پایان نامه شناسایی فلور میکروبی خارجی و داخلی زالوی طبی Hirudo orientalis ( با تاکید بر سکوم گوارشی)
فهرست محتوا
چکیده
با توجه گسترش استفاده از زالو برای موارد درمانی و ازآنجاییکه سازمان نظارت بر غذا و دارو تصویب کرد که بعد از عمل جراحی استفاده از زالوها میتواند منجر به عفونت باکتریایی شود. در این مطالعه ما از کشت مستقل و کشت وابسته برای شناختن نشانههای اختصاصی میکروبهای لوله گوارشی در Hirudo orientalis استفاده خواهد شد. زالوها با خاصیت طبی کمک بسیار عظیمی به دانش پزشکی امروزی داشتهاند. یک پیچیدگی خطرناک برای رگهای کوچک جراحیشده سیاهرگی وجود دارد که باعث پایین آمدن جریان خون و موضعی شدن سازش ایمنی میشود. زالوها با خاصیت درمانی به شکل یک نیروی پنهان قوی مانع بسته شدن رگها و همچنین گشادکننده عروق هستند و باعث حرکت فعال خون میشوند. هدف ما از انجام این تحقیق شناسایی فلور میکروبی زالو گونه Hirudo orientalis. لذا این پروژه با تلفیق روشهای معمول میکروبیولوژی و بیوشیمی با تکنیکهای مولکولی به فلور میکروبی این زالوهای درمانی دستیافته و از این طریق آنها را شناسایی میکند. در این تحقیق پس از صید نمونه از استانهای گیلان و مازندران ابتدا زالوها را تشریح نموده و پس از تسلط کامل ازلحاظ آناتومی زالو، آنها را به دو گروه تقسیم نمودیم: دسته اول آنهایی که توسط خون توسط خون تغذیه نشدند و دسته دوم آنهایی که تحت خونخواری قرار گرفتند.
پس از کشت و جداسازی میکروبی توسط تستهای بیوشیمیایی آنها را مورد شناسایی قراردادیم و در آخر توسط تستهای پیشرفته مولکولی نظیر PCR و Cloning و تعیین توالی نمونهها با استفاده از ژن 16SrRNA هویت باکتریها را مشخص نمودیم.
مقدمه
توانایی زالو در هضم خون و ترشح آنزیمهای آنتی کواگولانت و واسودیلیتور بهطور همزمان منجر شد که سازمان نظارت بر غذا و دارو زالو درمانی را بهعنوان روش مفید جهت درمان گرفتگی و جلوگیری از خونمردگی بعد از عمل جراحی معرفی کند اما اگر بیماران بهصورت موضعی و یا کلی دچار نقص سیستم ایمنی باشند زالو درمانی منجر به عفونت زخم توسط باکتریهای دستگاه گوارش میشود. عفونت باکتریایی در بالاتر از 20% بیماران اتفاق میافتد اگر قبل از زالو درمانی بیمار آنتیبیوتیک مصرف کرده باشد این عفونت سرکوب میشود. یکی از باکتریهای مستقر در دستگاه گوارش زالو Aeromonas میباشد که باعث مرگ سایر میکروارگانیسمها میشود و ایجاد عفونت میکند.
زالوهایی که از خون تغذیه نمیکنند نظیر Eropobdella punctata اغلب دارای سه باکتری Pseudomonas sp، Aeromonas sp و Klebsiell sp تحت عنوان همزیست در دستگاه گوارشی خود هستند. زالوها خود بهتنهایی میتوانند منبع تولید آنتیبیوتیک باشند. این ترکیبات پپتیدی بسیار سریعتر و آسانتر از آنتیبادیها در بدن منتشرمی شوند ترکیبات آنتی باکتریال پپتیدی زالو ممکن است به درمان بیماری انسان نیز کمک کند. در هنگام خونخواری، زمانی که زالو از خون اشباع شد از محل گزش، خودبهخود جدا میشود. معمولاً”این زمان 20 دقیقه پس از شروع گزش به طول میانجامد.
بهطورمعمول تعدادی انگل در دستگاه گوارش زالو وجود دارد اما در بدن انسان نمیتواند زنده بماند و درواقع تهدیدکننده سلامت انسان نیست اما باکتریها، ویروسها و انگلهای ناشی از خون قبلی خورده شده میتواند ماهها در بدن زالو فعال باقی بماند و مجدداً به انسان منتقل شود. بیماریهایی از قبیل از این طریق از فردی به فرد دیگر منتقل میشود. به HepatitisB و HIV همین دلیل پس از یکبار استفاده از زالو بههیچعنوان نباید از آن برای درمان فرد دیگری استفاده شود و بلافاصله باید آن را از بین برد. در هنگام خونخواری باید از نزدیک کردن آتش، سیگار، نمک، صابون و یا مواد محرک شیمیایی نظیر الکل، سرکه به زالو جدا” خودداری شود زیرا موجب بالا آوردن خون از قسمت درونی دستگاه گوارش یعنی جایی که چینهدان قرارگرفته میشود و این مسئله احتمال انتقال باکتری عفونتزا به زخم بیمار را افزایش میدهد.
بررسی فلور میکروبی خارجی سطح بدن زالو و مقایسه آن با فلور میکروبی درونی دستگاه گوارش و ارتباط آنها با یکدیگر در این تحقیق مسئله مهمی است که تاکنون در ایران تحقیقی در این رابطه انجامنشده است.
فصل اول
کلیاتی در ارتباط با زالو
زالوها کرمهای حلقوی هستند که به کرمهای خاکی شباهت دارند ولی ازلحاظ آناتومی با آنها متفاوتاند. کلمه زالو به زبان عربی به معنای ویدان یا علق میباشد. علق نام ویژه زالوست و ویدان به معنای انواع کرمهاست که شامل زالو نیز میشود.
زالوها در آبهای شیرین˓کمعمق مردابها˓باتلاقها˓زیر صخرهها˓قطعههای شناور و یا بهصورت یک شیء در کف آب زندگی میکنند. شب رو هستند و شب به شکار میروند. همچنین قادر به درک نور˓بو˓صدا˓لمس˓گرما و ارتعاش میباشند.
خصوصیت اصلی مورفولوژیکی زالوها همانند یکدیگر است. حیوان کاملاً” بالغ حدوداً” 20 سانتیمتر طول دارد که به رنگ سبز˓قهوهای و یا متمایل به سبز-قهوه ای با ترتیبی از خطوط باریک قرمز در ناحیه پشتی هستند. سطح پشتی تیرهتر از سطح شکمی میباشد.
بدن تمام زالوها از 33 قطعه تشکیلشده است که 26 قطعه آن در قسمت جلویی و 7 قطعه آن در قسمت انتهایی قرار دارد. دارای دو اندام مکنده که یکی در قسمت جلو و دیگری در قسمت انتهایی بدن قرار دارد که اندام مکنده جلویی و اندام مکنده انتهایی نامیده میشوند. اندام مکنده پشتی اصولاًʺجهت چسبیدن حیوان به سطح نقشی همانند اهرم دارد نظر به اینکه اندام مکنده جلویی حول آن میچرخد. اندام مکنده جلویی جایی که بلعیدن غذای حیوان در آنجا صورت میپذیرد شامل آروارهها و دندانها میباشد. 3 ردیف آرواره که در هرکدام 100 دندان در آن قرار دارد. دارای 5 زوج چشم در بالای سرشان هستند که تشخیص آن با چشم غیر مصلح دشوار میباشد.
ازنظر تکثیر هرمافرودیت هستند یعنی زالوها دارای اندامهای جنسی نر و ماده باهم هستند ولی برای جفتگیری باید دو جاندار به یکدیگر بچسبند و هرکدام گامت نر خود را به گامت ماده دیگری برساند. سلول تخم تشکیلشده در مایعی ژله مانند از زالو جداشده و به محیط اطراف میچسبند. هر زالو پس از یکی دو بار زایمان میمیرد.
دستگاه دفعی شامل 17 زوج قطعه به نام متانفریدیا هستند که در قسمت کناری سطح شکمی یک شبکه سراسری را ایجاد کرده ولوله مترشحه نعل اسبی را ایجاد میکند که به مثانه راه دارد. هر واحد نفریدیا شامل نفروستوم˓لولهها و مثانه میباشد.
دستگاه عصبی آنها ابتدایی بوده و فاقد سیستم اعصاب مرکزی هستند سیستم عصبی شامل 32 گانگلیون حلقههای دور مری˓عقدههای شکمی و رشتههای عصبی میباشد.
دستگاه گوارش زالو شامل دهان حلق عضلانی˓غدد بزاقی˓سه آرواره دندانهدار شاخی مری˓چینهدان˓راستروده یا رکتوم و مخرج میباشد. در لوله گوارشی زالو آنزیمهای بیوشیمیایی و فلور باکتریایی حضور دارند که هر نوع میکروارگانیسم اعم از باکتری ویروس و یا تکیاخته غیربومی را از بین میبرد. همچنین غدد بزاقی زالو موادی ترشح میکند که از جنبه درمانی موردتوجه میباشد و پیشتر به ذکر آنها میپردازیم. این جانداران ریه نداشته و تنفس پوستی دارند.
پس از خونخواری بدنشان 10-2 برابر افزایش حجم پیدا میکند که هنگام خونخواری آب خون مکیده شده را دفع نموده و خون تغلیظ شده در بدن جانور باقی میماند.
انواع زالو
650 نوع از زالوها تابهحال شناساییشده که مهمترین آنها ازنظر پزشکی مربوط به گونههای ذیل میباشد:
- Hirrudinaria mathnillensis (Asian medicinal leech),
- Crobdella decora (North American medicinal leech)
- orientalis
- medicinalis
- verbana
- troctina
تاریخچه:
صدسال قبل از اینکه مردم مغرب زمین (اروپا و آمریکا) زالو را بشناسند و به خواص درمانی آن آگاهی داشته باشند در خاورمیانه از زالو جهت مقاصد درمانی استفاده میشده است. مصریها در 1500 سال قبل از میلاد مسیح از زالو برای درمان بیماریها استفاده میکردند و از دیگر نقاط خاورمیانه بیمار به آنجا اعزام میشده است. استفاده از زالو برای درمان بیماریها سابقه طولانی در طب دارد سابقه تاریخی آن به حدود 4000 سال قبل برمیگردد. ایران هم جزء کشورهایی است که در تاریخ پزشکی خود از زالو درمانی استفاده میکرده است.
اروپاییها تا قرن 19 زالو را موجودی بیمصرف و مزاحم میپنداشتند و از قرن 19 به بعد به خواص درمانی آن پی بردند و از آن به بعد بهطور وسیعی برای درمان بیماریها از آن سود جستند. استفاده از زالو درمانی منحصر به اروپا نمیشد در قرن 19 در ایالاتمتحده آمریکا نیز از زالو جهت درمان استفاده میشده است. با کاهش تعداد زالو، پیشرفت مهارت و وسایل تشخیص بعد از سال 1830 محبوبیت زالو درمانی رو به کاهش نهاد تا اینکه در سال 1884 پی به خواص ضد انعقادی و جداسازی چندین نوع آنزیم ازجمله هیرودین از غدد بزاقی زالو توسط مارکواردت، در سالهای 1950 اهمیت پزشکی زالو را ثابت کرد.
زالو درمانی طی سالهای 1980 دوباره رواج یافت. سازمان نظارت بر غذا و دارو آمریکا در 24 ژوئن 2004 در آخرین اقدام مهم خود استفاده از زالو را جهت مقاصد پزشکی قانونی اعلام کرد.
خواص زالو و کاربردهای درمانی آن
عمده خواص درمانی زالو مربوط به بزاق این جاندار است بهطوریکه شاید بیش از وزن بدنش قادر به تولید بزاق باشد. بزاق زالو شامل دودسته از مواد هستند که گروهی به نام نروترانسمیترها بر روی پایانههای عصبی عمل میکنند و موجب تحریک عمومی روی نقاط طب سوزنی میشود و دسته دیگر که بر روی گردش خون عمومی و مویرگها عمل کرده و بهعنوان ضد انعقاد ضد تورم˓ ضد درد ایفای نقش میکند.
غدد بزاقی زالو هنگام مکیدن خون مواد متنوعی ترشح میکند که معروفترین و مهمترین آن هیرودین است. هیرودین قویترین ماده ضد انعقادی میباشد که باعث کاهش درد موضعی هنگام نیش زدن میشود و درواقع بهنوعی خاصیت بیحسکنندگی دارد. بهجز هیرودین آنزیمهای دیگری که در ذیل به آنها اشاره میکنیم:
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.