پایان نامه بررسي تدابير پيشگيري وضعي از وقوع قتل عمد
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- چکیده……………………………………………………………………………………………….. 1
- فصل اول:
- 1-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………. 3
- 1-2-طرح مساله:…………………………………………………………………………………….. 4
- 1-3-اهداف تحقیق:………………………………………………………………………………….. 5
- اهداف اصلی:………………………………………………………………………………………… 5
- اهداف فرعی:………………………………………………………………………………………… 5
- 1-4-اهمیت وضرورت تحقیق:………………………………………………………………………… 5
- 1-5-سؤالات پژوهش:………………………………………………………………………………… 6
- الف) سؤالات اصلی:…………………………………………………………………………………… 6
- ب) سؤالات فرعی:……………………………………………………………………………………. 6
- 1-6-فرضیههای تحقیق:………………………………………………………………………………. 7
- الف) فرضیه اصلی:……………………………………………………………………………………. 7
- ب) فرضیه فرعی:…………………………………………………………………………………….. 7
- 1-7-تعریف واژه هاومفاهیم…………………………………………………………………………… 7
- تعریف پیشگیری:……………………………………………………………………………………. 7
- تعریف یشگیری وضعی:………………………………………………………………………………. 7
- تعریف قتل عمد:……………………………………………………………………………………… 8
- تعریف یگان انتظامی:…………………………………………………………………………………. 8
- تعریف پاسگاهانتظامی:………………………………………………………………………………… 8
- تعریف مناطق جرم خیز:……………………………………………………………………………… 8
- تعریف اطلاع رسانی:………………………………………………………………………………….. 8
- تعریف طرح ریزی:……………………………………………………………………………………. 8
- 1-8-بررسی قلمروتحقیق:…………………………………………………………………………….. 9
- 1-8-1-وضعیت کلی استان:………………………………………………………………………….. 9
- 1-8-1-1-کلیات اجتماعی:…………………………………………………………………………… 9
- 1-8-1-2- وجه تسمیه وپیشینه تاریخی:…………………………………………………………….. 9
- 1-8-1-3- موقعیت جغرافیایی:………………………………………………………………………. 9
- 1-8-1-4- آب وهوا………………………………………………………………………………… 10
- 1-8-20- کلیات اقتصادی:………………………………………………………………………….. 10
- 1-8-30-جغرافیای شهرکرمانشاه:…………………………………………………………………… 10
- 1-8-4-وضعیت انتظامی:…………………………………………………………………………… 11
- 1-7-13-وضعیت قتل شهر:………………………………………………………………………… 11
- آماروقوع قتلهای شهرستان کرمانشاه درسال 1386…………………………………………………. 11
- آماروقوع قتلهای شهرستان کرمانشاه درسال 1387………………………………………………… 11
- آماروقوع قتلهای شهرستان کرمانشاه درسال 1388………………………………………………… 12
- آماروقوع قتلهای شهرستان کرمانشاه درسال 1389………………………………………………… 12
- آماروقوع قتلهای شهرستان کرمانشاه درسال 1390(تابهمن ماه)…………………………………….. 12
- فصل دوم:
- 2-1-پیشینه تحقیق:……………………………………………………………………………….. 14
- 2-2- مطالعات خارجی: مطالعات کلاسیک جامعه شناسی قتل:…………………………………….. 17
- 2-3-تعاریف ومفاهیم قتل:………………………………………………………………………….. 19
- 2-3-1-تاریخچه قتل:………………………………………………………………………………. 19
- الف-قبل ازاسلام:…………………………………………………………………………………… 19
- ب-بعدازاسلام ودرفقه امامیه:……………………………………………………………………….. 19
- 2-3-2-قتل ازمنظرقرآن کریم:……………………………………………………………………… 20
- 2-3-3-انواع قتل…………………………………………………………………………………… 21
- الف) قتل شبه عمد:………………………………………………………………………………… 21
- ب) قتل غیرعمد……………………………………………………………………………………. 21
- ج) قتل خطای محض……………………………………………………………………………….. 22
- د) قتل عمد………………………………………………………………………………………… 22
- قتل عمدبه معنای خاص:……………………………………………………………………………. 23
- ب: قتل عمدی باانجام فعل نوعاًکشنده:……………………………………………………………… 23
- ج: قتل عمدبافعل موثرنسبت به مجنی علیه معین:………………………………………………….. 23
- د: قتل عمدی ساده:………………………………………………………………………………… 23
- قتل عمدباسبق تصمیم:…………………………………………………………………………….. 24
- و: قتل باسبق تصمیم مطلق:………………………………………………………………………… 24
- ز: قتل باسبق تصمیم مفید:…………………………………………………………………………. 24
- 2-3-4-عوامل روانی موجدقتل:…………………………………………………………………….. 24
- 2-4-بزهکاران قتل ازدیدگاه جرمشناسی:……………………………………………………………. 25
- 2-4-1-علل عمومی ارتکاب قتل:…………………………………………………………………… 25
- الف: عواملزیستی (زیستشناختی):…………………………………………………………………… 25
- ب: عواملروانی:………………………………………………………………………………………. 26
- ج: عواملمحیطی:……………………………………………………………………………………. 26
- د: عواملاجتماعی:…………………………………………………………………………………… 26
- 2-5-شیوههایارتکابقتلعمد:………………………………………………………………………….. 26
- الف) بااستفادهازسلاح:………………………………………………………………………………. 26
- 1-سلاحگرم:……………………………………………………………………………………….. 27
- 2-سلاحسرد:……………………………………………………………………………………….. 27
- 3-خفگی:…………………………………………………………………………………………… 27
- 4-مسمومکردن:…………………………………………………………………………………….. 28
- 5-سوزاندن:…………………………………………………………………………………………. 28
- ه) سایرشیوها:………………………………………………………………………………………. 28
- 2-6-طبقهبندیانگیزههایوقوعقتلعمدازدیدگاهپلیسی:…………………………………………………. 28
- 2-6-1-قتلهایتعارضآمیز:……………………………………………………………………………. 28
- 2-6-1-1- قتلهایتعارضآمیزمواجههای (نزاع):……………………………………………………….. 29
- 1-عدالتخواهی:……………………………………………………………………………………… 29
- 2-دفاعازحیثیتوشرافت:……………………………………………………………………………… 29
- 3-دفاعشخصی:……………………………………………………………………………………… 29
- شرایطواوضاعواحوالقتلهایمواجهای:…………………………………………………………………… 29
- الف) قتلهایزناشویی:…………………………………………………………………………………. 30
- ب) قتلهایفامیلی:……………………………………………………………………………………. 30
- 2-6-1-3- قتلهایتعارضآمیزمالی:……………………………………………………………………. 31
- 2-6-2-قتلهایتجاوزگرانه:……………………………………………………………………………. 31
- 2-6-3- قتلهایانتقامجویانه:………………………………………………………………………….. 31
- 2-7-طبقهبندیانواعقتلدرتحقیقاتپلیسی:……………………………………………………………… 32
- 2-8-1-قتلسیاسی………………………………………………………………………………….. 32
- 2-7-2- قتلسریالی:…………………………………………………………………………………. 32
- 2-7-3- قتلفجیع:………………………………………………………………………………….. 32
- 2-7-4-قتلمرموز:…………………………………………………………………………………… 32
- 2-7-5-قتلپیچیدهدرجهیک:……………………………………………………………………….. 33
- 2-7-6-قتلپیچیدهدرجهدو:…………………………………………………………………………. 33
- 2-7-7-قتلهایپیچیدهدرجهسه:……………………………………………………………………… 33
- 2-7-8-قتلهایاتفاقیوقبیلهای:………………………………………………………………………… 33
- 2-7-9-قتلغیرعمد:…………………………………………………………………………………. 33
- 2-7-10-مرگدراثرحادثه:……………………………………………………………………………. 33
- 2-7-11-خودکشی:………………………………………………………………………………… 33
- 2-7-12-قتلهایدستهجمعی:………………………………………………………………………… 33
- 3-7-13-ترورمنجربهفوت:………………………………………………………………………….. 34
- 3-7-14-سودءقصد:………………………………………………………………………………… 34
- 2-7-15-قتلجنسی (ازدیدگاهپلیسی):………………………………………………………………. 34
- 2-8-پیشگیری……………………………………………………………………………………… 34
- 2-8-1-مقدمه……………………………………………………………………………………… 34
- 2-8-2-مفهومپیشگیری…………………………………………………………………………….. 36
- 2-8-3- تعریفلغویپیشگیری:………………………………………………………………………… 37
- تعریفپیشگیری:……………………………………………………………………………………… 37
- مفهوماصطلاحیپیشگیری:…………………………………………………………………………… 37
- 1) مفهومموسع……………………………………………………………………………………… 38
- 2) مفهوممضیق…………………………………………………………………………………….. 38
- 2-8-4- پیشگیریازدیدگاهحقوقجزا:…………………………………………………………………. 38
- 2-8-5- مفهومپیشگیریدرسیاستجنایی:…………………………………………………………….. 38
- 2-8-6- تعریفعلمیپیشگیری:……………………………………………………………………….. 39
- 2-9-انواعپیشگیری:………………………………………………………………………………… 39
- 2-9-1-پیشگیریمتداول:……………………………………………………………………………. 39
- 2-9-1-1-پیشگیریازبزهکاریاطفال:………………………………………………………………….. 39
- 2-9-1-2-پیشگیریعمومیوپیشگیریاختصاصی:………………………………………………………. 39
- 2-9-1-3-پیشگیریانفعالی:………………………………………………………………………….. 40
- 2-9-1-4-پیشگیریفعال:……………………………………………………………………………. 40
- 2-9-1-5-مراحلپیشگیری: پیشگیریاولیه 1، ثانویه 2، ثالث………………………………………….. 40
- 2-9-1-5-1-پیشگیریاولیه (نخستین):……………………………………………………………… 40
- 2-9-1-5-2-پیشگیریثانویه (دومین):………………………………………………………………. 40
- 2-9-1-5-3-پیشگیریثالث (سومین):……………………………………………………………….. 41
- 2-9-2-پیشگیریجدید (انواعپیشگیریغیرکیفری)…………………………………………………….. 41
- 2-9-2-1-پیشگیریوضعی (Hindelang):…………………………………………………………. 41
- 2-9-2-2-پیشگیریوضعی:………………………………………………………………………….. 41
- 2-9-2-2-1-مفهومپیشگیریوضعی:…………………………………………………………………. 42
- 2-9-2-2-2-خاستگاهپیشگیریوضعیازجرم:…………………………………………………………. 43
- 2-9-2-2-3-تعاریفمختلفازپیشگیریوضعی:………………………………………………………….. 44
- تاریخچهپشگیریوضعیدرغرب:……………………………………………………………………….. 45
- 2-9-2-3-اهدافپیشگیریوضعی:…………………………………………………………………….. 45
- 1-دشواریاناممکننمودنوقوعجرم:……………………………………………………………………… 46
- 2-جلوگیریازپیدایشوتشدیدانگیزهمجرمانه:…………………………………………………………… 46
- 2-9-2-4-اصولکلپیشگیریوضعی:…………………………………………………………………… 47
- 1-دخالتکردنازوضعیتهایپیشازبزهکاری:………………………………………………………………. 47
- الف-وضعیتهایویژهیاموقعیتهایخطرناک:………………………………………………………………. 47
- ب-وضعیتهایغیرویژه:………………………………………………………………………………… 48
- ج-وضعیتهایبینابین:………………………………………………………………………………… 48
- 2-مصونسازانآماججرمازخطربزهدیدگی:………………………………………………………………. 48
- 2-10-تقسیمبندینوعدیگرپیشگیریجرم:…………………………………………………………….. 49
- 2-10-1-پیشگیریازمنظرزماناجرا……………………………………………………………………. 49
- 2-10-1-1-پیشگیریکوتاهمدت…………………………………………………………………….. 49
- 2-10-1-2-پیشگیریبلندمدت:……………………………………………………………………… 49
- 2-10-2-پیشگریکیفریوغیرکیفری:………………………………………………………………….. 50
- 2-10-2-1- پیشگیریکیفری:……………………………………………………………………….. 50
- الف) پیشگیریقضائی:………………………………………………………………………………… 50
- ب) پیشگیریانتظامی:………………………………………………………………………………… 50
- ج) پیشگیریغیرکیفری:………………………………………………………………………………. 51
- 2-11-تاریخچهپیشگیریازجرمدرجهان:………………………………………………………………. 51
- 2-11-1-تاریخچهپیشگیریازجرمدرایران:……………………………………………………………. 52
- الف) اقداماتصورتگرفتهدرزمینهپیشگیریدرموسساتدانشگاهیعلمیدرقبلازانقلاب:……………………….. 52
- ب) اقداماتصورتگرفتهدرزمینهپیشگیریدرمراجعاجراییوقضاییدرقبلازانقلاب:…………………………… 53
- ج) اقداماتصورتگرفتهدرزمینهپیشگیریدرموسساتدانشگاهی-علمیدربعدازانقلاب:……………………….. 53
- د) اقداماتصورتگرفتهدرزمینهپیشگیریدرجوامعاجرایی-قضاییدربعدازانقلاب:…………………………… 53
- 2-11-2-پیشگیریدرقوانینجمهوریاسلامیایران:………………………………………………………. 54
- 2-11-2-1-قانوناساسی:……………………………………………………………………………. 54
- 2-11-2-2- قوانینعادی……………………………………………………………………………. 54
- 2-12-نظریهپیشگیریوضعی:………………………………………………………………………… 55
- 2-12-1- نظریهفضایقابلدفاع………………………………………………………………………… 56
- تعریف CPTED:………………………………………………………………………………….. 57
- پیشگیریازوقوعجرمازطریقطراحیمحیطی CPTED…………………………………………………. 57
- استراتژیهایمحیطی (عناصروارکان) CPTED درپیشگیریازجرم:…………………………………….. 58
- 1-سختترکردنهدف:…………………………………………………………………………………. 58
- 2-کنترلدسترسی…………………………………………………………………………………… 59
- 3-افزایشمراقبت:……………………………………………………………………………………. 59
- 2-3-15-1-1- نظریهمدلشیوهوسبکزندگی…………………………………………………………. 60
- 2-12-3-نظریهفعالیتروزانه (فعالیتجاری):…………………………………………………………… 60
- نظریهفعالیتهایروزمرهومثلثاصلیجرم………………………………………………………………… 61
- 2-12-4-نظریهانتخابعقلانی…………………………………………………………………………. 62
- برنامههایپیشهادیمدلپیشگیریوضعی:…………………………………………………………………. 62
- 1-مراقبتازمحله……………………………………………………………………………………… 62
- 2-گشتزنیشهروندان:………………………………………………………………………………… 63
- 3-اطلاعرسانیوهشدارهاپلیسی:………………………………………………………………………. 63
- نمودارشمار 2-1 اهمیتوضرورتمطالعهاجتماعیقتلرامیتواندرایننمودارملاحظهکرد………………………. 64
- فصل سوم:
- 3-1- مقدمه:……………………………………………………………………………………….. 66
- 3-2- روشتحقیق…………………………………………………………………………………… 66
- 3-3- جامعهآماری:…………………………………………………………………………………. 66
- 3-4- نمونهوروشنمونهگیری:………………………………………………………………………… 67
- 3-4-1- حجمنمونه………………………………………………………………………………… 67
- 3-5- قلمروتحقیق:…………………………………………………………………………………. 67
- 3-5-1- قلمروموضوعی:…………………………………………………………………………….. 67
- 3-5-2- قلمروزمانی:………………………………………………………………………………… 67
- 3-5-3- قلمرومکانی:……………………………………………………………………………….. 67
- 3-6- شناساییمتغیرهایمستقلووابسته:……………………………………………………………….. 68
- 3-6-1- متغیرمستقل: پیشگیریوضعی………………………………………………………………. 68
- 3-6-2- متغیروابسته:………………………………………………………………………………. 68
- 3-7- ابزارجمعآوریاطلاعات…………………………………………………………………………. 68
- 3-8- رواییابزاراندازهگیری:………………………………………………………………………….. 69
- 3-9- اعتبارپرسشنامه (پایایی):……………………………………………………………………… 69
- 3-10- روشآماریتجزیهوتحلیلاطلاعات………………………………………………………………. 70
- فصل چهارم
- مقدمه………………………………………………………………………………………………. 72
- الف: یافتههایتوصیفی……………………………………………………………………………….. 72
- 4-1 توصیفخصوصیاتجمعیتنمونه:…………………………………………………………………… 72
- 4-1-1- جنسیت…………………………………………………………………………………… 72
- 4-1-2- میزانتحصیلات…………………………………………………………………………….. 73
- 4-1-3- طیفدرجاتییارتبهخدمتی…………………………………………………………………… 73
- 4-1-4- وضعیتشغلیاحرفه………………………………………………………………………….. 74
- 4-1-5- سنواتخدمتی………………………………………………………………………………. 74
- 4-2- توصیفپاسخهایدادهشدهبهسوالاتپرسشنامه. (پرسشنامهشماره 1):……………………………… 75
- 4-2-1- توصیفپاسخجامعهنمونهبهسوالاولپرسشنامه (1):……………………………………………. 75
- 4-2-2- توصیفپاسخجامعهنمونهبهسوالدومپرسشنامه (1):…………………………………………… 76
- 4-2-3- توصیفپاسخجامعهنمونهبهسوالسومپرسشنامه (1):………………………………………….. 77
- 4-2-4- توصیفپاسخجامعهنمونهبهسوالچهارمپرسشنامه (1):…………………………………………. 78
- 4-2-5- توصیفپاسخجامعهنمونهبهسوالپنجمپرسشنامه (1):…………………………………………. 79
- 4-3- توصیفپاسخهایدادهشدهبهسوالاتپرسشنامهتکمیلی:……………………………………………. 80
- 4-3-1- بررسیوضعیتسختنمودنارتکابجرمقتلعمددرشهرکرمانشاه:…………………………………….. 80
- 4-3-2- بررسیوضعیتاجرایینمودنمواردافزایشخطربرایمجرمینقتلعمددرشهرکرمانشاه………………….. 81
- 4-3-3- بررسیوضعیتکاهشمنافعمجرمیندرشهرکرمانشاه……………………………………………… 82
- 4-3-4- بررسیوضعیتکاهشتحریکپذیریمجرمینقتلعمددرشهرکرمانشاه:……………………………….. 83
- 4-3-5- بررسیوضعیتحذفبهانهمجرمیندرارتکابقتلعمددرشهرکرمانشاه……………………………….. 84
- 4-4- نتایجاستنباطی:………………………………………………………………………………. 85
- 4-4-1- آماراستنباطی:…………………………………………………………………………….. 85
- فرضیههایتحقیق:……………………………………………………………………………………. 85
- الف) فرضیهاصلی:…………………………………………………………………………………… 85
- ب) فرضیهفرعی:……………………………………………………………………………………. 85
- آزمونفرضیههایتحقیق:………………………………………………………………………………. 86
- 4-2-2-1- آزمونفرضیههایفرعی:……………………………………………………………………. 86
- 4-2-2-1- آزمونفرضیهاول:…………………………………………………………………………. 86
- 4-2-2-2- آزمونفرضیهدوم:………………………………………………………………………… 87
- 4-2-2-3- آزمونفرضیهسوم:………………………………………………………………………… 88
- 4-2-2-4- ازمونفرضیهچهارم:………………………………………………………………………. 88
- 4-2-2-5- آزمونفرضیهپنجم:………………………………………………………………………. 89
- 4-2-3- آزمونفرضیهاصلی………………………………………………………………………….. 90
- فصل پنجم:
- 5-1- خلاصهتحقیق………………………………………………………………………………… 94
- 5-2- نتیجهگیریازارزیابیفرضیاتتحقیق:………………………………………………………………. 95
- 5-2-1- نتایجتوصیفی……………………………………………………………………………… 95
- 5-2-2- نتایجاستنباطی:……………………………………………………………………………. 97
- 5-3- بحثوتحلیلیافتهها:…………………………………………………………………………….. 97
- پیشنهادها:………………………………………………………………………………………….. 99
- فهرستمنابع……………………………………………………………………………………….. 100
چکیده
هدف از تهیه این پژوهش بررسی تأثیر مولفههای پیشگیری وضعی بر وقوع قتل درشهر کرمانشاه میباشد چرا که قتل عمد در هر جامعهای همیشه بعنوان یکی از مسائل اجتماعی و انتظامی مطرح و در گذشته و حال منشاء خسارات مالی و جانی فراوانی بوده و بیشترین توان پلیس و دستگاههای مرتبط در برخورد و جلوگیری از این معضل اجتماعی را به خود اختصاص داده است لذا اهمیت این امر موجب شد موضوع این پژوهش را بررسی تأثیر و پیشگیری وضعی بر وقوع قتل عمد قرار دهیم. جهت تدوین چارچوب نظری تحقیق ضمن مطالعه پژوهشهای داخلی مرتبط با موضوع از تجارب و نظریات پژوهشگران برجسته خارجی نیز استفاده شد، جامعه آماری این پژوهش به دو بخش کارشناسان انتظامی و کارشناسان حقوقی تقسیم شدهاند که شامل 30 نفر از کارشناسان انتظامی و 30 نفر از وکلای پایه یک و اساتید و مشاوران حقوقی میشود که از طریق روش نمونهگیری ساده انتخاب گردیدند. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش پیمایشی و توصیفی بود که ازطریق توزیع پرسشنامه که شامل دو پرسشنامه شماره یک (وضعیت مطلوب) و پرسشنامه تکمیلی (وضعیت موجود) اطلاعات لازم در جهت آزمون فرضیهها جمعآوری و در قالب آمار تحلیلی و به دو صورت آمار توصیفی و استنباطی و از طریق الگوهای آماری مناسب، فرضیههای پژوهش مورد آزمون قرار گرفتهاند که از آزمون پارامتر یک T تک نمونهای و فریدمن بهره گرفته شد که در نهایت تمامی فرضیههای پژوهش به نوعی مورد تأیید جامعه آماری قرار گرفت و براساس آزمون فریدمن بین اولویتبندی مولفههای پیشگیری وضعی در وضعیت مطلوب و وضعیت موجود شهر کرمانشاه اختلاف وجود دارد.
کلیدواژهها:
قتل عمد، پیشگیری وضعی، افزایش زحمت، افزایش خطر، حذف بهانه، کاهش منافع.
-مقدمه
وقوع قتل سابقهای به قدمت حیات آدمی دارد، از هنگامی که آدم و حوا به سبب ارتکاب امر نهی شدهای از بهشت رانده شدند و پسرشان قابیل برادر خویش را به قتل رساند، پدیده قتل نیز چهره نمود. به همین سبب میتوان اولین جرم واقعی در تاریخ زندگی بشر را قتل عمد تلقی نمود.
از زمان قتل هابیل به دست برادرش، این اقدام مجرمانه به رغم تنفر و انزجازی که افراد بشر نسبت به وقوع آن داشتهاند، همواره ادامه یافته است. به گونهای که هیچ جامعهای را نمیتوان یافت که در آن جرم قتل به وقوع نپیوندد. جامعه ما نیز در زمره جوامعی است که در طول تاریخ با پدیده قتل روبرو بوده است.
پدیده قتل، آثار و تبعات روانی و اجتماعی متعددی در پی دارد، به همین سبب قانونگذار با استفاده از سازمانها و نهادهای مختلف و همچنین با تصویب قوانین مختلف سعی داشته است تا مانع از وقوع آن شوند در اکثر کشورهای دنیا از جمله ایران، از قتل به عنوان مهتمرین جرائم از حیث روانی و اجتماعی نگریسته میشود. قبح قتل نفس از منظر قرآن کریم نیز تا به اینجا است که خدای عزوجل در آیه 32 سوره مبارکه مائده تاکید فرموده است: «من قتل نفس به غیر نفس او فساد فی 51 الارض فکا نمی قتل الناس جمیعاً» یعنی کسی که در روی زمین کسی را به ناحق بکشد گویی همه انسانها را کشته است. با عنایت به اهمیت این پدیده نابهنجار اولین واکنشی که جوامع بشری در برخورد با این پدیده بدان دست زده اندمبارزه سرکوبگرانه با آن بود که مدتها به عنوان تنها روش مبارزه علیه جرم تلقی میشد. (بیان، 1387).
توسل به کیفر و مجازاتهای صعب و سخت از مشخصات دیرینه سیاست کیفری جوامع برای ایجادرعب و وحشت در افرار مستعد بزهکاری و جلوگیری از ارتکاب جرم میباشند. اما عدم موفقیت این رویه کیفری در مقابله با این پدیده شوم بدلیل تنوع و گوناگونی وقوع آن به انواع مختلفی که هر یک شرایط خاص و مجازات مخصوص به خود را دارد لذا امروزه برای جلوگیری از وقوع پدیده قتل باید نقش اساسی برای مبحث پیشگیری قائل شد و در خصوص پیشگیری از جرائم میتوان به ناتوانی مجازاتها و کیفرهای مختلف در جلوگیری از ارتکاب جرائم و کاهش آنها اشاره کرد. (میر محمد صادقی، 1382)
لذا استفاده از پیشگیری غیر کیفری نیز امری غیر قابل اجتناب و ضروری است. پیشگیری غیر کیفری درمان ریشهای قبل از وقوع جرم است. پیشگیری وضعی و اجتماعی به عنوان زیر مجموعههای این نوع از پیشگیری مورد توجه قرار خواهند گرفت. پیشگیری وضعی در صدد است با کاستن از موقعیت و امکان ارتکاب جرم، کاری کند که قربانیان بالقوه کمتر در معرض رفتار مجرمانه یا ضد اجتماعی قرار گیرند. در این روش، کنترل و ابتکار برای پیشگیری جانشین برخورد کیفری و مجازات و یا انفعالمی شود، در واقع هدف جرم مورد حمایت قرار گرفته و از پیشرفت مراحل ارتکاب جرم جلوگیری میگردد. بنابراین با عنایت به اینکه تحول جوامع و پیچیده شدن روابط اجتماعی و اقتصادی، تبعاً پیچیدگی جنبههای تحلیلی قتلها را در پی داشته است. وجود قتلهای سیاسی، قتلهای اقتصادی، قتلهای عشقی و ناموسی و امثال اینها باعث شده است که بررسی قتل عمدی و احکام و مسائل مربوط به آن مورد توجه ویژه قرار گیرد و اهمیت موضوع پیشگیری نسبت به دوران گذشته چندین برابر شود لذا با عنایت به اهمیت این موضوع این طرح تحقیقاتی با تکیه بر نقش پیشگیری وضعی از وقوع قتل عمد در شهر کرمانشاه که به نوعی گرفتار این پدیده شوم میباشد پرداخته است.
فصل اول
((کلیات تحقیق))
مبحث اول: ویژگیهای تحقیق
1-1-طرح مساله:
پدیده قتل یکی از کهنترین چالشهای پیش روی انسان بوده، هست و احتمالاً خواهد بود و از زمان حادث شدن اولین قتل تاکنون یکی از دغدغههای پیش روی نظم دهندگان جوامع مختلف بشری مبارزه با این پدیده شوم و تنفر انگیز عموم جامعه بوده است و در نظامهای قضایی و پلیسی جهان، از جمله کشور ما ایران قتل عمد به عنوان مهمترین جرائم محسوب میشود که برای مقابله با آن قوانین و مقررات متعددی وضع شده است. نقض این جرم به تبع پیشرفتهای گوناگون بشر از جهات مختلف با پیچیدگیهای بیشتری تداوم یافته است و در ابعاد مختلفی همچنان قربانی میگیرد.
قتل عمد از جمله جرایمی است که به لحاظ بازتاب منفی اجتماعی آن در جامعه و همچنین مجازات سنگین در صورت کشف و دستگیری قاتلین همواره از پیچیدگی خاصی برخوردار میباشد لذا توجه به این امر و برنامه ریزی در زمینه پیشگیری از وقوع این بزه میتواند در افزایش احساس امنیت در جامعه بسیار تأثیر گذار باشد که اتکاء و توجه بر پیشگیری وضعی در این زمینه میتواند بر کاهش این بزه مؤثر باشد چرا که پیشگیری وضعی دارای دو هدف اساسی و عمده میباشد هدف اول عبارت است از دشوار یا ناممکن نمودن جرم علی رغم وجود انگیزه و نیت مجرمانه با پیشگیری وضعی و هدف دوم شامل جلوگیری از تشدید انگیزههای مجرمانه یا پیشگیری از ایجاد انگیزههای آنی از طریق کاهش جاذبههای مجرمانه میباشد. که با توجه به اینکه در سالهای اخیر خشونت و پرخاشگری به یکی از مسائل اجتماعی مهم و در خور جوامع تبدیل شده است افراد و گروههای زیادی به دلایل و بهانههای گوناگون با درگیر شدن در فرایندهای خشونت آمیز آسیبهای فراوانی را به خود و سایرین وارد میکنند به طوری که اگر به آمار ارائه شده از سوی سازمانهای مرتبط و یا اخبار حوادث روزنامهها مراجعه کنیم.
بدون شک با موارد متعددی از خشونت منتهی به قتل برخورد خواهیم کرد که این امر مبین تأثیر
گزاری محیط در وقوع جرائم میباشد و همان طور که اگر پنجرهای از ساختمان بشکند و همچنان تعمیر نشده رها گردد به زودی کل ساختمان منهدم خواهد شد لذا برای پیشگیری از انهدام اجتماع نیز باید به محض شکسته شدن امنیت در قسمتی از اجتماع عوامل آن شناسایی و راههای مقابله و پیشگیری آن بررسی گردد از این رو اهمیت پیشگیری از جرم قتل که هزینهاش اکثریت مردم جامعه را شامل میگردد و هراس وحشت انعکاس ناشی از خبر آن احساس امنیت در استان را با خطر مواجه مینماید. لذا اهمیت توجه به این موضوع ما را بر آن داشت که ضمن بررسی وضعیت قتل در شهر کرمانشاه به تأثیر پیشگیری وضعی بر وقوع قتل عمد در شهر کرمانشاه بپردازیم و در همین راستا به طرح سوالاتی و فرضیاتی پرداخته شده است.
1-2-اهداف تحقیق:
هدف اصلی:
– تعیین راه کارها و تدابیر مختلف در پیشگیری وضعی از وقوع قتل عمد در شهر کرمانشاه میباشد.
اهداف فرعی:
1-تعیین راهکارهای کاهش منافع در ارتکاب قتل عمدی در شهر کرمانشاه.
2-تعیین راهکارهای افزایش خطرپذیری در ارتکاب قتل عمدی در شهر کرمانشاه.
3-تعیین راهکارهای سخت نمودن ارتکاب قتل عمدی در شهر کرمانشاه.
4-تعیین راهکارهای حذف بهانه ارتکاب قتل عمدی در شهر کرمانشاه.
5-تعیین راهکارهای کاهش تحریک پذیری در ارتکاب قتل عمدی در شهر کرمانشاه.
1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق:
وقوع قتل عمد یکی از مسائل اجتماعی و پدیدههای قدیمی است که کماکان در برخی اجتماعات کوچک و بزرگ وجود دارد. این پدیده باعث صدمات جسمی و روحی به افراد، تسریع پرخاشگری و خشونت طلبی در تعاملات اجتماعی افراد و سلب احساس امنیت اجتماعی، روحی و روانی مردم جامعه میشود، از این رو در جایی که این پدیده رواج دارد مهمترین مسئله آن جامعه همین مساله میباشد که باعث افتراق اجتماعی و به دنبال آن عدم مشارکت در زمینههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و در نهایت کاهش میزان تعامل اجتماعی در بین ساکنان میشود. تحقق این مسئله که یکی از مهمترین آسیبهای اجتماعی و برخواسته از ساخت اجتماعی است، موجب خشونت علیه زنان به دلیل وابستگی قومی یا طایفهای، ازدواجهای اجباری و تقویت روحیه پرخاشگری و ستیزه جویی و ایجاد انواع مزاحمتهای خانوادگی، ناموسی و در نهایت منجر به قتل میگردد که خود میتواند عامل تبدیل همبستگی اجتماعی به گسست اجتماعی شود.
در تاریخ ایران همانند بسیاری از جوامع دیگر تنوع معیشتی، فرهنگی، شدت ارتباط درون گروهی، قلت ارتباط برون گروهی، محرومیتها، نابرابریها و … زمینه ساز بروز نزاعها و دعواهای جمعی و نهایتاً وقوع قتل عمد بودهاند. قتل عمد در هر جامعهای همیشه به عنوان یکی از مسائل اجتماعی و انتظامی مطرح و در گذشته و حال منشاء خسارات مالی و جانی فراوان بوده و بیشترین توان پلیس و دستگاه
مؤثر در برخورد و جلوگیری از این معضل اجتماعی را به خود اختصاص داده است، لذا تبیین عوامل مؤثر در وقوع قتل عمد از لحاظ اجتماعی پراهمیت میباشد و حساسیت خاصی را میطلبد و انسانها به ویژه دستگاههای متولی این امر میکوشند با حل این معضل اجتماعی، امنیت عمومی در سطح جامعه را تأمین کنند. با توجه به اینکه جامعه انسانی در دوران حاضر به علت پیچیدگی، شتاب، تکثیر و افزایش جمعیت مراحل متفاوتی از زندگی جمعی مانند افزایش منازعات، کشمکشها و چالشهای اجتماعی را به صورت وسیع در حوزههای مختلف تجربه میکند و افزایش لجام گسیخته شهرنشینی و وجود حاشیه نشینی باعث افزایش درگیری، مادی گرایی، کج روی فرهنگی و بروز بزه کاری شده است، لذا شاهد شکل گیری نقاطی مستعد در پیرامون کلانشهرها میباشیم که به عنوان بهترین پایگاه شکل گیری و ترویج ناهنجارهای اجتماعی شناخته میشود، بدین ترتیب نقاط جرم خیز به عنوان یک بستر ارتکاب جرائم به یکی از چالشهای موجود در بخش امنیت تبدیل شده است، که اهمیت و توجه بیشتر دستگاههای مربوطه به این مهم در ایجاد امنیت عمومی را گوش زد مینماید، چرا که متغییرهای زیادی وجود دارد که هر یک به نوعی، نقش اساسی در شکل گیری این قبیل وقایع را ایفا مینماید. متغییرهای متعدد و مختلفی که در یک مکانسیم غیراصولی و غیرمنطقی، در کنار هم قرار گرفته و به دلیل نبود سیستمهای مؤثر نظارتی و حمایتی از یک سو و وجود ناسارگاری های اجتماعی و کج سازگاریهای تعداد زیادی از دستگاههای مسئول و پاسخ گو، شاهد از هم گسیختگی انضباط اجتماعی و تزلزل امنیت اجتماعی بودهایم. وجود برخی بی انضباطیهای کاری در ساختار اداری و اجرایی شهر کرمانشاه و نبود وجدان کاری در برخی مجموعهها موجب گردیده بستر مناسبی جهت بروز و ارتکاب جرائم توسط مجرمین حرفهای فراهم شود لذا انجام اقدامات پیش گیرانه و برنامه ریزی در این جهت میتواند مسئولین و دستگاههای مرتبط را در حل و یا کاهش جرائم خشونت آمیز به ویژه قتل عمد یاری رساند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.