پایان نامه ارتباط آمادگی جسمانی با ترکیب بدنی کیفیت زندگی و اضطراب دانش آموزان دختر
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- فصل اول: (کلیات پژوهش)
- 1-1. مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….. 2
- 1-2. بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………………………. 3
- 1-3. اهمیت و ضرورت پژوهش……………………………………………………………………………………………. 6
- 1-4. اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 8
- 1-4-1. هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………… 8
- 1-4-2. اهداف فرعی………………………………………………………………………………………………………….. 9
- 1-5. فرضیههای پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 9
- 1-6. محدودیتهای پژوهش………………………………………………………………………………………………. 10
- 1-6-1 محدودیتهای قابل کنترل………………………………………………………………………………………… 10
- 1-6-2. محدودیتهای غیرقابل کنترل……………………………………………………………………………………. 10
- 1-7. تعریف واژهها (نظری، عملیاتی)……………………………………………………………………………………. 10
- فصل دوم: (ادبیات و پیشینهٔ پژوهش)
- 2-1. مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………… 14
- 2-2-0. چارچوب نظری پژوهش…………………………………………………………………………………………. 15
- 2-2-1. آمادگی جسمانی……………………………………………………………………………………………………. 16
- 2-2-1-1. تاریخچهٔ آمادگی جسمانی………………………………………………………………………………….. 16
- 2-2-1-2. مفهوم آمادگی جسمانی……………………………………………………………………………………….. 18
- 2-2-1-3. آمادگی جسمانی و عملکرد بر روی دستگاههای مختلف بدن………………………………………… 19
- 2-2-1-4. پژوهش در حوزهٔ آمادگی جسمانی………………………………………………………………………. 22
- 2-2-1-5. مؤلفههای آمادگی جسمانی…………………………………………………………………………………… 23
- 2-2-2. آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی……………………………………………………………………………… 24
- 2-2-2-1. استقامت قلبی- تنفسی………………………………………………………………………………………… 25
- 2-2-2-1-1. ارزیابی استقامت قلبی- تنفسی…………………………………………………………………………… 26
- 2-2-2-1-2. حداکثر اکسیژن مصرفی در دقیقه وآزمونهای اندازهگیری آن……………………………………… 27
- 2-2-2-2. استقامت عضلانی……………………………………………………………………………………………….. 28
- 2-2-2-3. انعطاف پذیری…………………………………………………………………………………………………… 29
- 2-2-2-3-1. ارزشیابی انعطاف پذیری…………………………………………………………………………………… 32
- 2-2-3. ترکیب بدنی…………………………………………………………………………………………………………. 34
- 2-2-3-1. الگوهای ترکیب بدن……………………………………………………………………………………………. 36
- 2-2-3-2. روشهای تخمین ترکیبات بدن……………………………………………………………………………… 38
- 2-2-4. کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………….. 38
- 2-2-4-1. تعریف کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………….. 39
- 2-2-4-2. ابعاد کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………………….. 40
- 2-2-4-3. ارزیابی کبفیت زندگی…………………………………………………………………………………………. 41
- 2-2-5. تأثیر ورزش بر کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………. 42
- 2-2-6. اضطراب……………………………………………………………………………………………………………… 44
- 2-2-6-1. نظریههای اضطراب…………………………………………………………………………………………….. 46
- 2-2-7. ماهیت و فرایندهای بروز اضطراب…………………………………………………………………………….. 52
- 2-2-8. فاکتورهای مثبت اضطراب………………………………………………………………………………………… 54
- 2-2-9. اضطراب دوران نوجوانی…………………………………………………………………………………………. 55
- 2-2-10. شیوههای مقابله با اضطراب…………………………………………………………………………………….. 57
- 2-2-11. نقش ورزش در پیشگیری از اضطراب………………………………………………………………………. 58
- 2-3. پیشینههای پژوهشی…………………………………………………………………………………………………… 61
- 2-3-1. پژوهشهای انجام شده در داخل کشور……………………………………………………………………….. 61
- 2-3-2. پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………………. 67
- 2-4. جمع بندی تحقیقات گذشته…………………………………………………………………………………………. 75
- فصل سوم: (روش پژوهش)
- 3-1. مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………… 77
- 3-2. روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………. 77
- 3-3. جامعه آماری و روش نمونهگیری…………………………………………………………………………………… 77
- 3-3-1. جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………… 77
- 3-3-2. نمونه آماری………………………………………………………………………………………………………….. 78
- 3-3-3. متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 78
- 3-4. روش و چگونگی گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………….. 78
- 3-5. ابزار تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 79
- 3-5-1. پرسشنامه کیفیت زندگی (QOL)……………………………………………………………………………… 79
- 3-5-2. پرسشنامهٔ اضطراب بک (BAI)……………………………………………………………………………… 80
- 3-6. اندازه گیری تن سنجی………………………………………………………………………………………………… 81
- 3-6-1. اندازه گیری قد……………………………………………………………………………………………………… 81
- 3-6-2. اندازه گیری وزن……………………………………………………………………………………………………. 82
- 3-6-3. اندازه گیری ترکیب بدنی…………………………………………………………………………………………. 83
- 3-6-3-1. اندازه گیری شاخص تودهٔ بدن (BMI)…………………………………………………………………. 83
- 3-6-3-2. اندازه گیری نسبت دور کمر به دور لگن (WHR)…………………………………………………….. 83
- 3-7. اندازه گیری تستهای منتخب آمادگی جسمانی………………………………………………………………… 84
- 3-7-1. اندازه گیری قدرت و استقامت عضلانی بالاتنه (کمربند شانهای)………………………………………… 84
- 3-7-2. اندازه گیری استقامت عضلانی ناحیهٔ شکم………………………………………………………………….. 84
- 3-7-3. اندازه گیری انعطاف پذیری عضلات کمر و عضلات خلفی ران………………………………………… 85
- 3-8. اندازه گیری استقامت قلبی- تنفسی (توان هوازی)……………………………………………………………… 86
- 3-9. روش تجزیه و تحلیل آماری دادهها……………………………………………………………………………….. 87
- فصل چهارم: (تجزیه و تحلیل دادهها)
- 4-1. مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………… 89
- 4-2. تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها، یافتههای پژوهش…………………………………………………………….. 89
- 4-2-1. یافتههای توصیفی مربوط به ویژگیهای تن سنجی و ترکیب بدنی 89
- 4-2-2. ویژگیهای آنتروپومتریک، آمادگی جسمانی و سایکولوژیک شرکت کنندگان………………………… 90
- 4-2-3. توزیع ردههای وزنی برحسب شاخص تودهٔ بدن (BMI)……………………………………………… 90
- 4-2-4. بررسی طبیعی بودن توزیع دادهها……………………………………………………………………………….. 91
- 4-3. آزمون فرضیهها 92
- 4-4. خلاصه نتایج…………………………………………………………………………………………………………… 101
- فصل پنجم: (بحث و نتیجهگیری)
- 5-1. مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 103
- 5-2. خلاصه تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 103
- 5-3. بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 105
- 5-3-1. ارتباط آمادگی جسمانی با ترکیب بدن………………………………………………………………………. 108
- 5-3-2. ارتباط آمادگی جسمانی با کیفیت زندگی و ترکیب بدن…………………………………………………. 108
- 5-4. جمع بندی کلی………………………………………………………………………………………………………. 110
- 5-5. پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………… 110
- 5-5-1. پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………………………… 110
- 5-5-2. پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………… 111
- منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………….. 112
- منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………… 116
- پیوست…………………………………………………………………………………………………………………………. 121
- چکیدهٔ انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………. 128
ارتباطآمادگیجسمانی با ترکیببدنی، کیفیتزندگی و اضطراب دانشآموزان دختر
چکیده
هدف این تحقیق تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگیجسمانی با BMI و WHR، کیفیتزندگی و میزان اضطراب دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله شهرستان لاهیجان در سال تحصیلی 94-1393 بوده است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود که به روش میدانی انجام شده است. به همین منظور 300 نفر از دانشآموزان دختر دورهٔ اول متوسطه مدارس دولتی شهرستان لاهیجان به روش نمونه گیری تصادفی- خوشهای و براساس جدول مورگان انتخاب شدند. میانگین سنی، قد و وزن گروه به ترتیب 702/0±07/13 سال، 070/6±70/157 سانتی متر و 877/11±92/51 کیلوگرم بود. به منظور انجام این تحقیق از آزمون ایفرد شامل آزمونهای کشش بارفیکس، دراز نشست، انعطاف پذیری و دوی 540 متر، در سنجش میزان آمادگی جسمانی استفاده شد. همچنین برای به دست آوردن BMI، WHR، کیفیت زندگی و اضطراب شرکت کنندگان، به ترتیب از تقسیم وزن بر مجذور قد، نسبت دور کمر به دورلگن و نیز از پرسشنامههای کیفیت زندگی (QOL) و اضطراب بک (BAI) استفاده گردید. در تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی، آزمون کلموگروف- اسمیرنوف برای تعیین طبیعی بودن دادهها و نیز ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین ارتباط بین متغیرها استفاده گردید. تحلیل دادهها نشان داد که بین عوامل آمادگی جسمانی با متغیرهای BMI، WHR دانشآموزان رابطهٔ معنی داری وجود دارد (05/0 > P). اما; بین این عوامل با متغیرهای کیفیتزندگی و اضطراب دانشآموزان رابطهٔ معنی داری مشاهده نگردید (05/0 < P).
نتیجه گیری: با توجه به رابطهٔ متقابل بین عوامل آمادگی جسمانی با شاخص تودهٔ بدن و نسبت محیط کمر به دور لگن، تقویت کسب آمادگی جسمانی در مدارس، ضروری به نظر میرسد.
واژههای کلیدی: آمادگی جسمانی، ترکیب بدن، کیفیت زندگی، اضطراب، دانش آموزان دختر
فصل اول
کلیات پژوهش
1-1. مقدمه
در اغلب کشورهایجهان، نوجوانان بخش قابلتوجهی از ساختار جمعیتی را تشکیل میدهند (104). نوجوانی، مرحلهٔ حساس در زندگی است که در آن پایه و اساس سبکزندگی آینده شکلمیگیرد. به اعتقاد صاحبنظران، دورهٔ نوجوانی را باید یک مرحله بسیار مهم از زندگی تلقّی کرد. زیرا نوجوانی دورهای است که با ویژگیهایی چون تغییرات سریع جسمی و روانشناختی، جستجوی هویّت، هراس و بحران و آرمانگرایی مشخص میشود. از این منظر، نوجوانی از سایر دورانهای زندگی متمایز است. از طرفی، یکی از نیازها و توجهات افراطی نوجوان در این دوره، دقیق شدن در ترکیببدنی، تناسب اندام و سایر خصوصیات جسمیو روانی خود است که به ویژه در سالهای اولیهینوجوانی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
از طرفی، چنین به نظر میرسد که کسب آمادگی جسمانی[1] به عنوان یکی از فعالیتهای اساسی در دوران نوجوانی، به جهت برخورداری از ترکیب بدنی مطلوب و سازگاری بهتر با زندگی و محیط اجتماعی، از جایگاه ویژهای برخوردار است. چنانچه نوجوانان از نظر وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی، شرایط مساعدی نداشته باشند، معمولاً مضطرب، بدبین و منزوی شده و از تعادل روانی مناسبی برخوردار نخواهند بود (80). در همین راستا، تحقیقات بسیاری نشان داده است که آمادگی جسمانی علاوه براینکه ابزار ارزشمندی برای سلامتیجسمانی است، رابطهٔ نزدیکی با سلامتیروانی و پیشگیری از بروز ناهنجاریهای روانی دارد. ورزش از اضطراب میکاهد، اعتماد به نفس را افزایش میدهد و خودپندارهٔ مثبت را تقویت میکند (31). اگر انجام ورزش و کسب سطوح بالای قابلیتهای جسمانی، نشان دهندهٔ سلامت، توانمندی و کیفیت زندگی بالاتر است، کاهش تحرک بدنی و پایین بودن سطح آمادگیجسمانی، بیانگر یک شیوهٔ نامناسب در زندگی میباشد.
رسالت اصلی ورزش و تربیت بدنی در جامعه نیز؛ سلامت جسمی و روانی آحاد جامعه میباشد (28). از این لحاظ، بحث مربوط به آمادگی جسمانی نوجوانان همیشه مورد توجه بسیاری از متخصصان، مربیان و محققان علوم ورزشی قرار داشته است. شواهد علمی بسیاری وجود دارد که بر نیاز اساسی اقشار مختلف جامعه به ویژه نوجوانان به ورزش و زندگی فعّال تأکید دارد. فعالیت بدنی منظم؛ میتواند بخشی از رسالت حفظ حیات زیستی انسان را برعهده بگیرد و یکی از راههای تأمین تندرستی و افزایش کیفیت زندگی است.
به طور کلی، اهمیت تربیت بدنی و آمادگی جسمانی برای آحاد جامعه بدان حد است که تشکیلات آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل (یونسکو[2]) به سال ۱۹۷۸ در مادهٔ یک منشور خود، جایگاه آن را به عنوان یکی از اصول «حقوق اساسی بشر[3]» به رسمیت شناخته است. بنابراین، تمام افراد جامعه به ویژه قشر نوجوان به منظور ارتقاء سلامت جسمی و روانی و نیز سطح مطلوب کیفیت زندگی خود نیازمند کسب و حفظ آمادگی جسمانی هستند. آمادگی جسمانی مطلوب از این جهت مهم است که تغییرات مثبت و منفی آن میتواند بر سایر ابعاد زندگی مانند تحصیل و شغل افراد اثر بگذارد.
1-2. بیان مسأله
نوجوانی، پلی بین کودکی و بزرگسالی و مرحلهای حساس و انتقالی در زندگی است که درآن پایههای سبک زندگی آینده شکل میگیرد. به ویژه سرآغاز مرحلهٔ نوجوانی که سرشار از تحوّل، پویایی و تعاملاتی است که انتظار میرود در راستای اهداف تربیتی، نهایتاً به توسعهٔ مهارتهای شناختی، عاطفی و روانی- حرکتی بینجامد. در این رابطه، داشتن آمادگیجسمانی[4] که به دارا بودن قوایجسمانیمطلوب برای اجرای مناسب فعالیتهایبدنی روزمره تعریف میشود (85)، یکی از بهترین راههای بهبود ترکیببدنی[5]، کیفیتزندگی[6] و کاهش خطر بیماری و مرگ بوده و تأثیر مثبتی بر رفع اختلالاتروانی نظیر اضطراب[7] دارد (106). اطلاعات اخیر سازمان بهداشت جهانی (2015)، حاکی از آن است که عدم فعالیت بدنی به عنوان چهارمین عامل خطر پیشرو برای مرگ و میر، علت حدود 2/3 میلیون مرگ و میر در سطح جهان شناخته شده است. از نظر این سازمان جهانی، افزایش آگاهی و درک مثبت از تأثیر رژیم غذایی، فعالیت بدنی و آمادگی جسمانی بر سلامت، به مثابه یک مداخلهٔ پیشگیرانه از مهمترین مسائل مطرح در حوزهٔ سلامت میباشد. با وجود اینکه فعالیت جسمانی یکی از ابعاد مهم سبک زندگی سالم است. با این حال، به نظر میرسد که تعداد زیادی از نوجوانان کشورهای در حال توسعه، برای دستیابی به مزایای مرتبط با این فعالیت، به اندازه کافی فعال نیستند.
در رابطه با موضوع آمادگی جسمانی و رابطهٔ آن با ترکیب بدن، کیفیت زندگی و اضطراب نوجوانان، منظور از ترکیب بدنی، شاخص تودهٔ بدن[8]، و نسبت دور کمر به دور باسن[9]میباشد. همچنین، منظور از کیفیتزندگی؛ ابعاد سلامت جسمانی، روانشناختی، روابط اجتماعی و محیط زندگی است که طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، مفهومی متأثر از وضعیت جسمانی، روانی و اجتماعی نوجوان است. به ویژه در زمینهٔ تعریف مفهوم کیفیتزندگی و اندازه گیری عینی آن در سه دههٔ گذشته، تلاش زیادی صورت گرفته است. در این رابطه، برخی از محققین اعتقاد دارند که سطح پایین آمادگیجسمانی، از مهمترین نشانههای کیفیتزندگی پایین است (86).
علاوه بر مسألهٔ کیفیتزندگی نوجوانان، نتایج تحقیقی مشابه نشان دادهاند که کاهش اضطراب نیز نه تنها از پیامدهای مستقیم و منافع هیجانی کسب آمادگی جسمانی است (61)، بلکه سطح پایین آمادگیجسمانی، از پیشبینی کنندههای سطح اضطراب متوسط است (65). بنابراین، باعنایت به اینکه اضطراب، از شایعترین مشکلات روانی بخصوص در دوران نوجوانی است که اگر در رفع به موقع آن تلاش نشود، تعمیم بیشتری مییابد و تحت عناوین اضطراب تحصیلی یا اضطراب امتحان، منجر به کاهش اعتماد به نفس، افت تحصیلی، فرار از مدرسه، سوءمصرف مواد، اختلال در روابط بین فردی و اختلالاضطرابی در بزرگسالی میگردد (67). بر این اساس، صاحبنظران معتقدند دانشآموزانی که به سبب فعالیتهای جسمانیمنظم، دارای آمادگی جسمانی هستند، با احتمال بیشتری دارای کیفیت زندگی بهتر در ارتباط با سلامتیعمومی بوده و به همان میزان دارای ترس، اضطراب و خیالپردازی منفی کمتری خواهند بود (95). در همین ارتباط، برخی تحقیقات نشان داده است که اگر نوجوانان از نظر وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی شرایط مساعدی نداشته باشند، از تعادلروانیمناسبی برخوردار نبوده و معمولاً مضطرب، گوشهگیر و بدبین خواهند بود (4).
از سویی، فقدان آمادگیجسمانی که نتیجهٔ کاهش فعالیتبدنیمنظم است، همچنین میتواند بر ترکیب بدن تأثیر منفی گذاشته و افزایش وزن غیرطبیعی را موجب شود که این روند سرآغاز بروز بسیاری از بیماریهای جسمی و روانی است (2006). یافتههای پژوهشی در این زمینه حاکی از آن است که کودکان چاق علاوه بر افزایش خطر در آینده، مشکلات تنفسی، فشار خون، علائم زودهنگام بیماری قلبی، مقاومت به انسولین و اثرات روانی [از جمله اضطراب] را هم تجربه میکنند (35). از مؤلفههای اصلی آمادگیجسمانی میتوان به استقامت قلبی- تنفسی[10]، استقامت عضلانی[11]، انعطاف پذیری[12] و ترکیب بدن[13] اشاره کرد. نتایج مطالعات در این زمینه نشان میدهد که افزایش قدرت عضلانی، استقامت عضلانی و انعطاف پذیری اثرات مثبتی بر سیستم قلبی- عروقی دارد و باعث کاهش آسیبهای عضلانی و اسکلتی میشود. اهمیت ترکیب بدنی مناسب نیز که یکی از عوامل مؤثر بر تأمین تندرستی و آمادگی جسمانی است، به ویژه در آزمودنیهای در حال رشد – قشر نوجوان- قابل توجه است.
مروری بر پیشینههای پژوهشی نشان میدهد که داشتن آمادگیجسمانی، موجب کاهش اضطراب میگردد (101)، بلکه کیفیت زندگی را نیز افزایش میدهد (72). در این رابطه، بوچارد و شپارد[14](1993) مدلی را ارائه کردهاند که در آن آمادگیجسمانی به عنوان متغیرمیانجی بین ورزش و سلامتی معرفی شده است. به اعتقاد آنها افرادی که در فعالیتهای ورزشی شرکت میکنند، فکر میکنند آمادگیجسمانیشان را بهبود بخشیدهاند و خودشان را آمادهتر از آنهایی میدانند که در این برنامهها شرکت نمیکنند. همین امر منجر به ادراکی میشود که آنها از نظر ذهنی احساس کنند که داری سلامتی و کیفیتزندگی بهتری هستند (9).
با توجه به ویژگیهای رشد جسمانی و روانشناختی در دورهٔ نوجوانی، روشهای مختلفی مطرح است که میتوانند به طور همزمان به بهبود ترکیب بدنی، کیفیت زندگی و کاهش اضطراب در نوجوانان کمک کنند. استفاده از فاکتورهای آمادگیجسمانی یکی از روشهایی است که به نظر میرسد میتواند این شاخصها را تحت تأثیر قرار دهد. با عنایت به موارد فوق، اکنون این سؤال مطرح است که آیا بین آمادگیجسمانی با ترکیببدنی، کیفیتزندگی و اضطراب دانش آموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط وجود دارد؟
1-3. اهمیت و ضرورت پژوهش
بررسی سطح آمادگی افراد به ویژه نوجوانان برای برنامهریزی و ارتقای کمّی و کیفی عملکرد در زندگی و ورزشی ضروری است. در این راستا، آمادگیجسمانی، از این جهت که با زندگی روزمره افراد ارتباط دارد، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و قابل توجه همهٔ اقشار جامعه از جمله افراد نوجوان میباشد. باوجود این، اهمیت فعالیتهایبدنی منظم و برخورداری از آمادگیجسمانی مطلوب به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی هنوز به خوبی شناخته شده نیست (92).
آمادگی جسمانی و داشتن وضعیت بدنی مطلوب از این جهت در زندگی افراد از اهمیت خاصی برخوردار است که تغییرات مثبت و منفی آن میتواند بر سایر ابعاد زندگی به ویژه کیفیت زندگی انسان اثر بگذارد. به همین دلیل، امروزه اهمیت فعالیت بدنی به عنوان بخش مکمل یک زندگی سالم مورد توجه قرارگرفته و تحقیق در آمادگی جسمانی و ارتباط آن با ترکیب بدن، کیفیت زندگی و نیز اضطراب نوجوانان از ضرورت خاصی برخوردار است. بررسیها نشان دادهاند اجرای منظم فعالیت بدنی مزایای معنیدار دارد و حفظ سطح مناسبی از عناصر آمادگیجسمانی درکاهش خطر امراض قلبی، فشارخون، دیابت و ناراحتیهای روحی– روانی مؤثر است. اما در جوامع امروزی که متکی بر فناوری پیشرفته میباشند، کاهش فعالیتجسمانی بیش از هر زمان دیگری به چشم میخورد. در کشور ما نیز فعالیتبدنی ناکافی به شکل یک نگرانی بزرگ خودنمایی میکند. ماشینیشدن زندگی و استفاده از سرگرمیهای کاذبرایانهای، کاهش شدیدی را در میزان فعالیتهای بدنی افراد جامعه به ویژه نوجوانان به وجود آورده است که این امر باعث بوجود آمدن نابسامانیهای فراوانی در زمینههای جسمی، روحی و اجتماعی در جامعه شده است (24).
پژوهشهای مختلف نظیر ورن و گریسی[15](1999) و وود هولزر و همکاران[16](2011) و دیگران نشان دادهاند که از مهمترین عوامل در دهههای اخیر که سبب بروز ناتوانی و مرگهای زودرس میشوند، از بیماریهای عفونی و واگیردار به سمت بیماریهای مزمن و تحلیل برنده تغییر جهت دادهاند (101). یکی از شایعترین این بیماریها ترکیببدنی نامناسب به علت عارضهٔ چاقی است که با افزایشخطر آثارجانبی در مراحل بعدی زندگی همراه است (73). از شواهد عینی و پژوهشی متعدد میتوان دریافت؛ افرادی که تحرک کمتری دارند، دارای چربی بدنی بالا بوده و این امر سبب کاهش قدرت نسبی و عملکرد ضعیف آنان میشود (98). در این زمینه، وگار و همکاران[17](2011) معتقدند که فعالیت فیزیکی نوجوانان به عنوان یکی از عوامل اصلی پیش بینیکنندهٔ سلامت جسمی و روانی از جمله پیشگیری از اضطراب میباشد (100). تحقیقات زیادی نیز حاکی از آن است که افراد ورزشکار که دارای آمادگیجسمانی نسبی هستند؛ چربیبدنیپائین و وزن مطلوب عضله، بر انجام درست فعالیتهایبدنی و اجرای مناسب حرکاتفیزیکیآنها تاثیرگذار است (57). آنچه مسلم است اینکه پیامد زندگی ماشینی، امروزه فعالیت بدنی انسان را به حداقل خود رسانده و بشر را با فقرحرکتی[18] روبرو کرده است. فقرحرکتی نیز، با ایجاد مشکلات بزرگتری به نام چاقی و اضافه وزن و کاهش توان هوازی، بسیاری از افراد را دست به گریبان خود کرده است (76)، برخی از صاحب نظران معتقدند که اساساً پژوهش در زمینهٔ آمادگیجسمانی، یکی از مفاهیم مهم در دوران کودکی و نوجوانی است (87). زیرا فقدان آمادگی جسمانی، با توجه به ارتباط آن با ترکیب بدن میتواند بر عملکرد آن دسته از نوجوانانی که به فعالیتهای با تحرک بیشتر مانند دویدن، پریدن و… نیاز دارند، تأثیری منفی بگذارد. همچنین، تحقیقات گوناگون حاکی از آن است که بین کسب آمادگی جسمانی و رفع مشکلات روانی مانند اضطراب رابطه وجود دارد (44، 53).
برخی از محققان معتقدند که آمادگیجسمانی نوجوانان، هرچند تحت تأثیر رشد و بلوغ آنهاست، اما در واقع از جمله عواملی است که به دلیل تأثیرگذاری بر عملکردهای فردی، اجتماعی و تحصیلی دارای اهمیت بوده و مورد توجه خاص خانوادهها و اولیایمدارس است. در این راستا، برخی از تحقیقات علوم ورزشی نشان دادهاند که چاقی کودکان و نوجوانان یک مشکل بهداشتی پیچیده است که به عوامل متعددی از جمله چاقی والدین، تغذیهٔ دوران کودکی، وضعیت اقتصادی- اجتماعی و فعالیتبدنی آنها بستگی دارد (82). پژوهش حاضر از این جهت نیز حائز اهمیت است که علاوه بر ترکیب بدن، به طور همزمان به رابطهٔ بین آمادگیجسمانی با کیفیتزندگی و میزان اضطراب نوجوانان نیز پرداخته است. در این رابطه، برخی یافتههای پژوهشی نشانگر آن است که اضافه وزن و چاقی که نتیجهٔ بیتحرکی و عدم فعالیتهای بدنی منظم در دوران نوجوانی است، نه تنها احتمال خطر بیماریهای متابولیک را در سالهای بعد افزایش داده و بر رشد و بلوغ جنسی نوجوان اثر میگذارد (90). بلکه، پدیدهٔ چاقی در دانش آموزان نوجوان، با آزار و اذیّت روانی از طرف همشاگردان نیز همراه است (64).
صرف نظر از تفاوتهای فردی، از نتایج تحقیقی چنین برمیآید؛ افرادی که از آمادگی جسمانی مطلوبی برخوردارند، دارای اندامی بهترو درصد چربی پائینتر بوده و این امر نه تنها موجب بهبود عملکرد آنها در انجام تکالیف زندگی میشود، بلکه کیفیت زندگی و میزان اضطراب آنها را هم تحت تأثیر قرار میدهد. به رغم پژوهشهای متعدد در مورد آمادگیجسمانی، ترکیب بدنی، کیفیت زندگی و اضطرابدانش آموزان، کمتر پژوهشی به طور یکجا به ارتباط این عوامل در دختران نوجوان پرداخته است. بنابراین، پژوهش حاضر که درصدد بررسی همزمان ارتباط آمادگیجسمانی با ترکیب بدنی، کیفیتزندگی و اضطرابدانش آموزان دختر 12 تا 14 ساله میباشد، به نظر میرسد از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
1-4. اهداف پژوهش
1-4-1. هدف کلی: تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگیجسمانی با ترکیب بدن (BMI و WHR)، کیفیت زندگی و میزان اضطراب دانش آموزان دختر 12 تا 14 ساله.
1-4-2. اهداف فرعی
1- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی جسمانی با BMI دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله؛
2- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی جسمانی با WHR دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله؛
3- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی جسمانی با مؤلفههای کیفیت زندگی دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله؛
4- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگیجسمانی با میزان اضطراب دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله؛
5- تعیین ارتباط نمره استاندارد آمادگی جسمانی با ترکیب بدنی، BMI، WHR، اضطراب و کیفیت زندگی دانش آموزان دختر 12 تا 14 ساله.
1-5. فرضیههای پژوهش
1- بین استقامت قلبی- تنفسی با BMI دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
2- بین استقامت عضلانی با BMI دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
3- بین انعطاف پذیری با BMI دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
4- بین استقامت قلبی- تنفسی با WHR دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
5- بین استقامت عضلانی با WHR دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
6- بین انعطاف پذیری با WHR دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
7- بین استقامت قلبی- تنفسی با کیفیتزندگی دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
8- بین استقامت عضلانی با کیفیت زندگی دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
9- بین انعطافپذیری با کیفیت زندگی دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
10- بین استقامتقلبی- تنفسی با میزان اضطراب دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
11- بین استقامت عضلانی با میزان اضطراب دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
12- بین انعطافپذیری با میزان اضطراب دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
13- بین آمادگیجسمانی کلی با ترکیب بدن، اضطراب و کیفیتزندگی دانشآموزان دختر 12 تا 14 ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
1-6. محدودیتهای پژوهش
1-6-1. محدودیتهای قابل کنترل
- دامنهٔ سنی شرکت کنندگان دختر، 12 تا 14 سال بود.
- افراد نمونه از طریق تکمیل برگهٔ آگاهی از سلامت انتخاب شدند.
1-6-2. محدودیتهای غیرقابل کنترل
- عدم کنترل تغذیه، خواب و استراحت شرکت کنندگان؛
- عدم همسانی شرایط عاطفی، روحی و روانی، فرهنگی، اقتصادی اجتماعی شرکت کنندگان؛
- میزان انگیزه شرکت کنندگان در اجرای آزمونهای آمادگی جسمانی.
1-7. تعریف واژهها (نظری، عملیاتی)
– آمادگی جسمانی: منظور از آمادگی جسمانی، توسعهٔ کیفیتهای موردنیاز برای اجرای خوب عملکرد و همچنین، حفظ شیوهٔ زندگی سالم میباشد (44). سازمان بهداشت جهانی[19] آمادگی
جسمانی را توانایی اجرای کار عضلانی به صورت رضایت بخش تعریف کرده است (106).
منظور از آمادگی جسمانی در این پژوهش مقادیری است که شرکت کنندگان در تستهای آمادگی جسمانی (استقامت قلبی- تنفسی، استقامت عضلانی، انعطاف پذیری،) کسب میکند.
– استقامت قلبی- تنفسی: توانایی بدن برای مقاومت در برابر خستگی در ورزشهای طولانی مدت و همچنین بازیافت سریعتر بعد از تمرین یا مسابقه است (44).
در این تحقیق استقامت قلبی- تنفسی رکوردی است که هر شرکت کننده در دوی 540 متر کسب میکند.
– استقامت عضلانی: توانایی عضله یا گروه عضلانی برای تکرار اجرا یا تحمل انقباض عضلانی زیر بیشینه در دورهای از زمان است (44، 8).
منظور از استقامت عضلانی در تحقیق حاضر امتیازی است که هر شرکت کننده از طریق تعداد دراز و نشست با پای جمع در یک دقیقه وکشش بارفیکس بدست میآورد.
– انعطافپذیری: توانایی حرکت آزادانه، بدون محدودیت و بدون درد در سرتاسر دامنهٔ حرکتی یک مفصل یا گروهی از مفاصل است (44).
منظور از انعطافپذیری در این تحقیق، امتیازی است که هریک از شرکت کنندگان در آزمون استاندارد نشستن و رسیدن اصلاح شده، بدست میآورند.
– ترکیب بدن: چگونگی ساختار بدن از نظر عضله، استخوان، چربی و مواد دیگر است (44).
منظور از ترکیب بدنی در پژوهش حاضر نمرهای است که شرکت کنندگان در تستهای مربوط به BMI، دور کمر (WC)، دور باسن، و WHR با استفاده از فرمول نسبت دور کمر به دور باسن بدست میآورد.
– کیفیت زندگی: کیفیتزندگی، پندارهای فرد از وضعیت زندگیاش با توجه به فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زندگی میکند و ارتباط این دریافتها با اهداف، انتظارات و استانداردها است (89).
در این پژوهش کیفیتزندگی مقادیری است که شرکت کنندگان در پاسخ به پرسشنامهٔ 26 سؤالی کیفیت زندگی (QOL) کسب میکنند.
– اضطراب: اضطراب احساس نگرانی همراه با انگیختگی فیزیولوژیک است و ممکن است ناشی از یک یا چند احساس تهدید شدن عزت نفس براثر شکست، خطر جسمانی، ابهام، برهم خوردن زندگی روزانه و ارزیابی اجتماعی باشد (53).
منظور از اضطراب در پژوهش حاضر نمرهای است که شرکت کنندگان مورد مطالعه در پاسخ به پرسشنامهٔ 21 سؤالی اضطراب بک[20](BAI) کسب میکنند.
Abstract
The aim of this study was to determine the relationship between physical fitness with body composition (BMI and WHR), quality of life and anxiety of girls students 12 -14 years old in Lahijan city. The method of study was a Descriptive correlational. For this purpose, were selected 300 girls from the public and private secondary schools. The age, height and weight was the order of 13/07±0/702 years, 157/70±6/070 cm and 51/92±11/877 kg. To conduct this research used of tests of the superior AAHPERD.To obtain BMI, WHR, quality of life and anxiety of participants, respectively was used of dividing weight on the square of height, ratio waist to basin, Quality of Life Questionnaire(QOL) and Beck Anxiety(BAI). For statistical analysis was used descriptive statistics, Kolmogorov-Smirnov test to determine the normality of the data and the Pearson correlation coefficient to determine the relationship between variables. Analysis of the data indicated that there has been a significant negative relation between the factors of physical fitness and BMI, WHR of pupils(p< 0/05). But was no significant whit quality of life and anxiety of students(p>0/05).
Deduction: Considering the interaction between physical fitness and BMI and WHR, it seems to enhance physical fitness in schools is necessary.
Keywords: physical fitness, body composition, quality of life, anxiety, girl students
[1]. Physical fitness
[2]. UNESCO
[3]. basic human right
[4]. physical fitness
[5]. body composition
[6]. quality of life
[7]. anxiety
[8]. BMI
[9]. WHR
[10]. cardio respiratory endurance
[11]. muscular endurance
[12]. flexibility
[13]. body composition
[14]. Bochard & shepard
[15]. Vern & Gracey
[16]. Voderholzer
[17]. Vegar et al
[18]. Hypo Kinetic
[19]. WHO
[20]. Beck anxiety inventory
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.