پایان نامه بررسي بخشش سازگاری بین دانشجویان علوم پزشکی
مقدمه:
هدف پژوهش حاضر، بررسي بخشش سازگاری بین دانشجویان علوم پزشکی شهرستان جهرم است. روش تحقيق، آزمايشي با طرح آميخته (درونگروهي ـ بينگروهي) بود. ابزارهاي پژوهش عبارتاند از مقياس رضايت زناشويي (انريچ) که براي ارزيابي زمينههاي بالقوة مشکلزا يا زمينههاي قوت و پرباري رابطة زناشويي و به منزلة يک ابزار معتبر پژوهشي براي بررسي رضايت زناشويي استفاده قرار ميگيرد، و مقياس بخشش، كه براي سنجش بخشش فرد خاطي طراحي شده است. نمونة تحقيق شامل ده زوج از افراد مراجعهكننده به مركز مشاوره بودند. پنج زوج در گروه آزمايش و پنج زوج ديگر در گروه كنترل به طور تصادفي جايگزين شدند. در قالب مشاوره گروهي، در بيست ساعت، مهارت بخشش به زوجها آموزش داده شد. تحليل واريانس نشان داد كه گروه آزمايش در مقايسه با گروه كنترل، هم در رضايت زناشويي و هم در مهارت بخشش، در مرحله پيگيري پيشرفت معناداري داشته است.
مقدمه
برای ارائه ی کمکی واقعی به همه کسانی که در حال حاضر با پدیده ی ناسازگاری دانشجویان علوم پزشکی درگیرند ، از بررسی مسأله با روشی نظری و استدلالی صرف نظر کرده و ترجیح داده ایم کوشش خود را برارائه ی حداکثر عناصر عملی و برداشت هایی که ناشی از تجربیات کاربردی و اتفاقات واقعی است متمرکز کنیم ، به نظر ما در تحلیل و بیان ناسازگاری باید بخصوص از مطالعه انحصاری جنبه ی روانی خود داری کرده ، برای اینکه توضیحات ، معرف مجموع ابعاد انسانی فرد باشد ، ضروری است که به عوامل عاطفی و غریزی هم توجه گردد . از آن گذشته لازم است جنبه ی کلی روابط بین فردی و تعامل های مختلف که بطور معمول منشأ بروز رفتار ناسازگارانه است در نظر گرفته شود .
بررسی ناساز گاری کار ساده ای نیست و برای مطالعه ی دقیق تر آن لازم است که نه تنها مشکل فرد ، بلکه مسئله ی خانواده و جامعه نیز در نظر گرفته شود . کودک ناسازگار با توجه به جمیع جهات در واقع موجودی در حال واکنش ، مستقل از شرایط تحقیر آمیز ، نوعی نا آگاهی یا انحراف و جود دارد . در حقیقت هر فردی مجبور است علی رقم میل خود با وضعیت های مختلفی مواجه شود و، که در او نوعی واکنش ایجاد نموده که می تواند به عدم تعادل در وی بینجامد. این مکانیزم واکنش خود را به دو حالت نشان می دهد تا تنش حاصله از بین برود. بدین معنی که فرد آن راقبول و درونی می کند و یا با رد و نفی آنچه پیشنهاد شده ، احساسات خود را رها می سازد. فرد ناسازگار کسی است که راه دوم را بر می گزیند. البته موجود انسانی بخصوص کودک زمانی دست به چنین رفتاری می زند که اعتماد به نفس خود را از دست داد ه یا چیزی برای از دست دادن نداشته باشد. زاویه ای که ما بر اساس آن ناسازگاری را بررسی می کنیم به نظر ما تنها راهی است که می تواند مسأله را روشن سازد . برچسب زدن یا نام گذاری های تخصصی و برقراری طبقه بندی های دقیق باعث می شود که فرد ناسازگار به عنوان یک بیمار و یا موجودی که به سختی قابل بهبود است یا کسی که نمی توان امیدوار بود وضعیت حقارت آمیز او جز در صورت مداخله های بیشمار تغییر یابد تلقی می گردد. این نگرش ناشی از ناباوری در مورد امکانات تغییر فرد ناسازگار یعنی نا آگاهی از نیروهایی است که وی می تواند برای بهبود وضعیت خود از آن بهره مند شود.(سرمد ،1376)
در طول قرنهاي متمادي، بخشش يکي از واژگان فرهنگهاي مختلف بوده است. ريشههاي بخشش را در بسياري از مذاهب ميتوان يافت. زماني که حضرت آدم دچار اشتباه شد ـ از ميوه ممنوعه خورد و از بهشت هبوط پيدا کرد ـ مورد رحمت خداوند قرار گرفت و بخشيده شد. حسادت برادران حضرت يوسف موجب شد که او را به چاه بيندازند؛ اما بعدها زماني که حضرت يوسف در اوج اقتدار بود، آنها را بخشيد.
چهبسا معنا و مفهوم بخشش در فرهنگها و اديان مختلف متفاوت باشد، اما ميتوان يک اتفاق نظر اساسي در مورد آن يافت و آن آزادي از گذشته است. با وجود ريشهدار بودن بخشش، تا اين اواخر توجهي به آن نشده بود. از سالهاي 1980، بخشش توجه روانشناسان، درمانگران و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. شايد اين توجه، بازتابي از محيط اجتماعي انسان را نشان ميدهد؛ محيطي که طغيان و تغييرهاي آشكار فرهنگي و اجتماعي از ويژگيهاي آن است . جنبش روانشناسي مثبت نيز در توجه روانشناسان به بخشش، تأثير بسزايي داشته است؛ بخشش يکي از قابليتهاي مثبت انسان است .(اقایی،1381)
بيان مساله
اجتماعی شدن یک فرایند دو جانبه ی ارتباطی میان فرد و جامعه است . به همین دلیل جریانی پیچیده بشمار می آید که ابعاد و جوانب گوناگونی دارد. کسب مهارت های اجتماعی ، چگونگی برقراری ارتباط با سایر افراد و سازگاری اجتماعی از جمله این ابعاد هستند.
گرین و پارکر (1999) با مروری بر ادبیات پژوهش دریافتند که کلیه پژوهشهایی که از نظر روش شناختی مناسب بودند ، به طور معناداری اثر زیانبار فقدان پدر در خانواده علاوه بر آثار زیانبار بر عملکردهای روان شناختی فرزندان ، سازگاری شخصی و اجتماعی آنان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. بطوری که مهمترین مشکلات روانشناختی و سازگاری فرزندان تک والدینی ناتنی از مشکلات مالی و اقتصادی ، اضطراب بالا و سطوح پایین تعامل والد – کودک است .
اين پيشفرض که بخشش ميتواند به سلامت کمک کند، انگيزة بسياري از پژوهشهاي حوزة بخشش شده است. براي درک بيشتر تأثير بخشش بر سلامت، بهتر است پاسخ مقابل بخشش، يعني دشمني و کينهتوزي را در نظر گرفت. اين پاسخ يکي از عوامل بيماريهاي قلبي ـ عروقي و دردهاي مزمن است؛ اما مهمترين تأثير بخشش بر سلامت رواني، کمک به بهبود کيفيت ارتباطات و مناسبات بين فردي است . در قرآن کريم، آياتي وجود دارد که اهميت بخشش را در زندگي اجتماعي و فردي نشان ميدهد كه به برخي از آنها اشاره ميكنيم:.
در آية 149 سورة نسا، خداوند انسان را به عمل نيک، که به طور آشکار يا پنهان انجام ميشود، تشويق ميكند (اٍن تُبدوا خَيراً ….) و سپس به عفو و بخشش در برابر بديهاي ديگران (تَعفوا عَن سوءٍ …) تأکيد، و در پايان آيه بيان ميكند که «اگر از بديهاي ديگران درگذريد، به يکي از صفات کماليه خداوند متصف شدهايد و آن صفت عفو با داشتن قدرت بر تلافي است» .(دلاور،1382)
در آية 199 سورة اعراف، خداوند رسول اکرم را به در پيش گرفتن عفو و بخشش (خُذِالعَفو ….) سفارش ميكند. به فرمودة امام صادق در قرآن کريم آيهاي جامعتر از اين آيه دربارة مکارم اخلاق نيست. وقتي اين آيه نازل شد، پيامبر اکرم از جبرئيل توضيح، و شيوه عمل به اين آيه را درخواست كردند. جبرئيل پيام آورد که «از کسي که به تو ظلم کرده درگذر، و با کسي که با تو قطع رابطه كرده است، ارتباط برقرار کن».
قرآن براي تأمين آسايش و آرامش انسان و سعادت و نيکبختي خانواده دو نوع مقررات ارائه ميكند: حقوقي و اخلاقي يا به عبارت ديگر اجتماعي، و فردي. در مقررات حقوقي و اجتماعي، قرآن کريم اين حقيقت را بيان ميکند که حق بايد همانگونه که هست رعايت شود؛ اما از آنجا که قوانين حقوقي به تنهايي خشک و انعطافناپذير است، با برخي مقررات عاطفي و اخلاقي، زندگي را انسانيتر ميسازد. به همين دليل، در آية 237 سوره بقره، نخست حقوق و حدود زن و مرد را بيان ميكند و سپس آنان را به گذشت، ايثار، فداکاري و بخشش حتي در هنگام طلاق (و اَن تَعفوا …) فرا ميخواند. اين آيه اهميت بخشش را در روابط زناشويي تا آنجا ترسيم ميكند که حتي طلاق و جدايي نبايد مانع عفو و بخشش شود. به عبارت ديگر، بخشش نه تنها در طول زندگي زناشويي، بلکه هنگام جدايي نيز مطرح است. امروزه پيامدهاي منفي طلاق بر همگان آشكار است. به نظر انرايت و فيتزگيبونز (2000)، يکي از پيامدهاي منفي طلاق «خشم» است. خشم ميتواند تهديدي براي سلامت فرد و جامعه به شمار رود. بخشش نوعي تقوا و فضيلت است که در تمام اديان وجود دارد و نه تنها ميتواند در افزايش کيفيت زندگي زناشويي و پيشگيري از طلاق مؤثر باشد، بلکه ميتواند آسيبهاي ناشي از طلاق را نيز کاهش دهد.
بر این اساس اعتقاد بر این است که فقدان پدر در فرزندان شاهد می تواند سازگاری روانشناختی و اجتماعی آنان را تحت تاثیر قرار دهد . بر اساس آنچه ذکر شد هدف اصلی این پژوهش بررسی بخشش سازگاری بین دانشجویان علوم پزشکی شهرستان جهرم است(احمدی ،1368)
اهميت و ضرورت تحقيق
یکی از مسایل مهمی که در فرزندان شاهد قابل ملاحظه و بررسی است ، مسئله ی ناسازگاری به خصوص در محیط خانواده است . از آنجایی که اکثر فرزندان شاهد در سنین نوجوانی به سر می برند ، به علل مختلفی چون فقدان پدر خانواده که عضوی موثر در خانواده می باشد ، مسایل و مشکلات اقتصادی ، ازدواج مجدد مادر و عدم همکاری ناپدری با خانواده یا فقدان رابطه ی پدر – فرزندی دچار ناسازگاریهایی در خانواده هستند و این ناسازگاریها منشاء بسیاری از ناسازگاریهای اجتماعی هستند . لذا تشخیص زودرس این ناسازگاریها و درمان فوری آنها از ابتلا به اختلالات رفتاری و ناسازگاری های شدید شخصی و اجتماعی در فرزندان عزیز شاهد پیشگیری می کند . انجام پژوهش در این زمینه به دست اندرکاران و مسئولین جامعه کمک می کند تا با ارائه ی برنامه ها و خدمات فرهنگی ، تربیتی و مذهبی در جهت رشد ، شکوفایی ، ؟ شخصیت و استعداد افراد جامعه به خصوص قشر جوان و تحصیل کرده گام بردارند و با افزایش آگاهی از تهاجم فرهنگی ، سست شدن باورها ، دگرگونی ارزشها ، انحراف اندیشه ، تغییر و تبدیل آداب و رسوم و نابودی اصول اخلاقی حاکم بر جامعه در نتیجه هویت باختگی ، غرب زدگی و ناسازگاری های اجتماعی آنان پیشگیری کنند.
در تعريف و مفهومسازي بخشش، اختلافنظر وجود دارد و تعريفهاي متفاوتي از آن ارائه شده است. فرآيند کاهش خشم، كاهش نارضايتي يا تنفر از ديگران، آزادي از قضاوتها و ادراكهاي گذشته، آزادي از پاسخهاي آموخته و عادي نسبت به موقعيتها، و تلاش براي التيام زخمهاي گذشته از جمله تعريفهاي ارائه شدهاند . بيشتر پژوهشگران بخشش را نوعي رفتار انطباقي ميدانند که نداشتن آن به فشار رواني و آسيب و داشتن آن به سلامت مربوط ميشود . بخشش را نبايد با مصالحه، عفو قانوني، چشم پوشي و فراموشي اشتباه گرفت. بخشش فرآيندي درونفردي است که در آن جنبههاي شناختي، احساسي و رفتاري فرد در برابر خطا و خطاکار تغيير ميکند. تعريفي که بيشتر مورد توافق است عبارت است از: «انگيزشي که سبب کاهش کنارهگيري، خشم و انتقام نسبت به فرد خطاکار ميشود و احساسات مثبت را افزايش داده و جايگزين احساسات منفي مي نمايد» . کاهش احساسات منفي و افزايش احساسات مثبت، مهمترين جنبههاي بخشش است که بيشتر مورد توافق است . در پژوهش حاضر، از ابزاري که توسط راي و همکاران براي سنجش بخشش ساخته شده است، بهره بردهايم. بنابراين، در تعريف بخشش، بر دو جنبة کاهش احساسات منفي و افزايش احساسات مثبت تأکيد ميشود که در ساخت ابزار در نظر گرفته شده است.(والی پور ،1360)
اهداف تحقيق
تشخیص نوع رابطه ای که می تواند به ناسازگاری منتهی شود همیشه آسان نیست رابطه ی بین دانشجویان و ناساز گار از ظرافت و پیچیدگی بسیاری برخوردار است .
از جمله اهداف کلی و ویژه که در این تحقیق دنبال می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- ایجاد آگاهی در دانشجویان در مورد واقعیت روابط بین فردی ، یعنی دادن فرصت برای درک و شناخت دیدگاه دیگری و نیز دلایل واکنش های خود
2- کمک به دانشجویان در تشخیص علل و منشأ اختلالات عاطفی خود تا بتواند ترس پنهانی خود را در این که عدم تعادل امری ذاتی و خارج از کنترل اوست ، از بین ببرد.
اهداف ویژه
1- ایجاد آگاهی دانشجویان در رابطه با کودکان ناسازگار
2- تشریح وضعیت دانشجویان ناسازگار
3- شناسایی عواملی که باعث بروز چنین حالتی می شوند
4- قرار دادن مشاور برای دانشجویان در دانشگاه های علوم پزشکی
فرضيات تحقيق
1-بين بخشش و سازگاري رابطه معني داري وجود دارد.
2- بين مولفه هاي بخشش و مولفه هاي سازگاري رابطه معني داري وجود دارد.
متغيرهاي تحقيق
سازگاری: سازش ، موافقت، هماهنگی و خرد سندی
دو نوع سازگاری داریم: 1- مثبت 2- منفی
نوع مثبت را سازگاری و نوع منفی را ناسازگاری می گویند.
فرد ناسازگار : فردی غیر طبیعی نیست بلکه بیشتر طغیانگری است که طغیان او دیر یا زود علیه توانایی های روانی او عمل نموده و ضعف هایی در او بوجود می آورد.
بخشش : پس از ارائه محتواي جلسه توسط مشاور، از زوجها خواسته شد تا توانايي بخشش خود را آزمايش و دربارة آثار کينه و انتقامجويي تبادلنظر، و موانع بخشش را بررسي كنند. آنها از يکديگر طلب بخشش، و آشکارا ابراز بخشش كردند و دربارة نحوه بخشش ديگران نيز به تعامل پرداختند
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.