پایان نامه بررسی تطبیقی فقهی محاربه و بغی با جرم سیاسی
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………………………1
- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………..2
- بیان مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………………2
- سؤالات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………….3
- فرضیات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………3
- اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………3
- فصل اول: کلیات ……………………………………………………………………………………………………………….5
- 1-1- پیشینه تاریخی…………………………………………………………………………………………………………………….6
- 1-2- واژه شناسی………………………………………………………………………………………………………………………..7
- 1-2-1- محاربه …………………………………………………………………………………………….. ……………………………8
- 1-2-2- جرم سیاسی ……………………………………………………………………………………………………………………10
- 1-2-3- مفسد فی الارض……………………………………………………………………………………………………………..12
- 1-2-3-1- فساد ………………………………………………………………………………………………………………………….12
- 1-2-3-2- سعی…………………………………………………………………………………………………………………………..13
- 1-2-3-3- فی الارض …………………………………………………………………………………………………………………13
- 1-2-3-4- بغی …………………………………………………………………………………………………………………………..14
- 1-3- مبانی جرم بغی…………………………………………………………………………………………………………………….15
- 1-3-1- قرآن کریم………………………………………………………………………………………………………………………..15
- 1-3-2- سنت ……………………………………………………………………………………………………………………………..17
- 1-4- شرایط بغی از دیدگاه فقها …………………………………………………………………………………………………….22
- 1-5- تفاوت باغی با محارب…………………………………………………………………………………………………………..23
- 1-6- شرایط اصلی محاربه……………………………………………………………………………………………………………..25
- 1-6-1- لزوم وجود قصد برهم زدن نظم عمومی ……………………………………………………………………………..25
- 1-6-2- لزوم به کارگیری اسلحه ……………………………………………………………………………………………………25
- 1-7- وجوه افتراق بغی و محاربه ……………………………………………………………………………………………………26
- فصل دوم: محاربه و افساد فی الارض در فقه و قانون ……………………………………………………………..28
- 2-1- مبنای فقهی محاربه ………………………………………………………………………………………………………………31
- 2-1-1- آیات ……………………………………………………………………………………………………………………………..31
- 2-1-2- اخبار ………………………………………………………………………………………………………………………………34
- 2-1-3- کلمات فقها …………………………………………………………………………………………………………………….35
- 2-2- ارکان جرم محاربه ……………………………………………………………………………………………………………….37
- 2-2-1-رکن مادی جرم ………………………………………………………………………………………………………………..38
- 2-2-1-1- رفتار مرتکب ……………………………………………………………………………………………………………….38
2-2-1-2 -وسیله ………………………………………………………………………………………………………………………….39 - 2-2-1-3-موضوع جرم………………………………………………………………………………………………………………….39
- 2-2-1-4- نتیجه مجرمانه……………………………………………………………………………………………………………….39
- 2-2-1-5- رابطه علیت بین فعل محارب و نتیجه مجرمانه…………………………………………………………………..39
- 2-2-2- رکن معنوی جرم……………………………………………………………………………………………………………….40
- تأثیر انگیزه در جرم محاربه ………………………………………………………………………………………………………………41
- 2-4- شروع محاربه ……………………………………………………………………………………………………………………….41
- 2-5- تفاوت اساسی جرم محاربه با جرم بغی ……………………………………………………………………………………42
- 2-6- راههای ثبوت و علل اسقاط جرم …………………………………………………………………………………………….43
- 2-6-1- طرق اثبات جرم محاربه …………………………………………………………………………………………………….43
- 2-6-1-1- علم قاضی …………………………………………………………………………………………………………………..43
- 2-6-1-2- اقرار ……………………………………………………………………………………………………………………………44
- 2-6-1-3- بینه ……………………………………………………………………………………………………………………………..45
- 2-6-2- علل اسقاط محاربه ……………………………………………………………………………………………………………46
- 2-6-2-1- مرگ محارب ……………………………………………………………………………………………………………….46
- 2-6-2-2- توبه ……………………………………………………………………………………………………………………………46
- 2-6-2-3- حق عفو در محاربه ………………………………………………………………………………………………………47
- 2-6-2-4- جنون و ارتداد …………………………………………………………………………………………………………….48
- 2-6-2-5- تأثیر گذشت شاکی خصوصی در مجازات محارب ……………………………………………………………48
- 2-7- مجازات اقسام محاربه …………………………………………………………………………………………………………..48
- 2-7-1- قتل ………………………………………………………………………………………………………………………………..48
- 2-7-2- به دار آویختن (صلب) …………………………………………………………………………………………………..49
- 2-7-3- قطع دست و پا ………………………………………………………………………………………………………………..50
- 2-7-4- نفی ………………………………………………………………………………………………………………………………..51
- 2-8- نحوه اجرای حکم ………………………………………………………………………………………………………………..53
- 2-8-1- تخییر ……………………………………………………………………………………………………………………………..53
- 2-8-2- ترتیب و تفصیل ………………………………………………………………………………………………………………53
- 2-9- تأثیر نظرات فقهی در قانون مجازات مصوب 92 ………………………………………………………………………54
- 2-10- مصادیق جرائم در حکم محاربه ……………………………………………………………………………………………55
- 2-10-1- برهم زدن امنیت کشور از طریق سرقت مسلحانه و قطع الطریق ……………………………………………55
- 2-10-2- قیام مسلحانه …………………………………………………………………………………………………………………56
- 2-10-3- ریختن طرح براندازی حکومت اسلامی …………………………………………………………………………….58
- 2-4-10- نامزد شدن برای تصدی یکی از پستهای مهم کودتا …………………………………………………………….60
- فصل سوم: جرم سیاسی و بغی در فقه و حقوق ایران ……………………………………………………………….63
- 3-1- ماهیت و مبانی بغی در فقه امامیه و حقوق ایران ……………………………………………………………………….65
- 3-1-1- مبانی جرم بغی …………………………………………………………………………………………………………………66
- 3-1-1-1- قرآن کریم ……………………………………………………………………………………………………………………66
- 3-1-2- سنت ………………………………………………………………………………………………………………………………69
- 3-2- ضوابط تشخیص جرم بغی …………………………………………………………………………………………………….72
- 3-2-1- ظابطه اقتدار …………………………………………………………………………………………………………………….73
- 3-2-2- مسلمان بودن باغبان ………………………………………………………………………………………………………….73
- 3-2-3- ظابطه جداشدن از حکومت ……………………………………………………………………………………………….73
- 3-2-4- ظابطه وجود گروه و تشکیلات منسجم ……………………………………………………………………………….74
- 3-2-5- ظابطه داشتن توجیه و مجوز شرعی برای قیام ………………………………………………………………………74
- 3-2-6- مشروعیت نظام ………………………………………………………………………………………………………………..74
- 3-3- جرم سیاسی …………………………………………………………………………………………………………………………75
- 3-3-جرم سیاسی در حقوق موضوعیه ایران ……………………………………………………………………………………..76
- 3-3-1- مصادیق جرم سیاسی در ایران …………………………………………………………………………………………..78
- 3-3-3- اظهارنظر اساتید حقوق راجع به جرم سیاسی ……………………………………………………………………..82
- 3-3-3-4- تمییز جرم سیاسی و عمومی …………………………………………………………………………………………88
- 3-3-4-1- شکل بیرونی عمل ……………………………………………………………………………………………………….88
- 3-3-4-2- انگیره مجرم ……………………………………………………………………………………………………………….89
- 3-3-5- تفکیک جرم سیاسی از جرم عادی …………………………………………………………………………………….93
- 3-3-6- ظابطه جرم سیاسی ………………………………………………………………………………………………………….94
- 3-3-7- وجوه افتراق جرائم سیاسی و عادی………………………………………………………………………………….94
- 3-3-8- فوائد تفکیک جرم سیاسی از جرم عمومی …………………………………………………………………………95
- 3-3-9- عناصر جرم سیاسی …………………………………………………………………………………………………………95
- 3-3-9-1- عنصر مادی ………………………………………………………………………………………………………………..95
- 3-3-9-2- عنصر معنوی ………………………………………………………………………………………………………………96
- 3-3-9-3- عنصر قانونی………………………………………………………………………………………………………………..96
- 3-4- احکام محاربه و تفاوت آن با بغی و جرم سیاسی ……………………………………………………………………..96
- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………….100
منابع و مأخذ ……………………………………………………………………………………………………………………………..103 - Abstrac ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 106
چکیده
یکی از مصادیق بارز جرم سیاسی، شورش در برابر حاکم و حکومت اسلامی، و خروج گروهی از مسلمانان بر امام عادل است، که در فقه، تحت عنوان بغی از آن یاد میشود. تعریف و احکامی را که فقها در کتابهای فقهی برای این جرم ارائه دادهاند، محدودتر از آن چیزی است که از آیات و روایات فهمیده میشود و بسیاری هم در کتابها و مقالههای خود به ذکر همان احکام و شرایط بسنده میکنند آنچه مهم است این است که محاربه جرم علیه امنیت اجتماع است ولی بغی و جرم سیاسی جرم علیه امنیت نظام است. با توجه به مبهم بودن تعریف جرم سیاسی تعریفی جامع و مانع از آن در هیچ یک از متون حقوقی دیده نمیشود ومصادیق این جرم نیز ما را در رسیدن به تعریف کامل یاری نمیکند در این پایان نامه به بررسی جرم محاربه، بغی و جرم سیاسی در فقه و حقوق در سه فصل پرداخته شده است و نظرات فقها و قانونگذار و حقوقدانان بیان شده است.
کلمات کلیدی: جرم سیاسی، باغی، محاربه، مفسد فی الارض
مقدمــه
بغی یکی از مسائل فقه حکومتی است که فقها در باب جهاد به بررسی آن پرداختهاند. به نظر میرسد دلیل ذکر آن در باب جهاد، ارتباط مستقیم جنگ با جرم سیاسی باشد. البته حقوقدانان و فقها به صراحت قائل به این نیستند که بغی همان جرم سیاسی است و در آن اختلاف نظر دارند؛ ولی با توجه به تعاریفی که فقها از بغی و حقوقدانان از جرم سیاسی ارائه دادهاند، اگر نتوان گفت که بغی همان جرم سیاسی است و همه مصادیق و شرایط آن را داراست، دست کم میتوان گفت که بین آن دو رابطه عموم و خصوص مطلق برقرار است. به بیان دیگر بغی، مصداق بارز جرم سیاسی و دربرگیرنده بیشتر احکام جرم سیاسی خواهد بود.
جرم بغی از جرائم مطرح شده در حقوق اسلام است و با نظم و امنیت در جامعه اسلامی ارتباط مستقیم دارد. در کشور ما نیز جرم سیاسی در قانون و مقررات بیان شده است و اصل ۱۶۸ قانون اساسی مقرر نموده است: «رسیدگی به جرائم سیاسی و مطبوعاتی علنی است و با حضور هیات منصفه در محاکم دادگستری صورت میگیرد. نحوه انتخاب، شرایط و اختیارات هیات منصفه و تعریف جرم سیاسی را قانون بر اساس موازین اسلامی معین میکند.»
1-بیان مساله (تشریح ابعاد، حدود مسأله، معرفی دقیق مسأله، بیان جنبههای مجهول و مبهم و متغیرهای مربوط به پرسشهای تحقیق، منظور تحقیق)
جرم سیاسی به عمل مجرمانهای اطلاق میشود که هدف آن واژگون کردن نظام سیاسی و اجتماعی و بر هم زدن نظم و امنیت کشور باشد که یکی از مصادیق بارز جرم سیاسی، شورش در برابر حاکم و حکومت اسلامی، و خروج گروهی از مسلمانان بر امام عادل است، که در فقه، تحت عنوان بغی از آن یاد میشود. تعریف و احکامی را که فقها در کتابهای فقهی بر این جرم ارائه دادهاند، محدودتر از آن چیزی است که از آیات و روایات فهمیده میشود و بسیاری هم درکتاب ها و مقالههای خود به ذکر همان احکام و شرایط بسنده میکنند، در حالی که این جرم، دایرهای گستردهتر دارد.
با توجه به اینکه جرم بغی از جرائم مطرح شده در حقوق اسلام است و با نظم و امنیت در جامعه اسلامی ارتباط مستقیم دارد. اگر چه بغی در قانون مجازات اسلامی تحت عنوان حدود واقع شده اما همچنان به رابطه این جرم به طور مشخص اشارهای نشده است.
پدیده جرم سیاسی و برخورد با مرتکبان در هر حکومتی اجتناب ناپذیر است، زیرا کمتر نظامی را میتوان پیدا کرد که در درون آن چنین افرادی یافت نشود. از آنجا که جرم سیاسی وجود عینی و ثابتی ندارد که بتوان تعریف جامع و مانعی از آن ارائه داد، حقوق دانان در این زمینه اختلاف نظر پیدا کردهاند. مهمترین دسته بندی حقوقدانان از این جرم، تقسیم آن بر مبنای سیستم درونی و بیرونی است. در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 برای اولین بار از بغی صحبت به میان آمده که پیش از این در قانون سابقه نداشته است؛ پس میتوان گفت مفهوم جدید وارد قانون مجازات اسلامی شده است.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.