پایان نامه مطالعه رابطه محافظه کاری حسابداري و انعطاف پذيري مالی شرکتها
فهرست محتوا
چکیده:
محافظه کاری واکنش محتاطانه حسابداران نسبت به شرایط نامطمئن و نامشخص، از جهت ارائه اطلاعات قابل اتکا و به موقع و همچنین واکنش نسبت به مسئولیت پاسخگویی قانونی و محیطی آنهاست. انعطاف پذیری مالی توانایی مقابله با بحرانهای مالی و رویدادهای غیر منتظره میباشد. انعطاف پذیری در تصمیمات مالی شرکتها نشان داده میشود و از روی نوع تصمیم مالی اخذ شده میتوان به آن پی برد. محافظه کاری علاوه بر تأثیر بر گزارشگری مالی، بر تصمیمات مالی مدیران، نیز اثرگذار است، لذا محافظه کاری میتواند بر انعطاف پذیری مالی، مؤثر باشد. 4 نوع تصمیم مالی بررسی شده شامل وجه نقد دوره و حساسیت تغییرات وجه نقد به جریانهای نقدی آزاد دوره، حساسیت جریان وجه نقد- سرمایه گذاری و تصمیمات پرداخت به سهامداران میباشد.
بر این اساس، این پژوهش در صدد است تا به بررسی تأثیر محافظه کاری بر انعطاف پذیری مالی 86 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره 78-88 به روش مقطعی و تحلیل ترکیبی بپردازد. یافتهها نشان میدهد که ارتباط معکوسی بین محافظه کاری شرکت وانعطاف پذیری مالی شامل وجه نقد دوره و حساسیت تغییرات وجه نقد به جریانهای نقدی آزاد دوره و حساسیت جریان وجه نقد- سرمایه گذاری و تصمیمات پرداخت به سهامداران وجود دارد.
این یافتهها میتواند علاوه بر بیان اهمیت نقش محافظه کاری در حوزه حسابداری مالی، به تأثیر آن بر تصمیمات داخلی مدیران اشاره کند و موجب شناخت بیشتر مدیران نسبت به اهمیت و نقش مفهوم محافظه کاری و تأثیر آن در انعطاف پذیری مالی شود.
واژههای کلیدی:
محافظه کاری، انعطاف پذیری مالی، حساسیت تغییرات وجه نقد به جریانهای نقدی آزاد دوره، حساسیت جریان وجه نقد- سرمایه گذاری، پرداختی به سهامداران
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- فصل اول.. 2
- مقدمه 2
- 1-2) اهمیت وضرورت تحقیق 5
- 1-2-1) نظری.. 5
- 1-2-2) کاربردی.. 5
- 1-3) فرضیه های پژوهش…. 6
- 1-5) حدود پژوهش…. 7
- 1-6) خلاصه مراحل روش پژوهش…. 7
- 1-7) تعریف واژه های کلیدی.. 14
- فصل دوم. 16
- مقدمه 16
- 2-1) مبانی نظری.. 16
- 2-1-1)محافظه کاری.. 16
- 2-1-1-1)دلایل حسابداری محافظه کارانه. 22
- 22-1-1-)محافظه کاری و هزینه سرمایه. 25
- 3-1-1-2)محافظه کاری و مشکلات نمایندگی.. 26
- 4-1-1-2)محافظه کاری و عدم تقارن اطلاعاتی.. 27
- 6-1-1-2)محافظه کاری و اطلاعات حسابداری.. 29
- 27-1-1-) محافظه کاری و ارائه منصفانه. 29
- 8-1-1-2)دیدگاه قرارداد کارا 29
- 9-1-1-2)دیدگاه سیستم اطلاعاتی ناکارآمد. 31
- 2-1-2)انعطاف پذیری مالی.. 32
- 2-2) پیشینه تحقیق.. 33
- 2-2-1) تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 33
- 2-2-2) تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 35
- فصل سوم. 46
- مقدمه. 46
- 3-1) مسأله تحقیق.. 47
- 3-2) تدوین فرضیه های تحقیق.. 48
- 3-3) روش تحقیق.. 48
- 3-4) جامعه آماری.. 48
- 3-5) روش جمع آوری اطلاعات… 50
- 3-6) حدود پژوهش…. 50
- 3-7) ابزار تحقیق.. 50
- 3-8)تعریف متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آن ها 51
- 3-9) مدل تحقیق.. 51
- 3-9-1) مدل تعدیل شده باسو به منظور سنجش محافظه کاری.. 52
- 3-9-2) نحوه ی سنجش وجه نقد نگهداری شده شرکت.. 54
- 3-9-3) نحوه ی سنجش حساسیت تغییرات وجه نقد به جریان های نقدی آزاد. 57
- 3-9-4) نحوه ی سنجش حساسیت وجه نقد-سرمایه گذاری.. 58
- 3-10) آزمون فرضیات… 62
- 3-10-1)تحلیل رگرسیون. 62
- 3-10-2)خود همبستگی.. 63
- 3-10-3)چگونگی تأیید یا رد فرضیه. 63
- فصل چهارم. 65
- مقدمه. 65
- 4-1) آمار توصیفی.. 65
- 4-2) سنجش محافظه کاری.. 67
- 4-3) آزمون فرضیه اول و نتایج آن. 74
- 4-4) آزمون فرضیه دوم و نتایج آن. 75
- 4-5) آزمون فرضیه سوم و نتایج آن. 77
- 4-6) آزمون فرضیه چهارم و نتایج آن. 78
- فصل پنجم. 81
- مقدمه. 81
- 5-1)نتیجه آزمون فرضیه اول.. 81
- 5-2)نتیجه آزمون فرضیه دوم. 82
- 5-3)نتیجه آزمون فرضیه سوم. 82
- 5-4)نتیجه آزمون فرضیه چهارم. 82
- 5-5) نتیجه گیری.. 83
- 5-6) پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 83
- منابع.. 84
- پیوستها:
- پیوست شماره 1: اسامی شرکت های موجود در نمونه به تفکیک صنعت… 91
- پیوست شماره 2: نتیجه رگرسیون مقطعی به منظور سنجش محافظه کاری در سال 81. 92
- پیوست شماره 2: نتیجه رگرسیون مقطعی به منظور سنجش محافظه کاری در سال 82. 93
- پیوست شماره 2: نتیجه رگرسیون مقطعی به منظور سنجش محافظه کاری در سال 83. 94
- پیوست شماره4: نتیجه رگرسیون مقطعی به منظور سنجش محافظه کاری در سال 85. 96
- پیوست شماره5: نتیجه رگرسیون مقطعی به منظور سنجش محافظه کاری در سال 86. 97
- پیوست شماره6: نتیجه آزمون فرضیه اول.. 98
- پیوست شماره8: نتیجه آزمون فرضیه سوم. 100
- پیوست شماره9: نتیجه آزمون فرضیه چهارم. 101
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه:
در رابطه با تأثیر محافظه کاری بر تصمیمات مالی مدیران و انعطاف پذیری مالی شرکتها تحقیقات کمی در ادبیات وجود دارد]49 [. این ارتباط از دو دیدگاه قابل ذکر است که هر دوی آنها مبتنی بر تئوری نمایندگی و تئوری عدم تقارن اطلاعاتی هستند:
1-دیدگاه قرارداد کارا
2-دیدگاه سیستم اطلاعاتی ناکارآمد
این تحقیق با پشتوانه تئوریک فرضیه نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی و همچنین دیدگاه دو گانه فوق (کارا و سیستم اطلاعاتی ناکارآمد) در صدد است تا به بررسی ارتباط بین محافظه کاری و انعطاف پذیری مالی شرکتها، بپردازد. انتظار میرود بر مبنای دیدگاه قرار داد کارا این ارتباط مثبت و بر مبنای تئوری سیستم اطلاعاتی ناکارآمد این ارتباط منفی باشد.
1-1) بیان مسأله:
در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، محافظه کاری به عنوان یکی از ویژگیهای اصلی قابلیت اتکای اطلاعات در نظر گرفته شده است. قابلیت اتکا یکی از خصوصیات کیفی مرتبط با محتوای اطلاعات است.]19[از طرفی هدف صورتهای مالی، ارائه اطلاعات مفید درباره وضعیت مالی و انعطاف پذیری مالی است.]8[همچنین مدیران اعتقاد دارند انعطاف پذیری مالی، نقش مهمی در فرایند تصمیم گیری ایفا میکند.]5[لذا انجام تحقیق در زمینه محافظه کاری و انعطاف پذیری مالی، از اهمیت خاصی برخوردار است.
بخش مهمی از ادبیات تحقیقات محافظه کاری، مبتنی بر مفهوم تئوری نمایندگی است]47 [واتز[1] معتقد است محافظه کاری موجب کاهش هر نوع هزینه نمایندگی مربوط به انعقاد قراردادها با ذینفعان میشود.] 42[و]54[
جیمی لی[2] معتقد است محافظه کاری پاسخی برای ارائه اطلاعات قابل اتکاتر و عاملی برای تعدیل هزینههای مربوط به انعقاد قراردادها و همچنین ابزاری برای کاهش مسئولیت پاسخگویی قانونی و محیطی است. ] 49[
لافوند و واتز[3] معتقدند که محافظه کاری موجب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی شده و امکان دستکاری سود و یا تحریف صورتهای مالی را کاهش میدهد. ]47[
فرانسیس و مارتین]38[، سری واستاو و تسو[4]]52[معتقدند که محافظه کاری سبب میشود پروژههای بی ثمر خاتمه یافته و ارزیابی بهتری از عملکرد به عمل آید و در نهایت اطلاعات مفیدتری به سرمایه- گذاران منتقل شود.
در محیط تجاری امروز شرکتی که بتواند در رابطه با تأمین مالی، از انعطاف پذیری بالایی برخوردار باشد، مؤفق تر خواهد بود.]11[
انعطافپذیری مالی عبارت است از توانایی واحد تجاری مبنی بر اقدام مؤثر جهت تغییر میزان و زمان جریانهای نقدی آن به گونهای که واحد تجاری بتواند درقبال رویدادها و فرصتهای غیرمنتظره واکنش نشان دهد.]19[
با توجه به تعاریف ذکر شده، اهمیت موضوعی محافظه کاری و انعطاف پذیری مالی قابل درک است. در این تحقیق، سعی بر آن است اثر محافظه کاری بر انعطاف پذیری مالی بررسی گردد.
محافظه کاری حسابداری بر انعطاف پذیری شرکتها اثر میگذارد و متعاقب با آن، انعطاف پذیری مالی، در تصمیمات مالی شرکتها، نشان داده میشود یعنی از روی نوع تصمیم مالی اخذ شده شرکت، میتوان پی به انعطاف پذیری آن برد. چهار نوع تصمیم مالی بررسی شده شامل:
وجه نقد نگهداری شده، حساسیت تغییرات وجه نقد به جریانهای نقدی آزاد، حساسیت جریان وجه نقد- سرمایه گذاری و همچنین تصمیمات پرداخت به سهامداران میباشد. ]49[
در رابطه با تأثیر محافظه کاری بر تصمیمات مالی مدیران و انعطاف پذیری مالی شرکتها تحقیقات کمی در ادبیات وجود دارد]49 [. این ارتباط از دو دیدگاه قابل ذکر است که هر دوی آنها مبتنی بر تئوری نمایندگی و تئوری عدم تقارن اطلاعاتی هستند:
1-دیدگاه قرارداد کارا
2-دیدگاه سیستم اطلاعاتی ناکارآمد
دیدگاه قرارداد کارا بر این محور استوار است که محافظه کاری به دلیل کاهش عدم تقارن اطلاعاتی سبب کاهش هزینه انعقاد قراردادها شده لذا منجر به انعقاد قراردادهای کارا بین شرکت و ذینفعان میشود. از طرف دیگر این دیدگاه فرض میکند که اعمال محافظه کاری میزان نیاز به نگهداری وجه نقد را کم کرده و همچنین حساسیت تغییرات وجه نقد به جریانهای نقدی آزاد و حساسیت جریان وجه نقد- سرمایه گذاری را کاهش و میزان سود پرداختی به سهامداران را افزایش میدهد. از سوی دیگر دیدگاه سیستم اطلاعاتی ناکارآمد معتقد است که محافظه کاری سبب تخریب سیستم اطلاعاتی حسابداری شده و این امکان را فراهم میآورد تا مدیران فرصت طلب به دستکاری سود بپردازند و امکان پخش شایعات فراهم شود و در آن صورت هزینه انعقاد قراردادها افزایش خواهد یافت. ]49 [. این تحقیق با پشتوانه تئوریک فرضیه نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی و همچنین دیدگاه دو گانه فوق (کارا و سیستم اطلاعاتی ناکارآمد) در صدد است تا به بررسی ارتباط بین محافظه کاری و انعطاف پذیری مالی شرکتها بپردازد. انتظار میرود بر مبنای دیدگاه قرارداد کارا این ارتباط مثبت و بر مبنای تئوری سیستم اطلاعاتی ناکارآمد این ارتباط منفی باشد.
اینکه کدامیک از این دیدگاهها در بازار سرمایه ایران حاکم است و مدیران و ذینفعان از کدامیک استفاده میکنند سؤالی است که این تحقیق در صدد پاسخگویی به آن است.
انتظار میرود یافته این تحقیق بتواند برای سرمایه گذاران و مدیران از جهت شناخت نقش و اهمیت مفهوم محافظه کاری حسابداری در انعطاف پذیری مالی مفید بوده و همچنین موجب تبیین نقش محافظه کاری در اخذ تصمیمات مالی شود.
1-2) اهمیت وضرورت تحقیق:
1-2-1) نظری
اگرچه مفهوم محافظه کاری در حسابداری مالی دارای سابقه طولانی است ولی تأثیر محافظه کاری بر تصمیمات مالی مدیران کمتر در ادبیات مالی و حسابداری به بحث گرفته شده است..]44[فقدان چنین ادبیاتی ضرورت انجام تحقیق در زمینه تأثیر محافظه کاری بر تصمیمات مالی را موجب میشود.
1-2-2) کاربردی
محافظه کاری یکی از ویژگیهای برجسته گزارشگری مالی است که در سالهای اخیر به خاطر رسواییهای مالی ) در شرکتهایی مانند انرون و وردکام (، توجه بیشتری را به خود جلب کرده است. ]1[
دو گروه اصلی تأمین کننده منابع مالی شرکت اعتباردهندگان و سرمایه گذاران میباشند. هر کدام از این دو گروه همواره به دنبال کسب منافع مورد نظرشان میباشند. اعتباردهندگان همیشه به دنبال وصول اصل و فرع وامهای اعطایی بوده و سهامداران به دنبال کسب بازده مورد انتظار خود از فعالیتهای شرکت و تغییرات قیمت سهام در ازای فعالیت رو به رشد شرکت میباشند. ]4[اعتباردهندگان و سرمایه گذاران در تصمیمات خود جهت سرمایه گذاری و اعتباردهی، ارزیابی خود ازشرکت را مورد توجه قرار میدهند و بنابراین اینکه اعتباردهندگان و سرمایه گذاران شرکت را چه طور ارزیابی کنند، به قابلیت دسترسی آن شرکت به منابع مالی مؤثراست. هر چه شرکتی، قابلیت دسترسی بیشتر به منابع تأمین مالی داشته باشد، منعطفتر است.
این تحقیق در صدد آن است که به آزمون دو دیدگاه مخالف که در مورد ارتباط بین محافظه کاری و انعطاف پذیری مالی وجود دارد، بپردازد و نشان دهدکدام یک از این دو دیدگاه به واقعیت نزدیکتر است. از طرفی یافته این تحقیق، میتواند علاوه بر بیان اهمیت نقش محافظه کاری در حوزه حسابداری مالی، به تأثیر آن بر تصمیمات داخلی مدیران اشاره کند و موجب شناخت بیشتر مدیران نسبت به اهمیت و نقش مفهوم محافظه کاری و تأثیر آن در انعطاف پذیری مالی شود.
1-3) فرضیههای پژوهش:
با توجه اینکه منظور از انعطاف پذیری مالی در این تحقیق میزان وجه نقد نگهداری شده، حساسیت تغییرات وجه نقد به جریانهای نقدی آزاد، حساسیت جریان وجه نقد- سرمایه گذاری و تغییرات میزان سود پرداختی به سهامداران میباشد، لذا فرضیههای تحقیق به شرح زیر است:
1- بین محافظه کاری حسابداری و میزان وجه نقد نگهداری شده، رابطه معناداری وجود دارد.
2- بین محافظه کاری حسابداری و حساسیت تغییرات وجه نقد به جریانهای نقدی آزاد، رابطه معناداری وجود دارد.
3- بین محافظه کاری حسابداری و حساسیت جریان وجه نقد- سرمایه گذاری، رابطه معناداری وجود دارد.
4- بین محافظه کاری حسابداری وتغییرات میزان سود پرداختی به سهامداران، رابطه معناداری وجود دارد.
1-4) هدف تحقیق:
هدف این پژوهش مطالعه رابطه محافظه کاری حسابداری و انعطاف پذیری مالی شرکتها میباشد.
1-5) حدود پژوهش:
دامنه زمانی اجرای پژوهش: سالهای مالی 1378-1388
جمع آوری دادهها: میدانی، کتابخانهای
محیط جغرافیایی اجرای پژوهش: کشور ایران، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
1-6) خلاصه مراحل روش پژوهش:
در این تحقیق به منظور جمع آوری مبانی تئوریکی موضوع از روش کتابخانهای استفاده شده است. اطلاعات لازم از طریق بانک اطلاعاتی تدبیر پرداز و ره آورد و در مواقع لزوم از طریق مراجعه مستقیم به صورتهای مالی شرکتها در لوحهای فشرده (CD) منتشره توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهران و وب سایت www.rdis.ir جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل دادهها به وسیله نرم افزارهای Eviews و Excel انجام گرفته است.
1-مدل تعدیل شده باسو[5] به منظور سنجش محافظه کاری:
باسو محافظه کاری را رویه کاهش سود و کمتر نمایش دادن داراییها در پاسخ به اخبار بد و در مقابل عدم افزایش سود و بیشتر نمایش دادن داراییها در مقابل اخبار خوب تعریف کرده است ] 32[طبق نظر باسو، سود حسابداری منعکس کننده میزان محافظه کاری شرکتهاست. طبق مدل اندازه گیری باسو، که به صورت زیر میباشد β2 بیانگر اخبار خوب و β3 بیانگر اخبار بد است.
مدل (1)
در این تحقیق، به منظور اندازه گیری محافظه کاری از مدل تعدیل شده باسو که توسط خان وواتز[6](2010) ]45[ارائه گردیده، استفاده شده است که به صورت مقطعی در این تحقیق، برآورد شده است.
[1] Watts
[2] Jimmy lee
[3] Lafond & watts
[4] Srivastava & tse
[5] basu
[6] Khan and Watts
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.