پااین نامه تأثیر جهانی شدن جرم و حقوق كيفري بر سیاست جنایی پیشگیرانه
فهرست محتوا
چکیده
جهانی شدن به عنوان فرایندی که در حوزههای مختلف شئون زندگی انسانها مطرح شده، با توجه به توسعه بزهکاری در سطح بین المللی، در حوزه علوم جنایی نیز به عنوان یک ضرورت قابل طرح است. توسعه و گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات به موازات آثار مثبت، پیامدهای منفی نیز به دنبال دارد، بطوری که زمینه ساز ارتکاب بسیاری از رفتارهای مجرمانه در سطح بین المللی شده است. حقوق کیفری با جهانی شدن معضل جرم تدابیر متعددی را در سطح قوانین ملی و اسناد بین المللی توصیه نموده است، ولی جرم شناسی با چند دهه تأخیر بهاندیشه و فرایند جهانی شدن توجه نموده است. بدین ترتیب، در حال حاضر با توجه به تحول متغیرهای مطالعات جرم شناسی، ناکارآمدی مطالعات جرم شناختی در سطح ملی، ضرورت استقلال علمی در قبال ملاحظات سیاسی و اجتماعی دولتها و کمک به توسعه فعالیتها علمی جرم شناسی در سطح بین المللی، ایجاب میکند کهاین علم نیز جهانی شده و ضمن انجام تحقیقات و مطالعه در سطح بین المللی، راه حلهای بین المللی نیز برای جامعه جهانی در قبال پدیده بزهکاری ارائه نماید. هرچند ضرورت مطالعات فراملی پدیده مجرمانه در ایران احساس شده، ولی گامهای کوتاهی در راستای مقابله با جرم جهانی شده و فراملی کردن جرم شناسی و استفاده از دستاوردهای آن برداشته شده است. این مقاله جهانی شدن جرم شناسی و ضرورت جهانی کردن آن و گامهای اولیه را در این زمینه با توجه به اقدامات دولت ایران بررسی مینماید. همچنین این تحقیق در صدد است سیاستهای جنایی پیشگیرانه را در قبال جهانی شدن بررسی نماید.
کلمات کلیدی: جرم شناسی، جهانی سازی، جرائم بین المللی، سیاست جنایی، پیشگیری
فهرست مطالب
- فصل اول: کلیــات
- 1-1- مقدمه. 2
- 1-2- بیان مسئله. 4
- 1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 7
- 1-4- سوابق و پیشینه تحقیق.. 8
- 1-5- اهداف تحقیق.. 11
- 1-6- سوالات تحقیق.. 11
- 1-7- فرضیات تحقیق.. 12
- 1-8- روش تحقیق.. 13
- فصل دوم: جرم، ترس و محرومیت اجتماعی در دهکده جهانی
- 2-1- جلوههای جهانی شدن حقوق کیفری.. 17
- 2-2- مفهوم جرم شناختی جهانی شدن. 24
- 2-3- جهانی سازی.. 27
- 2-3-1- نقش اقدامات منطقهای در شکل گیری حقوق کیفری فراملّی.. 34
- 2-3-2- متّحدالشّکلسازی حقوق کیفری از طریق معاهدات بین المللی.. 36
- 2-4- جرم شناسی و پیوندهای جهانی، ارتباطات محلی و جهانی – محلی.. 37
- 2-5- تراکم زمانی – مکانی و اجتماعی.. 41
- 2-6- جامعه شبکهای، اقتصاد جهانی و نئو- لیبرالیسم. 44
- 2-6-1- نقش متغییر دولت… 48
- 2-6-2- به سوی جامعه ریسک جهانی.. 52
- 2-7- هراس از جرم و جستجوی مخاطره آمیز امنیت… 55
- 2-8- زمینه یابی نظم نوین جهانی.. 60
- 2-9- عوامل ایستایی کیفر شناسی نوین.. 65
- فصل سوم: سیاست جنایی پیشگیرانه و جهانی سازی
- 3-1- مفهوم شناسی پیشگیری از وقوع جرم. 70
- 3-1-1- تفکیک پیشگیری از نظام کیفری.. 71
- 3-1-2- تفکیک پیشگیری از اقدامات رفاه بخش… 72
- 3-1-2-1- تفکیک پیشگیری از کنترل بزهکاری.. 73
- 3-1-2-2- پیشگیری از وقوع جرم. 74
- 3-1-2-3- پیشگیری دفاعی و پیشگیری رهایی بخش یا آزادی بخش… 74
- 3-1-3- اشکال و ارکان پیشگیری وضعی.. 75
- 3-1-3-1- اشکال پیشگیری وضعی.. 78
- 3-1-3-2- ارکان پیشگیری وضعی.. 81
- 3-1-3-3- معایب پیشگیری وضعی.. 83
- 3-1-4- پیشگیری اجتماعی.. 87
- 3-1-5- فایده و امکان پیشگیری.. 89
- 3-1-5-1- اصول حاکم بر امکان پیشگیری.. 92
- 3-1-6- محدودیتها و موانع پیشگیری.. 93
- 3-1-7- مراحل و عملیات اساسی جهت پیشگیری.. 95
- 3-2- آثار جهانی شدن بر سیاست جنایی پیشگیرانه. 101
- 3-2-1- پیشبرد فعالیتهای جامعة بین المللی جرم شناسی.. 110
- 3-2-2- گامهای کوتاه جرم شناسی ایران به سوی جهانی شدن. 111
- 3-2- جابجاییهای جهانی و تجارت انسان. 116
- 3-2-1- جابجاییهای جهانی افراد. 117
- 3-2-2- کنترل مرزها و قارههای دژ مانند. 120
- 3-2-3- مرزها و نظارت جهانی پس از 11 سپتامبر. 125
- 3-3- ابهامات سیاست جنایی پیشگیرانه در ایران. 127
- 3-3-1- قرائن تقنینی امنیتی بودن سیاست جنایی پیشگیرانه جمهوری اسلامی.. 129
- 3-3-2- مدلهای سیاست جنایی پیشگیرانهایران. 132
- 3-3-3- مدل مشارکتی سیاست جنایی پیشگیری و جلوههای مشارکت در ایران. 132
- 3-3-4- سیاست جنایی ایران و عدم پیش بینی نهاد جبران خسارت زیان دیده در قانون. 136
- فصل چهارم: جرم شناسی، پیوند دهنده سطوح ملی و جهانی
- 4-1- انفجار شهری و مکتب شیکاگو. 142
- 4-1-1- شهر جهانی، شهری دوگانه. 149
- 4-1-2- همه نگر شهری.. 154
- 4-1-3- نظامی کردن زندگی شهری.. 160
- 4-1-4- حومه شهر و فرهنگ استثنا گزینی.. 164
- 4-1-5- سرنوشت جامعه محلی در یک اجتماع چند فرهنگی.. 169
- 4-1-6- محلات محصور و بوم شناسی ترس شهری.. 172
- 4-2- جرم شناسی پیوند دهنده سطوح محلی، ملی و جهانی.. 177
- 4-2-1- انتقال بین المللی سیاستهای کیفری.. 179
- 4-2-2- جرم شناسی جهانی و فراملی.. 183
- 4-2-3- دانش جرم شناسی و امپریالیسم. 187
- 4-2-4- به سوی جرم شناسی جهانی.. 193
- نتیجه گیری.. 197
- پیشنهادات… 203
- منابع ومآخذ. 207
فصل اول:
کلیــات
1-1- مقدمه
گسترش ارتباطات جهانی وپیوستگی مسائل بینالمللی سبب پیدایش پدیدهٔ «جهانیشدن» شده است. جهانیشدن، تمام عرصههای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فکری جوامع بشری را به شدت تحت تأثیر قرار داده و در «حقوق» وتأسیس قواعد حقوقی نیز اثرات خود را نشان داده است. اما همسویی وپیوستگی روابط افراد ودولتها در جامعه جهانی به روابط اقتصادی منحصر نشده بلکه صلح وامنیت بینالمللی ونظم عمومی جهانی واجد چنان پیچیدگی است که فرایند جهانی شدن حقوق کیفری را نیز گریزناپذیر ساخته است (توحیدی فرد، 1380، ص 39).
به طور کلی میتوان دو گرایش عمده در جریان جهانی شدن حقوق را برشمرد. نخست گرایشی آرمانگرا که خواستار «یکسانسازی[1]» قوانین ومقررات در همه کشورهاست. انتخاب این استراتژی معمولاٌ با مقاومت حاکمیت دولتها وموانع سیاسی روبروست. گرایش دوم درپی «هماهنگسازی[2]» قوانین است. در این استراتژی، قواعد حقوق داخلی در هر کشور متناسب با نظام داخلی والبته بر مبنای قواعد مشترک جهانی پایهریزی میشود. این روش گرچه خطر چندپارگی مجدد قواعد حقوقی را در پی دارد وجستجوی هماهنگی، خود ممکن است تأیید «اختلاف» تلقی شود اما هر اختلافی نیز در این استراتژی پذیرفته نیست، اختلافات از مرز مشخصی فراتر نمیرود و اصول، مشترک خواهد بود. بدین ترتیب یک نوع «تکثّرگرایی حقوقی منظّم» پذیرفته خواهد شد ویک نظام جهانی متکی به نظامهای ملی (و نه جانشین نظام ملی) پیریزی میشود (دلماس مارتی، 1380، ص 136).
جهانی سازی و پیشرفتهای فن آوری در زمینه ارتباطات از راه دور و بویژهاینترنت، کشورها را نزدیکتر از پیش نموده است و در این میان، بویژه همکاری میان مجرمان بین المللی نیز تسهیل شده است. در عصر جهانی سازی، مجرمان نیز جهانی میاندیشند و در سطح محلی عمل میکنند، امری که بسیاری دول از آن غافلاند.
به طور مجمل، میتوان جهانی سازی را فرآیندی چند جانبه و متناقض از تحولات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مدانست که بیانگر ویژگیهای عصر ماست. نویسنده معتقد است جهانی سازی، روند اجتماعی پیچیدهای است که بواسطه آن، محدودیتهای جغرافیایی کاهش مییابد و ترتیبات فرهنگی و ارزشهای سنتی محو میگردد و بدین طریق انسان جهانی زده در معرض تهاجم جرائم بیگانهای قرار میگیرد که مرز مکان و زمان را در نوردیده و در نشیمن خانهاش، او را مورد هجوم قرار میدهند. نمونه بارز چنین جرایمی، سرقت هویت از طریق رمزگشایی ایمیلهای خصوصی کاربران اینترنت و ارسال پیغامهای حاوی نرم افزارهای جاسوسی است. البته، برخلاف جهانی سازی، جرم، پدیدهای است که بدون نظریه پردازی در خصوص عوامل جرم زا، قابل تعریف نیست. با تحولات جهانی، تعریف جرم که در گذشته مبتنی بر پیشینههای فرهنگی و مکانی بود، اکنون ناکارآمدی خود را اثبات نموده است و به همین دلیل، جامعه بین المللی با اتخاذ اقداماتی سعی نموده است جرم را با توجه به جهانی سازی و کمرنگ شدن محدودیتهای مکانی و مرزی، باز تعریف نماید که از جمله اقدامات بارز مذکور میتوان به تشکیل کنفرانس پالرمو 2000 پیرامون کنوانسیون مقابله با جرائم سازمان یافته افراملی اشاره نمود.
1-2- بیان مسئله
امروزه کمتر کسی قائل به اختلافات اساسی بین آداب و رسوم اجتماعی، چارچوبهای اقتصادی و حتی سلایق مردم در سطح دنیاست. فراتر از آن، شاید بتوان ادعا کرد که عادتهای مصرفی ابنای بشر در سراسر دنیا به سوی هم گرایی در حرکت است. ادبیات مشترکی که در شعارهای اکثر رهبران کشورها از قبیل دموکراسی، آزادی، امنیت و توسعه دیده میشود، نزدیک شدن نه به معنای یکی شدن اهداف جامعة بشری را نوید میدهد.
زمینههای ظهور هم گرایی جهانی را که در عین حال به عنوان عوامل شتاب دهنده توصیف میشود، باید در ابداعات فن اورانه، امکانات دسترسی آسان اشخاص به یکدیگر و مهمتر از همه، تسریع در مبادلة اطلاعات افراد در سطح دنیا جستجو کرد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.