پایان نامه تحقيق بررسی نگرش دانشجویان پیام نور لامرد در مورد مهاجرت به شهرهای بزرگ
چكيده
موضوع اين تحقيق بررسی نگرش دانشجویان پیام نور لامرد در مورد مهاجرت به شهرهای بزرگ مي باشد .اين شهر يکي از شهرستانهاي مهم استان فارس در زمينه هاي مختلف مي باشد که به ويژه با توجه به ساختار سني وجمعيتي مسائل و مشکلات اجتماعي متعددي در آن بوجود آمده است .
اين تحقيق با هدف دستيابي به اطلاعاتي در خصوص علل مهاجرت در اين شهر صورت مي گيرد .جامعه آماري تحقيق روستاييان اطراف شهر مي باشد که بعد از فنون نمونه گيري را به روش خوشه اي چند مرحله اي 100 پاسخگو انتخاب و از طريق پرسشنامه اي با حجم 35 سوال ، اطلاعات لازم با روش پيمايشي جمع آوري شده است .در اين تحقيق علاوه بر روش پيمايشي ، از روش اسنادي نيز در مرحله مطالعات اکتشافي ،مطالعه نظري وپيشينه تاريخي موضوع استفاده شده است .
پس از جمع آوري دادهادر جهت تجزيه و تحليل از تکنيک ها و امکانات پردازش آماري نرم افزارspss ازقبيل آمار توصيفي و استنباطي استفاده شده است . جداول فراواني ،آماره هاي توصيفي جداول تقاطعي متغيرها ي ميانگين مد، واريانس وانحراف معيار مهمتريت آماره هايي است که در توصيف متغيرها کار رفته است .
يافته هاي اين تحقيق نشان داد که بجز متغيرهاي تنوع شغلي ، جنس بقيه متغيرهاي مستقل که شامل ميزان در آمد ، کمبود فضاهاي رفاهي و بهداشتي ،کاهش بهره وري ،عوامل فردي وخانوادگي ،تبعيت که شامل ميزان درآمد ،کمبود فضاهاي رفاهي و بهداشتي ،کاهش بهره وري ،عوامل فردي و خانوادگي ،تبعيت از خويشان ،سن ،ميزان تحصيلات ،سياستهاي اشتغال زايي مي باشد ارتباط معناداري با متغير وابسته داشته اند
مقدمه:
پديده مهاجرت از جمله پديده هاي شايان توجه و مهم در کشورهاي مختلف به ويژه کشورهاي جهان سوم و در حال توسعه به شمار مي رود .رشد روز افزون جمعيت وگسترش سريع و بعضآ غير عادي پديده سرنشيني و پيدايش کلان شهرها امروزه به مثابه مساله براي کشورهاي در حال توسعه بوده ، وپيامدهاي قابل تامل ومساله سازي نظير خالي شدن روستاها از ساکنان ،حاشيه نشيني ، رشد وگسترش ناهنجار هاي رواني –اجتماعي وپديده هايي مانند بزهکاري ،سرقت ،قتل ،خودکشي ، …وانواع ناهنجاري هاي اجتماعي که نمودي از آن است را در برداشته است .
پديده مهاجرت در اشکال مختلف مهاجرت از روستا ها به شهرها و از شهرهاي بزرگ و در برخي موارد از شهرها به روستاها انجام شده و يکي ديگر از اشکال آن که خسارات جبران ناپذيري برروند تحولات توسعه يافتگي کشور وارد مي کند ،پديده مهاجرت مغزها ونخبگان علمي و فرهنگي است .
پيرامون پديده مهاجرت از روستا ها به شهرها ي بزرگتر که اغلب مهاجران را جوانان تشکيل مي دهند ، تکوين کلان شهر تهران و شهرهاي اطراف آن مانند کرج را مي توان نام برد .
مهاجرت مهمترين عامل خارجي تغيير تعدادوساخت جمعيت است .برخي از کشورها قسمت اعظمي از فرهنگ و تمدن امروزي خود را مديون مهاجران هستند.(خلجی،1370)
در مطالعات جمعيت شناسي نه تنها حجم وچگونگي مهاجرتها از کشوري به کشور ديگر از اهميت خاصي بر خوردار است ،بلکه حرکات و جابجايي جمعيت در داخل يک کشور نيز مي توان حداقل در برخي از دوره هاي زماني موجب عمران وآبادي و با رکود و عقب ماندگي شود .
امروزه برخي از مسائل ومشکلات کشورهاي در حال توسعه را به چگونگي مهاجرتهاي داخلي آنها نسبت مي دهند ، مها جرتهاي (بي رويه ) را عامل اصلي رکود کشاورزي و تشديد مسائل و مشکلات شهري مي دانند .
جابجايي جمعيت در داخل مرزهاي يک کشور ويا حدود و ثغورمعيني را مهاجرتهاي داخلي مي نامند و براي تفکيک آن از رفت وآمدهاي روزمره و يا جابجايي هاي معمولي نظير مسافرت و توريسم که جنبه موقت و گذرا دارند ،معمولا آن را با توجه به تقسيمات کشوري ويژگيهاي قومي و فرهنگي و يا مبدآ و مقصد معيني در نظر مي گيرند .
به همين دليل مهاجرتهاي داخل بسته به اوضاع و احوال خاص کشورها از هم متمايز مي شوند و ممکن است در برخي از کشورها بعضي از انواع آن اهميت و شدت بيشتري داشته باشند .
مطالعه مهاجرتهاي داخلي در جمعيت شناسي در وهله نخست به منظور شناخت تعداد مهاجران و سپس بدست آوردن آگاهيهاي لازم درباره ويژگيهاي جمعيتي ،فرهنگي ، واقتصادي آنان صورت مي گيرد ، وهدف از آن تعيين اثر مهاجرت در تغير وتحول جمعيت است .
در اين مطالعه شناخت مبدآ و مقصد مهاجران وطول مدت مهاجرت نيز از اهميت وضرورت خاصي برخوردار است .در مواردي جريانات مهاجرتي کوتاه مدت با مهاجرتهايي که افراد در دوره دراز مدت و مخصوصآ در طول عمر انجام مي دهند .متصادت است ،وحتي در شرايطي در جهت عکس هم جريان مي يابند .(زنجانی،1380)
بیان مسئلــه :
مهاجرت شکلی از تحرک مکانی جمعیت است که بین دو واحد جغرافیایی انجام می شود. به بیان دیگر مهاجرت یعنی جابجایی مردم از مکانی به مکان دیگر و ترک سرزمین، خویشاوندان و دوستان و اقامت در محلی دیگر به منظور کار و زندگی است. مهاجرت به انواع خارجی و داخلی تقسیم می شود که مهاجرت داخلی، جابجایی بین نواحی یک کشور است و خود سه نوع است :
مهاجرت روستا به شهر و شهر به شهر، مهاجرت روزانه و مهاجرت فصلی که بسیاری از مهاجرتهای فصلی با انگیزه ادامه تحصیل و یافتن کار صورت می گیرد که این نوع مهاجرت هنگام آغاز سال تحصیلی بیشتر مشاهده می شود. این تحقیق با استفاده از روش اسنادی و بطور پیمایشی عمدتا برآنست تا تعیین کند که چرا مردم مهاجرت می کنند و عوامل مؤثر در تصمیم گیری آنها برای مهاجرت چیست؟ اگر چه عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی بطور هماهنگ در ایجاد انگیزه های مهاجرت روستا شهری مؤثرند، بی تردید در فرایند تصمیم گیری برای مهاجرت به طور نسبی عوامل تأثیرگذار و از مناطق گوناگون کاملا متفاوت است ؛ چرا که طیفی گسترده از افراد و قشرها را تشکیل می دهند که زمینه ای متفاوت برای مهاجرت دارند. روند کلی مهاجرت در طی سالهای اخیر در ایران بدین صورت است که در طی 40 سال گذشته جمعیت کل کشور بیش سه از برابر افزایش یافته است. افزایش جمعیت نقاط شهری بیش از 6 برابر و جمعیت نقاط روستایی کمتر از 2 برابر بوده است این امر حاکی از آن است که با توجه به زاد و ولد بیشتر جمعیت روستایی نسبت به شهر بخش اعظم جوانان آنها راهی شهرها گردیده و بر درصد جمعیت شهری افزوده اند. اگرچه مهاجرتهایی از شهرهای کوچکتر به شهرهای بزرگتر صورت گرفته ولی جهت اصلی مهاجرتها روستا – شهری بوده است. در چند سال اخیر بر اثر تحولات اجتماعی – اقتصادی و فقیرتر شدن روستاها مهاجرتهای روستا – شهری شدت بیشتری داشته و مهاجرتهای شهر به شهر با تحرک نسبی کمتری روبه رو بوده است. لذا بیش از ⅓ مهاجرتهای داخلی روستا شهری بوده و این روند همچنان ادامه دارد که بیشتر این مهاجرین دانشجویان ورودی دانشگاه جوانان جویای کار و یا سربازان خدمت وظیفه می باشند. (آمارنامه های مرکز ایران، سال های 1381 و 1376)- (مرکز آمار ایران، 1385)
دانشجویانی نیز که با مشکلات فراوان وارد شهرهای بزرگ می شوند میهمان چند ساله این شهرها نیستند. اکثر آنها پس از تحصیلاتشان به شهر یا روستای خود باز نمی گردند و حداکثر تلاش خود را به کار می برند تا در شهرهای بزرگ کار ثابتی بدست آورند و در صورت سخت گیری خانواده ها ازدواج می کنند تا بتوانند زندگی خود را در شهر دلخواهشان بگذرانند. دیدگاه این دانشجویان در مورد مهاجرت روستا – شهری مثبت است و احتمال دارد در آینده در صورت فراهم شدن شرایط به کلان شهرها یا خارج از کشور مهاجرت کنند.
پدیده مهاجرت هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه وجود دارد ولی نوع و ماهیت این مهاجرت ها متفاوت است جز در مورد مهاجرت های اجباری که در اثر مسائل سیاسی و یا حوادث طبیعی صورت می گیرد. غالباً در کشورهای در حال توسعه بیشتر مهاجرین جوانان روستایی هستند که مهاجرت آنها در درجه اول به سوی شهرهای پایتختی بوده و در جستجوی یک زندگی بهتر و بدست آوردن شغل صورت می گیرد. بعد از شهرهای پایتختی شهرهای مهم و مراکز استانها مورد توجه مهاجرین قرار می گیرند که مهمترین نوع مهاجرت درون مرزی داوطلبانه مهاجرت روستا – شهری بوده که پاسخی به علل و انگیزه های اقتصادی است. (وثوقی،1375)
اهمیت موضوع :
مشکل مهاجرت و پیامدهای آن به عنوان موضوعی پایدار در رشته های گوناگون علوم انسانی و اجتماعی توجه پژوهشگران را به خود معطوف داشته است. پویایی رابطه انسانها با مکان در قالب پدیده مهاجرت قرار داشته است. به علت گستردگی مهاجرت در دنیای امروز همه جوامع بشری به نحوی با چالش مهاجرت بخصوص مهاجرت جوانان از روستا به شهر مواجه هستند. معمولا مهاجرت بدلیل پیامدهای متفاوتی که بر مهاجران و بسیاری از جنبه های جوامع مبدأ و مقصد مثل ساخت جمعیتی و اقتصادی، سازمانهای اجتماعی الگوهای فرهنگی و سکونت بر جا می گذارد از بسیاری جهات حائز اهمیت است. مهاجرت بطور کلی بیش از افزایش طبیعی در افزایش جمعیت شهری نقش دارد و یکی از چهار عامل اصلی تغییر و تحول جمعیت بوده و به دلیل ماهیت خود می تواند علاوه بر تغییرات دراز مدت آثاری سریع و کوتاه مدت نیز در تعداد و ساختار جمعیت ایجاد کند. علاوه بر این مهاجرت بر فرد خانواده، اجتماع، منطقه و … در زمینه های روان شناختی، بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … اثرات متقابلی دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1- کمبود و نبود مسکن مناسب در شهرهای مهاجرپذیر که در بعضی موارد به ایجاد و گسترش حلبی آبادها و مناطق خارج از محدوده در حاشیه شهرهای بزرگ می انجامد که خود مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حادی را بوجود می آورد .
2- گسترش فعالیتها و مشاغل کاذب در شهرها و روی آوردن مهاجران به کارهای غیرتولیدی و خدماتی نظیر دلّالی ، دست فروشی ، سیگار فروشی و …
3- ایجاد و گسترش مسائل و مشکلات اخلاقی و فساد و فحشا و مشکلات فرهنگی و سیاسی در شهرها و عدم امکان کنترل و مهار آنها .
4- رکود فعالیتهای تولیدی و کشاورزی در روستاها و وابستگی غذایی کشورهای جهان سوم به کشورهای صنعتی .
5- وابستگی شدید روستا به شهر حتی در مورد موادغذایی تولیدی مثل نان، شیرخشک .
6- بهم خوردن ساختار جمعیتی و شغلی و همچنین ترکیب سنی و جنسی در کشورها و مؤنث سازی و سالخوردگی در روستاها .
7- رشد روزافزون جمعیت شهری و تشدید بیکاری و کم کاری شهری با عرضه نیروی کار روستایی و عدم رشد متناسب تقاضای نیروی کار شهری .
8- افزایش آلودگیهای هوا، زیست محیطی ، صوتی و … در شهرها .
9- بهم خوردن تعادلهای ساختی بین شهر و روستا .
10- اختلال در سیاست گذاری ها و برنامه های دولت و یا به تأخیر افتادن آنها در مناطق شهری و روستایی به دلیل مهاجرتهای بی برنامه روستاییان به شهر . (ابراهیم زاده عیسی،1376 : ص 150)
مهاجرت از یک مکان شاخص فشار جمعیت بر منابع و پاره ای از گروههای اجتماعی آنجاست در صورتی که مهاجرپذیری یک منطقه به قدرت منابع و ساختار سالم اجتماعی آنجا مربوط می شود. از ویژگی های دیگر مهاجرت بعد از جنگ جهانی دوم افزایش بسیار سریع مهاجرتهای داخلی بویژه در کشورهای در حال توسعه است.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.