پایان نامه ارتباط نوع خوابیدن با لوردوز کمری و ارائه حرکات اصلاحی در پسران
فهرست محتوا
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط نوع خوابیدن با لوردوز کمری و ارائه حرکات اصلاحی در پسران 10 تا 14 سال شهرستان اسلام آباد غرب میباشد. به همین منظور تعداد 90 نفر از پسران مدارس مورد غربال قرار گرفتند و 40 نفر از آنان به عنوان نمونه پژوهشی در این تحقیق شرکت داده شدند. به منظور گردآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. این پرسشنامه دارای 20 سؤال میباشد که ابتدا نوع خوابیدن افراد (به شکم، به پهلو، به پشت) و سؤالات مربوط به وضعیتها را را مشخص کرده و میزان لوردوز آنان را مورد سنجش قرار میدهد. دادهها با استفاده از آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و T همبسته در سطح معناداری 05/0 مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که بین دمر خوابیدن، با میزان لوردوز ارتباط معناداری وجود دارد. اما بین خوابیدن به پشت با لوردوز رابطهای مشاهده نگردید. در نتیجه میتوان گفت که خوابیدن روی شکم باعث ایجاد لوردوزدر ناحیه کمر یا سبب تشدید آن میگردد با رعایت اصول صحیح خوابیدن ضمن بالابردن استقامت عضلات تنه آستانه خستگی آنها را نیز به تعویق انداخت و زمینه پیشگیری و بهبود لوردوز را در افراد به وجود آورد.
واژگان کلیدی:
ستون فقرات، نوع خوابیدن، لوردوزکمری، حرکات اصلاحی
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- فصل اول کلیات– 1
- 1-1)مقدمه- 2
- 1-2)بیان مسئله- 3
- 1-3) ضرورت و اهمیت پژوهش– 5
- 1-4) اهداف تحقیق- 6
- 1-4-1- هدف کلی- 6
- 1-4-2- اهداف اختصاصی- 6
- 1-5) فرضیه های تحقیق- 7
- 1-6-محدویت های تحقیق- 7
- 1-6-1- محدودیت های قابل کنترل- 7
- 1-6-2- محدودیت های غیر قابل کنترل- 7
- 1-7- تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها 8
- 1-7-1- تعریف مفهومی- 8
- 1-7-2 تعاریف عملیاتی- 9
- 1-7-3-حرکت اصلاحی منتخب– 9
- فصل دوم مبانی نظری وپیشینه ی پژوهش– 10
- 2-1- مقدمه- 11
- 2-2- استخوان شناسی ستون فقرات– 11
- 2-2- 1-مفصل شناسی- 12
- 2-2- 2-رباط ها 13
- 2-2-3- مهرههای کمری- 13
- 2-2- 4-قوسهای ستون فقرات– 13
- 2-3-1- علت بروز درد کمر در اثر افزیش لوردوز- 14
- 2-3-2- آزردگی عصبی- 14
- 2-3-3-تماس برجستگیهای خلفی- 14
- 2-3-4-تغییر در سوراخ بین مهرهای- 15
- 2-4-وضعیت قامتی- 16
- 2-5- تاثیر استخوان وعضلات بر ستون فقرات– 18
- 2-6-عضلات– 19
- 2-7-خوابیدن وبررسی انواع آن: 20
- 2-8-حرکات اصلاحی- 22
- 2-9-ناهنجاری لوردوز- 22
- 2-9-1-روش اندازه گیری لوردوز- 23
- 2-9-2-روش مستقیم ملاک. 23
- 2-10-مروری بر تحقیقات انجام شده 28
- 2-10-1-تحقیقات انجام شده در زمینه میزان لوردوز کمری در داخل کشور: 28
- 2-10-2- تحقیقات انجام شده در زمینه میزان لوردوز کمری درخارج کشور: 31
- فصل سوم روش شناسی تحقیق- 34
- 3-1- مقدمه- 35
- 3-2- روش تحقیق- 35
- 3-3- جامعه آماری- 35
- 3-3- 1- شرکت کنندگان ونحوه گزینش آنها 36
- 3-4-آزمون های اجرا شده 36
- 3-4-1- اندازه گیری های مربوط به ارزیابی لوردوز کمری آزمودنی ها 36
- 3-4-2- اندازه گیری های مربوط به ارزیابی نحوه خوابیدن آزمودنی ها 37
- 3-5- مراحل اجرای آزمون- 38
- 3-6- ابزار و وسایل گرد آوری اطلاعات– 38
- 3-7- جلسه ی تمرینی- 39
- 3-7-1- گرم کردن قبل از اجرای تمرینات اصلاحی- 39
- 3-7-2- حرکات اصلاحی انجام شده برای لوردوز کمری(پروتکل تمرینی) 40
- فصل چهارم یافته های تحقیق- 46
- 4-1-مقدمه- 47
- 4-2- تجزیه وتحلیل توصیفی- 47
- 4-2-1-آزمون فرضیه شماره 1- 50
- 4-2-2- آزمون فرضیه شماره2- 50
- 4-2-3-آزمون فرضیه شماره 3- 51
- 4-2-4-آزمون فرضیه شماره 4- 52
- 4-2-5-آزمون فرضیه شماره 5- 53
- فصل پنجم بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات– 55
- 5-1- مقدمه- 56
- 5-2- خلاصه تحقیق- 56
- 5-3- خلاصه یافته ها 57
- 5-4- بحث ونتیجه گیری- 58
- 5-5- پیشنهادات پژوهشی برخاسته از تحقیق- 62
- 5-6- پیشنهادات برای محققین آینده 63
- منابع- 64
فصل اول
کلیات
1-1) مقدمه
بدون تردید قرن حاضر، قرن کم تحرکی وزندگی ماشینی است. تسخیر فعالیتهای انسانی توسط ماشین سبب کم کاری وتنبلی عضلات واندامها شده وانجام فعالیتهای بدنی رااز انسان سلب نموده است. پیامد این عدم تحرک، ابتلا به بیماریهای گوناگون است. از جمله این بیماریها کمردرد است. عوامل بسیاری موجب ایجاد ضعفهای عضلانی می شونداز جمله این عوامل انجام فعالیتهای روزانه به شکل نادرست میباشد. این فعالیتها شامل نشستن، خوابیدن، ایستادن میباشد. همچنین انجام کارهای روزانه در منزل ومحل کار به شکلی غلط از دیگر عوامل ضعیف شدن عضلات وفشار به اندامها میباشد. که در ادامه منجر به تغییرات آناتومیکی در ساختار بدنی میگردد. این نکته قابل ذکر است که چون این تغییرات در انحنای کمر در سنین جوانی ومیانسالی معمولاً عوارضی به جای نمیگذارد. کمتر کسی جهت درمان به پزشک مراجعه میکند. ولی با افزایش این تغییرات، اولین علائم آن که درد میباشد بروز میکند که فرد به فکر درمان وچاره می افتد. (1) ناهنجاریهای وضعیتی به غیر از عوامل ارثی، در اثر صنعتی شدن زندگی، عدم تحرک، داشتن عادات غلط و استفاده ازتجهیزات غیر استاندارد به وجود میآیند (2) حالت قرارگیری بخشهای مختلف بدن نسبت به یکدیگر درهر لحظه از زمان را وضعیت بدنی می گویند (3) از آنجا که قوسهای ستون فقرات روی هم تأثیر میگذارند ویکدیگر را جبران میکنند، افزایش کایفوز میتواند با تأثیر بر قوسهای دیگر مانند لوردوز کمری، موجب تغییرات بیومکانیکی ستون فقرات شود (4). بر این اساس باکاهش قوسها (مانند پشت صاف) ویا افزایش آنها (مانند پشت تابدار) ستون فقرات از لحاظ بیومکانیکی به سمت بی ثباتی پیش خواهد رفت. (5) انسان در ساعات شبانه روز از نظر وضعیت بدنی در حالات گوناگونی قرار می گیردکه برخی از این حالات در اثر تکرار در بلند مدت باعث بروزضایعات و ناهنجار یهایی میشوند. همچنین عدم رعایت استانداردهای ارگونومیکی تجهیزات مورد استفاده مستمر افراد ونیز عدم تناسب در ابعاد آنتروپومتریکی کاربران میتوانداختلالات فیزیولوژیکی و ساختاری در پی داشته باشد. از جمله عادات نیازهای مهم انسان، خوابیدن است که هیچ گاه نمیتوان اهمیت آن را دست کم گرفت. با توجه به این که از کل زندگی افراد به خواب و استراحت میگذرد، حدود 3/1 وضعیت صحیح دراز کشیدن و وسایل مورد استفاده برای آن بسیار مهم است (6) امروزه، حرکات اصلاحی ودرمانی به عنوان شاخهای از علم تربیت بدنی، باهدف اعمال حداقل کشش وفشار به ستون مهره هاوایجاد حداکثر توانایی در استفاده از ساختار بدن، سعی دارد که با استفاده از فعالیتهای حرکتی ودرمانی به پیشگیری از ابتلای مجدد به کمردرد بپردازد (7) با توجه به سیستم زنجیره حرکتی بدن، اگر یک بخش از بدن دچار عارضه یا مشکل خاصی شود، این مشکل به صورت زنجیرهای کل سیستم عضلانی- اسکلتی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. بنابراین هنگامی که یک ناهنجاری در فردی شناسایی شود از اثرات مخرب آن در طولانی مدت میتوان جلوگیری کرد. در این فصل از تحقیق حاضر-که قصد دارد به جستجوی کامل یا عوامل دخیل در قوس کمری که در اثر خوابیدن بد بوجود میآید وبه ارائه یک سری حرکات اصلاحی جهت درمان میپردازد و طرح تحقیق ارائه میشود.
1-2) بیان مسئله
یکی از مهمترین قسمتهای ستون فقرات قوس کمری است که به دلیل تحمل وزن بالاتنه وارتباط مستقیم با لگن خاصره، از اهمییت ویژهای برخوردار است. طوری که هرگونه افزایش یا کاهش در میزان این قوس میتواند بر تعادل بدن تأثیر گذاشته وسبب بروز ناهنجاری مختلف در ناحیه کمری لگنی شود. یکی ازعواملی که گمان می روددر به هم خوردن تعادل ناحیه کمری لگنی وانحراف قوس کمری مؤثر باشد عملکرد عضلات موجود در این ناحیه است. (8) عدم ثبات ستون فقرات یک موضوع پیچیده است که هنوز به خوبی شناخته شده نیست. از این رو نیاز به مطالعات بیومکانیکی و فیزیولوژیکی بیشتری در این زمینه است. قوسهای ستون فقرات سبب ایجاد انعطاف، تحرک و ثبات میشوند واگر هر یک از این قوسها دچار مشکل شوند عملکردستون فقرات مختل میشود (9) یکی از قوسهای ستون فقرات در ناحیه کمر، لوردوز کمری است که دارای تحدب به سمت جلو و تقعر به سمت عقب میباشد. این قوس قدرت مورد نیاز در برابر فشارهای ناشی از جاذبه زمین را فراهم مینماید، درحالی که همزمان امکان حرکت وانعطاف پذیری معینی نیز برای بدن فراهم مینماید. لوردوز طبیعی در ناحیه کمر از سیستم لیگامنت های عمودی ناگهانی عمل مینماید. (10) به طور معمول فاصله بین مهرهها L5 و S1 در ناحیه قدامی افزایش و در ناحیه کمر منجر خواهد شد. مبتلایان به پشت گود معمولاً از درد وخستگی در ناحیه کمر شکایت دارند. عارضه پشت گود میتواند به صورت اکتسابی وناشی از عواملی چون فقر حرکتی، کفش نامناسب، وسایل وتجهیزات غیر استاندارد، عادات غلط وضعیتی- حرکتی مانند راه رفتن، نشستن خوابیدن وغیره باشد. ازطرف دیگر حرکات اصلاحی و کاربرد آن در تصحیح بسیاری از انحرافات فیزیکی، دانش علمی خاصی است که صرفاً در سالیان اخیر در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است (11) یوداس[1](2000) عنوان کرد دامنهٔ حرکتی ستون مهرهها در حرکت اکستنشن در حالت خوابیده با میزان لوردوز رابطه دارد (12) در اصلاح ناهنجاری، تنها تقویت عضلات موافق مؤثر نیست بلکه کشش عضلات مخالف نیز برای اصلاح ناهنجاری ضروری است. (13) مولز[2] (1999). نشان داد میزان کایفوز و لوردوز بردامنهٔ حرکتی ستون مهرهها تأثیری ندارد (14) از جمله عضلاتی که در قوس کمری افزایش یافته، دچار ضعف میشوند عضلات عمقی شکمی است که شامل عرضی شکم و مورب داخلی است. (15) بیش از نیمی از افراد جامعه عادتهای صحیحی در خوابیدن ندارند. معینی با بررسی ناهنجار یهای ستون فقرات 159 کارگر 25 تا 65 ساله، یکی از عوامل بروز تغییرات ساختاری ستون فقرات در جامعه آماری مورد پژوهش را عادات غلط به هنگام خوابیدن عنوان کرد (16) (بهرامی وفرهادی (به نقل از بهرام پور، با بررسی نوجوانان دختر 11 تا 15 ساله دریافتند که بین عادت خوابیدن با لوردوز کمری وکیفوز رابطه معنی داری وجود دارد (17) دویس[3]، تقویت عضلات شکم وباز کننده کمر را بهترین روش برای تغییرات لوردوز کمر میداند. (18) به نظر میرسد وضعیت خوابیده به شکم موجب افزایش قوس کمری شده و استرس بسیار زیادی بر روی دیسک کمری و به طور کلی ناحیة کمر وارد میشود، به ویژه زمانی که فرد به مدت طولانی در این وضعیت قرار گیرد، از آنجا که بیشتر افراد در طول شبانه روزحدود یک سوم از وقت خویش (7 تا 8 ساعت در شبانه روز) را در حالات خوابیده یا درازکشیده هستند، شناسایی و حفظ وضعیت صحیح بدنی در زمان خوابیدن یا دراز کشیدن، به سلامت وضعیت بدنی کمک شایانی میکند. همان گونه که وضعیت نشستن و راه رفتن افراد با یکدیگر متفاوت است و هر کس عادات وضعیتی، مخصوص خود را دارد، خوابیدن نیز، وضعیتها و حالتهای مختلفی دارد که شامل خوابیدن به پشت خوابیدن به شکم، خوابیدن به پهلو است. هر کدام از این وضعیتها نیز، حالتهای مختلفی دارند که اشخاص بنا به عادات خویش در آن قرار میگیرند (19) در عین حال آموزش آحادجامعه و معرفی عادات استراحتی مناسبتر از طریق فیلم، بروشور، جلسات مشاوره و تمرینات اصلاحی و درمانی و معرفی نحوة صحیح خوابیدن، استفاده از وسایل استراحتی مناسبتر و شناساندن شیوههای نادرست استراحت در کاهش ناهنجاریهای اسکلتی مؤثر خواهد بود. با توجه به تحقیقات اندک ارائه شده در داخل کشوردر زمینه ارتباط نحوه خوابیدن ولوردوزکمری محقق را بر آن داشت که به بررسی این موضوع بپردازد که آیا بین نحوه خوابیدن ولوردوز ارتباط وجود دارد؟
در این پژوهش بعد از تشخیص ناهنجاری به ارائه حرکات اصلاحی پرداخته میشود و محقق در زمینه اصلاح ناهنجاری لوردوز به تحقیق پرداخته ویک سری حرکات را ارائه میدهد که عضلات ولیگامانهایی که در این عارضه آسیب دیدهاند تحت درمان بگذارد. بنابراین با انجام این تحقیق امید برآن است تا با بررسی ارتباط نوع خوابیدن با لوردوز کمری وارایه حرکات اصلاحی، در کیفیت زندگی افراد گامهای صحیح ومنظمی برای درمان عارضه لوردوز در بین افراد جامع برداشته شود.
1-3) ضرورت و اهمیت پژوهش
پیامدهای ناشی از وضعیت بدنی[4] گسترده است که ابعاد روحی، جسمی، اقتصادی واجتماعی اش قابل تعمق وبررسی میباشد. فردی که دارای وضعیت بدنی ضعیف میباشد در واقع از وضعیت غیر متحرک وناراحت کنندهای برخوردار است. وضعیت درست وصحیح احساس سلامتی را در انسان تقویت میکند. (20) در این میان توجه به نقش ستون فقرات بسیار مهم به نظر میرسد چرا که ستون فقرات به عنوان محور حرکتی بدن میتواند در اعمال وفعالیت های مختلف به دلایل گوناگون دچار صدمه وناهنجاری گردد. به طور کلی میتوان گفت ستون فقرات سه نقش مهم در بدن بر عهده دارد: تحمل وزن وانتقال آن به اندام تحتانی، محافظت ونگهداری بخشی ازسیستم اعصاب مرکزی (نخاع)، نقش حرکتی وشرکت در حرکات مختلف تنه (21). بنابراین، نحوه قرا گیری ستون فقرات در آدمی و وابستگی حفظ راستای طبیعی آن به کارکرد مؤثر عضلات ورباطها منوط میشود وهرگونه ضعف یا کوتاهی در عضلات نگهدارنده ستون فقرات، قامت وی را مختل و اثرات نامطلوبی بر ساختار بدن فرد خواهد داشت که در صورت عدم توجه، این ناهنجاریهای مکانیکی بصورت ثابت وغیر قابل اصلاح در خواهد آمد. بدیهی است هرچه زمان رسیدگی ودرمان چنین عوارضی به تأخیر افتد منجر به خطرات و عوارض جسمانی بدتر وترکیبی خواهد شد که مراحل درمان را بسیار مشکل خواهد کرد (22) در ایران مثل سایر کشورهای جهان، لوردوز یک مشکل بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی به شمار میرود. درمان لوردوز و توانبخشی آن در کوتاهترین زمان ممکن، یک آرزوی بزرگ و قدیمی است. بیشتر مطالعات انجام گرفته در خصوص درمان لوردوز در مدت زمان بالاتر از 4 هفته صورت گرفته است. درمانهای متنوعی برای درد و ناتوانی موجود در بیماران محدوده غیر اختصاصی صورت میگیرد، ولی به علت فقدان تشخیص قطعی عامل اصلی ایجاد کننده، درمان نمیشود. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط نوع خوابیدن با لوردوز کمری و ارائه حرکات اصلاحی در پسران شهرستان اسلام آباد غرب میباشد. نتایج این تحقیق نشان خواهد داد با توجه به اینکه سن آزمودنیها (10 14) سال می باشدو با تشخیص به موقع و ارائه حرکات اصلاحی میتوان روشی ساده و غیر جراحی را توصیه کرد و از این طریق بهره وری بالا میرود و بر کاهش ناهنجاریهای وضعیتی ناحیه کمر، همچنین میزان کاهش کمر درد تأثیر می گذاردو برای استفاده در اختیار ورزشکاران، مربیان و فیزیوتراپهاو متخصصان تربیت بدنی وعلوم ورزشی قرار گیرد تا در بازتوانی وتوانبخشی استفاده نمایند. اما آنچه اهمیت دارد این است که یک وضعیت بدنی مناسبتر خستگی کمتر و کارایی بیشتری دارد و میتواند بر زندگی تأثیر مثبتی بگذارد.
1-4) اهداف تحقیق
تعیین ارتباط نوع خوابیدن با لوردوز کمری و ارائه حرکات اصلاحی در پسران 10 تا 14 سال شهرستان
اسلام آباد غرب
1 ـ ارتباط بین به شکم خوابیدن ولوردوز کمری در بین پسران 10 تا 14 سال شهرستان اسلام آباد غرب
2 ـ ارتباط بین طاق باز خوابیدن ولوردوز کمری پسران 10 تا 14 سال شهرستان اسلام آباد غرب
3 ـ ارتباط بین قدرت عضلات شکم ولوردوز کمری پسران 10 تا 14 سال شهرستان اسلام آباد غرب
4_ ارتباط بین نوع تشک و لوردوز کمری پسران 10 تا 14 سال شهرستان اسلام آباد غرب
5- ارتباط بین حرکات اصلاحی منتخب بر لوردوز کمری پسران 10 تا 14 سال شهرستان اسلام آباد غرب
1-5) فرضیههای تحقیق
– بین خوابیدن روی شکم ولوردوز کمری آزمودنیها ارتباط وجود دارد.
– بین طاق باز خوابیدن ولوردوز کمری آزمودنیها ارتباط وجود دارد.
– بین قدرت عضلات شکم ولوردوز کمری آزمودنیها ارتباط وجود دارد.
– بین نوع تشک و لوردوز کمری آزمودنیها ارتباط وجود دارد.
– حرکات اصلاحی منتخب بر لوردوز کمری آزمودنیها تأثیر دارد.
1-6-محدویت های تحقیق
-دامنه سنی آزمودنیها بین 10 تا 14 سال وجنس آنها محدود به پسران میباشد.
-آزمودنیها سابقه بیماری نداشتند.
-تمامی اندازه گیریها توسط محقق (یک نفر) انجام میگیرد.
-آزمودنیها در مدت تحقیق، همگی با علاقه وانگیزه در برنامهای که محقق طرح کرده بود شرکت کردند ودر برنامه دیگری شرکت نداشتند.
1-6-2- محدودیتهای غیر قابل کنترل
-عدم کنترل دقیق عادات مناسب رفتاری (وضعیتهای نشستن، ایستادن و…) آزمودنیها.
-کمبود امکانات، وسایل و سالنهای ورزشی مناسب جهت اجرای برنامه حرکت اصلاحی برای تحقیق.
1-7- تعاریف مفهومی و عملیاتی واژهها
وضعیت بدن
وضعیت بدن حالت واحدی از ساختار بدن در کلیه موقعیتهای حرکتی مثل نشستن، ایستادن، راه رفتن و دویدن است (23)
ناهنجاریهای وضعیتی
به تغییری ازساختار بدن که عمدتاً در اثر فقر حرکتی، عدم آشنایی با مکانیک صحیح بدن، عادات غلط، ضعف عضلانی و سو تغذیه بوجود میآید وقابل اصلاح میباشد (24)
لوردوز
یکی از قوسهای ستون فقرات در ناحیه کمر، لوردوز نام داردکه دارای تحدب به سمت جلو وتعقر به سمت عقب میباشد. این قوس، قدرت مورد نیاز در برابر نیرویهای فشاری ناشی از جاذبهٔ زمین را فراهم مینماید، در حالی که همزمان اجازهٔ حرکت وانعطاف پذیری معینی رانیز به بدن میدهد لوردوز طبیعی در ناحیه کمر از سیستم لیگامنتهای خلفی در برابر استرین بیش ازحد مقاومت میکند (25). وبه عنوان یک جذب کنندهٔ شوک درحین نیروهای عمودی ناگهانی عمل میکند (26)
انواع خوابیدن:
خوابیدن به پشت: دراز کشیدن به پشت و گذاشتن ساقها در محلی بالاترروی صندلی، همچنان که عضلة خاصرهای پسواس کشیده نشود، وضعیت مناسبی برای خوابیدن است (27)
خوابیدن به روی شکم: اسملتر و همکاران (2008) نیز خوابیدن روی شکم را بدترین وضعیت برای بیمار مبتلا به بیماری کمر درد ذکر کرده معتقد است که این وضعیت موجب افزایش قوس کمروگردن میشود (28).
خوابیدن به پهلو: خوابیدن به پهلو، یکی دیگر از عادتهای خوابیدن است که در این حالت شخص نباید به حالت خمیده قرار گیرد و پاها را به داخل شکم جمع کند (29).
Abstract
The goal of present research study connection kind of sleeping with Kamari and reform movements presented in boys 10 to 14 years town Islamabad West. For this purpose 90 number of persons from the boys schools sieve and 40 of them as an example in research this research company. In order to collect the questionnaire researcher was used by. The questionnaire has 20 Questions that first kind of sleep individuals to the stomach and to the side to behind) and the questions related to the status of the determined and the amount of them scale. Data with the use of the test statistics of the coefficient excluded in meaningful level 0.05 used to nalyze. results of the investigation showed that the prone sleeping, with the rate of connection there was a meaningful. But the sleeping back with relationship. In the result it can be said that sleeping on your stomach cause the waist or aggravate that he returns with principles of proper sleep while raising their trunk muscles fatigue threshold of to delayed field and prevention and improve lever sewing the.
Key vocabulary:
spine, the kind of sleep, Lever sewing Kamari, reform movements
[1] -Youdas
[2] – Molz
[3] – Davis
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.