پایان نامه رابطه استرس شغلی و تیپ شخصیتی در میان معلمان راهنمایی
مقدمه:
هدف این پژوهش بررسي شيوع استرس شغلی و تیپ شخصیتی در میان معلمان راهنمایی علامرودشت انجام شد. براي گروه اول، 2 مدرسه را به طور تصادفي از فهرست مدارس آموزش و پرورش انتخاب و از هر يک از آنها، 50 معلم انتخاب شدند. نمونه نهايي شامل 100 معلم مدرسه راهنمایی علامرودشت بود.
داده ها توسط پرسشنامة محقق ساخته جمع آوري شد. اين پرسشنامه شامل دو بخش بود: الف) سنجش استرس شغلي؛ ب) ارزيابي کننده همبسته هاي استرس شغلي. هدفهاي عمده اين مطالعه عبارت بودند از : 1) مشخص کردن شيوع استرس در بين معلمان شاغل در مقطع راهنمایی 2) تعيين منابع فشار کاري به عنوان استرس زاترين منابع درک شده توسط معلمان مقطع راهنمایی 3) مشخص ساختن نتايج استرس کاري که به صورت پيامدهاي استرس اندازه گيري شد. نتايج مطالعه حاضر، سطوح بالاترِ شيوع استرس شغلي را در ميان معلمان مقطع راهنمایی آشکار ساخت. تنها در مورد چند متغير جمعيت شناختي نتايج معناداري در هر دو مقطع يافت شد. مهمترين منابع استرس کاري شامل انواع جنبههايِ حرفة معلمي بود، و اين منابع در ميان مقطع راهنمایی و متوسطه بسيار شبيه بودند. تحليل عامل ماهيت چند بعديِ استرسِ شغل معلمي را به جاي ماهيت تک بعدي تأييد کرد. در نهايت، مهمترين پيامدها براي معلمان مقطع راهنمایی شامل عدم رضايت شغلي، خستگي، تحقير شغلِ خود، و بي تفاوتي نسبت به شغل بود. براي معلمان مقطع متوسطه مهمترين پيامدها در زمينة بهداشت رواني به صورت نشانه هاي جسماني، اضطراب، بيخوابي، عدم کفايت در نقشهاي اجتماعي، و افسردگي بودند
فصل اول
مقدمه
مقدمه
در جوامع امروزي بدون داشتن يك شغل ، زندگي كردن ، امكان پذير نيست و هر فرد به داشتن شغلي نيازمند است تا بتواند به سازمان اجتماعي، بپيوندد و در جامعه جايگاه و منزلتي بيابد.
اشتغال براي ادامه ي زندگي و بقاي جامعه ضرورتي اجتناب ناپذير است و زندگي هر فرد از راه كار كردن تأمين مي شود و خود كفايي هر كشور به ميزان و نوع عملكرد شاغلان آن بستگي دارد. (شفيع آبادي ، 1375)
صرفه نظر از اين كه شغل افراد چه باشد، آنها نسبت به شغل خود، احساسات و نگرش هايي دارند . آنها ممكن است از برخي وجوه كار خود خشنود و يا ناخشنود باشند و نسبت به مطلوبيت آنچه كه انجام مي دهند ، نظري منفي يا مثبت داشته باشند . كار صرفه نظر از تأمين مالي، مي تواند برخي از نيازهاي اساسي انسان ، نظير تحرك رواني و بدني ، تماس اجتماعي ، احساس خود ارزشمندي ، اعتماد و توانمندي را ارضاء كند ، اما با اين وجود كارمي تواند منبع عمده ي استرس نيز باشد. (دانايي، 1382)
با در نظر گرفتن اهميت خشنودي شغلي و سلامت فرد ، وجود منابع متعدد استرس ، برميزان دسترسي كاركنان به سلامت روان و خشنودي اهميتي بسيار دارد، زيرا استرس زياد و شديداصولاً سلامت افراد را به مخاطره انداخته و از خشنودي آنها مي كاهد.
استرس با جزء جزء زندگي بشر امروز عجين شده است و در تعيين سلامت يا بيماري انسان اهميتي بسيار دارد. پژوهشگران به شناسايي و معرفي منابع متعدد استرس اقدام كرده اند، اين منابع ممكن است در محيط بيروني يا دروني شخص باشد . زندگي در ميان جميت هاي متراكم ، آلودگي صوتي و محيطي ، ويژگي هاي مشاغل موجود در جوامع پيچيده ، وجود يا نبود ارتباطات شخصي
در محيط هاي شغلي ، گستردگي ارتباطات اجتم اعي و تعامل با طيفي گسترده از خويشان ، دوستان و همكاران و ديگر افراد جامعه و نقش هاي متعدد و چندگانه ي اجتماعي كه افراد عهده دار آنها هستند ، همه و همه از عوامل بيروني استرس به شمار مي آيند كه سلامت بالقوه ي بشر را به خطر مي اندازد . در مقابل ، طرز تلقي و راهبردهاي رويارويي ، آمادگي شخصي و تجربه هاي
ناخوشايند دوران كودكي از عامل هاي شخصي ودروني استرس هستند. (شيرازي، 1378)
پژوهش ها نشان داد كه همبستگي معنادار و منفي بين استرس و خشنودي شغلي وجود دارد .
منابع استرس هاي محيطي هنگامي كه قوي و كنترل ناپذير باشند، رفتار فرد را دچار اختلالمي كنند فشار محيطي بر رفتار فردي و اجتماعي تأثيري مهم برجاي مي گذارد زيرا برانگيختگي ناشي از اين فشار ، واكنش مشخصي نسبت به محرك هاي بيروني و ساير افراد را تشديد مي كند .
با اين وجود ، ميزان استرسي كه براثر عامل هاي محيطي ايجاد مي شود، به قضاوت ذهني شخص
درباره ي ميزان تهديد استرس بستگي دارد
مبانی نظری تحقیق
استرس چیست؟
طی بیست سال گذشته ، مطالب زیادی درباره میزان استرسی که افراد در مشاغل گوناگون تجربه می کنند، نوشته شده است طی بررسی های بسیار ، در میان انواع حرفه ها تدریس همواره یکی از مشاغل « پراسترس» شناخته شده است ( دائم ووارما، 1998 ؛تراورز و کوپر ، 1996) هدف این کتاب آگاه کردن شما از چگونگی به وقوع پیوستن استرس و تشریح کارهایی است که می توانید برای کاستن میزان استرس انجام دهید.
در ابتدا بد نیست به این نکته اشاره کنم که تمام شغل ها با استرس همراهند و هیچ کاری برای از بین بردن کامل آن نمی توان انجام داد. با وجود این ، در وهله اول می توانید رویکرد هایی را در کارتان ایجاد کنید تا وقوع استرس را به حداقل برسانید و سپس راهبردهای موثر ی را برای پرداختن به استرس موجود به کار برید.
استرس در تدریس پدیده جدیدی نیست : همان طور که این مطلب در مقاله زیر ، که در نشریه مدیر مدرسه در سال 1879 منتشر شده مشهوداست.
اخیرا یک نمونه خود کشی تکان دهنده در وول ویچ رخ داد رئیس وول ویچ – کالج نظامی ارتش – سرانجام در روز شنبه ، خود را با شلیک گلوله کشت برادر متوفی در توضیح این اتفاق اظهار کرد که برادرش اغلب شکایت می کرده که بالاخره کارش او را می کشد. متوفی اظهار می کرده که نگرانی از مدیریت او را بیشتر از دشواری تدریس آزار می داده است. این اتفاق موجب بررسی های جدی شد. هر چند وقت یکبار می شنویم که مدرسی در پایه ابتدایی یا در دیگر مقاطع به دلیل جنون آنی ، اقدام به خود کشی کرده است. آنچه کاملا برای عموم آشکار نشده درماندگی ذهن است که تعداد زیادی از معلمان در نتیجه تحمل کار خود به آن دچار می شوند نگرانی بیهوده برای کسب نمره های بالا و پیشی گرفتن از مدارس دیگر در منطقه ، منشاء اصلی بسیاری از مصیبت هایی ست که موجب آزار معلمان می شود. هر چند ممکن است تلاش بیش از حد، نتایج آنی و رضایتبخشی داشته باشد ولی دردراز مدت نه برای دانش اموز فایده ای دارد نه برای معلم.
استرس معلمان پدیده جدیدی نیست
اولین با در سال های نیمه دهه 1970 بود که به موضوع استرس معلمان علاقه مند شدم در لندن در یک دبیرستان ریاضی درس می دادم. از آنجا که آن مدرسه اساسا” از نظر خدمات اجتماعی ، در محیطی نسبتا” محروم قرار داشت تمام معلمان دبیرستانی که من در آن مشغول به کار بودم از
«کمک هزینه خدمات اجتماعی » بر خوردار بودند. هدف اصلی از این بهسازی حقوق ، تلاش در کاستن از میزان کناره معلمان از کار بود که ویژگی چنین دبیرستان هایی است. اغلب کارمندان این بهسازی حقوق را « کمک هزینه استرس » می نامیدند. این اشاره به استرس ، باعث شد تا کنجکاوی من برانگیخته شود.
پس از آن در پژوهش های بسیاری درباره استرس معلمان شرکت کردم و کارگاه های بی شماری در مدارس تشکیل دادم که به گونه ای ثمربخش به مدارای معلمان دارای استرس ، کمک می کرد. تمام نقل قول های کتاب ( جز آنهایی که به شیوه ای دیگر بیان شده است) به طور مستقیم از زبان معلمانی نقل شده که در این پژوهش ها و کار گاه ها شرکت داشته اند اظهار نظر زیر ، به خوبی ترکیبی از درماندگی و نا امیدی را نشان می دهد که نمادی از توصیف های معلمان از استرس است.
استرس خستگی زیاد ی در معلمان تولید می کند. در همان دو یا سه هفته اول دوره تحصیلی ، معلمان – دوستانم در هر پایه ای که هستند – بسیار فرسوده می شوند من در همردیف های خودم متوجه شده ام که وقتی افراد خسته می شوند ، دچار افسردگی می گردند و دیر یا زود سر خورده می شوند ما در مقابله با کمبود های آموزشی ، در گیر جنگی هستیم که بازنده آنیم به ما همچون بار شبه فرهنگی بی مصرفی می نگرند ؛ افرادی که کاری جز ایجاد یک نسل کم سواد مخرب ، انجام نمی دهد با این طرز تلقی ، وقتی خسته شویم دلسرد می شویم خود من به ندرت پیش می آید که شب ها یا آخر هفته ها ورقه صحیح کنم کار ها می ماند . خیلی خسته می شوم برای انجام کارهای عقب مانده در دراز مدت ، سعی می کنم از دوره تعطیلات خود استفاده کنم اما تا این دوره انگیزه درونی ام از میان رفته و انجام آن به کاری دشوار و نا شایند تبدیل شده است اما حداقل در این دوران از وقت ، آرامش و سکوت بر خوردارم ، بدون هزار و یک باز دارنده زندگی روزانه مدرسه . مطلب مهمی که می خواهم بگویم – هر چند متاسفم که از این شاخ به آن شاخ می پرم – این است که من در شغلم شکست خورده ام ؛ چون انتظار داشتم کار های بسیاری انجام دهم. متاسفانه این فقط مشکل من نیست من به این دلیل شکست خوردم که کار تدریس کاری بسیار عظیم است. می دانم برای اصلاح آن چه باید کرد. منابع را جور کرد و به فکر جایگزین ها بود. اما ، ما برای انجام این کار ها پولی نداریم و من هنوز با مشکل کمبود کتاب مواجه هستم. در کلاس من هر سه نفر از یک کتاب استفاده می کنند. بعضی کتاب ها ، برخی صحفه ها را ندارند. صندلی ها خراب است. تمام اینها مسائلی است که در مبارزه با آنها کاری نمی توانم انجام دهم.
ویژگی جالب دیگری که در احساسات این معلم بیان می شود ، احساس ناتوانی است. به این معنا که او احساس می کند به عنوان موجودی که کار چندانی از او بر نمی آید تقریبا ” کنار گذاشته شده است . هر چند این قبیل اظهار نظر ها ، تصویر نا خو شایندی ترسیم می کند تاکید براین موضوع مهم است که یک معلم می تواند به گونه ای مثبت کارهای زیادی در زمینه فشار هایی که در حرفه تدریس با ان روبه رو می شود انجام دهد و این احساس استرس را به حداقل برساند ؛ اگر چه ، این احساس ناتوانی برای بعضی از معلمان کاملا” عادی است بنابراین در وهله اول لازم است در کارتان نوعی رویکرد یا نگرش ذهنی ایجاد کنید تا قبل از هر چیز استرس را به حداقل برسانید سپس اگر به هر دلیل استرس برای دوره ای طولانی پایدار ماند، راهبرد هایی اتخاذ کنید تا موقعیت موجود را به گونه ای موثر تغییر دهید این راهبرد ها در فصل های دیگر کتاب شرح داده شده است.
تعریف استرس
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.