پایان نامه بررسی تطبیقی جایگاه شهادت شهود در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران
- عنوان صفحه
- چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1
- کلیات………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2
- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2
- ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………. 2
- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………. 3
- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………… 3
- فصل اول: تعاریف و کلیات…………………………………………………………………………………………………………….. 4
- 1-1-مفهوم شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………… 5
- 1-1-1-بررسی واژه شهادت و تعریف آن در فقه و حقوق……………………………………………… 7
- 1-1-2-تعریف لغوی شهادت……………………………………………………………………………………………………………. 9
- 1-1-3-تعریف اصطلاحی شهادت…………………………………………………………………………………………………….. 9
- 1-1-4-تعریف شهادت ازمنظرفقه……………………………………………………………………………………………………… 9
- 1-1-5-شهادت درتعریف قانون………………………………………………………………………………………………………… 11
- 1-2-1-مبانی فقهی شهادت……………………………………………………………………………………………………………….. 11
- 1-2-2-مبانی شهادت در حقوق موضوعه………………………………………………………………………………………….. 12
- 1-3-1-شهادت یا بینه………………………………………………………………………………………………………………………. 13
- 1-3-2-کاربردهای بینه……………………………………………………………………………………………………………………… 17
- 1-3-3-تقدم بینه بر اصول عملیه………………………………………………………………………………………………………. 18
- 1-3-4-شروط قبول بینه…………………………………………………………………………………………………………………… 18
- 1-3-5-انواع بینه……………………………………………………………………………………………………………………………… 19
- 1-3-6-تعارض دو بینه…………………………………………………………………………………………………………………….. 19
- فصل دوم: وجوه و شرایط شهادت………………………………………………………………………….. 22
- 2-1-شهادت در ایات قران………………………………………………………………………………………………………………… 23
- 2-2-وجوه شهادت……………………………………………………………………………………………………………………………. 27
- 2-2-1-شرایط شاهد…………………………………………………………………………………………………………………………. 28
- 2-2-2-شهادت غیرقابل قبول……………………………………………………………………………………………………………. 34
- 2-2-3-احضارشهود…………………………………………………………………………………………………………………………. 34
- 2-3-جرح و تعدیل شهود…………………………………………………………………………………………………………………. 39
- 2-4-چگونگی ادائ شهادت درقانون مدنی ایران………………………………………………………………………………… 42
- 2-5-نصاب در شهادت……………………………………………………………………………………………………………………… 45
- 2-6-قدرت اثباتی شهادت…………………………………………………………………………………………………………………. 47
- 2-6-توان اثباتی گواهی…………………………………………………………………………………………………………………….. 47
- 2-6-1-گواهی برخلاف مفاد یا مندرجات سند رسمی ………………………………………………………………………. 47
- 2-6-2-دعاوی درخور اثبات با گواهی …………………………………………………………………………………………….. 47
- 2-6-2-1-توان اثباتی گواهی و مقررات ویژه……………………………………………………………………………………. 47
- 2-6-3-توان اثباتی گواهی در سایر دعاوی……………………………………………………………………………………….. 48
- 2-6-3-1-دعاوی درخور اثبات با گواهی به عنوان «دلیل شرعی……………………………………………………….. 49
- 2-6-3-1-دعاوی در خور اثبات با گواهی دو مرد…………………………………………………………………………….. 49
- 2-6-3-1- د عاوی درخور اثبات با گواهی دو مرد و یا یک مرد و دو زن………………………………………49
- 2-6-3-1-عاوی در خور اثبات با گواهی چهار زن – دو مرد – یا یک مرد و دو زن……………………. 50
- 2-6-3-2-ب– دعاوی درخور اثبات با گواهی که دارای شرایط مقرر نباشد یا «عادی»………………… 51
- 2-7-اثاربعد ازشهادت……………………………………………………………………………………………………………………….. 53
- 2-7-1-شهادت حق است یاتکلیف……………………………………………………………………………………………………. 57
- 2-7-2-رجوع از شهادت…………………………………………………………………………………………………………………… 59
- 2-7-3-شرایط تحقق جرم شهادت کذب…………………………………………………………………………………………… 60
- 2-7-4-اثارشهادت کذب شهادت………………………………………………………………………………………………………. 61
- 2-8-شهادت برشهادت………………………………………………………………………………………………………………………. 61
- فصل سوم: شهادت زنان…………………………………………………………………………………………………………………… 63
- 3-1-1-وضع شهادت زن درقران……………………………………………………………………………………………………….. 64
- 3-1-2-دیدگاه مفسران درموردشهادت زنان درقرآن…………………………………………………………………………… 66
- 3-1-3-شهادت زن در روایات…………………………………………………………………………………………………………… 89
- 3-1-4-بررسی ارزش شهادت زن………………………………………………………………………………………………………. 93
- 3-1-5-گواهی زنان………………………………………………………………………………………………………………………….. 94
- 3-2-1-شهادت زن درنظریه رایج فقها……………………………………………………………………………………………….. 96
- 3-2-2-مبانی فقهی حقوقی اعتبارشهادت زنان دراثبات دعاوی……………………………………………………………. 101
- 3-2-3-اعتبارشهادت زنان در حقوق موضوعه ایران………………………………………………………………………….. 103
- 3-2-4-نصاب شهادت زنان در میان مذاهب اسلامی………………………………………………………………………….. 105
- 3-2-5-شهادت برشهادت زنان………………………………………………………………………………………………………….. 106
- 3-3-1-فلسفه عدم پذیرش شهادت زن درحق الله………………………………………………………………………………. 107
- 3-3-2-دلیل عدم پذیرش شهادت زن درطلاق…………………………………………………………………………………… 109
- 3-3-3-حق ا لناس و پذیرش شهادت زن…………………………………………………………………………………………… 109
- 3-3-3-1- آنچه که توسط شهادت دو زن و قسم مدعی ثابت میشود 111
- 3-3-3-2-آنچه که توسط شهادت مردان و زنان به صورت منفرد و منضم ثابت میشود 111
- 3-3-3-3-ادله حجیت شهادت مردان در اموری که شهادت زنان منفردا قبول است 113
- 3-3-3-4-ارزش شهادت زنان در اموری که منفرادا شهادت میدهند 113
- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………….116
- منابع 11…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118
چکیده:
از آنجایی که انسانها ممکن است، در جریان زندگی آجتماعی خود بر سر حقوق و منافعی که دارند، گاهٔ اوقات به عللمختلف در استفاده از حقوق مورد نظر بایکدیگر دچآر آختلاف و مشکلشوند، بنآبرأین لازم است که در صدد احقآق حق و اثبات دعوی مورد ادعای خود برآیندیکی از مهمترین عوامل احقآق حق و آجرأی عدالت از دیرباز صلاحیت و علم قاضی به معنای عام کلمه بوده است، لیکن صرف نظر از این عاملمهم، عواملمهم و موثر دیگری وجود دارند که از آنها به عنوان دلیل یا ادلهای اثبات دعوی نام برده میشود که به موجبماده ۱۲۵۸ قانونمدنیایران بدین قرار است: ۱- آقرار ۲- اسناد کتبی ۳- شهادت ۴- امارات ۵- قسم
شهادت بعنوان یکی از قدیمیترین و در عین حآل از مهمترین وسایل و ادله اثبات دعوی میباشد که از نظر فقها، عبارت از همان اعلام و آخبآر است که در آن قطع و یقین شرط شده است و شهادت گاهٔ به معنای تحملشهادت، یعنی گواه شدن و گاهٔ به معنای ادایشهادت، یعنی گواهٔ دادن است.
شهادت برأی اینکه دارای ارزش اثباتی در دعاوی باشد بایستی دارایشرأیط لازم باشد که این شرأیط عبارتند از صفات شآهد از قبیل بلوغ، عقل، عدالت، ایمان، طهارت مولد و مبری بودن از تهمت و همچنین شهادت باید از روی قطع و یقین باشد، مطابقت با دعوی داشته باشد و شهادت شهود بایدمفادا متحد و درمعنا با هم موافق باشند هر چند که در لفظ مخآلف هم باشند بر خلاف حقوق اسلام (فقه امامیه) در حقوق مدنیایران درماده ۴۲۴ قانون آیین دادرسیمدنی تشخیص درجه ارزش اثباتی شهادت و تاثیر آن در اثبات دعاوی به نظر شخص قاضی واگذار شده است، در حآلی که در حقوق اسلام (فقه امامیه) قاضی بایستی برأساس شهادت شهود مبادرت به اصدار رأی نماید.
ارزش اثباتی شهادت شهود در حقوق اسلام (فقه امامیه) بر خلاف حقوق مدنیایران با تعدادشهود معین درتمامی دعاوی حقوقی دارای ارزش نامحدودی است در فقه امامیهچنانچه شهود از شهادت خود پیش از صدور حکم و یا بعد از صدور حکم رجوع نمایند، بر هر کدام از مواردمذکور، آثآری خاص مترتب است و مسئولیت شهود در هرموردمتفاوت است، در حآلی که در حقوق مدنیایران به این کیفیت و به طور تفصیلی اشارهای نشده است. هدف نهایی و اصلی این پایان نامه این است که ارزش اثباتی شهادت شهود را در اثبات دعاوی از نظر حقوق اسلام و حقوق مدنیایران مورد بحث و بررسی قرار دهد.
کلید واژهها: شهادت- شهود- شاهد- فقه- قانون مدنی
فهرست محتوا
کلیات
مقدمه:
شهادت عبارت است از اظهارات اشخاص خارج از دعوی که امر مورد اختلاف را دیده یا شنیده یا شخصاً از آن آگاه شدهاند یعنی شخصی به نفع یکی از اصحاب دعوی و بر ضرر دیگری اعلام اطلاع و خبر از وقوع امری نماید، اگر وسیله آگاهی گواه قوه بینایی او باشد گواه را شاهد عینی و گواهی او را «مشاهده» نامند و اگر وسیله آگاهی قوه سامعه باشد گواه را شاهد سمعی و گواهی او را «اسماع» خوانند.
در تمامی ادوار و همچنین در همه سیستمهای حقوقی شهادت شهود به عنوان یکی از ادله اثبات دعوی همواره مورد استفاده طرفین دعوی اثبات ادعاهای آنان بوده است لیکن حدود استفاده و درجه اعتبار آن از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.
اهمیت دلیل مذکور در دوران گذشته به دلیل صداقت انسانهای آن ادوار از یک سو و فقدان دستاوردهای عملی و تکنیکی از سویی دیگر بسیار بیشتر از دوران فعلی بوده است.
تکلیف اخلاقی و اجتماعی آحاد افراد جامعه در مقابل دستگاه عدالت ایجاب مینماید که افراد در مواقع مختلفی اقدام به اداء شهادت نموده و در صورت استدعای طرفین دعوی و نیاز دستگاه قضایی در مراجع قضایی قانونی حضور یافته و مجری قانون را در جهت آشکار نمودن چهره حق یاری نماید.
در جوامعی که افراد به اصول اخلاقی و مذهبی پای بند نباشند استفاده از شهادت میتواند اثرات سویی ببار آورد و باعث تضییع حقوق افراد شود بالعکس در جوامعی که افراد مقید به راستگویی هستند و ادای شهادت را تکلیف خود میشناسند میتواند در احیاء حقوق مؤثر واقع شود؛ از طرف دیگر گواه حتی وقتی که کمال صداقت را داشته باشد باز هم کمتر پیش میآید گواهی او خالی از اشتباه و اشکال باشد زیرا ممکن است از حقیقت اموری که بیان آن را از او درخواست میکنند کاملاً آگاهی نداشته و واقعه را به درستی ندیده یا نشنیده باشد یا نتوانسته همه را به خوبی در حافظه خود نگهدارد به همین خاطر شرع و به تبع آن، قانونگذار شرایط سنگینی برای استماع گواهی معین کرده است (مواد 1313 ق. م و 155 آ.د.ک).
الف- ضرورت تحقیق
ارزش و اهمیت شهادت به عنوان یکی از ادلهٔ اثبات دعاوی محاکم تمامی کشورها پذیرفته شده و اهمیت آن بر هیچکس پوشیده نیست از آنجایی که امروزه در محاکم ایران مشاهده میگردد که بعضاً پروندههای زیادی به استناد شهادت شهود منتهی به صدور رأی گردیده است لذا ضروری است در این خصوص یک کار تحقیقی و پژوهشی انجام گیرد چرا که اگر نتوان به درستی در خصوص جایگاه شهادت و ارزش آن در اثبات دعاوی بررسی نمود چه بسا آثار زیان بار و جبران ناپذیری به افراد دعوی و در نهایت به کل جامعه وارد خواهد شد. مشاهده میگردد که بعضاً در محاکم کشور ما بسیاری از رسیدگیها بدون دقت و بررسی لازم و فقط جهت مختومه نمودن پرونده و فراغت از دادرسی و به استناد شهادت شهود منجر به صدور رأی مینمایند. پس به نظر میرسد اگر در این زمینه غفلت صورت گیرد بسیاری از پروندهها بدون اینکه احقاق حق گردد بسته خواهد شد.
ب- اهداف تحقیق
هدف از تحقیق بررسی تطبیقی شهادت شهود در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه میباشد در این تحقیق تفاوتها و وجوه تشابه شهادت شهود در فقه و حقوق کیفری ایران مورد بررسی قرار میگیرد. و دیدگاههای مختلف فقهی و قوانین مختلف بررسی میگردد.
ج.روش تحقیق
تحقیق این پایان نامه به صورت مطالعات کتابخانهای و فیش برداری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده بوده است لذا با مراجعه به کتابخانهای مختلف از جمله، کتابخانههای حوزی و حقوقی و مراجعه به دانشگاه و ملاحظه و مطالعه پایان نامههای مرتبط با موضوع نسبت به فیش برداری و جمع آوری مطالب اقدام شده است. مطالب و تجزیه و تحلیل نگارش آنها اقدام شده است. که این پایان نامه از کلیات و سه فصل مجزا تشکیل شده است که فصل نخست شامل تعاریف و کلیات میباشد که واژگان اصلی و واژگان مهم و مرتبط با آن تعریف میگردد. و مبانی فقهی و قانونی در این فصل مورد بررسی قرار میگیرد. و فصل دوم شامل وجه و شرایط شهادت میباشد. که در آن به شرایط اعتبار شهادت که شرایط ایجابی و سلبی میباشد و شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود و آثار شهادت کذب پرداخته میشود. و فصل سوم آن به شهادت زنان پرداخته میشود. و در پایان نتیجه گیری از پایان نامه ارائه میگردد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.