پایان نامه بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجو يان با تأکيد بر شبکه های اجتماعی
فهرست محتوا
چکیده
سلامت اجتماعی تابعی از عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی است و دانشجو پس از ورود به دانشگاه با محیط جدیدی روبرو میشود که با زندگی قبلی او و محیط اجتماعی گذشتهاش متفاوت میباشد و در طی دوران تحصیل نیز با مسائل و مشکلات عدیدهای روبرو خواهد گشت که هر کدام میتواند به سلامت اجتماعی او خدشه وارد کند.. هدف این پژوهش بررسی میزان سلامت اجتماعی در بین دانشجویان با تأکید بر شبکههای اجتماعی دانشجویان که فرضیات آن از تئوریهای مختلف سلامت اجتماعی و نظریههای شبکه اجتماعی وسرمایه اجتماعی استخراج و مورد آزمون قرار گرفتهاند. روش بررسی، تلفیقی از روش کتابخانهای و میدانی است. در بررسی میدانی 383 نفر ازدانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی در سال 89-1388 با استفاده از پرسشنامه سلامت اجتماعی و پرسشنامه محقق ساخته به روش نمونه گیری طبقهای متناسب انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. سلامت اجتماعی دانشجویان به صورت توزیع تقریبًاً نرمال و در حدمتوسط به دست آمده است. بین شبکههای اجتماعی، منابع حمایت اجتماعی شبکهها، ارتباط شبکهای و پایگاه اقتصادی-اجتماعی دانشجو با میزان سلامت اجتماعی او ارتباط معنی دار آماری به اثبات رسید و در تحلیل رگرسیونی متغیرهای وارد شده در مدل توانستهاند درحدود 27 درصد تغییرات واریانس متغیر سلامت اجتماعی دانشجویان را تبیین کنند که قویترین پیش بینی کننده، متغیر ارتباط شبکهای بوده است. سلامت اجتماعی دانشجویان به عنوان سازهای اجتماعی از کمیت و کیفیت حضور و فعالیت در شبکههای اجتماعی تأثیر میپذیرد.
فصل اول: کلیات تحقیق
- 1-1- طرح مساله……………………………………………………………………………………………………………… 2
- 1-2- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 4
- 1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 5
- 1-4- فوادی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………… 6
- 1-5- انگزیه پژوهشگر …………………………………………………………………………………………………… 7
- 1-6- واژگان کلدیی پژوهش ……………………………………………………………………………………….. 7
- 1-7- سازماندهی پژوهش ………………………………………………………………………………………………..
- 7 فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
- 2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….. 10
- 2-2- سلامت…………………………………………………………………………………………………………………… 11
- 2-3- سلامت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………… 12
- 2-3-1- عوامل مؤثر بر سلامت………………………………………………………………………………………….. 21
- 2-3-1-1- پایگاه اقتصادی اجتماعی…………………………………………………………………………………… 21
- 2-3-1-2- وضعیت تأهل…………………………………………………………………………………………………. 26
- 2-3-1-3- عوامل روانی اجتماعی……………………………………………………………………………………… 27
- 2-3-1-4- مهارتهای ارتباطی…………………………………………………………………………………………….. 33
- 2-2-1-5-مذهب…………………………………………………………………………………………………………….. 35
- 2-4- شبکههای اجتماعی………………………………………………………………………………………………….. 38
- 2-4-1- ابعاد سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………… 43
- 2-4-2- سرمایه اجتماعی در شبکههای اجتماعی………………………………………………………………… 60
- 2-4-3- انواع شبکهها…………………………………………………………………………………………………….. 64
- 2-4-4- منابع حمایت اجتماعی شبکه………………………………………………………………………………… 69
- 2-5- مروری بر تحقیقات انجام شده ……………………………………………………………………………………. 73
- 2-6- چارچوب نظری ……………………………………………………………………………………………………….. 77
- 2-7- فرضیههای تحقیق……………………………………………………………………………………………………
- 79 فصل سوم: روش شناسی
- 3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 81
- 3-2- روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………. 81
- 3-3- تکنیکها و ابزارهای گردآوری اطلاعات………………………………………………………………… 82
- 3-4- جامعه آماری پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 83
- 3-5- حجم نمونه وروش نمونه گیری ………………………………………………………………………………. 83
- 3-6- اعتبار و پایایی………………………………………………………………………………………………………. 85
- 3-7- تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم تحقیق.. ………………………………………………………………….. 87
- 3-8- فنون مورد استفاده در تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………….. 95
- فصل چهارم: یافتههای تحقیق
- 4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………97
- 4-2- توصیف دادهها……………………………………………………………………………………………………97
- 4-3- تحلیل دادهها………………………………………………………………………………………………………105
- فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
- 5-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….113
- 5-2- نتایج توصیفی تحقیق…… …………….. ………………………………………………………………………… 113
- 5-3- نتایج تحلیلی تحقیق………………………………………………………………………………………………. 117
- 5-3- پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………….. 118
- 5-3- پیشنهادهای پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 120
- فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………… 121
1–1– طرح مسئله
از عوامل اساسی توسعه پایدار و همه جانبه، توجه ویژه به جمعیت جوان به ویژه دانشجویان به عنوان قشر صاحب تفکر و اندیشه است. پرورش استعدادها و قابلیتهای دانشجو هماهنگ با نیازها و تحولات جامعه میتواند زمینه تحقق اهداف تعریف شده آرمانهای یک ملت را فراهم سازد. بدون تردید مؤلفههای متنوع و متعدد، هم از نظر کمی و هم به لحاظ کیفی، دانشگاه و دانشجو را تحت تأثیر قرار میدهد به گونهای که دائماً، با تصویر و تعریف جدیدی از دانشگاه و دانشجو روبرو میشویم. تحولات وسیع صنعتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطوح ملی، منطقهای و جهانی موجب میگردد که نظام آموزش عالی به ایجاد هماهنگی میان نیازهای جدید و دانشگاه اهتمام جدی نماید. آنچه مسلم است دانشجو به عنوان محور اصلی، نقش درجه اول را در این میانه ایفا میکند. لذا توجه به مسائل و مشکلات عدیده فرا روی وی و چاره اندیشی برای حل آنها از وظایف اساسی نظام آموزش عالی و دانشگاه است. دانشگاه باید ضمن تربیت دانشجو وآماده سازی وی برای پذیرش مسئولیتهای تخصصی و حرفهای اقدام به پرورش سالم عاطفی و اجتماعی او هماهنگ با باورها و ارزشهای فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی، دینی و تاریخی نماید تا از طریق تحقق مفهوم استقلال فردی، هویت او را که از دورههای قبل شکل یافته به کمال برساند.
هم اکنون دانشگاه، با چالشهای متعددی نظیر گسترش کمی سریع، انفجار اطلاعات بویژه در عرصه علوم، تغییر رویکردها نسبت به دانشگاه در سایه تحولات اجتماعی، سیاسی، مشکلات عاطفی، روانی و خانوادگی غامض و … روبرو است. تعامل عوامل مذکور و اثر گذاری آن بر دانشگاه و دانشجو مسئولیت متصدیان و سازمانهای ذیربط در امر آموزش عالی را بسی دشوار مینماید. متأسفانه در سالهای اخیر مشکلات عاطفی و روانی و اجتماعی در میان دانشجویان روند صعودی نگران کنندهای داشته تا جائی که پدیدههای نابهنجاری نظیر خودکشی، گرایش به سوء مصرف مواد، افت تحصیلی و … به صورت موانع جدی، پیشرفت دانشگاه را تحت تأثیر قرار داده است (قنبرزاده،1385: 116). به منظور مقابله با مشکلات مذکور، شناخت علمی و دقیق مسائل بر اساس یافتههای مطالعات و پژوهشهای صاحبنظران و اندیشمندان اجتناب ناپذیر است.
زندگی دانشجویی با تنشها و فشارهای متعددی همراه است که به صورتهای مختلف سلامت اجتماعی دانشجویان را تهدید میکند. این تنشها تا حدی از محیط دانشگاه و از فشارها و محدودیتهای ذاتی دوره دانشجویی به عنوان مرحلهای انتقالی ولی بسیار مهم در زندگی افراد سرچشمه میگیرد. الزام به رعایت مقررات خاص، خودکاری و استقلال نسبی در انتخاب نحوه تخصیص منابع شخصی (بخصوص زمان، انرژی و علاقه) و تلاش برای دستیابی به هدفهای آموزشی نسبتاً بالا در محیطی رقابتی همراه
محدودیتهای ناشی از زندگی دانشجوئی (غالباً دوری از خانواده، خو گرفتن با محیط فیزیکی و اجتماعی جدید، مطابقت با نظام ارزشها و انتظارات دانشگاه و غیره) از جمله منابع تنش و استرس نظام آموزش عالی است. اما در کنار این نظام و انتظارات و الزامات آن، دانشجویان به عنوان جوانانی که در مرز بلوغ و استقلال شخصی، اقتصادی و فکری قرار دارند هنوز با سیستمهای دیگر اجتماعی بخصوص خانواده،
3
دوستان و شبکههای اجتماعی ارتباطی تنگاتنگ دارند. این روابط خارج از سیستم دانشگاه هم میتوانند منابع تنش و فشار و ناراحتی باشند و فشار ناشی از محیط دانشگاه را تقویت کنند و هم میتوانند با ابراز حمایت و پشتیبانی عاطفی دانشجویان را در مقابل فشارها و تنشهای ناشی از محیط دانشگاه حفاظت نمایند. توجه به این عوامل خارج از نظام دانشگاهی میتواند دسترسی به هدف ارتقاء سطح سلامت روانی و کارائی درسی و اجتماعی دانشجویان را تسهیل نماید.
سلامت اجتماعی تابعی از عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی است و دانشجو پس از ورود به دانشگاه با محیط جدیدی روبرو میشود که با زندگی قبلی او و محیط اجتماعی گذشتهاش متفاوت میباشد و در طی دوران تحصیل نیز با مسائل و مشکلات عدیدهای روبرو خواهد گشت که هر کدام میتواند به سلامت اجتماعی او خدشه وارد کند و با توجه به اهمیت تأمین سلامت اجتماعی دانشجویان این مطالعه با هدف بررسی سلامت اجتماعی دانشجویان و تأثیر شبکههای اجتماعی بر آن انجام خواهد پذیرفت.
1–2– اهداف تحقیق
1-2-1- هدف اصلی
هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تأکیدی خاص بر شبکههای اجتماعی آنان است.
1-2-2- اهداف فرعی:
- بررسی ارتباط متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان با میزان سلامت اجتماعی آنها
- بررسی ارتباط میزان روابط دانشجویان در شبکه با میزان سلامت اجتماعی آنها
- بررسی ارتباط میزان حمایت شبکهای با سلامت اجتماعی دانشجویان
- بررسی ارتباط میزان مشارکت در فعالیتهای شبکهای با میزان سلامت اجتماعی دانشجویان
- بررسی ارتباط نوع و تراکم شبکه اجتماعی و ارتباط آن با سلامت اجتماعی دانشجویان
- ضرورت و اهمیت موضوع
یکی از محورهای ارزیابی سلامتی جوامع مختلف، سلامت اجتماعی آن جامعه است. سلامت اجتماعی نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر جامعه ایفاء میکند. از آنجائیکه شرط مهم برای رشد و شکوفایی هر جامعهای وجود افراد آگاه، کارآمد و خلاق است. لذا پرورش و تقویت انگیزه پیشرفت سبب ایجاد انرژی و جهت دهی مناسب رفتار و علایق و نیازهای آنها در راستای اهداف ارزشمند و معین شده میباشد و از آنجا که سلامت اجتماعی نقش عمدهای در کارکرد در تمام زمینههای فردی، خانوادگی و اجتماعی دارد بدیهی است که برنامه ریزی صحیح و جامع در تأمین سلامت اجتماعی دانشجویان کاملاً ضروری به نظر میرسد.
شرایط و موقعیتهای محیط دانشگاهی و عوامل متعددی از جمله: دوری از خانواده، مواجهه با فرهنگهای مختلف، تأثیر گروه دوستان، مقررات زندگی جمعی، ناکامی عاطفی، مشکلات تحصیلی و … باعث میگردد که آستانه مقاومت این قشر از جامعه (دانشجویان) کاهش یابد که در چنین شرایطی، افزایش قدرت سازگاری، بالاترین ظرفیتهای مقابلهای فردی و اجتماعی از طریق آموزش مهارتهای فردی و اجتماعی، برآورده میگردد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.