پایان نامه بررسی تاثیر مدیریت کیفیت در افزایش بهره وری کارکنان
چکیده
هدف از تاسيس هر موسسه، سازمان يا شركت تجاري، كسب سود و تداوم حيات آن مي باشد. براي نيل به اين هدف سازمانها سعي مي كنند تا با افزايش بهره وري عوامل توليد، هزينه هاي خود را كاهش داده و بر سود خود بيافزايند. يكي از مهمترين عوامل توليد در هر سازماني نيروي انساني آن مي باشد. بهره وري در ساده ترين شكل آن بعنوان نسبت ستانده ها به داده ها يا بازدهي در نظر گرفته مي شود. بهره وري نيروي كار از تقسيم ارزش افزوده بر متوسط تعداد شاغلين حاصل مي شود. اين شاخص نشان مي دهد كه به طور متوسط هر نفر نيروي انساني شاغل چه ميزان ارزش افزوده ايجاد كرده است.
مديريت عملكرد رويكردي است كه با دادن آموزشهاي لازم به نيروي كار و همچنين برقراري يك نظام منصفانه در ارزيابي عملكرد كاركنان و نيز برقراري نظامهاي حقوق و مزايا و پاداشهاي مبتني بر عملكرد، سعي در ايجاد همدلي بين كاركنان و سرپرستان دارد تا از اين طريق اهداف كاركنان را با اهداف سازمان همسو نموده و بر بهره وري نيروي انساني بيافزايد.
اين مقاله سعي در توضيح مفاهيم مديريت عملكرد و بهره وري و نيز رابطه بين اين دو مفهوم دارد و مي كوشد تا با ذكر اصول و فرايند اجراي آنها، يك چارچوب عملي براي اجراي مديريت عملكرد توام با افزايش بهره وري در سازمانها را ارائه نمايد.
هر سال واژههاي جديدي در عرصه کيفيت و بهرهوري متولد ميشوند واژههايي که برخي اشاره به بنيانهاي اين علم داشته و برخي صرفا پرطمطراق و دهان پرکن، جنبه تبليغاتي براي شرکتهاي مشاوره مديريت دارند. در اين بين اغلب مديران ايراني، غافل از تقدم/تاخر و چيستي اين سيستمهاي مديريتي، يکي را براي دستيابي به کيفيت و بهرهوري برتر بر ميگزينند تا شايد وصال مقصود حاصل شود! در اين تحقیق سعي خواهد شد اولين و مهمترين گام در اين مسير از نظر اساتيد مديريت معرفي گردد.
1-1مقدمه :
شناسايي و حذف همه فعاليتهاي فاقد ارزش افزوده و افزايش ارزش افزوده ساير فعاليتها از مرحله تهيه مواد اوليه تا توليد و نهايتا فروش، هدف غايي تمامي سيستمهاي ارتقاء کيفيت و بهرهوري شامل توليد بهنگام، توليد کاملا بي نقص، توليد ناب و… ميباشد ولي برخي از سازمانها ابزار اصلي براي دستيابي به اين هدف را گم کرده و سر از ناکجاآباد در ميآورند.
براي مثال در اجراي توليد بهنگام يکي از اهداف مهم، حذف همه موجوديهاي مواد اوليه، نيمه ساخته و محصول ميباشد. موجوديهايي که قسمت اعظم آن به خاطر ناکارآمدي زنجيره توليد نگهداري ميشوند. مثلا ذخيره اطمينان[1]مواد اوليه به خاطر احتمال تاخير در دريافت مواد اوليه در نظر گرفته شده است که مسلما اگر تامين کننده[2] از قابليت اطمينان بالايي برخوردار باشد به طوري که احتمال تاخيرش به صفر ميل کند نگهداري ذخيره اطمينان مواد اوليه، عقلايي و به صرفه نخواهد بود.
يا به خاطر احتمال خرابي ناگهاني هر يک از دستگاههاي خط توليد که منجر به توقف توليد خواهد شد اقدام به نگهداري موجودي نيمه ساخته از محصول هر يک از دستگاهها ميگردد. همين طور به خاطر ناکارآمدي واحد فروش در پيش بيني تقاضاي بازار، موجودي کالاي ساخته شده در انبار نگهداري ميشود.
در اجراي توليد بهنگام، گام به گام اقدام به حذف اين موجوديها ميگردد تا ناکارآمدي بخشهاي مختلف نمايان شود و واحدهاي مختلف به اصلاح عملکرد خويش بپردازند ولي اگر به معناي واقعي همه بخشهاي سازمان براي حذف اين ناکارآمديها و بهبود امور تلاش نکنند حذف موجوديها نه تنها هيچ سودي ندارد بلکه باعث بوجود آمدن مشکلاتي بس عظيمتر خواهد شد. براي مثال خرابي يک دستگاه در خط مونتاژ باعث توقف خط توليد، افزايش هزينههاي توليد، فشار بر کارکنان و دستگاهها، تاخير در تحويل محصول به مشتري و از دست رفتن اعتبار شرکت، کاهش سفارشات دريافتي و… خواهد شد و به اين ترتيب به معناي واقعي، سازمان خود را در ناکجاآباد گرفتاريهاي مضاعف توليد بهنگام خواهد ديد! با پيگيريهاي بعدي مشخص خواهد شد خرابي دستگاه به خاطر نگهداري-تعميرات نادرست دستگاه بوده البته نه به خاطر ضعف يا مسئوليت ناشناسي واحد نگهداري-تعميرات بلکه به دليل عدم تامين بموقع بودجه خريد قطعات يدکي که البته نه به خاطر ضعف واحد مالي بلکه به دليل تخصيص ديرهنگام بودجه واحدهاي مختلف که البته نه به خاطر ضعف مديريت مالي بلکه به دليل درگير بودن ايشان در مشکلات تجديد ساختار سازماني که البته نه به خاطر….. و اين رشته سر دراز دارد تا جايي که بعضا چرخش نامناسب کواکب (!) هم به يکي از دلايل بروز مشکل بدل ميشود.
واقعيت اين است که به واسطه ماهيت سيستمي سازمان و تعامل اجزا با يکديگر، نه تنها براي دستيابي به اهداف توليد بهنگام بلکه براي دستيابي به هر هدفي در زمينه بهبود کيفيت و بهرهوري مثل نزديک شدن به دوباره کاري و ضايعات صفر، زمان آمادهسازي صفر، حمل و نقل و زمان تدارک صفر[3]، خواست و مشارکت همه اجزاي سازمان امري ضروري است.
توسعه جوامع و ورود به عصر جديد، عصر اطلاعات و ارتباطات نتيجه رشد و ارتقاء بهره وري است كه نمونه بارز آن استفاده بيشتر از اتوماسيون و كاربرد رايانه، در سازمانها در كنار سيستمهاي نوين مديريتي مي باشد. نوآوري در زمينه تكنولوژي منبع مهم افزايش بهره وري است، افزايش توليد كالا و خدمات و بهبود كيفيت از طريق بكارگيري اتوماسيون و تكنولوژي اطلاعات قابل دستيابي است اتوماسيون مي تواند موجب صرفه جوئي و كاهش هزينه و افزايش سرعت در ارائه خدمات شود. طي سه دهه گذشته اتوماسيون و توسعه روزافزون تكنولوژي مهمترين سهم را در افزايش بهره وري داشته اند.
در سالهاي اخير، افزايش كيفيت و كميت خدمات آموزشي، توسعه سازماني، ايجاد رضايتمندي و تكريم ارباب رجوع در رديف مهمترين اهداف و آرمانهاي وزارت آموزش و پرورش است بستر سازي براي گسترش استفاده از فناوريهاي نوين ارتباطي يكي از راهبردهايي است كه مي تواند به جريان افزايش بهره وري در آموزش و پرورش سرعت بخشد و جبران عقب ماندگيهاي سالهاي گذشته را در پي داشته باشد. در طول تاريخ فعاليتهاي بشري، افزايش و ارتقاء بهره وري بعنوان يكي از مهمترين و اساسي ترين اهداف، همواره موردنظر بوده است. تنها در طول 15 سال اخير افزايش بهره وري در سطح جهان 45 برابر شده است كه اين افزايش معجره آسا بطور عمده نتيجه بهبود در سيستمهاي نرم افزاري و مديريتي سازمانها بوده است تكنيكها و ابزارهاي بسياري بمنظور افزايش سطح بهره وري مورد استفاده بشر قرار گرفته است، شايد از همه ابزارهاي مورد استفاده شده رايانه، بيشترين سهم را در رسيدن به بشر به اين هدف داشته است. امروز تمام كشورهاي جهان در پي بدست آوردن پيشرفتهايي در زمينه بهره وري هستند بدين معني كه بتوانند با مصرف منابع و هزينه هاي كمتر به مقدار توليد بيشتر دست يابند در دنياي رقابت آميز امروز، بهره وري بعنوان يك فلسفه و يك ديدگاه مبتني بر استراژي بهبود مهمترين هدف سازمانها را تشكيل مي دهد كه مي تواند همچون زنجيري فعاليت كليه آحاد جامعه را بهم مرتبط سازد، بهبود بهره وري يك تفكر و جهان بيني است مبتني بر بالابردن توان آفرينش، قدرت خلق و ميزان استعداد، تلفيق جامعه و سازمانها با تحولات تكنولوژي و عملي و اقتصادي جهان فلسفه بهبود بهره وري در سازمانها باعث مي گردد تا نيروي انساني بتواند درست فكر كند، نوآوري و نگرش سيستماتيك پيدا كند. افزايش بهره وري به اشكال مختلف مي تواند صورت گيرد از تغيير عملكرد يك شخص در سازمان تا تغيير در استفاده از امكانات فني، در ارائه خدمات سازماني.
در بسياري از سازمانها مديران بيشتر وقت خود را صرف انجام فعاليتهاي جاري سازمان ميكنند در حالي كه لازم است وقت بيشتري را صرف برنامه ريزي، نوآوري و كنترل فعاليتهاي براي افزايش بهره وري كنند با استفاده از سيستمهاي مكانيزه، مديران مرزهاي مديريت سنتي و ديكته شده از قبل را در نورديده و در روند بهبود مديريت در راستاي نيل به اهداف سازماني، تلاش خواهند كرد.
2-1بيان موضوع تحقيق
بطور كلي سيستمها و روشهاي يكي از عوامل مهم در پيشرفت و توسعه هر سازمان محسوب مي شود اين عامل بويژه در سازمانهاي دولتي و عمومي كه وظيفه شان ارائه خدمات مي باشد. بسياري مهم است بهبود و بهينه سازي سيستمها و روشهاي عملياتي مرتبط با خدمات سبب سرعت بخشيدن به كارها و جلب رضايت مراجعان و بهبود ارتباطات برون سازماني و درون سازماني و ايجاد محيطي سالم براي كار و فعاليت كاركنان مي شود كه نتيجه آن علاوه بر فوايد اقتصادي، در برگيرنده مزاياي اجتماعي و ايجاد احترام عمومي براي سازمان است، در سازمان آموزش و پرورش نيز بازنگري و بهينه سازي سيستمها و روشهاي اجرايي و عملياتي داراي اهميت بسزايي است.
با توجه به مطالب فوق، سازمان آموزش و پرورش براي بهينه سازي سيستمها و روشهاي عمليات اجرايي و بمنظور ارتقاي سطح بهره وري و دستيابي به نظامي كارآمدتر و سرعت بخشيدن به ارائه خدمات به دانش آموختگان اقدام به مكانيزه نمودن سيستمهاي خود نمود حالا براي سازمان آموزش و پرورش شهرستان لامرد اين سؤال مطرح شده است كه پياده كردن يك سيستم مكانيزه اداري تا چه اندازه توانسته است بهره وري را در اين سازمان ارتقا دهد. آگاهي مديران از اين مسئله، به حل مشكلات مربوط كمك مي نمايد.
بهره وری در لغت به معنای قدرت تولید،بارور بودن ومولد بودن است. چند سالی است که این واژه در فرهنگ علمی واداری کشور رایج گردیده. لغت بهره وری از نظر ادبی حاصل مصدر است که از واژه بهره ور مشتق شده است وکلمه بهره ور به استناد فرهنگ فارسی معین به معنای بهره بر،بافایده بودن،سود بردن وکامیابی معنی شده است. در برخی نوشتارهای تحقیقاتی برای واژه بهره وری معادلهای دیگری مانند راندمان،بازدهی، قدرت تولید، قابلیت تولید، مولدیت وباروری برگزیده شده است (متقی،1384). در فرهنگ آکسفورد بهره وری چنین تعریف شده است بهره وری عبارت است از بازدهی و کارایی در تولید که توسط برخی از روابط بین ستاده ها ونهادها اندازه گیری می شود .در قرن حاضر اندیشمندان مختلف وسازمانهای بین المللی تعاریف زیادی از دیدگاه خاص خود در مورد بهره وری ارائه نموده ویا با پذیرش دیدگاه خاصی نسبت به تعریف بهره وری اقدام نموده اند. وتعریف پذیرفته شده ای که مورد توافق همگان باشد وجود ندارد.تعریف بهره وری از نظر سازمان بین المللی کار عبارت است از: نسبت بازده به منابع مصرف شده. به عبارتی ساده تر عبارت است از نسبت مقدار کالا یا خدمت تولید شده به مقدار منابع به کار رفته در جریان تولید . آژانس بهره وری اروپا بهره وری را اینچنین تعریف می کند بهره وری درجه استفاده موثر از هر یک از عوامل تولید است وبهره وری یک دیدگاه فکری است که همواره سعی دارد آنچه را که در حال حاضر موجود است بهبود بخشد. بهره وری مبتنی بر این عقیده است که انسان می تواندکارها و وظایفش را هر روز بهتر از دیروز به انجام برساند. مرکز بهره وری ژاپن بهره وری را اینطور بیان می کند :هدف از بهبود بهره وری عبارت است از به حداکثر رسانیدن استفاده از منابع،نیروی انسانی،تسهیلات وغیره، به طریقه علمی وبا کاهش هزینه های تولید،گسترش بازارها،افزایش اشتغال،کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی وبهبود معیارهای زندگی آن گونه که به نفع کارکنان،مدیران ومصرف کننده باشد(متقی،جزوه منتشرنشده درسی:1384).هیات ملی بهره وری سنگاپور بهره وری را اینچنین تعریف می کند: بهره وری عبارت است ازیک نگرش فکری که برای رسیدن به بهبود تلاش می کند وبه آن دست می یابد وهمچنین سیستمها ومجموعه ای از فعالیتها که آن نگرش را به عمل تبدیل می کند.بهره وری نیروی انسانی عبارت است از: استفاده بهینه از نیروی انسانی در جهت پیشبرد اهداف شركت وچگونه استفاده كردن از جوانان، میانسالان وحتی بازنشستگان می باشد(فرهنگی،1379)
[1] . safety stock
[3] . Lead Time
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.