پایان نامه تاثیر اوقات فراغت بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تاثیر اوقات فراغت بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان پارسیان است . بررسی اولویت های گذراندن اوقات فراغت وتاثیر انها بر پیشرف تحصیلی جامعه اماری این پژوهش را کلیه دانش اموزان دختر متوسطه شهرستان پارسیان درسال تحصیلی 90-91 را تشکیل میدهدکه از بین انها با استفاده از جدول مورگان یک نمونه 70 نفری به صورت تصادفی انتخاب گردید. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که ضمن نظرخواهی ازاستادگرامی تدوین شد. دادهای تحقیق اطلاعات مفصلی رادرباره انواع واقسام فعالیت های که دانش اموزان وعوامل موثربرگذراندن اوقات فراغت رانشان می دهد.
کلمات کلیدی : اوقات فراغت ، وظایف اجتماعی ، موفقیت تحصیلی ، سرمایه اجتماعی ، دانش آموزان
مقدمه:
یکی از عرصههایی که زندگی روزمره را بازنمایی میکند و قدرت و مقاومت را در زندگی انسانها به نمایش میگذارد عرصهی فراغت است. فراغت عرصهای است که اختیار و آزادی انسانها در آن عرصه بیشتر قابل اعمال است. در نتیجه برخلاف کار که انضباط بیشتری را ایجاب میکند، فضای مناسبی برای مقاومت در برابر رویههای فرهنگی جا افتاده و برای پدید آوردن روالها و کردارهای جدید است. از این روست که گفتهاند فراغت میتواند فرهنگ ایجاد کند و هویت افراد را اشکار سازد.
برخی از پژوهشگران بر این باورند که پدیده فراغت در سرتاسر تاریخ زندگی بشر وجود داشته و خاص زمان مشخصی نیست . اما برخی دیگر فراغت را پدیدهای میدانند که با تمدن صنعتی پیود دارد و معتقدند که دارای دو ویژگی و شرايط خاص است که عبارتند از:
1ـ تحت تأثیر مراسم اجباری و الزامات فرهنگي و اجتماعی نیست، بلکه با اراده و اختیار فرد سپری میشود. (براون ،1996 صفحه92)
2ـ از سایر فعالیت های ضروری زندگی روزمره نظیر خوردن متفاوت است. (دومازیه،1372،صفحه56)
چنانچه این دو شرط ملاک باشد، اوقاعت فراغت در جواع بیش پیش صنعتی وجود نداشته زیرا افراد در گذراندن فراغت خود نظیر تفریحات و سرگرمی نوعی تابع الزامات فرهنگی اجتماعی بوده اند.(فکوهی، ناصر 1382). واقعیت آن است که امروزه وجود و اهمیت بخشی به آن هم نتیجهی رشد صنعت و هم نتیجهی جامعهی مصرفی بوده است فعالیت های اوقات فراغت امروزه از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی از آن به مثابه آینه فرهنگ جامعه یاد میکنند. به این معنی که چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه تا حد زیادی معرف ویژگیهای فرهنگ آن جامعه است و ازاين نظرگاه، کوشش برای شناسایی چگونگیگذران اوقات فراغت در یک جامعه یا یک گروه اجتماعی حائز اهمیت ویژهای است. (شریفیان، 1372، صفحه 5)
بیان مسأله
اوقات فراغت بخشی از ساعات زندگی روزمره ی انسانهاست که فارغ از کار و تعهدات شغلی به آن می پردازند. همچنین به زمانهایی اطلاق می شود که افراد کار ضروری برای انجام ندارند و معمولا در این مواقع جهت تفریح و سرگرمی و رفع خستگی تمایل به انجام فعالیت های فرحبخش و نشاط آور دارند. در تحقیق حاضر اوقات فراغت در محدوده ی جوانان مطرح می شود. چرا که نزدیک به 2 میلیون نفر از جوانان آینده ساز کشور را قشر دانش آموز تشکیل می دهند. و این دانش آموزان در فردایی نه چندان دور به عنوان مدیر، پزشک ، معلم و … به کار و فعالیت می پردازند. پس طبیعیست که نحوه گذراندن اوقات فراغت این قشر نسبت به دیگر افراد جامعه حساسیت و اهمیتی مضاعف پیدا کند. به طور کلی می توان گفت که در عین حال که کار کرد اوقات فراغت در وجوه رفع خستگی و تفریح و سرگرمی اموری غیر قابل انکار هستند، عنایت به کارکرد دیگر آن که باعث پیشرفت تحصیلی نيز شود حائز اهمیت ویژه ای است. البته باید در نظر داشت که این کارکرد مورد انتظار اوقات فراغت است و چه بسا که گذران اوقات فراغت به گونه ای باشد که خلاف چنین انتظاری رخ نماید.
سئوالات تحقیق
1- انواع فعالیت های فوق برنامه ی دانشجوی دانش آموزان در طول سال تحصیلی چیست؟
2- نوع فعالیت ها چه تأثیری بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان دارد؟
3- انگیزه ی دانش آموز ازانجام فعالیت های فوق برنامه چیست؟
4- میزان رضایت دانش آموزان از این فعالیت ها به چه میزان است؟
5- پایگاه اجتمای دانش آموز ان چه تأثیری بر میزان و نوع این فعالیت ها دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجا که مقولهی فوق برنامه یک پدیدهی دوسویه است از یک طرف در نظر عدهای معمولاً زمانیکه به فعالیتهای فوق برنامه اختصاص داده میشود در برنامهی جوانان سهم عمدهای دارد و همچنین بازتابهای متفاوتی دارد. فعالیتهای فوق برنامه اعم ازآ موزشی و غیرآموزشی در برنامهی جوانان قرار میگیرد. بحث بر سرتأثیر این فعالیتها بر موفقیت تحصیلی است. یعنی اینکه چگونه این فعالیتها میتوانند منجر به موفقیت یا عدم موفقیت در تحصیل شوند. با توجه به اینکه رویکرد آموزش سنتی معمولاً به گونهای بود که فعالیتهای فوق برنامهها محدود و اصولاً زمانی بر آن قائل نمیشود و در سالهای اخیر توجه به این فعالیتها در برنامههای آموزشی بیشتر شده است، بررسی اصولی این فعالیتها و تأثیر آنها بر تحصیل راهگشا مینماید. عدهای معتقدند زمانیکه معمولاً به این کلاس ها اختصاص داده میشود. گاهاً سبب کمکاری در برنامههای آموزشی اصلی میشود و بنابراین به این فعالیتها به صورت معمولاً مکمل مینگرد بلکه حتی دلایلی هستند که در جای خود قابل بحث است و با ذکر این دلایل معتقد به تأثیر این فعالیتها بر عملکرد تحصیلی جوانان هستند. با توجه به ا ین جریان دو سویه سعی شده است تا در این پژوهش با تعبیراتی فعالیتها و نشان دادن آن با عملکرد تحصیلی به تأثیر آن بر موفقیت یاعدم موفقیت در تحصیل پیببریم.
اهداف تحقیق
در این پژوهش هدف اصلي:
تأثیر فعالیتهای فوق برنامه بر موفقیتهای تحصیلی دانش اموزان ان است.
اهداف فرعی
1ـ بررسی انگیزهها و علل شرکت یا عدم شرکت دانش اموزان در فعالیتهای فوق برنامه
2ـ تعیین میزان رضایت دانش اموز از فعالیتهای فوق برنامه
3ـ تعیین نوع فعالیتهای فوق برنامه انجام شده در طول سال تحصیلی
4- توصیف ارتباط بین جنسیت، وضع تأهل، دورهی تحصیلی، سکونت، پایگاه اجتماعی، رضایت فردو انگیزه وي با فعالیتهای فوق برنامه
فرضیات تحقیق:
1_بین انگیزه تحصیلی دانش اموزان تحصیلی مقاطع متوسطه قبل وبعد ازاجرای اوقات فراغت تفاوت معنی داری وجود دارد.
2_بین میزان شادی ونشاط دانش اموزان مقطع تحصیلی متوسطه قبل وبعد ازاجرای برنامه اوقات فراغت تفاوت معنی داری وجود دارد.
3_بین میزان مشارکت اجتماعی دانش اموزان مقاطع تحصیلی قبل وبعد از اجرای برنامه اوقات فراغت تفاوت معنی داری وجود دارد.
تعاریف عملیاتی متغیرها :
فراغت :فراغت اوقات درلغت به معنی اسودگی، ارامش ، بی اعتناعی ،فرصت است ومعمولادر مقابل کار انجام امور روزمره واشتغالاتی که موجب خستگی میشود به کار میرود (بهداست روانی،1381 ص84)
تعریفهای مختلفی درمورد اوقات فراغت شده که مفهوم ان پیچده وار است تعریف مشخصی ازان را غیرممکن می سازد به هرحال به برخی از این اشاره میشود.
براساس کمیته اوقات فراغت درسمینارملی رفاه اجتماعی نخست رهایی از وظایف اساسی است .این وظایف شامل کاربرای تامین معیشت و وظایف اساسی که ازجامعه،خانواده ومذهب نشات میگیرد(رستمی،1379ص40) افروز معتقد است منظورازاوقات فراغت فرصت وزمانی است که انسان مسولیت پذیرهیچ گونه تکالیف یا کارموظفی را عهده دارنبوده،زمان دراختیاراوست که با میل وانگیزه شخص به افراد خاصی بپردازد
دومازبه،جامعه شناس فرانسوی می گوید:اوقات فراغت مجموعه فعالیت هایی است که شخص پس ازارزیابی از تعهدات وتکالیف شغلی،خانوادگی واجتماعی با میل واشتیاق به ان می پردازد وغرض استراحت ،تفریح وتوسعه دانش یا به کمال زساندن شخصیت یا به ظهور رساندن استعدادها،خلاقیت ها ویا بالاخره بسط مشارکت ازادانه اجتماع است(بهنام،1384ص262)
صحراکاراوقات فراغت چنین تعریف کرد:فراغت فرصت آزادیست که برای انجام کار خاصی مورد بهره برداری قرار نمیگیرد به عبارت دیگر وقت کنارنگذاشته ای است که درکنار آن انجام نمی پذیرد(صحراکار 1374ص16)
کمیته بررسی گذراندن اوقات فراغت درباره مفهوم اصطلاحی اوقات فراغت چنین عنوان نموده است : فراغت جنبه غیرانتفاعی دارد فراغت برخلاف شغل،هدفش کسب درامد نیست وبرخلاف وظایف خانوادگی هدف سودمندانه ای ندارد .هیچ نوع عقیدتی درفراغت وجودندارد وتبلیغات نیز دنبال نمی کند بنابراین رفتار فراغتی که دارای اهداف سودمندانه وتجاری یا عقیدتی باشد کاملا فراغت تلقی نمیگردد ونمی توانیم به ان فراغت اطلاق نماییم – فراغت جستجوی نوعی رفاه است – این حالت خصیصه ی لذت جویانه ای دارد(سمینار ملی رفاه اجتماعی1352ص2)
نکات مشترک در تعاریف مختلف
*اوقات فراغت مخصوص قسمتی از اوقات آزادفرد است نه زمان کار.
*با پیشرفت صنعت وتکنولوزی اقات فراغت افرادافزایش یافته وازاهمیت بیشتری برخوردار میشود.
*درنتیجه گذراندن اوقات فراغت نوعی رضایت خاطر،ارامش ورفع خستگی جسمانی حاصل میشود.
*نحوه گذراندن اوقات فراغت برای افرادامری ازاد وانتخابی است.
انگیزه پیشرفت:به اعتقاد روانشناسان انگیزه پیشرفت یا تلاش وکوششی است که فرد برای دستیابی به یک هدف یا تسلط بر اشیا وامورویا افراد واندیشه ها ورسیدن به یک معیار متعالی ازخود ابراز می پردازد.انگیزه ی پیشرفت لزوما برای پیشرفتهای مشهود مانند کسب نمره های بالا در ازم ونها مقامهای مورد قبول اجتماعی یا حقوق و دستمزد بالا نیست.با وجود انکه انگیزه پیشرفت دارای برنامه ریزی و کوشش در راه تعالی و کمال است،نگرش به سوی موقیت است که اهمیت دارد ،نه خود موفقیت. انگیزه پیشرفت ممکن است گستره وسیعی ازفعالیتها رابرگیرد وخود رادرمشاغل ومحلهای مختلفی مانند راننده کامیون ،حسابدار یالوله پاک کن مطرح سازد. (پارسا1388ص103)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.