پایان نامه چگونه می توانم دانش آموزان آموزشگاه x در مقطع ابتدائی را به خواندن نماز علاقه مند نمایم
مقدمه
((قال الله تبارک و تعالی : (( و امراهلک و باصلاۀ و اصبر علیه )).
و تو اهلت را به برپایی نماز بخوان و در این امر پایداری و صبوری پیشه کن. (قرآن کریم ـ طه ).
عبادت رمز کمال آدمی است و خداوند متعال شایسته عبادت است. ره یافتگان به سوی حق جز از ساییدن پیشانی بر خاک در آستانه معبود به تعالی نرسیدند و برترین آنها در عالم محمد رسول الله(ص) بود که خدایش او را به حق بنده و رسول خویش نامید و به یمن بندگی او مقام رسالت را به وی اعطا نمود و او را امین وحی خود دانست اهمیت عبادت تا بدانجاست که حتی برترین بنده خدا نیز ملزم به انجام آن است او چنان به عبادت می پردازد و نماز می خواند که به معراج می رود و رمز آن را گوشزد می کند.
نماز معراج انسان با ایمان است. عالم تسبیح گوی خداوند متعال می باشد و سزاوار نیست که ما چنان نباشیم. (www.tebyan.net).
((نماز یاد یار ، سرود سبز دیدار است که جان آدمی را آرامش می بخشد و او را همدوش عرشیان می کند. این هدیه ناب آسمانی، زمزمه دلنشین پرستش است که در هنگامه وصال، شیفتگان حضرت دوست را به زیارت فرا می خواند و روح عطشناکشان را از شهد سیراب می سازد پرواز دل در فضای قرب حق، جز با نماز و راز و نیاز ممکن نیست . آنان که حلاوت نیایش و بندگی را چشیده اند معراج خود را در رکوع و سجود و قیام و قعود جستجو می کنند. راز خرمی دل ابرار و صفای جان احرار، در این فرضیه قدسی نهفته است.
اگر نمازگزار، با طراوت و طهارت جسم و جان، این دعوت زلال حق را اجابت کند و از سرسوز در محضر ربوبی حضور یابد، طعم نور را می چشد، رنگ جاودانگی می گیرد، از سر تا پا متبرک می شود و از خاک به افلاک می رسد)) (دیلمی ، 1381 )
و اینک در دنیایی که بر اساس سیاستهای استعمار جهانی عمر و استعداد بسیاری از جوانان و نوجوانان در میادین ورزشی و هنری قتل عام می شود و قهرمانان قلابی و بدنی بر جایگاه سرداران سرافراز صحنه های ایمان و دانش و کار و هنر تکیه می زنند و به جای هدایت و حمایت از نسل جوان درصحنه های فکر و فرهنگ و سازندگی، همه امکانات اقتصادی و تبلیغاتی در جهت سرگرم کردن و خراب کردن و به اصطلاح پر کردن اوقات فراغت جوانان مصرف می شود، بر ماست که روح تقویت دین و پرستش خدای متعال را در جوانان و نوجوانان این سرزمین زنده نگه داریم اقامه نماز جماعت در مدارس و مساجد و اردوگاهها و دیگر مجامع ، یکی از پرثمرترین و کار آمدترین حرکتهای فرهنگی و آموزشی است. که همکاران متدین و دلسوز بذر ایمان را در دل نونهالان و نوجوانان میهن اسلامی کاشته و زمینه بروز، ارزشهای دینی و اسلامی را در نسل آینده ساز فراهم نموده است.
توصیف وضعیت موجود و بیان مساله
از آنجایی که هدف آموزش وپرورش رشد ابعاد گوناگون شخصیت کودکان و نوجوانان بخصوص پرورش دینی ومذهبی دانش آموزان می باشد پژوهندگان در این پژوهش در نظر دارند با استفاده از راهکارهای مناسب اقدامی موثر انجام دهند.
یکی از مسائل مهم و قابل تأمل در جامعه اسلامی پرورش روحی و معنوی دانش آموزان می باشد و هر گونه سهل انگاری در این زمینه اثرات سوئی خواهد داشت پس اطلاع از مسائل فرهنگی دانش آموزان جهت رفع هر گونه اختلافی در سنین حساس رشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا در صورت عدم پیشگیری و اصلاح ناهنجاریها ، اختلافات ثانویه ای در رفتارهای دیگر بوجود می آید.
اینجانبان مهین بدرانلوئی و زبیده یزدانی دانشجویان کارشناسی ابتدائی دانشگاه تربیت معلم امام محمد باقر (ع) بجنورد که دارای ( 20-16) سال سابقه تدریس در آموزش ابتدائی می باشیم و اکنون مأمور به تحصیل هستیم ، با راهنمائی استاد محترم جناب آقای غلامی و با کمک وهمکاری معاون پرورشی آموزشگاه و مدیریت ومعاون محترم ؛ اقدام به پژوهش در رابطه با موضوع مهم (( چگونگی ایجاد انگیزه نسبت به نمار در بین دانش آموزان )) نموده و وضعیت آموزشگاه را چنین توصیف می نمائیم .
نوشته حاضر موقعیت دبستان x واقع در مرکز شهرستان بجنورد ، که از مدارس سطح بالای دولتی است را نشان می دهد .
این آموزشگاه دخترانه است و در دو نوبت 1 و2 اداره می شود.گزینه مورد پژوهشمان در نوبت 2 می باشد . تعداد کل دانش آموزان 316 نفر و بیشتر از خانواده های شاغل و باسواد واز نظر اقتصادی تقریباً مطلوب می باشند .همچنین از نظر فرهنگی ، دارای فرهنگهای متفاوت و از نظر اعتقادی ، مسلمان واکثراً شیعه وتعداد انگشت شماری اهل سنت هستند.
پایه | اول | دوم | سوم | چهارم | پنجم |
تعداد | 61 | 60 | 60 | 65 | 70 |
دانش آموزانی که به سن تکلیف رسیده وانجام نماز واعمال دینی بر آنها واجب گردیده 195 نفر هستند .جامعه مورد پژوهشمان پایه های چهارم وپنجم است که 135 نفر
می باشند. فضای نمازخانه در ابعاد تقریباً 6 ×15 و از امکانات نسبتاً خوبی برخوردار است .
با استقبال خوبی که دانش آموزان در زنگ نماز دارند فضای نمازخانه برای این دانش آموزان کافی نیست درنتیجه ناچاراً تعدادی از آنها درسالن مدرسه موکت پهن کرده ونماز می خوانند دیوار نمازخانه نقاشی شده ونوشته هایی درباره نماز مشاهده
می گردد.با صدای اذان که از بلندگو پخش می شود ساعت 11:45 دقیقه ، همکاران ودانش آموزان در محل نمازخانه حضور می یابند ،ابتدا توسط امام جماعت مطالبی در خصوص نماز و احکام شرعی جهت آمادگی روحی وروانی دانش آموزان بیان می گردد، سپس رأس ساعت 12 نماز اقامه می شود .
در این باره قبلاً هماهنگی های لازم با مدیر ومعاون محترم انجام گردیده است .
اما مسئله اصلی که با آن مواجه شده ام حضور بعضی مکلفین با عدم شور و اشتیاق در نماز می باشد . از عکس العمل دانش آموزان واظهارات والدین احساس می کنم که انجام نماز به عنوان یک تکلیف شرعی در بین دانش آموزان کمرنگ گردیده و حضور برخی از دانش آموزان در نماز جماعت با تذکرهای مکرر و تقریباً بالاجبار و بخاطر نمره انضباط وشرکت در اردو و غیره می باشد . و تردید دارم که :آیا این دانش آموزان که در نماز جماعت شرکت می کنند در منزل نیز به انجام این فریضه الهی اهمیت
می دهند یا خیر ؟
وچگونه می توانم دانش آموزان را به خواندن نماز علاقمند نمایم.
اهميت و ضرورت :
قال علي (ع) :« العلم من الصغر كالنقش في الحجر ))
يادگيري و آموزش در خردسالي بسان كندن نقش روي سنگ ، پايدار است.
كودكي، آغاز حركت و تلاش براي زيستن است مرحله اي كه بايد آن را به خودي خود، به رسميت شناخت زيرا كودك؛ انساني است مستقل با احساسات و خصوصيات خوب انساني .
با اين همه ، كودكي ، مقدمه نوجواني ، جواني و بزرگسالي است و اساس زندگي بزرگسالي به كيفيت اين دوره بستگي دارد . اين كيفيت نيز به چگونگي تعليم و تربيت در اين دوران وابستگي كامل دارد . در اين دوره است كه شخصيت ،منش و رفتار كودك (به ويژه رفتارهاي اجتماعي)و رشد جسماني،عقلاني و فرهنگي وي بر اثر ارتباط او با سايرين شكل مي گيرد. بي دليل نیست كه پيشوايان ديني بيش از هر چيز ؛به دوره كودكي توجه داشته و راهنماييهاي لازم را در اين باره ارائه كرده اند.
نظر دانشمندان درباره نماز و ايمان به خدا :
اعتقاد به خدا عامل حل بسياري از تصادفها و درگيريهاي فكري، كشمكشهاي دروني و عاملي براي دستيابي به آرامش است.
« دكتر الكسيس كارل»بر اهميت نمازودعا تأكيد كرده و بيان داشته است كه دعا و نماز قوي ترين نيرویي است كه چون قوه جاذبه ، وجود حقيقي و خارجي دارد ايمان ستوني است كه آدمي را در طوفان زندگي و در موارد تزلزل دروني تكيه گاه است و ايمان به خداوند و مذهب همانند تكيه گاه است كه آدمي را از افتادن و مغلوب شدن نگاه مي دارد.
«اليزابت گويچ »اگر خدا را از بين ببري مساله خود را حل نكرده اي بلكه خود را تنها گذاشته اي آن هم در يك تنهايي منحرف و ترسناك .
« ويليام جيمز» فيلسوف و روان شناس نامي دانشگاه هاروارد مي گويد: موثرترين داروي شفا بخش نگراني ها، همانا ايمان و اعتقاد مذهبي است ايمان يكي از قوايي است كه بشر به مدد آن زندگي مي كند و فقدان كامل آن در حكم سقوط بشر است.
«مهاتما گاندی » در اين باره مي گويد: اگر دعا و نماز نبود من مدتها قبل ديوانه و مجنون شده بودم .
فعلاً جديدترين علم يعني روان پزشكي همان چيزهايي را تعليم مي دهد كه پيامبران تعليم مي دادند چرا؟ به علت اينكه پزشكان روانشناس دريافته اند كه دعا و نماز و داشتن يك ايمان محكم به دين نگراني،تشويش ،هيجان و ترس را برطرف مي سازد يكي از راههايي كه بشر مي تواند به كمك آن از ابتلا به بيماري هاي رواني جلوگيري كند نيايش و نماز به بارگاه الهي است تربيت ديني كودك،توجه دادن او به نماز و عبادت و ايجاد رابطه معنوي بين او و خدا نه تنها احساسات مذهبي او را امتناع مي كند بلكه تمايلات طبيعي و هواهاي نفساني او را هم مهار مي كند. رفتار او را تحت كنترل در مي آورد و از همه مهمتر اينكه احساس رنج دروني و فشارهاي عاطفي و احساس گناه را از بين مي برد.
« موريس دبس»در اين دوره،فكر هيأت جديدي به خود مي گيرد فكر مركب از مناسبات، جانشين فكر در هم آميخته دوره پيشين مي گردد وكودك به مدد آن از جهان خارجي تعبيري مي كندكه به علم ما درباره جهان بسيار نزديك تر است.
« پستالوزي 1827 ، مربي بزرگ تعليم و تربيت سويسي»آموزش دين بايد به تدريج باشد طبيعت، شايستگي هاي برتر آدمي را همانند گوهري كه در صدف پنهان است ،در او پنهان كرده است اگر صدف را پيش از وقت بشكنید گوهري ناقص خواهيد يافت .
« غزالي در كتاب ميزان العمل » يكي از وظايف معلم اين است كه به قدر فهم فراگير سخن گويد و يكباره در تربيت نخست،آنان را ازامورآشكار به موارد دقيق واز ظاهر وعلني به پنهان و خفي منتقل نكند.
« شهيد مطهري » پيامبر (ص)آنگاه كه معاذين جبل را براي تبليغ دين به يمن فرستاد به او چنين فرمود:
« يا معاذ بشرولا تنفر و يسرو لا تعسر » مي روي براي تبليغ اسلام،اساس كارت تبشیر مژده و ترغيب باشد. كاری بكن كه مردم مزاياي اسلام را درك بكنند و از روي ميل و رغبت به اسلام گرايش پيدا كنند.
فلسفه نماز :
گر چه نماز چيزي نيست كه فلسفه اش بر كسي مخفي باشد، ولي در متون آيات و روايات اسلامي ما را به نكات بيشتري در اين زمينه رهنمون مي گردد:
1ـ نماز، انگيزه یاد خدا :
1ـ روح ، اساس ، هدف ، پايه ، مقدمه ، نتيجه و بالاخره فلسفه نماز همان ياد خدا است همان «ذكر الله» است البته ذكري كه مقدمه فكر و فكري كه انگيزه عمل بوده باشد چنانچه در حديثي از امام صادق (ع) آمده است كه در تفسير جمله
« تذکرالله اكبر»فرمود: «ذكر الله عند ما اهل و حرم»ياد خدا كردن به هنگام انجام به حلال و حرام (يعني به ياد خدا بيفتد به سراغ حلال برود و از حرام چشم بپوشد).
2ـ نماز، وسيله پاكي از آلودگي :
نماز وسيله شستشوي از گناهان و مغفرت و آمرزش الهي است چرا كه خواه و ناخواه نماز انسان را دعوت به توبه و اصلاح گذشته مي كند لذا در حديثي مي خوانيم :
پيامبر (ص)از ياران خود سوال كرد «لو كان علي باب دارالحدكم نخر اغتسل في كل يوم منه خمس مرات اكان يبقي في جسمه من الدرن شي ملت لا، قال : فان مثل الصلاه كمثل النهر الجاري كلما صلي كفرت ما بينهما من الذنوب : اگر بر در خانه يكي از شما نهري از آب صاف و پاكيزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد. آيا چيزي از آلودگي و كثافت در بدن او مي ماند».
در پاسخ عرض كردند:نه ، فرمود«نماز درست همانند اين آب جاري است . هر زمان كه انسان نمازی مي خواند گناهاني كه در ميان دو نماز انجام داده است از ميان مي رود».
و به اين ترتيب جراحاتي كه بر روح و جان انسان از گناه مي نشيند با مرهم نماز التيام مي يابد و زنگارهايي كه بر قلب مي نشيند زدوده مي شود.
3ـنماز،نيرومندترين سد در برابر گناهان :
نماز سدي در برابر گناهان آينده است، چرا كه روح ايمان را در انسان تقويت مي كند و نهال تقوا را در دل پرورش مي دهد . و می دانیم«ايمان »و « تقوي »نيرومندترين سد در برابر گناهان است. اين همان چيزي است كه به عنوان نهي از فحشا و منكر بيان شده است.و همان است كه در احاديث متعددي مي خوانيم :افراد گناهكاري بودند كه شرح حال آنها را براي پيشوايان اسلام بيان كردند فرمودند: غم مخوريد، نماز آنها را اصلاح مي كند و كرد.
4ـ نماز، عامل بيدار باش انسان :
نماز غفلت زدا است. بزرگترين مصيبت براي رهروان راه حق آن است كه هدف آفرينش خود را فراموش كنند و غرق در زندگي مادي و لذائذ زودگذر گردند. اما نماز به حكم اين كه در فواصل مختلف و در هر شبانه روز پنج بار انجام مي شود مرتباً به انسان اخطار مي كند، هشدار مي دهد. هدف آفرينش او را خاطر نشان مي سازد ،موقعيت او را در جهان به او گوشزد مي كند و اين نعمت بزرگي است كه انسان وسيله اي در اختيار داشته باشد كه در هر شبانه روز چند مرتبه قوياً به او بيدار باش گويد.
5ـ نماز، پاك سازی انسان از شرك :
نماز خود بيني و كبر را در هم مي شكند چرا كه انسان در هر شبانه روز هفده ركعت و در هر ركعت دوبار پيشاني برخاك در برابر خدا مي گذارد ،خود را ذره ي كوچكي در برابر عظمت او مي بيند بلكه صفري در برابر بي نهايت.پرده هاي غرور و خود خواهي را كنار مي زند، تكبر و برتري جوئي را در هم مي كوبد.
به همين دليل علي ـ عليه السلام ـ در آن حديث معروفي كه فلسفه هاي عبادات اسلامي در آن منعكس شده است بعد از ايمان ،نخستين عبادت راكه نماز است با همين هدف تبيين مي كند مي فرمايد:
«فرض الله الايمان تطهيراً من الشرك و الصلوه تنزيهاً عن الكبر … » خداوند ايمان را براي پاكسازي انسانها از شرك واجب كرده است و نماز را براي پاكسازي از كبر.
6ـنماز ،پرورش فضائل اخلاقي :
نماز وسيله پرورش فضائل اخلاق و تكامل معنوي انسان است، چرا كه انسان را از جهان محدود ماده و چهار ديوار عالم طبيعت بيرون مي برد؛ به ملكوت آسمانها دعوت مي كند و با فرشتگان هم صدا و همراز مي سازد ، خود را بدون نياز به هيچ واسطه ای در برابر خدا مي بيند و با او به گفتگو بر مي خيزد تكرار اين عمل در شبانه روز آن هم با تكيه روي صفات خدا، رحمانيت ، رحيميت و عظمت او مخصوصاً با كمك گرفتن از سوره هاي مختلف قرآن بعد از حمد كه بهترين دعوت كننده به سوي نيكي ها و پاكي ها است اثر قابل ملاحظه اي در پرورش فضائل اخلاقي در وجود انسان دارد.
لذا در حديثي از اميرمومنان علي (ع)مي خوانيم كه در فلسفه نماز چنين فرمود:
«نماز وسيله تقرب هر پرهيزگاري به خدا است» .
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.