پایان نامه بررسي تأثير ترکيب اجزای صورت گردش وجوه نقد بر پيش بينی درماندگی مالی شرکت های پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
فهرست محتوا
چکیده
با توجه به نقش پررنگ و با اهمیت اطلاعات مربوط به صورت گردش وجوه نقد، این تحقیق سعی دارد با استفاده از ترکیب اجزای صورت گردش وجوه نقد بر اساس استانداردهای حسابداری ایران به پیش بینی درماندگی مالی شرکتها بپردازد و با آزمون کردن فرضیهها، پلی ارتباطی بین جریانات نقدی و پیش بینی درماندگی مالی شرکتها ایجاد کند.
تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ اجرایی، توصیفی میباشد و اطلاعات مورد نیاز تحقیق با استفاده از روش کتابخانهای جمع آوری گردیده است. همچنین، از معیار درماندگی مالی بر اساس ماده 141 قانون تجارت به منظور تفکیک شرکتها استفاده شده است. در تحقیق حاضر، پیش بینی درماندگی مالی از طریق در نظر گرفتن هشداری انجام میپذیرد که علامت مثبت یا منفی اجزای پنج قسمتی صورت گردش وجوه نقد درباره وضعیت مالی آتی شرکتها میدهد. بدین منظور از رگرسیون لجستیک باینری برای 30 شرکت درمانده و 30 شرکت غیر درمانده با دادههای زمانی 1381 لغایت 1391 استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان دهنده مفید بودن برخی از ترکیبات اجزای صورت گردش وجوه نقد، به ویژه ترکیب 1 و 11 قبل از سال درماندگی و ترکیب 6 دوسال قبل از درماندگی در ارزیابی عملکرد شرکت و پیش بینی درماندگی مالی است.
واژههای کلیدی:
درماندگی مالی، جریان وجه نقد، نسبتهای مالی، تداوم فعالیت.
فهرست مطالب
- فصل اول: کلیات تحقیق.. 1
- 1-1- مقدمه. 2
- 1-2- تشریح و بیان مسأله. 3
- 1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………….3
- 1-4- اهداف اساسی انجام پژوهش…. 4
- 1-4-1- هدف اصلی پژوهش…. 4
- 1-4-2- اهداف فرعی پژوهش…. 4
- 1-5- سؤالات تحقیق.. 6
- 1-5-1- سؤال اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..6
- 1-5-2- سؤالات فرعی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………6
- 1-6- فرضیه های تحقیق.. 8
- 1-6-1- فرضیه اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….. 8
- 1-6-2- فرضیههای فرعی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………. 8
- 1-7- قلمرو تحقیق.. 9
- 1-8- تعریف عملیاتی مفاهیم و واژه های کلیدی تحقیق.. 9
- 1-9- ساختار تحقیق.. 10
- فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 11
- 2-1- مقدمه. 12
- بخش اول: مبانی نظری تحقیق.. 13
- 2-2- عوامل مؤثر در اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری.. 14
- 2-2-1- عوامل بیرونی.. 14
- 2-2-1-1- عوامل اقتصادی.. 15
- 2-2-1-2- عوامل سیاسی و نظامی.. 15
- 2-2-1-3- عوامل فرهنگی و رفتاری.. 15
- 2-2-2- عوامل درونی.. 16
- 2-2-2-1- مدیریت… 16
- 2-2-2-2- عایدی هر سهم و سیاستهای تقسیم سود. 17
- 2-2-2-3- روند قیمت سهام در گذشته. 17
- 2-2-2-4- نسبت قیمت به درآمد. 17
- 2-2-2-5- تقاضا برای محصول شرکت… 18
- 2-2-2-6- نرخ هزینه سرمایه. 18
- 2-2-2-7- افزایش سرمایه. 18
- 2-2-2-8- جریان نقدینگی شرکت… 19
- 2-2-2-9- طرحهای توسعه. 19
- 2-2-2-10- امتیازات ویژه 19
- 2-3- نسبتهای مالی……………………………………………………………………………………………………………………………………………20
- 2-3-1- نسبتهای سوددهی……………………………………………………………………………………………………………………20
- 2-3-2- نسبتهای نقدینگی……………………………………………………………………………………………………………………21
- 2-3-3- نسبتهای اهرمی……………………………………………………………………………………………………………………….21
- 2-3-4- نسبتهای عملکرد…………………………………………………………………………………………………………………….21
- 2-4- نارساییها و محدودیتهای نسبتهای مالی.. 22
- 2-5- کاربرد نسبتهای مالی.. 23
- 2-5-1- تجزیه و تحلیل مقایسه ای.. 23
- 2-5-2- تجزیه و تحلیل سنواتی.. 23
- 2-5-3- کاربرد نسبتهای مالی جهت ارزیابی عملکرد. 24
- 2-5-4- کاربرد نسبتهای مالی در تجزیه و تحلیل اعتبارات… 24
- 2-5-5- کاربرد نسبتهای مالی در تجزیه و تحلیل اوراق بهادار. 24
- 2-5-6- قدرت آینده نگری نسبتهای مالی.. 25
- 2-5-7- نقاط ضعف و قوت نسبتهای مالی.. 25
- 2-6- تداوم فعالیت… 26
- 2-6-1- قوانین و استانداردهای حاکم بر تداوم فعالیت… 27
- 2-6-2- ارزیابی تداوم فعالیت با استفاده از گزارش حسابرسان. 28
- 2-6-3- برقرار نبودن فرض تداوم فعالیت… 29
- 2-7- ارزیابی تداوم فعالیت با کمک نسبتهای مالی.. 30
- 2-8- جریان نقدی و چارچوب نظری………………………………………………………………………………………………………………………31
- 2-9- ماهیت صورت گردش وجوه نقد…………………………………………………………………………………………………………………….33
- 2-10- شناسایی ورشکستگی شرکتها بر اساس ماده 141 قانون تجارت……………………………………………………………………….33
- 2-11- تکنیکهای پیش بینی ورشکستگی.. 34
- 2-11-1- تکنیکهای آماری.. 34
- 2-11-1-1- تحلیل تشخیصی چندگانه. 35
- 2-11-1-2- مدلهای لاجیت و پروبیت (مدلهای احتمال شرطی) 35
- 2-11-2- تکنیکهای هوش مصنوعی.. 36
- 2-11-2-1- شبکه های عصبی مصنوعی.. 36
- 2-11-2-2- الگوریتم ژنتیک…. 37
- 2-11-3- مدلهای نظری.. 37
- 2-12- جریان نقدی و درماندگی مالی……………………………………………………………………………………………………….37
- بخش دوم: پیشینه تحقیق.. 38
- 2-13- تحقیقات خارجی.. 39
- 2-13-1- قبل از به وجود آمدن مدل پیش بینی ورشکستگی.. 39
- 2-13-2- بیور. 39
- 2-13-3- آلتمن.. 40
- 2-13-4- اسپرینگیت… 42
- 2-13-5- لارگی و استیکنی.. 43
- 2-13-6- زاوگین.. 43
- 2-13-7- زمیجوسکی.. 44
- 2-13-8- کیزی و بارتزاک…. 44
- 2-13-9- وارد. 44
- 2-13-10- جانتادج.. 45
- 2-13-11- گیولی و همکاران. 45
- 2-13-12- لی و چانگ…. 45
- 2-13-13- لین و همکاران. 45
- 2-14- تحقیقات داخلی.. 46
- 2-14-1- رسول زاده 46
- 2-14-2- نظری.. 46
- 2-14-3- سلیمانی امیری.. 46
- 2-14-4- شاکری.. 47
- 2-14-5- فلاح پور. 47
- 2-14- 6- مهرانی و همکاران. 47
- 2-14-7- بهرامفر و ساعی.. 48
- 2-14-8- نیکومرام و پورزمانی.. 48
- 2-14-9- مجتهدزاده و اسمعیلی.. 48
- 2-14-10- پورزمانی و همکاران. 49
- 2-14-11- خدامی پور و پوراحمد…………………………………………………………………………………………………………….49
- 2-14-12- نبوی و همکاران…………………………………………………………………………………………………………………….49
- 2-14-13- رستمی و همکاران………………………………………………………………………………………………………………….50
- 2-14-14- مرادزاده فرد و صیادی……………………………………………………………………………………………………………..50
- 2-14-15- منصورفر و همکاران……………………………………………………………………………………………………………….50
- فصل سوم : روش شناسی تحقیق.. 55
- 3-1- مقدمه. 56
- 3-2- روش تحقیق.. 56
- 3-3- جامعه آماری، نمونه مورد مطالعه و روش نمونه گیری.. 57
- 3-4- قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی تحقیق.. 60
- 3-5- منابع اطلاعاتی و روش گردآوری اطلاعات… 60
- 3-6- فرضیه های تحقیق.. 61
- 3-6-1- فرضیه اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….61
- 3-6-2- فرضیههای فرعی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………61
- 3-7- متغیرهای تحقیق.. 62
- 3-7-1- متغیرهای مستقل.. 62
- 3-7-2- متغیر وابسته. 62
- 3-7-3- متغیرهای کنترل…………………………………………………………………………………………………………………………63
- 3-8- مدل تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………63
- 3-9- تعریف عملیاتی متغیرها…………………………………………………………………………………………………………………………………63
- 3-10- روش تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات…………………………………………………………………… 65
- 3-10-1- مدل رگرسیونی لجستیک…………………………………………………………………………………………………………..66
- 3-10-2- حجم نمونه در رگرسیون لجستیک………………………………………………………………………………………………66
- 3-10-3- انواع رگرسیون لجستیک……………………………………………………………………………………………………………67
- 3-10-3-1- رگرسیون لجستیک اسمی دووجهی…………………………………………………………………………………………67
- 3-10-3-2- رگرسیون لجستیک اسمی چندوجهی……………………………………………………………………………………….67
- فصل چهارم : تجزیه و تحلیل دادهها 68
- 4-1- مقدمه. 69
- 4-2- آمار توصیفی.. 69
- 4-3- آزمون هم خطی.. 71
- 4-4- نتایج آزمون فرضیه ها در سال درماندگی.. 72
- 4-5- نتایج آزمون فرضیهها در سال قبل از درماندگی.. 79
- 4-6- نتایج آزمون فرضیه ها دو سال قبل از درماندگی.. 85
- فصل پنجم : خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادهای تحقیق.. 95
- 5-1- مقدمه. 96
- 5-2- خلاصه موضوع تحقیق.. 96
- 5-3- خلاصه یافته های تحقیق و توصیف آن……………………………………………………………………………………………………………. 98
- 5-3-1- خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها دو سال قبل از درماندگی.. 98
- 5-3-2- خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها در سال قبل از درماندگی.. 99
- 5-3-3- خلاصه نتایج آزمون فرضیهها در سال درماندگی……………………………………………………………………………100
- 5-3-4- نتیجه کلی از آزمون فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………..100
- 5-4- محدودیتهای تحقیق.. 101
- 5-5- پیشنهاد های تحقیق.. 101
- 5-5-1- پیشنهادهای مبتنی بر نتایج تحقیق.. 102
- 5-5-2- پیشنهادها برای تحقیقات آتی.. 103
- منابع و مآخذ. 104
- منابع فارسی.. 105
- منابع لاتین.. 108
- پیوست ها…………………………………………………………………………………………….110
1-1- مقدمه
قدرت نقد شوندگی شرکتها یکی از مواردی است که همواره مورد توجه واحدهای انتفاعی و سرمایه گذاران قرار میگیرد. به همین علت شاید وجه نقد مهمترین عنصر ترازنامه باشد. از آن جایی که وجه نقد به عنوان وسیله مبادله در اقتصاد، به کار میرود بنابراین کمابیش به طور مستقیم یا غیر مستقیم در تمام مبادلات تجاری نقش دارد. حتی زمانی که وجه نقد به طور مستقیم در تمام مبادلات نقشی نداشته باشند به عنوان مبنایی برای اندازه گیری و حسابداری سایر اقلام نقش دارد. اهمیت دیگر وجه نقد این است که اشخاص، مؤسسات و حتی دولتها باید همواره حداقل مشخصی، از نقدینگی را داشته باشند تا برای تداوم فعالیت خود با مشکل رو به رو نشوند. جریان ورود و خروج وجه نقد در هر واحد انتفاعی بازتاب تصمیم گیریهای مدیریت در مورد برنامههای کوتاه مدت و بلند مدت عملیاتی و طرحهای سرمایه گذاری و تأمین مالی است. بنابراین اطلاعات مربوط به جریان ورود و خروج وجه نقد در یک واحد انتفاعی، شالوده بسیاری از تصمیم گیریها و مبنای بسیاری از قضاوتهای سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و برخی دیگر از گروههای استفاده کننده از اطلاعات مالی را تشکیل میدهد. سرمایه گذاران و اعتباردهندگان برای برآورد گردش آتی وجوه نقد در یک واحد انتفاعی مشخصاً به تأثیر عملیات عادی و فعالیتهای تأمین مالی و سرمایه گذاری بر گردش وجوه نقد اهمیت میدهند.
در سطح کشور و از جمله در میان شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، شرکتهایی دیده میشوند که بر اساس تعاریفی که در این پژوهش از درماندگی مالی شده است، درمانده مالی هستند. این امر را میتوان با مشاهده صورتهای مالی آنها و گزارشهای حسابرسان و بازرسان قانونی متوجه شد. به عنوان مثال برخی از این شرکتها در بازپرداخت بدهیهای خود با مشکل مواجه هستند، بازدهی لازم برای پوشش هزینهها را ندارند و نیز مشمول ماده 141 قانون تجارت هستند. در واقع همه این مسائل حکایت از درگیر شدن این شرکتها با درماندگی مالی است که این امر ممکن است در نهایت باعث ورشکستگی و انحلال آنها شود. بدین ترتیب در این نوع شرکتها، منابعی که میتوانست در فرصتهای سودده و ارزش آفرین سرمایه گذاری شود، به هدر رفته و با یک دید کلان، تأثیر منفی بر روی برخی از شاخصهای کلان اقتصادی خواهد گذاشت و این در حالی است که در کشور به شدت نیازمند تولید و ایجاد اشتغال هستیم. یکی از راههایی که میتوان با استفاده از آن به بهره گیری مناسب از فرصتهای سرمایه گذاری و همچنین جلوگیری از به هدر رفتن منابع کمک کرد، پیش بینی درماندگی مالی است. به این ترتیب که اولاً، با ارائه هشدارهای لازم میتوان شرکتها را نسبت به وقوع درماندگی مالی هوشیار کرد تا آنها با توجه به این هشدارها دست به اقدامهای مقتضی بزنند و دوم این که سرمایه گذاران فرصتهای مطلوب سرمایه گذاری را از فرصتهای نامطلوب تشخیص دهند و منابعشان را در فرصتهای مناسب سرمایه گذاری کنند. پیش بینی درماندگی مالی شرکتها، مدتها است که به عنوان یکی از مباحث مهم در حوزه مالی مطرح است. از آن جایی که در این مدلها، متغیر ملاک (وابسته) از نوع قطعی[1] (درمانده مالی یا سالم) هستند، با مسأله ای از نوع دسته بندی رو به رو هستیم. بنابراین، واضح است در چنین مطالعاتی از مدلهای آماری مانند تحلیل ممیز چند گانه، تحلیل لاجیت و تحلیل پروبیت استفاده میشود (فلاح پور، 1383).
1-2- تشریح و بیان مسأله
وجه نقد از منابع مهم و حیاتی هر واحد اقتصادی است و ایجاد توازن بین وجوه نقد موجود و نیازهای نقدی یکی از مهمترین عوامل سیاست اقتصادی و تداوم فعالیت آنهاست. از طرفی تداوم فعالیت و ورشکستگی دو روی یک سکهاند. لذا توانایی پیش بینی درماندگی مالی شرکتها با استفاده از جریانات نقدی میتواند کمک بسیاری به سرمایه گذاران در امر تصمیم گیری کند. چرا که وضعیت نقدینگی شرکت به عنوان معیاری اثرگذار بر تصمیم گیری، نزد سرمایه گذاران تلقی میشود. شرکتی که نتواند وجه نقد کافی برای نیازهای مداوم خود را تولید کند، با درماندگی مالی و البته خطر ورشکستگی رو به رو خواهد شد. پیش بینی درماندگی مالی با ارائه هشدارهای لازم میتواند شرکتها را نسبت به وقوع درماندگی مالی و ورشکستگی هوشیار نماید تا آنها با توجه به این هشدارها، به اقدامهای مناسب دست بزنند. بیور [2](۱۹۶۸؛ ۱۹۶۶) در نتیجه تحقیقات خود بیان میکند که جریانات نقد عملیاتی نسبت به سایر اطلاعات مالی توانایی بیشتری در پیش بینی درماندگی مالی دارند. با توجه به مطالب گفته شده، این پژوهش به دنبال شناسایی و تبیین نحوه به کارگیری اجزای جریان نقدی بر درماندگی مالی شرکتها با استفاده از اطلاعات موجود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و مسأله اصلی این است که آیا ترکیبات اجزای صورت گردش وجوه نقد پنج قسمتی ایران بر پیش بینی درماندگی مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر دارد؟
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.