پایان نامه بررسي جغرافيايي پديده مواد مخدر در كلان شهر
فهرست:
چکیده………………………………………………………………………………………………………………
مقدمه………………………………………………………………………………………………………. 2
بیان مسئله……………………………………………………………………………. 3
سوالات تحقيق…………………………………………………………………………………………. 5
فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………… 6
اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………. 6
اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………. 7
روش تحقیق…………………………………………………………………………………………. 8
ساختار تحقیق………………………………………………………………………………………… 7
روش گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………….. 8
فصل دوم- پیشینه تحقیق
رابطه جغرافیا با محیط…………………………………………………………………………….. 10
بخش اول-چارچوب نظری …………………………………………………………………………. 11
نظریه های فشارهای ساختاری …………………………………………………………………….. 11
نظریه انتقال فرهنگی…………………………………………………………………………………….14
نظریه شخصیت پسیکوپات و سوسیویات……………………………………………………………. 14
تئوری دورکیم……………………………………………………………………………………………. 15
مكتب محيط اجتماعي و فرهنگي………………………………………………………………………….. 15
تئوري ادوين ساترلند………………………………………………………………………………………… 15
نظريه مرتن……………………………………………………………………………………………….. 16
نظریه آنومی و مصرف مواد مخدر………………………………………………………………………… 16
مدل سازگاری………………………………………………………………………………………. 20
کنش متقابل نمادین یا نظریه برچست زنی……………………………………………………………. 21
رویکرد خرده فرهنگها و مصرف مواد مخدر…………………………………………………………26
تاریخچه حاشیه نشینی…………………………………………………………………………………….28
مفهوم حاشیه نشینی………………………………………………………………………………………… 29
علل عمده پيدايش حاشيه نشيني…………………………………………………………………………… 30
اوصاف عمومي مناطق حاشيه نشيني …………………………………………………………… 31
چگونگي فرم گرفتن زندگي در حاشيه شهر…………………………………………………………… 32
تأثير حاشيهنشينها براي تهديد امنيت اجتماعي……………………………………………………… 33
جهات تاثير گذار محيط زندگي بر ارتكاب جرايم……………………………………………………. 34
راهكارهاي مناسب براي جلوگيري از گسترش حاشيه نشيني………………………………………… 35
بخش دوم- مواد مخدر……………………………………………………………………………………….38
تعریف مواد مخدر…………………………………………………………………………………….. 38
تاریخچه مواد مخدر در ایران…………………………………………………………………………… 39
انواع مواد مخدر……………………………………………………………………………… 44
طریقه های مصرف مواد مخدر……………………………………………………………………….. 46
داروهای مخدر و شبه مخدر………………………………………………………………………. 47
علائم مصرف مخدرها…………………………………………………………………………………… 48
شیشه یا کریستال…………………………………………………………………………………………….. 49
نوجوانان و جوانان و و یژگیهای آنان……………………………………………………………… 54
شخصیت و رابطه آن با اعتیاد …………………………………………………………………….. 54
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور………………………………………………………………….. 55
تحقیقات انجام شده در ایران…………………………………………………………………………… 56
فصل سوم – تاریخچه و نقشه مناطق تهران
تاریخچه شهر تهران……………………………………………………………………………………58
وضعیت جغرافیایی شهر تهران…………………………………………………………………………. 59
تبدیل تهران به یک کلان شهر بزرگ………………………………………………………… 61
جمعیت تهران……………………………………………………………………………………… 65
تهران پس از انقلاب …………………………………………………………………………………… 66
رشد سریع تهران………………………………………………………………………………………… 68
پیدایش جرم درتهران…………………………………………………………………………………. 71
جمعیت تهران………………………………………………………………….. 73
میزان مصرف مواد مخدر……………………………………………………………………………… 74
قیمت مواد مخدر……………………………………………………………………………………. 74
منطقه خاک سفید………………………………………………………………………………………. 77
منطقه فرحزاد …………………………………………………………………………………….79
منطقه شهرک غرب……………………………………………………………………………………… 81
منطقه 5………………………………………………………………………………………………..83
منطقه 7 ………………………………………………………………………………………………85
منطقه 8 …………………………………………………………………………………………..87
منطقه 9…………………………………………………………………………………..89.
منطقه 10 ……………………………………………………………………………………91
منطقه 11 ………………………………………………………………………………………93
منطقه 12…………………………………………………………………………………………. …… …95
منطقه13 …………………………………………………………………………………. 97
منطقه 15…………………………………………………………………………99
منطقه17…………………………………………………………………………………………..101
منطقه 20……………………………………………………………………………………….103
منطقه 21 ……………………………………………………………………………………………..105
فصل چهارم- تحلیل داده ها
مقدمه……………………………………………………………………………………………106
فصل پنجم – نتیجه گیری
نتیجه گیری یافته ها …………………………………………………………………………… 117
محدودیت ها…………………………………………………………………………………………….. 121
پیشنهادات………………………………………………………………………………………………… 122
منابع……………………………………………………………………………………………… 124
فهرست جداول و نمودار
جدول4- 1-تعداد توزیع کنندگان مواد مخدر در شهر تهران…………………………………….. 107
جدول 4-2: درصد فراوانی سن توزیع کنندگان موادمخدر درشهر تهران………………………109
جدول 4- 3: میزان مصرف مواد در سنین مختلف………………………………………110
جدول 4- 3: مصرف شیشه در تهران ……………………………………………………..112
جدول 4-4 : قیمت مواد مصرفی در تهران………………………………………………………….114
نمودار4-1: سن توزیع کنندگان……………………………………………………………………….. 108
نمودار 4-2: میزان مصرف مواد………………………………………………………………..111
نمودار 4-3: درصد مصرف کنندگان شیشه………………………………………………………… 115
چکیده
یکی از مسائلی که امنیت جامعه را با خطر مواجه می کند، بروز جرایم مختلف از جمله مواد مخدر است. این معضل پس از شیوع و رواج یافتن در یک کشور در داخل شهرها نیز رسوخ نموده و امنیت شهری و جامعه را تهدید می کند. پژوهش حاضر به منظور و با هدف«بررسی جغرافیایی پدیده مواد مخدر در کلان شهر تهران» به روش توصیفی- تحلیلی، به شناسایی نقاط و محلات مهم بروز جرم در مورد پدیده مواد مخدر، انجام شده است. در این راستا سه فرضیه مطرح شده است، مبنی بر این که :1- مناطق حاشیه ای شهر تهران از مهمترین کانون های توزیع و مصرف مواد مخدر به شمار می روند.2-موقعیت مکانی برخی مناطق شهر تهران در بروز جرائم ناشی از مواد مخدر تأثير گذارند.3-نيروي انتظامي، در رابطه با برقراري امنيت و مبارزه با مواد مخدر، کنترل هماهنگ دارد. برای بدست آوردن اطلاعات و آمار مربوط به پدیده مواد مخدر از آمار حاصله از اطلاعات پلیس مبارزه با مواد مخدر در شهر تهران و دیدن فضاها و معتادانی که به طور محسوس در جامعه وجود دارد، استفاده شده است. و به دلیل گستردگی این پدیده در سطح شهر، نقاط مهم جرم خیز مواد مخدر، گزینش شده و مورد بررسی واقع شده است. مناطق مورد نظر در پژوهش بدین شرح می باشند: منطقه 4(محله خاک سفید)، منطقه 5 به طور کلی و منطقه شهرک غرب، مناطق 7 ، 8، 9 ، 10 ، 11 ، 12 ، 13 ،15 ، 17 ، 20، و 21. نتایج بدست آمده سه فرضیه تحقیق را تأیید می نماید و چنین حاصل شده است: بافت های فرسوده و قدیمی، حاشیه نشینی شهری و حاشیه نشینی در محدوده شهر، بافت های جدید و جدید الاحداث، مهاجرت های بی رویه، در بروز پدیده مواد مخدر تأثیر دارد و محیط جغرافیایی با جرم(مواد مخدر) رابطه دارد. همچنین عملکرد شدید نیروی پلیس، با کنترل پدیده مواد مخدر هماهنگی داشته، ولیکن به دلیل افزایش روزافزون معتادان و گرایش به این پدیده، هنوز آمار زیادی معتاد و توزیع کننده در شهر تهران وجود دارد.
فصل اول
کلیات پژوهش |
مقدمه
یکی از مسائلی که امنیت جامعه را با خطر مواجه می کند، بروز جرایم مختلف از جمله مواد مخدر است. مواد مخدر تأثیر عمیقی بر تمامی افراد و جوامع سراسر جهان دارد. در بعد فردی، مواد مخدر سلامت، زندگی و امنیت افراد را با خطر روبرو کرده است. در بعد ملی، رابطه مواد مخدر با جرایم باعث بروز مناقشات، معضلات اجتماعی، تضعیف دولتها و عقب ماندگی کشورها شده است. کشورهای فقیر به شدت در برابر مواد مخدر آسیب پذیر بوده و نیازمند کمک هستند، زیرا آنها فاقد منابع کافی برای مقابله با چرخه جرم و جنایت می باشند. با ورود به دومین قرن کنترل جهانی مواد مخدر، دولتها و ملتها همچنان با گسترش و پیچیدگی معضلات ناشی از سوء مصرف و قاچاق این پدیده مواجه اند. بدون تردید نیمه دوم قرن بیستم شاهد همه گیری مصرف مواد مخدر بوده است. اگر چه آمار موجود به گونه ای نیست که بتوان این وضعیت را دقیقا«همه گیری» نامید، اما پر واضح است که مصرف مواد مخدر غیر قانونی از نیمه دوم قرن بیستم افزایش یافته است. امروزه معضل تولید و قاچاق مواد مخدر و اعتیاد از پدیده های شوم کشورها محسوب شده و تواناییهای اقتصادی، ظرفیتهای امنیتی و انتظامی بسیاری را به خود معطوف داشته و جنبه های فراملی به خود گرفته است. این معضل پس از شیوع و رواج یافتن در یک کشور در داخل شهرها نیز رسوخ نموده و امنیت شهری و جامعه را تهدید می نماید. اما آنچه مسلم است علاوه بر جهانی شدن پدیده مواد مخدر ، گسترش آن در داخل شهرها به عوامل و متغیرهای زیادی بستگی دارد، از آن جمله: فرهنگ و بینش مردم شهر، وضعیت اقتصادی، جغرافیا و مکان محلات ، بیکاری افراد و بسیاری عوامل دیگر. در این مورد ویژگی های مکانی می تواند عامل مهم و تأثیرگذار بر روند تولید، توزیع و مصرف این مواد باشد. با توجه به اینکه جغرافیا با فعالیتهای انسانی سر و کار دارد، بنابراین بررسی جغرافیایی پدیده مواد مخدر در کلان شهر تهران می تواند تا حدودی به علل و عوامل گسترش این پدیده کمک کرده و از دیدگاه علمی به ارائه راهکارهای مناسب مقابله با این معضل اجتماعی بپردازد.
با توجه به گسترش پدیده مواد مخدر در شهر تهران و رابطه این پدیده با جغرافیای محیطی شهر در این پایان نامه سعی برآن شده است تا به بررسی پدیده مواد مخدر در کلان شهر تهران پرداخته شود و در این راستا بررسی امنیت جامعه با توجه به عملکرد نیروی انتظامی از مهمترین اهداف تحقیق حاضر خواهد بود.
بیان مسئله
بدون شک رابطه ای منطقی بین پدیده مواد مخدر با شرایط و ویژگی های جغرافیایی شهرها وجود دارد. از آنجاییکه وظیفه دانش جغرافیا درک رابطه میان پدیده های اجتماعی با عوامل طبیعی است، بنابراین پدیده مواد مخدر را می توان به عنوان یک موضوع جغرافیایی مورد بررسی و مطالعه ی علمی قرار داد.در دنياي امروز از جنبه سياسي و امنيتي به جغرافيا نگريسته شده و كشورها سعي دارند از مقوله جغرافيا در راستاي ارتقاي امنيت عمومی، مقابله با انحرافات اجتماعی و توسعه ملی نهايت استفاده را ببرند. جغرافيا به دو حوزه مهم و اساسی یعنی مطالعه محيط و مكان پرداخته و به جغرافياي انساني و طبيعي تقسيم ميشود. با توجه به بروز جرمهاي بسيار از جمله مواد مخدر در سطح شهر تهران و گسترده بودن محيط جغرافيايي تهران، پديده مواد مخدر شكل گسترده و وسيعي به خود گرفته كه نيازمند اتخاذ سياستهاي امنيتي حساستري ميباشد كه مبارزه با آن توجه بيشتر نيروي انتظامي را در راستاي برقراري امنيت شهر تهران به خود جلب ميكند و محيط جامعه نيازمند برقراري امنيت درسطح شهر تهران ميباشد.
رشد سریع شهر نشینی در کشورهای در حال توسعه، موجب مشکلات اجتماعی حادی شده است. تهران که در ابتدا شهری کوچک با چند دروازه و محله مشخص و محدود بود، امروزه به یکی از کلان شهرهای جهان تبدیل شده که با افزایش مهاجرتهای بی رویه روزافزون، در آینده ایی نه چندان دور با انفجار جمعیتی مواجه خواهد شد. هر چند که اکنون نیز این پدیده تا حدی به وقوع پیوسته و فشار ناشی از افزایش جمعیت، گرانی و مسکن، بسیاری را به محلات و شهرکهای اطراف کشانده است. حاشیه نشینی از جمله عواملی است که به دلیل فقر اقتصادی و عدم دسترسی مهاجران به مشاغل اقتصاد شهری، تأثیر بر بوجود آمدن مشاغل کاذب، بروز جرم و خلاف گشته است و بسیاری از این محلات یا مخفیگاه انواع فعالیتهای غیرقانونی است یا منشاء بروز معضلاتی از جمله و مهمتر مواد مخدر می باشد. مواد مخدر در مقایسه با سایر جرایم می تواند عامل فریبنده ایی برای بدست آوردن درآمد بیشتر بوده و افراد زیادی را تحت شمول قرار دهد. اما آنچه مسلم است، در محلات حاشیه نشین این پدیده علاوه بر علنی بودن بین افراد در سطح کوچکی انجام می شود، چرا که این محلات همواره مورد توجه و بازرسی مأموران ناجا می باشد. باندهای بزرگ و مخوف این عامل همواره در سطح شهر پخش بوده و با رعایت ظاهری بس گمراه کننده و حتی آبرومند به فعالیت خود ادامه می دهند. پس به طور یقین نمی توان گفت که حاشیه نشینی کانون پدیده مواد مخدر است، حاشیه نشینان آلوده این معضل هستند. نه آلوده کننده. با توجه به این مهم این تحقیق درصدد بررسی پدیده مواد مخدر در سطح شهر تهران می باشد و به دنبال پاسخ یافتن به این سؤال اساسی است که آیا معضل مواد مخدر در تمامی شهر تهران شیوع و گسترش دارد؟ چه نوع موادی در محلات مختلف استعمال و رد و بدل می گردد و جغرافیای محیطی آن محل چه رابطه ایی با این پدیده دارد؟ و عملکرد نیروی انتظامی برای برچیدن این معضل چگونه بوده است؟
پرسش های تحقيق:
- آیا مناطق حاشیه ای شهر تهران از مهمترین کانون های توزیع و مصرف مواد مخدر به شمار می روند؟
- آیا موقعیت مکانی برخی مناطق شهر تهران در بروز جرائم ناشی از مواد مخدر تأثير می گذارند؟
- آیا نيروي انتظامي، در رابطه با برقراري امنيت و مبارزه با مواد مخدر، کنترل هماهنگ دارد؟
فرضيه های تحقيق:
- مناطق حاشیه ای شهر تهران از مهمترین کانون های توزیع و مصرف مواد مخدر به شمار می روند.
- موقعیت مکانی برخی مناطق شهر تهران در بروز جرائم ناشی از مواد مخدر تأثير گذارند.
- نيروي انتظامي، در رابطه با برقراري امنيت و مبارزه با مواد مخدر، کنترل هماهنگ دارد.
اهميت و ضرورت تحقيق:
امنیت اجتماعی اصطلاحی است مشعر بر فقدان تهدید به هنجارها و ارزشهای اجتماعی. وضعیتی است که در آن ارزشهایی که از دید تصمیم سازان برای بقا و بهتر زیستن جامعه حیاتی است، مورد حمایت و تقویت قرار می گیرند. مفهوم امنیت مصادیق خود را از گفتمانهای گوناگون می جوید، از این رو پیوسته مشمول عدم ثبات و سیالیت شکلی و ماهوی است. از چنین منظری است که گفتمان های امنیتی هر جامعه، از درون داده های تحمیل شده از محیط داخلی و خارجی سیستم تأثیر می پذیرد. با بروز متغیرهای نو، امنیت نیاز به باز تعریف دارد. محیط امنیتی، چارچوبی فضایی و مفهومی است که هر کشور بر اساس ارزشهای حیاتی و منافع ملی خود تصور می کند. این چارچوب در زمانهای مختلف تابع متغیرهایی چون ساختار نظام بین الملل، تحولات فن آوری، نظام ارزشی، قدرت ملی، نگرش هیئت حاکمه به تهدیدات امنیتی، نحوه پراکنش استقرارگاههای انسانی، زیرساختهای اقتصادی، ارتباطی و مناسبات درون ملی و فراملی است. یکی از تهدیدات امنیتی افزایش جمعیت و بوجود آمدن تقاضای انسانی برای ادامه بقا می باشد که انسان ها را با مشکلات مواجه کرده و در این راستا زمینه بروز جرم فراهم می گردد.با توجه به گسترش روزافزون شهرنشيني، گسترش محيطهاي جغرافياي انساني، نا امني و بروزپدیده مواد مخدر در برخي از مناطق خاص(مانند مناطق حاشيه نشين شهر) و سطح شهر تهران، شدت گرفته و لزوم مبارزه با آن تاكيد مي گردد
يكي از نهادهاي مهم برقراري وحفظ امنيت در كشور نيروي انتظامي است.به تعبيري روشنتر، نيروي انتظامي پيشاهنگ نهادهاي تامين امنيت در كشور محسوب مي شود. به طور كلي مي توان امنيت ملي را شرايط و فضايي (ملي و فراملي)دانست كه يك ملت طي آن قادر است اهداف و ارزشهاي حياتي مورد نظر خود رادر سطح ملي و بين المللي گسترش دهدو يا حداقل انها را در برابر تهديدات بالقوه و بالفعل عوامل داخلي و خارجي حفظ نمايد.(ربیعی، 1383: 11).
ازاين رو مباحثي مانند خرابكاري، تروريسم، شورش، مواد مخدر، مبارزه با قاچاق و برخي از مسائل مرزي مرتبط با امنيت داخلي در حيطه وظايف نيروي انتظامي است و درحوزه امنيت داخلي طرح مي شود. برخي از نويسند گان با عطف به اين وجه از امنيت ملي يعني امنيت داخلي و در پيوند با وظايف و كاركردهاي سازمان پليس از مفهوم امنيت انتظامي نام برده اند و آن را امنيتي دانسته اند كه از طريق انتظام بخشي امور جامعه به دست مي آيدو وجهي داخلي دارد. معمولاً در كشورهاي جهان اين نوع امنيت، توسط نيرويي تامين مي شود كه نام پليس بدان اطلاق مي شود.از اين رو وظايف پليس و نيروي انتظامي در كليت خود همواره مسئول و مدير انتظام بخشي به امور داخلي بوده و كمتر به مسائل خارج از مرزها توجه كرده است. (افتخاري 1381: 50).
اهداف تحقيق:
هدف اصلي، بررسی جغرافیای پدیده مواد مخدر در کلان شهر تهران، می باشد.
اهداف فرعي، شناسايي منطقه جغرافیایی و شناسايي عوامل توزیع مواد مخدر در جهت مبارزه با علل و ريشه آنها در راستاي برقراري امنيت اجتماعي، از اهداف فرعي تحقيق ميباشد.
روش تحقیق:
روش تحقیق توصیفی-تحلیلی می باشد.
ساختار تحقیق:
از آنجایی که دیدگاه این تحقیق ، دیدگاه تحلیل فضایی است و به بررسی موقعیت مکانی، وسعت، تراکم، بافت و جهت و فاصله می پردازد، ساختار این تحقیق نیز براساس دیدگاه تحلیل فضایی به تحلیل مناطق شهر تهران می پردازد. لذا بدین ترتیب پایان نامه در 5 فصل تدوین گشته است.
فصل اول: کلیات (مقدمه، بیان مسئله، اهداف، فرضیه ها و روش و نوع تحقیق).فصل دوم: مفهوم شناسی و چهارچوب نظری تحقیق می باشد.فصل سوم: تاریخچه شهر تهران و حاشیه نشینی، فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق.فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات می باشد.
روش گردآوري آن:
اطلاعات مربوط از روش کتابخانه ای استفاده شده است، به صورت استفاده از کتابهای معتبر، منابع و آمارهای مستند و سایت های اینترنتی.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.