پایان نامه بررسي چگونگي تاثير فناوري اطلاعات در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک گروه صنعتي نيرو محرکه
مقدمه:
در تحقيق حاضر که با عنوان بررسي چگونگي تاثير فناوري اطلاعات در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک گروه صنعتي نيرو محرکه صورت گرفته است ، پس از بررسي تعاريف ، تاريخچه و تئوري مفاهيم مربوطه و مروري بر پيشينه تحقيق در فصول اول و دوم (کليات تحقيق و مباني نظري) در فصل سوم (روش تحقيق) متعاقب آشنايي با سازمان صنعتي نيرو محرکه و مروري اجمالي بر خط مشي ، سياستها و استراتژي هاي آن سازمان و همچنين مطالعه تئوري و عملي ارتباط ميان متغير مستقل (فناوري اطلاعات) و متغير وابسته (فرآيند برنامه ريزي استراتژيک) و ارزيابي ارتباط معني دار ميان اين مفاهيم پرداخته شده است . روش تحقيق بصورت کتابخانه اي و ميداني بوده است و بر اساس روشهاي آماري سعي شده است تا نتايج حاصل از نمونه استنتاجي باشد . جمع آوري اطلاعات نيز به واسطه بهره گيري از پرشش نامه صورت گرفته است ، به منظور جمع آوري داده هاي مورد نياز پرسش نامه نهايي درباره رابطه فناوري اطلاعات و برنامه ريزي استراتژيک با در نظر گرفتن مقياس فاصله اي (ليکرت) بعنوان مقياس اندازه گيري طراحي و تکميل گرديده است . در فصل چهارم براي اثبات يا رد فرضيه هاي تحقيق از شاخص هاي سنجش رابطه بين متغيرها استفاده شده است ، روايي اين تحقيق با اتخاذ تدابيري چون انجام بررسي هاي جامع و کامل در مورد انتخاب گروه هدف که با مشورت متخصصين مربوطه صورت گرفته است و همچنين نظرسنجي از کل جامعه آماري تائيد مي گردد . پايايي آن نيز از طريق آزمون کرونباخ با ضريب تقريبي 87% محاسبه گرديده است . در فصل پنجم هم پس از مروري اجمالي بر تحقيق و بررسي نتايج حاصله و ارائه پيشنهاداتي از جمله عناوين مرتبط براي تحقيقات آتي خاتمه مي يابد .
فصل اول
کليات تحقيق
1-1- مقدمه :
توسعه پر شتاب و شديد فناوري اطلاعات که از سالها پيش آغاز شده است و همچنان ادامه دارد منجر به کاربرد وسيع آن در ابعاد گوناگون جامع گرديده است . از اين رو فناوري اطلاعات به عنوان عامل پر قدرت تغييرات اقتصادي و اجتماعي شناخته مي شود . اين فناوري به دليل قابليتي که در دگرگون ساختن راههاي سازماندهي ، فعاليتها ، شيوه انجام فعاليتها و حتي ماهيت خودکار دارد در اکثر سازمانها بصورت گسترده اي بکار گرفته شده است . [1]
فن آوري اطلاعات ابزار قدرتمندي است که بعنوان اهرمي براي طراحي دوباره فرآيندي کسب و کار در سازمان ها بکار مي رود و اين امکان را به سازمانها مي دهد که بجاي بهبود مقطعي و تدريجي و ضعيف موجود سيستم هاي جديد و يکپارچه ايجاد نمايند . امروزه سازمانها هر چه بيشتر به سمت يکپارچه شدن سيستم ها حرکت مي کنند و با استفاده از مديريت سيستم هاي اطلاعاتي بستر مناسبي را براي بکار گيري و پشتيباني اطلاعات توسعه مي دهند و با استفاده از قابليت ها و امکانات تکنولوژي هاي موجود قابليت هاي رقابتي فراواني براي خود ايجاد مي کنند [2].
از سوي ديگر شاهد هستيم جهان در راستاي ورود به قرن بيست و يکم شاهد تحولات بسيار عظيمي بوده است . يکپارچه شدن کشورهاي اروپايي با تشکيل اتحاديه اروپا ، سامان يافتن پيمانهاي اقتصادي در قاره آمريکا و افزايش حضور کشورهاي خاور دور در عرصه بازارهاي جهاني ، نويد از رقابتي سهمگين در عرصه تجارت بين الملل مي دهد . با توجه به شرايط مطروحه مي توان گفت حضور در بازار ها ميسر نخواهد بود مگر به مدد مديريت و برنامه ريزي استراتژيک . امروزه ديگر برنامه ريزي استراتژيک از نگرش سنتي خارج شده است و تنها با داشتن اطلاعات داخلي از سازمان نمي توان از اين نوع برنامه ريزي نتيجه مطلوب دريافت کرد . در ارتباط با بکارگيري تئوريها و تکنيکهاي برنامه ريزي استراتژيک لازم است که ضمن شناخت جامع در ابعاد مختلف آن ، يک شناخت جامع از سطح توسعه صنعتي در کشور و فرهنگ حاکم بر آن نيز وجود داشته باشد . بديهي است تنها با داشتن مقدمات فوق مي توان اقدام به ارائه طرحهاي کاربردي و مناسب نمود . [3]
دسترسي به يک نگرش جامع در باره محيط پيرامون سازمان ، تهديدات و فرصتهاي موجود در اطراف سازمان و همينطور بررسي انواع محيط بازاريابي ، محيط سازمانها ، خود سازمانها اعم از ارزشها ، اهداف و ساختار سازماني ميسر نخواهد شد مگر با استفاده از تکنولوژي و فناوري اطلاعات . در اينجاست که اگر فناوري اطلاعات به کمک برنامه ريزان استراتژيک سازمانها بيايد مي تواند به اين برنامه ريزان توان استفاده کردن بهينه از امکانات را بدهد و براي سازمانهاي بهره مند از اين فناوري مزيتهائي از جمله مزيت رقابتي را بهمراه داشته باشد .
پژوهش فوق درصدد است چگونگي تاثير بکار گيري فناوري اطلاعات را در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک مورد ارزيابي قرار دهد و اشاره اي داشته باشد به سازماني که در اين فرآند از فناوري اطلاعات بهره مند بوده و در مقابل سازمانهاي مشابهي را مثال بزند که از اين فناوري در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک عايد سازمانها مي شود را فهرست خواهد کرد .
1-2- بيان مسئله :
مسئله اصلي در تحقيق مورد نظر اين است که : آيا وجود و بکارگيري فناوري اطلاعات در سازمان صنعتي نيرو محرکه توانسته است در روند برنامه ريزي استراتژيک اين سازمان تغييرات اعمال کند ؟ چه تغييراتي را اعمال کرده است و چگونه استراتژي هاي کلان و تجاري اين سازمان را دگرگون ساخته است ؟
همانطور که در مقدمه گفته شد توسعه سريع فناوري اطلاعات در سراسر جهان منجر به کاربرد وسيع اين فناوري در ابعاد گوناگون گرديده است . اثرات بکارگيري (IT) در سازمان بطوري است که در جهان امروز تکنولوژي اطلاعات امکان سودمندي و کار آمدي اطلاعات را ممکن ساخته است . گفته مي شود بکارگيري فناوري اطلاعات توانائي سازمان را افزايش ميدهد. با اين وجود چنين پيشرفتهايي اغلب سبب بهبودي عملکرد مالي سازمانها نميشود، ساز و کار و برنامه استراتژيک خاصي مورد نياز است تا به اين اهداف اساسي در بکار گيري تکنولوژي اطلاعات در سازمان دست يافت .
فناوري اطلاعات با رشد و گسترش سريع و نوآوري هاي خود توانسته است مزاياي بسياري را براي سازمانها به ارمغان آورد و در بسياري از موارد خود موجب ايجاد برتري رقابتي سازمان نسبت به سايرين گردد . برخورداري از مزيت ها و نتايج فناوري اطلاعات بکارگيري فناوري اطلاعات و عدم وجود نتايج مطلوب و مورد انظار غالباً به دليل فقدان نگرش برنامه ريزي نياز به ارزيابي صحيح موقعيتها ، بررسي راه حلها و انتخاب بهترين راه حل جهت اجرا دارد . امروزه پيوند بسيار نزديکي ميان برنامه ريزي استراتژيک سازماني و فناوري اطلاعات وجود دارد . به صورتي که تعيين تقدم بين آنها عملاً مشکل است . فناوري اطلاعات بعنوان يک عامل در ايجاد برتري رقابتي مي تواند اهداف سازماني را تحت الشعاع قرار داده و تغيير جهت نسبت به شيوه انجام کسب و کار را به همراه داشته باشد .
امروزه ديگر نمي توان تکنولوژي اطلاعات را چيزي جدا از باقي فعاليتهاي يک سازمان دانست ، امروزه بايد بعد از طراحي استراتژي کلان سازمان به طراحي استراتژي کلان سازمان به طراحي استراتژي براي تکنولوژي اطلاعات دست زد که بدون توجه به هر مسئله ديگري با استراتژي کلان سازمان متناسب و هماهنگ باشد . در چنين نگرشي محرک استراتژيک از تکنولوژي اطلاعات حمايت مي کند و بلعکس.[4]
در نهايت روند برنامه ريزي استراتژيک در يک سازمان تکنولوژي محور با فرآيند برنامه ريزي استراتژيک در يک سازمان معمولي تفاوت بسياري خواهد داشت .
1-3- موضوع تحقيق :
موضوع تحقيق بررسي چگونگي تاثير فناوري اطلاعات در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک در گروه صنعتي نيرو محرکه مي باشد که در دفتر مرکزي ، دفتر سازه هاي خود کفائي و يکي از کارخانه هاي اين سازمان که در هشتگرد واقع شده است صورت خواهد گرفت .
1-4- اهميت و ضرورت موضوع تحقيق :
از آنجائيکه استفاده از فناوري اطلاعات در طراحي و برنامه ريزي استراتژيک سازمان و هماهنگ کردن اين دو فاکتور مي تواند مفهومي بنام مزيت رقابتي را براي سازمان نيرو محرکه به ارمغان آورد و اين سازمان را در شرايطي قرار دهد که يک قدم از ساير رقيبان پيش بيفتد و آن را قادر مي سازد که بتواند به تغييرات پيچيده محيطي پاسخ دهد و در محيط رقابتي باقي بماند و بتواند فعاليت کند ، اين موضوع براي گروه صنعتي نيرو محرکه اهميت ويژه اي دارد . اين سازمان براي تدوين استراتژي هاي کلان خود بايد ارزيابي درستي از عوامل خارجي (تهديدات و فرصتها) و عوامل داخلي (نقاط قوت و ضعف ) (SWOT) داشته باشد و در صورتيکه فناوري اطلاعات را با ساير استراتژي هاي سازمان بياميزد مي تواند در انجام بهتر امور موفق گردد در همين جاست که اين سازمان مي تواند به برتري رقابتي و به دنبال آن به برتري استراتژيکي دست يابد . فناوري اطلاعات مي تواند مانعي براي ورود رقباي جديد به بازار باشد . فناوري اطلاعات مي تواند اين سازمان را مشتري محور کند . فناوري اطلاعات مي تواند در ساختار سازماني نيرو محرکه تغييرات ايجاد کند . با کمي ژرف انديشي مي توان به نقش کليدي فناوري اطلاعات هنگام تدوين استراتژي هاي کلان سازماني در برنامه ريزي استراتژيک پي برد .
1-5- اهداف تحقيق :
اهدافي که پروژه فوق دنبال مي کند عبارتند از :
1- مشخص کردن حوزه تجاري و استراتژيکي براي سازمان مذکور که عبارت است از (استراتژي تجاري و زير ساختارهاي تجاري) و مشخص کردن حوزه فناوري اطلاعات که عبارت است از (استراتژي فناوري اطلاعات و زير ساختارهاي فناوري اطلاعات) بصورت واضح ، دقيق و روشن .
2- ايجاد توازن و هماهنگي بين استراتژي اطلاعات و ماموريت کلي و استراتژي کلان سازمان جهت رساندن آن به برتري رقابتي و به دنبال آن برتري استراتژيکي .
3- تجزيه و تحليل و تا حدودي تامين نيازهاي اطلاعاتي سازمان و طراحي پروژه ها از طريق ايجاد تعامل بين حوزه تجاري و حوزه فناوري اطلاعات که در نهايت به حمايت و پشتيباني از سازمان مي انجامد ، زيرا تا نيازهاي اطلاعاتي در سازمان نهادينه نشود با هيچ درجه اطمينان نمي توان در بکار گيري فناوري اطلاعات پيشرفتي حاصل نمود .
4- فراهم کردن امکاناتي براي سازمان نظير ( بررسي محيط خارجي مثل شرايط کلي اقتصادي ، بررسي محيط سازمان مثل محيط اقتصادي که سازمان در آن فعاليت مي کند ، بررسي بازاريابي مثل تجزيه و تحليل SWOT (نقاط موقت – ضعف – تهديدات – فرصتها) و تجزيه و تحليل PEST (شرايط سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي – تکنولوژي) و بررسي خود شرکت از نظر ارزشها ، اهداف ، ساختار سازماني با استفاده از فناوري اطلاعات در سطح بالاتر از ساير سازمانهاي موجود در صنعت مشابه
1-6- فرضيات تحقيق :
فرضيه اهم : بين بکار گيري فناوري اطلاعات و فرآيند تدوين استراتژي هاي کلان و تجاري (در برنامه ريزي استراتژيک) سازمان نيرو محرکه رابطه معني داري وجود دارد .
فرضيه فرعي (1): بين بکار گيري انواع سيستمهاي اطلاعاتي در سازمان و تدوين استراتژي هاي کلان (در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک ) سازمان مذکور رابطه معني داري وجود دارد .
فرضيه فرعي (2): بين تأمين نيازهاي اطلاعاتي توسط بکارگيري فناوري اطلاعات و تدوين استراتژي هاي کلان ( در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک) سازمان مذکور رابطه معني داري وجود دارد .
فرضيه فرعي (3) : بين بکار گيري فرآيند ها و زير ساختارهاي فناوري اطلاعات و تدوين استراتژي هاي کلان ( در فرآيند برنامه ريزي استراتژيک) سازمان مذکور رابطه معني داري وجود دارد .
1-7- قلمرو مکاني تحقيق :
قلمرو مکاني پروژه فوق سازمان صنعتي نيرو محرکه مي باشد که پايان نامه مذکور در دفتر مرکزي سازمان (دفتر سازه هاي خود کفائي) و يکي از کارخانه هاي اين سازمان در هشتگرد در سطوح عالي ، مياني و بخشهاي مربوطه به انجام مي رسد .
1-8- قلمرو زماني تحقيق :
در اين تحقيق سعي مي گردد موضوع برنامه ريزي هاي انجام شده طي (5) سال گذشته در سازمان صنعتي نيرو محرکه به منظور دستيابي به نگرش استراتژيک مديران در تدوين برنامه استراتژيک مورد مطالعه قرار گيرد هر چند اين تحقيق از تاريخ 1/6/1385 شروع گرديده است .
1-9- روش تحقيق :
در اين تحقيق براي کشف رابطه علي بين متغير ها از روش تحقيق توصيفي علي استفاده مي شود . همچنين براي شناسايي تعاريف ، مفاهيم و ساير مطالب مرتبط با موضوع از روش مطالعات کتابخانه اي (استفاده از مکتب – مقالات فارسي و لاتين) استفاده خواهد شد . بعد از انجام مطالعات کتابخانهاي و روش توصيفي نظرات و اطلاعات افراد جامعه آماري توسط سوالات و پرسش نامه گرفته خواهد شد که بعد از اخذ اطلاعات و تکميل آنها با استفاده از متون آمار استنباطي تجزيه و تحليل روي آنها صورت خواهد گرفت ، انجام خواهد شد . تحقيق مورد نظر از نوع ميداني ميباشد .
[1] – عليدوستي سرويس – طراحي و تبيين مدل عوامل کليدي موثر بر کاربرد iT در ادارات دولتي (استان فارس)- پايان نامه تحصيلات دکتري – دانشگاه تهران – تيرماه 1384- صفحه 2
[2] – صنايعي علي – iT براي مديران– انتشارات جهاد دانشگاهي واحد اصفهان – بهار 1383-صفحه 13
[3] پيشکار نويد – بررسي اجراي برنامه ريزي استراتژيک و تأثير آن بر عملکرد شرکت پايان نامه تحصيلات کارشناسي ارشد – دانشگاه آزاد – 1380 صفحه 1-
[4] کلارک استيو – مديريت استراتژيک سيستم هاي اطلاعاتي – ترجمه دکتر محمد اعرابي و داوود يزدي – انتشارات دفتر پژوهشهاي فرهنگي – 1382 صفحه 125
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.