پایان نامه كاربرد سنجش از دور و اطلاعات ماهواره اي در معادن
چكيده
اين گزارش بر مبناي بررسي هاي زمين شناسي معدني در منطقه اي در حدود 50 كيلومتري جنوب ريگان بم- كرمان تنظيم شده است . منطقه مورد بررسي از نظر اكتشاف و پي جوئي منابع مس پرفيري مورد نظر شركت اكتشاف ملي مس ايران بوده است و فعاليتهاي اين شكرت در حال حاضر پي جوئي و اكتشاف مقدماتي را پشت سر گذاشته است و وارد اكتشاف نيمه تفضيلي شده است. بنابراين با شناخت و آگاهي كافي كه ما از منطقه و نوع كانيسازي و پراكندگي آن در منطقه داريم كافي است كه بين اطلاعات ماهواره اي پردازش شده و نقشه هاي زمين شناسي و ژئوشيميايي در دسترس ارتباط برقرار كنيم تا در نهايت به روشي دست پيدا كنيم كه در موارد ديگر كه پروژه پي جوئي و اكتشاف روند طبيعي خود را طي ميكند بتوانيم به عنوان اولين فاز پي جوئي از اين كليد استفاده كنيم. براي اين منظور سعي شده است كه با استفاده از منابع موجود طريقه استفاده از اين اطلاعات را مورد بررسي و تحليل و تفسير قرار دهيم. به طور كلي اين پروژه در چندين فصل تهيه و تنظيم مي شود كه به ترتيب زير مي باشد:
- تاريخچه سنجش از دور
- مفاهيم و اصول سنجش از دور
- زمين شناسي عمومي ناحيه ريگان- بم- كرمان
- پردازش داده هاي ناحيه ريگان- بم- كرمان
به طور كلي تاكنون به بالغ بر 2400 ماهواره به ثبت رسيده است كه از اين ميان حدود 1000 ماهواره كاربرد سنجش از دور دارند شروع سنجش از دور توسط نيروهاي نظامي بوده است و از دهه 80 كشورهاي زيادي محسنات فضا رامتوجه مي شوند و به سمت استفاده از فضا مي روند. امروزه استفاده از فضا چنان گسترش يافته است كه سازمان ملل سنجش استفاده واضح آميز از فضاي بالاي جو به وجود آمده است.
در اين گزارش زمين شناسي عمومي منطقه مورد مطالعه قرار گرفت. كالبد زمين شناسي سلسله جبال بارز كه منطقه مورد بررسي در بخش بسيار كوچكي از اين پيكره واقح شده است از يك پيكره ولكانو پلونيوم تشكيل شده است. از اين محدوده بخش مركزي شمالي و جنوب ناحيه را سنگهاي نفودي تشكيل مي دهد كه به گونه اي آشكار در رديف آتشفشاني ائولن تزيريق شده است. فعاليت هاي ماگمايي و متعاقب آن رخداد هاي تكتونيكي نقش بسزايي در شكل گيري واحدهاي دگرسان اين نموده اند.
به طوري كه هجوم و حضور محلولهاي تأخيري و باردار در سنگهاي ميزبان و خود آلودگي سنگ ميزبان به مواد باردار علي الخصوص مس، سيماي جالبي به ريخت محدوده معدني در بخش مركزي ناحيه داده است. هدف ما بررسي هاي زمين شناسي و معدني منطقي توسط عكسهاي ماهواره اي است كه شامل تهيه نقشه ليتولوژي و نقشه خط واره ها در مقياس و همچنين نقشه توپوگرافي و كنتراسيونهاي ئيدروترمالي در منقطه مي باشد.
تقديم به پدرم كه صفاي وجودش غبار ملال را از زندگيم زدوده و سايه دستانش بهترين پناه و تسلي گاه زندگيم است.
تقديم به بزرگ آموزگار زندگيم به مادرم كه درس عشق را در مدرسه صدقش آموخته و تمامي وجودم وامدار اوست.
و تقديم به تكيه گاه زندگيم؛
به همسرم
از اينكه درخت سالهاي پر تلاش زندگيم با كمك استادان عزيز به بار نشسته ايزد منان را شكر گذارم و از اينكه توانسته ام نتيجه تحقيقاتم را در چند برگ كاغذ در اختيار دوستان و ساير عزيزان بگذارم احساس غرور و شعف مي كنم.
در اينجا جاي دارد از راهنمائيها و كمكهاي بي دريغ آقايان مهندس سيد مهدي موسوينسب استاد راهنما و مهندس علي الهي و ساير عزيزاني كه مرا در تهيه و تدوين اين مهم ياري نمودهاند كمال تشكر و سپاسگزاري را داشته باشم.
با تشكر
فهرست مطالب
عنوان | صفحه |
مقدمه | |
فصل اول: تاريخچه سنجش از دور | |
كليات | |
تاريخچه مختصري از سنجش از دور | |
سيستمهاي هوايي | |
عكسهاي هوائي و سيستم هاي اسكن كننده هوايي | |
رادار هوائي | |
سكوهاي فضائي | |
ساير ماهواره ها | |
فصل دوم؛ اصول و مفاهيم سنجش از دور | |
كليات | |
اصول و مفاهيم سنجش از دور | |
امواج الكترو مغناطيسي | ا |
انواع ماهواره ها | |
فيزيك سنجش از دور | |
تعبير و تفسير اطلاعات دورسنجي | |
شرايط يك مفسر | |
عوامل تعبير و تفسير | |
خصوصيات تصاوير دور سنجي | |
مقدمه اي بر ساختار اطلاعات رقومي | |
فرمت ذخيره دادهاي ماهواره اي | |
تصحيح هندسي تصاوير ماهواره اي يا فضائي | |
منابع خطا از نقطه نظر هندسي | |
سنجنده ها | |
اسكنر ها | |
سيستم هاي راداري | |
مزاياي رادار | |
باندهاي رادار | |
خاصيت پلاريزاسيون | |
توان تفكيك در رادار | |
پردازش و آشكار سازي تصوير | |
فصل سوم: كاربردها زمين شناسي و معدني | |
كاربرد زمين شناسي و معدني | |
فصل چهارم: زمين شناسي عمومي ناحيه ريگان- بم- كرمان | |
زمين شناسي عمومي ناحيه ريگان- بم- كرمان | |
پردازش داده هاي ناحيه ريگان- بم- كرمان | |
نتيجه گيري | |
منابع | |
مقدمه
اين گزارش بر مبناي بررسي هاي زمين شناسي معدني تنظيم شده است كه با استفاده از داده هاي سنجنده TM ماهواره لندست 5 در منطقه اي در حدود 50 كيلومتري جنوب ريگان- بم- كرمان صورت گرفته است.
در اين بررسي ها سعي شده كه توانايي و قدرت اطلاعات TM در تفكيك واحدهاي ليتولوژيكي واقع در منطقه و همچنين نمايش خط واره ها و گسل هاي اصلي آزموده شود. در حالي كه مهمترين و اصي ترين تلاش ما براي به نقشه در آوردن كانيهاي رسي كه در ارتباط با زونهاي آلتراسيون ناشي از محلولهاي ئيدروترمال هستند در ادامه صورت گرفت.
اصولا به علت مقياس خاص تصاوير ماهواره اي كه در حدود ماهواره لندست و سنجنده اين مقياس در حدود است، از اين اطلاعات عمدتاً در اولين فاز پي جويي مواد معدني استفاده مي شود. در اين فاز عمليات پي جويي به واسطه اين مقياس كوچك نقاط اميدبخش كه مي تواند در مراحل بعدي مورد اكتشاف ژئوفيزيكي و يا ژئوشيميايي قرار گيرد، استخراج مي شود. بسيار حائز اهميت است كه از اطلاعات طيفي TM ماهواره لندست امروزه براي اكتشاف بسياري عناصر استفاده مي شود از قبيل اورانيم مس، سرب، روي، نقره، تنگستن- طلا، نفت و كانيهاي صنعتي. منقطقه مورد بررسي از نظر اكتشاف و پي جويي منابع مس پروفيري مورد نظر شركت اكتشاف ملي مس ايران بوده است و فعاليت هاي اين شركت مرحله پي جويي و اكتشاف مقدماتي را پشت سر گذاشته است و وارد اكتشاف نيمه تفضيلي شده است. بنابراين با شناخت و آگاهي كافي كه ما از منطقه و نوع كاني سازي و پراكندگي در منطقه داشتيم، كافي بود كه بين اطلاعات ماهواره اي پردازش شده و نقشه هاي زمين شناسي و ژئوشيمايي آماده شده ارتباط برقرار كنيم. تا در نهايت با روش يا كليدي دست پيدا كنيم. كه در موارد ديگر كه پروژه پي جويي و اكتشاف روند طبيعي خود را طي ميكند، بتوانيم بعنوان اولين فاز پي جوئي از اين كليد استفاده كنيم.
نمودار زير هدف ما و روند كلي برنامه ما را بيان ميكند:
زمانيكه سنگهاي آذرين اسيدي تا حد واسط تحت تأثير محلولهاي گرمايي قرار مي گيرند، دگرسان شده و كانيهاي آنها تبديل به كانيهاي رسي مي شوند پس ما با برجسته ساختن رسها در روي تصاوير ماهواره اي مي توانيم به عامل بوجود آوررنده «احتمالي» آنها يعني آلتراسيون محلولهاي ئيدروترمال پي ببريم. پس آنچه كه در بالا به عنوان پردازش اطلاعات بيان شد، عمدتاً در جهت برجسته نمودن رسها انجام شده است.
براي اين برجسته سازي و تشخيص راحت تر رسها روي سطح زمين ابتدا اطلاعات خام هفت باند TM غير از باند 6 كه در محدوده طول موج مادون قرمز حرارتي قرار دارد. نرماليزه شد. سپس از تصاوير تركيبي مختلف استفاده كرديم. كه درنهايت نتيجه اي كه حاصل شد اين بود كه تصوير تركيبي 1-4-7 (R-G-B) و تصوير تركيبي 1-5-7 (R-G-B) قدرت تشخيص بالاتري را نسبت به تصاوير ديگر در اختيار ما قرار دهد.
با كمك اين تصاوير تا حد 70 الي 80 درصد واحدهاي ليتولوژيكي را مي توان تفكيك كرد. و كاربر ماهر و با تجربه مي تواند با استفاده از اين دو تصوير تركيبي و تجزيه- تحليل رنگهاي موجود در تصاور تركيبي محل واقع شدن رسها و سنگهاي آلتره شده را مشخص كند.
روش ديگر استفاده از تصاوير حاصل ازتقسيم باندهاي طيفي يكديگر. باتوجه به اينكه انواع رسها در باند 5 طيفي TM ماكزيمم بازتابش و در باند 7 طيفي TM حداقل بازتابش را دارد نسبت طيفي مي تواند تا حدي زيادي وجود رسها از ديگر واحدهاي زمين شناسي تفكيك كند.
روش ديگر پردازش استفاده از تكنولوژي مؤلفه هاي اصلي و آناليز آنهاست. با استفاده از اين تكنيك مي توان باندهاي طيفي مختلف را در يك سيستم n بعدي- n تعداد باندهاي مورد نظر است. تجزيه و تحليل كرد و در نهايت تصاويري به دست مي آورد كه حاوي اطلاعات مختلفي مي باشند كه بنا به هدف كاربر قابل استفاده ميباشدو در نهايت باندهاي از سنجنده TM كه براي برجسته كردن رسها مناسب تشخيص داده شده اند عبارتند از 1 و 4 و 5 و 7.
كار پردازش اطلاعات تماماً توسط نرم افزار Idrisi-2 انجام شد و در نهايت براي آنكه بتوانيم به سهولت كار ادغام داده هاي پردازش شده و نقشه زمين شناسي هم مقياس با آنها را انجام دهيم از يك سيستم GIS استفاده كرديم. به اين صورت كه ابتدا از تصوير تركيبي 1-4-7 بعنوان نقشه پايه مورد نظر استفاده كرديم و نقشه زمين شناسي كه عبارت بود ازواحدهاي ليتولوژيكي، گسلها و خط واره ها، مناطق آلتره شده ئيدروترمالي- كه بسيار مورد نظر ما بود- مسير رودخانه ها و نيز خطوط طول و عرض جغرافيايي روي آن مشخص شدند. و سپس از تصاوير پردازش شده ديگر براي تأئيد تفسير و حتي در مواردي در اطلاعات زمين شناسي اعلام شود توسط نقشه استفاده شد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.