پایان نامه بررسی فتنه های صدر اسلام از منظر آیات و روایات
فهرست محتوا
چکیده
فتنه از موضوعات مهم اجتماعی وسیاسی است که از منظر اسلام، شایسته نقد و تحلیل فراگیر است فتنه در آیات و روایات با معانی متعددی آمده است که از آن جمله میتوان به آزمایش شرک، امتحان، انحراف، کشتن، فریب، آمیخته شدن حق و باطل اشاره نمود. با توجه به گسترده بودن مفهوم وجنبه های فتنه، در این رساله تنها به بررسی فتنه از منظر آیات وروایات در زمان پیامبر اکرم (ص) وامام علی (ع) پرداختهایم.
فتنه یک پدیده اجتماعی و همگانی است و اختصاص به زمان و افراد خاصی نداشته و ندارد. وهر کسی، در هر شرایطی ممکن است در معرض آن قرار گیرد، این نکته ریشه در سنت الهی دارد.
لذا ما در ابتدا این رساله به مفهوم شناسی فتنه سپس به ذکر بعضی از مصادیق فتنههای زمان پیامبر (ص) وامام علی (ع) ودر ادامه به ذکر عوامل وشگرد های فتنه گران که از آن جمله میتوان به دلبستگی به مال و زن وفرزند وخویشان اشاره نمود ودر انتها به برخی از راههای مبازه با فتنه گران پرداختهایم.
واژگان کلیدی: فتنه، آزمایش، امتحان، فتنههای صدر اسلام، صدر اسلام، بصیرت، مقابله با فتنه، حق، باطل
فهرست مطالب
- کلیات.. 4
- تبیین موضوع: 5
- ضرورت تحقیق: 5
- پیشینه تحقیق.. 6
- اهداف تحقیق: 6
- سؤال اصلی: 7
- سؤالات فرعی: 7
- فرضیه اصلی: 7
- فرضیههای فرعی: 7
- 9.روش تحقیق: 8
- فصل اول: مفهوم شناسی فتنه. 10
- الف: معنای لغوی فتنه. 11
- ب : معنای فتنه در قرآن. 12
- ج) معنای فتنه در روایات: 34
- جمعبندی: 36
- اشتراک لفظی یا معنوی.. 36
- فصل دوم: بررسی برخی از مصادیق فتنههای صدر اسلام ونحوه برخورد پیامبر (صلی الله علیه وآله) و امام علی (علیه الاسلام) با این فتنهها 42
- فتنه یهودیان اطراف مدینه: 44
- فتنه عبدالله بن ابی در درون مدینه. 49
- فتنه پیش آمده در جریان صلح حدیبیه. 54
- فتنه ناکثین.. 56
- فتنه قاسطین.. 61
- فتنه مارقین: 71
- علل شورش خوارج.. 72
- شکاف در صفوف خارجیان. 76
- شرارتها و وحشیگریهای خارجیان. 77
- اتمامحجت… 79
- فتنه حزب قاعدین: 80
- فصل سوم: بررسی علل وانگیزه های ایجاد فتنه 93
- 1 تبعیت از هوای نفس…. 95
- 2 دنیاطلبی و دنیاگرایی.. 99
- الف) مال و ثروت… 100
- ب) قدرت و ریاست… 108
- 3) کبرو غرور. 108
- 4) حسادت: 112
- 1) رقابتهای قومی و قبیلگی.. 115
- زخمهای شمشیر علی.. 118
- عقدههای شخصی.. 121
- 4) اصرار بر احکام الاهی.. 123
- 5) تعصب: 124
- 6) بدعت… 127
- نتیجهگیری: 130
- فصل چهارم: شگردهای فتنه گران. 132
- عوامفریبی.. 133
- نشر اکاذیب… 136
- تهمت… 138
- تهدید. 140
- تطمیع.. 142
- استفاده از شعارهای خوب و جذاب… 145
- تحریک احساسات… 147
- درآمیختن حق و باطل.. 148
- فصل پنجم: وظایف ما در مقابله با فتنهها 150
- مقدمه: 151
- گفتار اول: وظایف فردی مؤمنان در برابر فتنهها 153
- حفظ دین و ارزشها 153
- رجوع به قرآن. 156
- تمسک به اهلبیت پیامبر. 156
- حفظ هوشیاری و پرهیز از سواری دادن به فتنهگران. 157
- امربهمعروف و نهیازمنکر. 158
- شناخت و پیروی از رهبری در نظام اسلامی.. 161
- گفتار دوم: وظایف نخبگان در برابر فتنهها 162
- تقویت فرهنگ دینی.. 162
- الگو بودن برای دیگران. 163
- تلاش برای ایجاد و حفظ وحدت… 165
- گفتار سوم: وظایف دولت اسلامی درمواجهه با فتنهها 166
- تقویت معرفت و ایمان مردم. 166
- پیشگیری از نفوذ بیگانگان در بدن دولت… 167
- حفظ وحدت جامعه در پرتو ولایتپذیری.. 168
- مقاومت در برابر خواستههای نامشروع فتنهگران. 168
- بردباری و مدارا 169
- نتیجهگیری: 172
- فهرست منابع و مؤاخذ. 176
مقدمه
از موضوعات جالبتوجه در عرصهٔ مسائل اجتماعی و سیاسی اسلام موضوع «فتنه و فتنهگری» در قرآن و روایات است، این دو منبع روشن گر، در موارد متعددی، توجه مسلمانان را به مقوله فتنه و نقشههای فتنه گران، معطوف و مؤمنان راستین را به هوشیاری در برابر کسانی که با راه انداختن «گردباد فتنه»، فضای فرهنگی و سیاسی جامعه را غبارآلود کرده و بدینوسیله حق را باطل و باطل را حق جلوه میدهند، فراخوانده است.
تاریخ سیاسی-اجتماعی صدر اسلام مملو از عبرتها و قواعد تعمیمپذیری برای مسلمین است؛ چه آنگاهکه با حکومتی جائر و طاغوت سروکار دارند و چه وقتیکه خود به تأسیس حکومت الهی دست میزنند یا با جنگ و تجاوز دشمنان خارجی مواجه میشوند یا گرفتار تفرقه و درگیریهای داخلیاند. خوشبختانه تاریخ طولانی حضور معصومین علیهالسلام در میان مسلمانان (263 سال)، صحنههای مختلفی از موضعگیریها و هدایتهای آنان را در خود ثبت کرده که میتواند مخصوصاً برای شیعیان الگویی جامع برای طی طریق باشد. در این میان، دوره دهساله حکومت پیامبر (صلی الله علیه وآله) و پنجساله امام علی اهمیتی مضاعف مییابد.
این هوشیاری و بصیرت زمانی حاصل میشود که افراد جامعه، نسبت به مقولهٔ فتنه، ترفندها و نشانههای فتنه گران ونیز شیوههای مقابله با آنان، آگاهی کافی داشته و از رهنمودهای آخرین کتاب آسمانی و همچنین هدایتهای امام معصوم (ع)، مخصوصاً امام علی که بخش زیادی از زندگانی سیاسی خود در ستیز با فتنه گران، سپری کرده، بهرهمند گردند.
چنانچه در حدیث است «اِذا التَبَست عَلیکُمُ الفِتنُ فَعَلَیکُم بِالقُرآن»[1]؛ هنگامیکه فتنهها بر شما روی آورد و امربر شما مشتبه شد، به قرآن مراجعه کنید؛ یعنی درواقع از قرآن در حوادث و طوفان فتنهها، هدایت و راهنمایی بخواهید و میدانید زمانی این راهنمایی تحقق مییابد که ما آیات مربوط به فتنه و فتنه گران را بررسی و از پیامهای روشن گرایانهٔ آن درس بگیریم.
امید است تحقیق حاضر که در پاسخ به این نیاز اجتماعی سیاسی و با استفاده از قرآن و روایات، تدوینشده، چراغ راهمان در شبهای تاریک فتنهها و کشتی نجاتمان در امواج شکنندهٔ توطئههای دشمنان داخلی و خارجی باشد.
(انشا
[1]. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، جلد 6، ص 171
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.