پایان نامه بررسي اعمال اصل ممنوعيت توسل به زور در قلمرو فضا
فهرست محتوا
چکیده:
کنجکاوی بشر برای دستیابی به دنیای ناشناخته اطراف خود باعث شد تا بتواند به فضا و فضای ماورای جو دسترسی پیدا کند. قلمرو فضا و فضای حاکم برماورای جو عبارت است از فضایی که از آخرین نقطه محدوده هوایی فوقانی قلمرو هر کشور شروع میشود و شامل ماه و دیگر اجرام آسمانی میگردد این عرصه به لحاظ اهمیتی که در زندگی بشر امروز داشته نیازمند یک نظام حقوقی میباشد و حقوق فضای ماورای جو نیز عبارت است از مقرات حاکم بر اکتشافات و بهره برداری از قلمرو فضا که از زمان اولین پرتاب ماهواره به فضا در سال 1957 توسط انسان شروع به رشد و توسعه کرد بطوریکه معاهدات، کنفرانسها، اعلامیهها و قطعنامههای متعددی توسط سازمانهای بین المللی علی الخصوص مجمع عمومی و همچنین ارکان فرعی این رکن و … صادر گردید که از جمله این معاهدات میتوان معاهده فضا 1967، معاهدات نجات 1968، معاهده مسئولیت 1972، معاهده ثبت 1975 و موافقت نامه ماه 1984 را نام برد که همگی نظام حقوقی این عرصه را تشکیل میدهند.
یکی از اصول مهم حقوق بین الملل نیز که شکل قاعده آمره پیدا کرده است، قاعده ممنوعیت توسل به زور میباشد. بر اساس این قاعده کشورها از توسط به زور در روابط خودشان ممنوع هستند یکی از خواستگاههای تجلی روابط میان کشورها میتواند قلمرو فضا و فضای ماورای جو باشد. در نتیجه این مسئله مطرح میشود که آیا این قاعده در قلمرو فضا نیز حاکم است یا خیر و در صورت قابلیت اجرایی آیا با استثنائاتی همانند عرصه زمین روبرو میباشد؟ که باید گفت با بررسی نظام حقوقی حاکم بر قلمرو فضا همانند عرصه زمین این قاعده آمره، قابلیت اجرایی دارد و همچنین با استثنائاتی همچون دفاع مشروع و اقدامات دسته جمعی توسط شورای امنیت در چهارچوب نظام حقوقی حاکم بر این عرصه مواجه میباشد.
کلید واژگان: قلمرو فضا، فضای ماورای جو، رژیم حقوقی فضا، عدم توسل به زور، قاعده آمره
فهرست مطالب
- مقدمه. 1
- 1- بیانمسئله. 1
- 2- اهمیتوضرورتانجامپژوهش…. 2
- 3- اهدافاساسیازانجامپژوهش: 3
- 4- اهداففرعیازانجامپژوهش: 3
- 5- سابقهپژوهشهاومطالعاتانجامگرفته: 3
- 6- سوالاتتحقیق: 3
- 7- فرضیاتتحقیق: 4
- 8- متغیرهایپژوهش : 4
- 9- نوآوریپژوهش: 4
- 10- روشانجامپژوهش : 4
- 9- قلمروپژوهش (زمان،مکان،موضوع): 5
- 10- ابزارگردآوریاطلاعات: 5
- 11- روشهایتجزیهوتحلیلدادهها: 5
- 12- دستاوردهایپژوهش: 5
- فصل اول: کلیات ؛ تاریخچه ، مفاهیم و مبانی قلمرو فضا 6
- بخشاول: کلیاتقلمروفضا 7
- مبحثاول : تعریففضایماورایجوونظامیکردنوتوسعهرژیمحقوقی.. 8
- گفتاراول : مفهومفضایماورایجو. 9
- گفتاردوم : نظامیکردنفضایماورایجو،منابعوتکاملتدریجی.. 12
- گفتارسوم: توسعهرژیمحقوقیحاکمبراستفادهنظامیازفضایماورایجوّ. 16
- مبحثدوم :حقوقبینالمللقابلاعمالبرفعالیتهاینظامیدرفضا 24
- گفتاراول : برنامههایرایجنظامیدرفضا 27
- گفتاردوم: مذاکراتمربوطبهجلوگیریازمسابقهتسلیحاتیدرفضا 32
- گفتارسوم :جایگاه،مفهومودامنهروبهبالایحاکمیتحاکمیت… 46
- بخشدوم: نظامحقوقیبینالمللیحاکمبرفضایماورایجو. 52
- مبحثاول: حقوقحاکمهدرفضاوممنوعیتآنواستقرارآندرفضا 53
- گفتاراول: ممنوعیتاختصاصملی ( ممنوعیتاختصاصفضابهملیتویژه ) 55
- گفتاردوم: استقراردرفضایآزادوجنبههایحقوقیمربوطبهاستفادهازفناوریفضایی.. 58
- مبحثدوم : حقبراستفادهصلحآمیزدرفضایماورایجو. 64
- گفتاراول : ماهوارههایپخشمستقیم.. 65
- گفتاردوم: سامانهجستوجوونجاتماهوارهای.. 71
- گفتارسوم : منابعنیرویهستهایدرفضا 74
- فصل دوم: مفهوم و ماهیت تعیین منع توسل به زور و بررسی نظریات مخالف و موافق 79
- بخشاول : مفهوموماهیتتبیینقاعدهمنعتوسلبهزوریاتهدید. 80
- مبحثاول : مفهومقاعدهمنعتوسلبهزور. 81
- مبحثدوم: ماهیتقاعدهمنعتوسلبهزور. 83
- مبحثسوم: تحلیلعلمییاسیستماتیکاصلعدمتوسلبهزور. 87
- گفتاراول :تحلیلمحتواینورمبلاشرط.. 89
- گفتاردوم: حدارزشینورمبلاشرط.. 92
- بخشدوم: مقرراتممنوعیتاستفادهاززوروسازوکارهاورابطهآنبابرخیازاصولقواعدماورایجو. 100
- مبحثاول : حاکمیتوحقوقحاکمهدرقلمروفضا (اعلامیهبوگوتاونظریاتمطرحدرسازمانمللمتحد) 101
- مبحثدوم: مقرراتممنوعیتاستفادهاززور. 104
- گفتاراول: مقرراتممنوعیتاستفادهاززوردرحقوقبینالمللعرفی.. 104
- گفتاردوم: مقرراتممنوعیتاستفادهاززوردرحقوقمعاهدات… 108
- مبحثسوم : سازوکارهایبینالمللیوچندجانبه. 112
- گفتاراول: سازوکارهایبینالمللیدرفضایماورایجو. 113
- گفتاردوم : سازوکارهایدوجانبهایوچندجانبهایمنطقهای.. 114
- بنداول : شورایهمکاریبینالمللیدرمطلعهواستفادهازفضایماورایجو. 115
- بنددوم: آژانستحقیقاتفضاییاروپایی.. 115
- مبحثچهارم : رابطهقاعدهیمنعتوسلبهزوریاتهدیدبهآنبابرخیاصولحاکمبرفضایماورایجو. 117
- گفتاراول: اصلغیرنظامیکردنفضایماورایجو. 117
- گفتاردوم: اصلاستفادهمسالمتآمیزازفضایماورایجو. 124
- بخشسوم : نقدنظریاتتوسلبهزوردرقلمروفضا 127
- مبحثاول: بررسینظریاتمخالفین.. 127
- مبحثدوم: بررسینظریاتموافقین.. 129
- مبحثسوم: نتایجبهدستآمدهدرزمینهیتوسلبهزوردرقلمرویفضا 135
- نتیجهگیری.. 138
- منابعومآخذ. 140
مقدمه
1- بیان مسئله
کنجکاوی بشر برای دستیابی به دنیای ناشناخته اطراف خود باعث شد تا بتواند به فضا و فضای ماورای جو دسترسی پیدا کند. امروزه، بشر توانسته است به اقمار و سیارههای مختلف مسافرت بکند. هر کدام از این دنیای جدید دارای مزیتهای خاص خود برای بشر میباشد. بطور مسلم، مزیتهای فضا بر هیچکس پوشیده نیست. امروزه فضا به عنوان مجرایی برای ارتباطات جهانی، انتقال داده، فعالیتهای نظامی مورد استفاده قرار میگیرد. حتی رفاه اقتصادی و امروزی بسیاری از ملتها تا حد زیادی به فضا وابسته شده است. بنابراین خود این مقوله نیازمند تدوین یک نظام حقوقی میباشد. در این راستا کشورها و سازمانهای بین المللی (عمدتاً سازمان ملل متحد) در تشکیل و تدوین این نظام تلاشهای مهمی را انجام دادهاند به گونهای که امروزه میتوان از حقوق بین الملل فضا سخن به میان آورد. در این میان یکی از مسایلی که از ابتدا مطرح شده است بحث استفاده مسالمت آمیز از فضا و فضای ماورای جو بوده است بدون تردید هر چند، اهداف و انگیزههای علمی به طور مسلم بخش مهمی از بهره برداری از فضا میباشند. اما این اهداف و انگیزههای نظامی بودند که سبب توسعه فناوری لازم برای ایجاد دسترسی به فضا شدند. در حالی که سران کشورها از کاربرئهای مسالمت آمیز فضای ماورای جو حمایت کردهاند و دولتها هم از استقرار و هم از استفاده از تسلیحات فضایی اجتناب کردهاند.
اعضای جامعه بین المللی به ویژه قدرتهای فضایی، حضور فضایی بهتر در این زمینه را در فضا حفظ کردهاند. امروزه کاربران نظامی فضا محدود به قدرتهایی فضایی نمیشوند. پیشرفت در فناوری قابلیت دسترسی بیشتر به خذدمات پرتاب فضا را در دسترس بسیاری از کشورها قرار داده است. حتی کشورهایی که فاقد فناوری و منابع برای دسترسی به فضا بودند خودشان با اتکای بر فناوری فضایی، خرید از دیگران و … قادر به حمایت از فعالیتهای نظامی خود در این عرصه هستند. بحث در مورد اهداف مسالمت آمیز که در اوایل عصر فضا شروع شد و تا امروز ادامه دارد منصرف از فصد اولیه تدوین کنندگان معاهده فضا ماورای جو، مسبوق بر رویه کشورها بوده است.
یکی از اصول مهم حقوق بین الملل، که شکل قاعده آمره پیدا کرده است، قاعده ممنوعیت توسل به زور میباشد. بر اساس این قاعده کشورها از توسل به زور در روابط خود ممنوع هستند. یکی از خاستگاههای تجاری روابط میان کشورها، میتواند فضای ماورای جو باشد امروزه عمدتاً مساله تسلیحاتی کردن و استفاده از زور در فضا و فضای ماورای جو مطرح است بنابراین این سؤال قابل طرح است که آیا در فضای ماورای جو با توجه به تحولات اخیر در این عرصه این قاعده (ممنوعیت توسل به زور و تهدید) قابلیت اعمال دارد یا نه؟ آیا زور میتواند به طور قانونی در فضای ماورای جو استفاده شود؟
در این تحقیق بناست به بررسی چارچوب فعلی حقوقی ناظر بر فضای ماورای جو و این مساله که آیا این چارچوب از تسلیحاتی کردن فضا و ممنوعیت استفاده از زور در فضا حمایت میکند یا نه، خواهد پرداخت. به طور مسلم شناخت فضا و فضای ماورای جو در این راستا حائز اهمیت است. در این نوشتار رژیم حقوق بین المللی ناظر بر فضای ماورای جو و اصل اهداف مسالمت آمیز و همچنین اختیارات حقوقی توسل به زور به موجب حقوق بین الملل و این که چگونه در فضای ماورای جو اعمال میشود، نیز بررسی می شودو به طور مختصر به محدویت های کنترل تسلیحات در فضای ماورای جو پرداخته خواهد شد.
2- اهمیت|> و ضرورت انجام پژوهش
یکی از اصول مهم حقوق بین الملل که شکل قاعده امره پیدا کرده است، قاعده ممنوعیت توسل به زور میباشد. بر اساس این قاعده کشورها از توسل به زور در روابط خودشان ممنوع هستند یکی از خواستگاههای تجلی روابط میان کشورها میتواند فضای ماورای جو باشد در نتیجه این مسئله مهم مطرح میشود که آیا این قاعده در فضای ماورای جو نیز حاکم است یا خیر و در صورت قابلیت اجرایی آیا با استثناتی همراه هست. اهمیت این موضوع از این جهت است که بررسی نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو در عرصه فضای ماورای جو نیز همانند عرصه زمین این قاعده آمره قابلیت اجرایی دارد و همچنین با استثنائاتی همچون دفاع مشروع و اقدامات دست جمعی شورای امنیت در چهار چوب نظام حقوقی حاکم بر این عرصه مواجه میباشد.
3- اهداف اساسی از انجام پژوهش:
الف- شناخت ماهیت قاعده ممنوعیت توسل به زور
ب- بررسی امکان اجرای قاعده ممنوعیت توسل به زور در فضای ماورای جو
4- اهداف فرعی از انجام پژوهش:
الف- شناخت اصول حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو
ب- تبیین شرایط قاعده ممنوعیت توسل به زور
5- سابقه پژوهشها و مطالعات انجام گرفته:
در مورد قلمرو فضا و همچنین در خصوص قاعده ممنوعیت توسل به زور به صورت منفک و تنها تحقیقاتی صورت گرفته است که تنها بخشهایی از موضوع را به طور مستقل مورد بررسی قرار دادهاند برخی از پژوهش که به ممنوعیت توسل به زور پرداخته شده نتایج علمی ارزشمندی بدست آمده است که نتایج حاصل از آنها به اختصار و به صورت جزئی بخشهایی از موضوع مورد نظر این تحقیق را پوشش میدهد ولی همچنان که از نتایج حاصله متبادر به ذهن میشود موضوع این نوشتار تا آنجا که نگارنده تحقیق کرده است به طور اخص مورد توجه و بررسی هیچ منبع مستقلی قرار نگرفته است
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.