخصصین امر ورزش روز به روز بر اطلاعات خود بیافزایند و تلاش و کوشش خود را برای انجام آزمایشات و پژوهشهای کاربردیتر بیشتر کنند)2(. عدم فعالیت بدنی با افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، پوکی استخوان چاقی و مشکلات روانی همراه میباشد. فعالیت بدنی منظم منجر به سلامت قلبی – تنفسی و کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی مانند حملات قلبی میشود)6(. آمادگی جسمانی یکی از عوامل کلیدی در زندگی سالم انسانهاست که میتواند یکی از قویترین پیش بینیها از وضعیت سلامت افراد در آینده باشد)6(. بطوریـکه استقامـت قلبی – تنفسی به عنـوان جـزء اساسـی آمادگی جسمانی مطرح شده است)6.( فاکتورهای آمادگی جسمانی و حرکتی چه در افراد عادی و چه ورزشکاران دارای اهمیت است. در زندگی روزمره فعالیت بدنی در پیشگیری ودرمان بسیاری از بیماریهای شایع به خصوص سیستم قلبی- عروقی بسیار مفید است(70،40). حجم اکسیژن مصرفی به عنوان شاخص غیر مستقیم تنفس سلولی، هزینه انرژی و اقتصاد حرکتی ومتغیرهای وابسته به آن در فیزیولوژی ورزشی و تمرین باعث شده است تا بسیاری از پژوهشگران به مطالعه عوامل مؤثر بر کمیت (حجم اکسیژن ) وکیفیت (تغییرات حجم در واحد زمان ) آن بپردازند(5). اندازه گیری حداکثر اکسیژن مصرفی [1] یک روش ساده تعیین آمادگی هوازی است(54). همچنین VO2max مهمترین عامل موفقیت در ورزش استقامتی است(6،76). به دلیل آنکه V02max اطلاعات دقیق و جزئی از آزمون هوازی ارائه نمیکند از این رو برای دقت عمل بیشتر از کینیتیک اکسیژن[2] استفاده میشود.
1-2- بیان مسأله پژوهشی
تمرین و ورزش میتواند به منظور بهبود حداکثراکسیژن مصرفی (V02max) وکیفیت زندگی توسط بیماران مبتلا به نارسایی قلبی استفاده شود (80). آمادگی قلبی – تنفسی که استقامت قلبی – تنفسی و آمادگی قلبی –عروقی نیز نامیده میشود توانایی قلب برای پمپاژ حجم زیاد خون غنی از اکسیژن به عضلات و متعاقب آن مصرف هر چه بیشتر عضلات از آن است(40). تمرینات طولانی شدید و تکراری با مدت زمان کافی منجر به افزایش پارامترهای هوازی همچونV02max، اقتصاد حرکتی، آستانه لاکتات و پویایی جذب اکسیژن میشود[62]. در این مجموعه اهمیت کنتیک یا پویایی اکسیژن مصرفی (الگوی افزایش ناگهانی اکسیژن مصرفی در شروع فعالیت تا رسیدن به مرحله یکنواخت) نسبت به دیگر پارامترهای آمادگی هوازی در بیان تفاوتهای اجراهای ورزشی به ویژه در تعویق خستگی عضلانی در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. زیرا دستیابی سریع به اکسیژن مصرفی مورد نیاز برای مسابقه به ویژه در ورزشکاران استقامتی نه تنها موجب کاهش تجمع متابولیتها (کاهش حجم کسر اکسیژن) میشود بلکه به دلیل محدود بودن انرژی بی هوازی برای استفاده بعدی در مسابقه (درانتهای یک مسابقه دوی سرعت ) به عنوان یک عامل مهم محسوب میگردد(10).
بر حسب تحقیقات انجام شده در طول چند ماه تمرین V02max افزایش میابد(8). V02max همواره در پسران نسبت به دختران حتی قبل از بلوغ بیشتر است که این به علت تفاوت ترکیب بدنی وحجم بزرگتر قلب در پسران نسبت به دختران است(81). زنان به طور متوسط توان هوازی ذاتی پایینتر وقدرت عضلانی کمتری نسبت به مردان دارند که بازتاب تاثیرات اجتماعی فرهنگی، ترکیب بدنی وشرایط هورمونی است(83). مطالعات نشان دادهاند اختلاف وابسته به جنس در پاسخ عضله بطن چپ وتحویل اکسیژن در مردان بیشتر از زنان در اوج فعالیت شدید جسمی میباشد(62). با این حال توان هوازی زنان تمرین کرده نسبت به مردان کم تحرک بهتر است(82). مطالعات قبلی در افراد سالم نشان دادهاند که در طی ورزشهای هوازی جذب اکسیژن مردان بیشتر از زنان است که به علت تفاوت اندازه قلب مردان است (54). از طرفی حداکثر توان هوازی با بالا رفتن سن کاهش میابد که در مردان کاهش بیشتری را نسبت به زنان نشان میدهد (93). سیستم قلبی تنفسی در مردان از جنبههایی با یکدیگر متفاوت است، از جمله: قلب مردان بزرگتر از قلب زنان است، مردان 40% حجم خون بیشتری دارند، مردان 11%سلول قرمز خون بیشتری نسبت به زنان دارند. سیستم قلبی تنفسی به طور متوسط در مردان 39%بزرگتر از سیستم سیستم قلبی تنفسی زنان است و مصرف اکسیژن زنان 17% کمتر از مردان است. جالب توجه است که تفاوت در ظرفیت بی هوازی (تولید انرژی بدون اکسیژن) مردان و زنان ناچیز است(84). مشابه با مردان ظرفیت هوازی آنزیم میتوکندریایی در زنان به خوبی تمرین کرده در مقایسه با زنان تمرین نکرده افزایش یافته است(18). به طور کلی در فرایند رشد و بلوغ و صرف نظر از اندازه بدن انسان، حرکت انسان در تعامل پیچیدهای از پاسخهای فیزیولوژیکی متفاوت است. از طریق پاسخهای فیزیولوژیکی بدن قادر به حفظ تعادل هموستاتیک است. این تعادل بین نیازها وپاسخهای بدست آمده وابسته به عملکرد سیستم قلبی عروقی، تنفسی، عضلانی و آزمونهای پایه آزمایشگاهی است و این امکان را برای محققین فراهم میکند تا تغییرات سن و بلوغ را در این سیستم کشف کنند. همچنین پاسخهای پویایی جذب اکسیژن به ورزش اطلاعاتی مربوط به پاسخ نقل وانتقال سیستم قلبی تنفسی به دنبال یک انتقال از حالت متابولیکی به حالت دیگر فراهم میکند(70). حجم اکسیژن مصرفی در یک اندازه گیری مستقیم از تنفس سلولی وهزینه انرژی اساساً تولیدی از برونده قلب وجذب اکسیژن در سطح سلولی است(64).تغییرات در VO2 هنگام حرکت از استراحت به ورزش به عنوان پویایی جذب اکسیژن تعریف میشود(64). پاسخهای پویایی اکسیژن به ورزش اطلاعاتی جامع در رابطه با پاسخهای قلبی تنفسی به دنبال تغییر موقعیت متابولیکی را فراهم میکند(70). پویایی جذب اکسیژن زمان مورد نیاز سازگاری با تغییرات بار متابولیکی(برای مثال تغییر از حالت استراحت به ورزش بیشینه) را میسنجد. همچنین پویایی جذب اکسیژن میزان تغییر در پاسخ VO2 مربوط به ورزش را توصیف میکند و همچنین یک نشانگر برای اندازه گیری تناسب قلبی ریوی است(73). پویایی اکسیژن را میتوان به وسیله ارزیابی نفس به نفس VO2 اندازه گیری کرد و در مقابل سیستمهای سنتی میانگین VO2 پایه و جزئیات ضروری را گزارش میکند. همچنین پویایی اکسیژن به نمونههای گاز اجازه میدهد سریعتر از ms20 (متر بر ثانیه) اندازه گیری شوند و حجم آن به طور دقیق ارزیابی شود(70). هنگامی که پروتکلهای ورزشی به طور دقیق انتخاب میشوند پاسخهای VO2 با کیفیت مناسب هستند که این شکل از تستهای ورزشی یک اطلاعات مناسب از وضعیت فعالیت روزانه و عملکرد ورزشی افراد در اختیار محققین میگذارد و همچنین یک دید غیر تهاجمی مفید از چگونگی فعالیت متابولیکی سطوح عضلانی فراهم میکند(70،80). درحالی که پاسخهای پویایی در کودکان و بزرگسالان مورد ارزیابی قرار گرفته است اما تفاوتهای مربوط به جنس وسن با جزئیات نشان داده نشده است(70). پایه پاسخهای پویایی جذب اکسیژن به هر مرحله از شدتهای ورزشی متفاوت است و این پاسخها در رابطه با کمیت وکیفیت شدت ورزش متفاوت است(70،80،86). دامنه پاسخ پویایی جذب اکسیژن به وسیله تنظیم شدت ورزشها مدیریت میشود که اغلب شدت ورزشها با آستانه آنها مرز بندی میشود وتوسط سه فاز در نمودار تعریف میشود(70،80). در شروع یک تغییر در مرحله انتقال در شدت ورزش یک فاز کاردیودینامیک (فاز1) که به جذب اکسیژن در عضله (QO2) وابسته نیست(70،80). فاز اول را میتوان به عنوانS 20 (ثانیه) اول پاسخ متابولیکی به ورزش تعریف کرد(58).
گیسر و پل فاز اولیه را افزایش VO2 ابتدایی تعریف کردند که به علت افزایش برونده قلب ،ضربان قلب(HR) ، حجم ضربهای (SV) ،جریان پایان نوسان فشار اکسیژن (PETO2)،جریان پایان نوسان فشار دی اکسید کربن (PETCO2) و نسبت تبادل تنفسی (R) مشخص میشود وبه طور کلی فاز اول ، قلب پویا نامیده میشود (70،58).
به هر حال ماهیت دقیق این عوامل و تأثیر آن بر پویایی جذب اکسیژن بطور کامل مشخص نیست. به دنبال فاز اول یک افزایش نمایی در VO2 مشاهده میشود که فاز دوم نامیده میشود(70). فاز دوم پویایی اکسیژن پاسخهای ثابت زمانی (τ) و زمان رسیدن به 63% حالت پایدارΔVO2 است و به وسیله یک افزایش نمایی در VO2 بعد از فاز اول نمایان میشود که این افزایش به علت افزایش بازگشت وریدی از عضله در حال فعالیت وجریان خون ریوی است (66). سپس هنگامی که VO2 به سمت حالت پایدار حرکت میکند پاسخ پویایی اکسیژن وارد فاز سوم میشود(70). بطور معمول VO2، 4-3 دقیقه قبل از حالت یکنواخت افزایش میابد (66). بطور کلی هزینه اکسیژن به طور خطی به شدت ورزش مربوط میشود (70).
یکی از قانع کننده ترین نظریههای پیشنهاد شده تا به امروز یک ترکیب مؤثر از توزیع نوع تار، به کار گیری واحدهای حرکتی وتطبیق تحویل اکسیژن به تارهای عضلات فعال است. این نظریه مبنی بر این مفهوم است که که یک هزینه انرژی بیشتری از تولید در نوع دوم، فیبرهای عضلانی تندانقباض در مقایسه با نوع یک، فیبرهای کند انقباض وجود دارد و همچنین یک رابطه قوی بین درصد تارهای نوع یک ودامنه جزئ آهسته وجود دارد(70،80). به هر حال پویایی اکسیژن ممکن است در پاسخ به تمرینات مختلف دچار تغییر شود(7078،64). تمرینات (تناوبی) اینتروال با شدت بالا(HIIT)[3] یک نوع ورزش است که میتواند توسط ورزشکاران نخبه و افراد تمرین نکرده استفاده شود(18). HIIT شامل تمرین با شدت بالا و همراه با یک فاصله زمانی بین مراحـل ورزش است. یکی از مزایای HIIT آن است که وقت گیر نیست در حالی که نتایج و مقایسههای سودمند و مفید ارائه میکند(51). لذا تمرینات با مدت زمان کوتاه یک ابزاری است که میتواند با پروتکلهای تمرینی همراه باشد تا روند زمان سازگاری به تمرین را در افراد تمرین ندیده بهبود دهد(18). گزارشات تحقیقی در ورزش با شدت متوسط نشان میدهند پویایی تحویل اکسیژن به عضله افزایش میابد که در آن سرعت جذب اکسیژن عضله محدود نمیشود. اما این سؤال پیش آمد که آیا در ورزش با شدت بالا تحویل اکسیژن و جذب اکسیژن کندتر نمیشود؟ طبق گزارشات ارائه شده اگر چه در ورزش با شدت بالا نسبت به ورزش با شدت متوسط جریان خون تند تراست ولی سرعت جذب اکسیژن کندتر نمیشود(52).
اطلاعات از پروتکل HIIT به ما نشان میدهد که ترکیبی از تمرینات با شدت بالا (هر مرحله 4 دقیقه همراه با چند استراحت ) محرکی قوی برای افزایش آنزیم مسیرهای متابولیکی میتوکندری در یک دوره زمانی کوتاه است(18).HIIT در مدت زمان طولانی (6-4هفته) ظرفیت بافری عضله، میزان اکسیداتیو چربی کل بدن و ظرفیت هوازی را افزایش میدهد(18).
از سویی مطالعات انجام شده در مقایسه شدتهای تمرینی HIT [4]وHIIT سازگاریهای مشابهی را در پتانسیل اکسیداتیو و پویایی اکسیژن در هر دو نوع تمرین نشان دادهاند(18). همچنین گزارش شده است سرعت اولیه پویایی اکسیژن در طول دو جلسه تمرین با شدت متوسط رخ داده است (56). تعیین اثر تمرین HIIT بر پویایی جذب اکسیژن در طول انتقال به ورزش مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج نشان میدهد با مراحل مختصری از ورزش بسیـار شدید باعث بهبود متابولیسم هـوازی میشود(56).HIIT در یک دوره زمانی کوتاه باعث افزایش آنزیمهای اکسیداتیوعضلات (سیترات سنتتاز وپیروات دهیدروژناز) میشود. لذا درک آگاهانه از روند زمان سازگاریهای اولیه به تمرین ممکن است یک درک بهتری از رابطه بین پاسخهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی به تمرین ورزشی را ارائه کند که احتمالاً در برنامه نویسی ورزشی میتواند مؤثر باشد(52). درمجموع از آنچه که بیان شد میتوان دریافت که اولاً پاسخ پویایی اکسیژن به تمرینات اینتروال شدید در دختران مشخص نیست و ثانیاً اثرات ورزش تناوبی شدید بر دختران روشن نیست همچنین حداقل زمان لازم برای تغییرات در پاسخ به تمرینات شدید اینتروال مشخص نمیباشد . لذا تحقیق حاضر به دنبال آن است که به سؤالات زیرپاسخ دهد وبتواند به عنوان یک عامل کمک کننده با ارزش در امراجرای ورزش و بهبود در پویایی جذب اکسیژن افراد مورد استفاده قرار گیرد.
1) آیا یک جلسه تمرین اینتروال بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max ، کسر اکسیژن ، ثابت زمانی اول و دوم) دختران اثر دارد؟
2) آیا دو جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max ، کسر اکسیژن ، ثابت زمانی اول و دوم) دختران اثر دارد؟
3) آیا چهار جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max ، کسر اکسیژن ، ثابت زمانی اول و دوم) دختران اثر دارد؟
1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
تمام سعی ورزشکاران در این است که در یک مدت زمان کوتاه به حداکثرتوان اجرای عملکرد برسند واینکه طبق گزارشات، تمرین اینتروال شدید (HIIT) در یک دوره نسبتاً کوتاه باعث بهبود اجرای عملکرد ورزشی میشود(20). تمرینات اینتروال یا متناوب شامل مراحل تمرین و استراحت میباشد. در تمرینات اینتروال دستگاه فسفاژن میتواند ATP بیشتر و دستگاه اسید لاکتیک ATP کمتری تولیدکند. در نتیجه تجمع اسید لاکتیک کمتر وخستگی متعاقبان نیز کمتر دیده میشود. از طرفی اکثر این مطالعات در ورزشکاران نخبه گنجانیده شده است و از آنجا که افراد مختلف واکنشهای متفاوتی به HIIT نشان میدهند، این بی توجهی به جمعیت زیادی از ورزشکاران غیر حرفهای است(86،36). فعالیت بدنی با بهبود در سلامت قلب وعروق همراه است. با این حال اطلاعات مورد نیاز در مورد اثر تمرین اینتروال با حداکثر سرعت بر آمادگی قلبی تنفسی افراد کم میباشد(11). برایون و همکارانش در سال 2008، اثر 2 و 4 جلسه تمرین اینتروال شدید بر کینیتیک اکسیژن مورد مطالعه قرار گرفت که گروه تمرین پس از چهار جلسه HIIT، VO 2 max بالاتری نسبت به قبل تمرین داشتند، کسر اکسیژن و زمان رسیدن به 2Ƭ نیز کاهش یافت اما تأثیری بر 1Ƭ مشاهده نشد.از سویی دو جلسه HIIT سبب VO2 max بالاتر و کسر اکسیژن کمتر و زمان رسیدن سریعتر به 2Ƭ شد. اما محقق در این تحقیق بیان میکند که حداقل زمان اثرگذار پویایی جذب اکسیژن توسط HIIT مشخص نیست(19).
مطالعات انجام شده در گذشته اثر تمرین بر پویایی VO2 را بررسی کردهاند اما اکثر این تحقیقات از پروتکلهای ورزشی سنتی طولانی مدت بهره بردهاند (19). همچنین اکثر این تحقیقات بر روی آزمودنیهای مرد صورت گرفته است وکمتر به حوزه کودکان وزنان پرداخته شده است(70). اگر چه به نظر میرسد سرعت پویایی VO2 همراه با تمرینات تناوبی کوتاه مدت شدید (HIT) افزایش میابد، اما هنوز معلوم نیست در چه فاصله زمانی پویایی VO2 سریعتری نشان داده میشود(19). پاسخ جذب اکسیژن ریوی در انتقال از استراحت به ورزش با بار ثابت و تمرین روی دوچرخه به خوبی شرح داده شده است (48). اما به حداقل جلسات لازم HIIT برای اثر گزاری روی فاکتورهای مورد نظرپویایی اکسیژن در هیچ تحقیقی تا به حال توجه نشده است. بنابراین تحقیق حاضر از چند حیث حائز اهمیت است: 1- اولاً اثرات تمرین HIT بر پویایی جذب اکسیژن روشن نیست. 2- دوماً اثرات ورزش تناوبی شدید بر دختران روشن نیست. 3- حداقل زمان لازم برای ایجاد تغییر در پویایی اکسیژن روشن نیست.
با توجه به موارد ذکر شده ما در پی آن هستیم که کوتاهترین زمان پاسخ پویایی جذب اکسیژن به تمرینات اینتروال شدید (HIIT )در دختران را سنجیده و مورد مطالعه قرار دهیم.
1-4- اهداف تحقیق
1-4-1- هدف اصلی
تعیین اثر وابسته به زمان تمرین تناوبی شدید بر پویایی جذب اکسیژن دختران.
1-4-2- اهداف ویژه
- مطالعه اثر یک جلسه تمرین اینتروال بر فاکتورهای پویایی اکسیژن ( VO2 max و کسر اکسیژن وثابت زمانی اول و دوم ) دختران .
- مطالعه اثر دو جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max و کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم) دختران .
- مطالعه اثر چهار جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max و کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم )دختران .
- مقایسه اثر 1، 2 و 4 جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max ، کسر اکسیژن ، ثابت زمانی اول و دوم)دختران.
1-5- فرضیههای تحقیق
فرضیه 1 : یک جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max و کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم ) دختران اثر دارد .
فرضیه 2 : دو جلسه تمرین اینتروال شدید بر بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max و کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم ) دختران اثر دارد .
فرضیه 3 : چهار جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2 max و کسر اکسیژن و ثابت زمانی اول و دوم ) دختران اثر دارد .
فرضیه 4 : بین 1، 2 و4 جلسه تمرین اینتروال شدید بر فاکتورهای پویایی اکسیژن (VO2max ، کسر اکسیژن ، ثابت زمانی اول و دوم) دختران تفاوت معنی داری وجود دارد.
1-6- قلمرو تحقیق
1- دامنه سنی آزمودنیها بین 20-26 سال میباشد .
2- سه ساعت قبل از آزمون افراد از خوردن غذا خودداری کردند .
3- جنسیت افراد مؤنث بود.
4- قد و وزن افراد اندازه گیری شد .
5- آزمودنیهای تحقیق شامل افراد فعال اما غیر تمرین کرده بودند .
6-آزمودنیهای تحقیق فاقد هرگونه بیماری قلبی عروقی بودند.
1-7- محدودیتهای تحقیق
- عوامل استرس وترس از آزمایش
- عوامل فشارزای خارجی (مانند فشارهای درسی و خانوادگی).
- عوامل ژنتیکی (از جمله تفاوت در نوع تارهای عضلانی).
- فعالیت بدنی خارج از محیط آزمایشگاه
- وضعیت تغذیه
- داوطلبانه بودن آزمودنیها
1-8- تعریف واژگان
کینیتیک اکسیژن: تغییرات درVO2 هنگام حرکت از استراحت به ورزش به عنوان پویایی جذب اکسیژن تعریف میشود[،70،78]. که در تحقیق حاضر آنالیز لحظه به لحظه مصرف اکسیژن آزمودنی به زمان تمرینش را پویایی جذب اکسیژن تعریف میشود که بر اساس فرمول زیر بدست میآید.
تمرین تناوبی شدید :(HIT) به عنوان وهلههای تکراری ورزش شدید ( از آستانه لاکتات تا شدتهای ورزشی فوق پیشینه تمام تلاش فرد ) به همراه دورههای ریکاوری فعالیت با شدت پایین یا استراحت مطلق در نظر گرفته میشوند(94). کـه در تحـقیــق حاضـر منظــور از HIIT تمریـنی با شـدت بالا (VO2max%120 یاHR max [5]%105) و یک مرحله استراحت فعال با شدت پایین است که برای چندین ست تکرار میشود.
آمادگـی هـوازی[6] : استقامـت و توانایـی بدن هر فـرد برای اجـرای فعالیتهای ورزشی بلند مدت را آمادگی هوازی گویند (23).
Vo2: گرما و انرژی در بدن توسط کسیداسیون کربن و هیدروژن موجود در غذاها تولید میشود برای این کار بدن توسط عمل دم اکسیژن را تأمین میکند به مقدار اکسیژن مصرفی بدن VO2یا اکسیژن مصرفی گویند [4].
VO2 max: حداکثر توانایی بدن برای تهیه و تأمین اکسیژن جهت خرج کردن آن در هنگام فعالیت بیشینه بابت استخراج انرژی از مواد غذایی را اکسیژن مصرفی بیشینه گویند [4].
Abstract
Objectives: The purpose of this study was to determine time dependent effect of short-time high intensity interval training on oxygen kinetics in female.
Methods: In this study 40 active and healthy university students divided randomly into two groups of experimental group(n=30) with the age range of 25.5±5. exercise groups were assigned to 3 group of 10 members respectively 1,2 and 4 did session HIIT.
Both exercise and control group performed the incremental test(initially, the work load 50 watts before every 4 minutes adding 30 watts and 1 minutes active break for recovery) on the ergometer bicycle. After 2 days of testing, training groups participated 1,2and 4 session HIIT(with 120% VO2 max intensity for 1 minutes and 1 minutes active break for 8 times).
3days after the completion of the exercise protocol, post test accordingly pretest was used by control and exercise group. Result was measured by gaz analyzer to breath-by breath method.
Results: the finding of this study showed that 1 session HIIT had no effect in improvement on all of factors oxygen kinetics.2 session HIIT was affective in improvement(VO2 max ,oxygen deficit, time constant 2), but no effected on time constant1.4 session HIIT, significantly effected in improvement on all of factor oxygen kinetics.
Conclusion: It seem that 4 session HIIT is the at least time in improvement on all of factor kinetics oxygen.
Key words: High intensity interval training, oxygen kinetics, oxygen uptake, aerobic fitness.
[1] VO2max
[2] Oxigen Kinetic
[3] High-intensity interval training
[4] intensity interval training
[5] Heart rate maximum
[6] Earobic fittnes
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.