پایان نامه مبانی حاکم بر دادرسی دعاوی خانوادگی و مقایسه آن با آیین دادرسی مدنی
فهرست محتوا
فهرست مطا لب
- عنوان
- مقدمه
- پیشینه تحقیقات
- فرضیهها
- روش تحقیق
- اهداف تحقیق
- اهمیت تحقیق
- سؤالات
- سازماندهی تحقیق
- فصل اول- خانواده و اهمیت آن وایین دادرسی خا نواده
- مبحث اول- تعریف خانواده وحقوق خا نواده
- گفتار 1- تعریف خانواده
- گفتار 2- حقوق خانواده
- مبحث دوم- اهمیت خانواده
- گفتار 1- اهمیت خانواده در حقوق اساسی
- گفتار 2- ا همیت خانواده در حقوق خصوصی
- مبحث سوم- مفهوم آیین دادرسی در دادگاه خانواده
- گفتار 1- تعریف آیین دادرسی
- گفتار 2- مفهوم آیین دادرسی
- گفتار 3-پیشینه مقررات شکلی خانواده در ایران
- نتیجه گیری
- فصل دوم- صلاحیت مراجع قضایی و شبه قضایی
- مبحثاو ل -دادگاهها و مراجع قضائی
- گفتار 1- دادگاه خانواده
- گفتار 2 – شوراهای حل اختلاف
- گفتار 3 – مراجع ثبتی
- مبحث دوم- داوری در دعاوی خانوادگی
- گفتار 1-تعریف داوری واهمیت داوری بین زوجین
- گفتار 2- داوری در حقوق خانواده و آیین دادرسی مدنی
- مبحث سوم- قواعد صلاحیت در دادگاه خانواده
- گفتار 1- مفهوم صلاحیت و اقسام آن
- گفتار 2- صلاحیت دادگاه خانواده
- 2– 1- صلاحیت محلی و نسبی
- 2-2- صلاحیت دادگاه خانواده صلا حیت نسبی یا ذا تی
- گفتار 3- صلاحیت قضات دادگاه خانواده
- اجتها د یا مجتهد
- 2-داشتن سن. تجر به. وضعیت خانواد گی متناسب
- مشاور قضایی
- نتیجه فصل دوم
- فصل سوم
- آیین دادرسی خاص (خانواده)
- مبحث اول- انواع دعاوی و اقامه دعوی در دادگاه خانواده
- گفتار 1- تقسیم دعاوی به مالی و غیر مالی
- گفتار 2- درخواست یا دادخواست
- مبحث دوم- عدم رعایت تشریفات دادرسی مدنی
- گفتاراول- هزینه دادرسی
- گفتاردوم- تأمین خواسته
- گفتار سوم-ابلاغ
- گفتارسوم- قرار ابطال دادخواست
- مبحث 3- فقدان سمت و اهلیت اقامه دعوی
- نتیجه فصل سوم
- فصل چهارم- تشریفات نکاح و طلاق
- مبحث اول- تشریفات ثبت نکاح
- گفتار 1- سن ازدواج و سن اقامه دعوی در دادگاه خانواده
- گفتار 2- گواهینامههای سلامت زوجین
- گفتار 3- مهریه
- گفتار 4- دعاوی مرتبط با جهیزیه
- گفتار 5- جهات رسیدگی توامان در دعاوی خانوادگی
- گفتار 6 – دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی مرتبط
- مبحث دوم- تشریفات طلاق
- گفتار 1- اجازه طلاق و صدور گواهی عدم امکان سازش
- گفتار 2- اعتبار گواهی امکان سازش
- گفتار 3- پرداخت حقوق مالی زوجه و تعیین تکلیف حضانت و ملاقات اطفال و حقوق خا نوادگی
- گفتار 4- مقرری ماهانه
- گفتار 5- گواهی اسکان زوجه
- نتیجه فصل چها رم
- فصلپنچم – تصمیمات دادگاه خانواده
- مبحث اول- حکم و قرار
- گفتار 1- شرایط صدور دستور موقت
- گفتار 2- تأمین خواسته
- گفتار 3- گزارش اصلاحی
- گفتار 4- اذن و اجازه
- مبحث دوم- احکام دادگاه خانواده و اجرای آن
- گفتاراول- اقسام احکام دادگاه
- الف-حکم حضوری
- ب-حکم غیابی در دادگاه خانواده
- گفتاردوم – احکام دادگاه خانواده از نظر قطعیت و عدم قطعیت
- مبحث سوم- اجرای احکام دادگاه خانواده
چکیده
آیین دادرسی مجموعه مقررات و قواعدی، که طرفین دعوی در مقام مراجعه به دادگاه برای دادخواهی، و دادرس در مقام رسیدگی و قطع و فصل دعاوی و اختلافات و تشخیص حق از باطل مورد استفاده قرار میدهند را اصطلاحاً اصول محاکمات یا آیین دادرسی گویند از آنجاییکه موضوع این تحقیق، پیوندی میان دو زمینه از رشته حقوق خانواده و آیین دادرسی مدنی میباشد آیین دادرسی مدنی را از آن لحاظ که قواعد آن با حقوق مدنی رابطه تنگاتنگ دارد و از جهت اینکه تا حقوق اشخاص مورد تعدی و تجاوز قرار نگرفته و مدعی طبق قواعد و مقررات آیین دادرسی مدنی رسیدگی به موضوع را از مرجع صلاحیت دار دادگستری درخواست ننماید، دادگاه رسیدگی نمیکند و به محض انصراف و سازش و استرداد دادخواست و یا استرداد دعوی دادگاه حسب مورد مبادرت به تنظیم گزارش اصلاحی و یاقرار ابطال دادخواست و یا قرار رد دعوی مینماید مجاز به ادامه رسیدگی نیست از سوی دیگر چگونگی دادرسی در دادگاه خانواده از قواعد آیین دادرسی مدنی متمایز است. بر این اساس برای تبیین مفهوم آیین دادرسی در دادگاه خانواده در بخش اول به مفردات تحقیق یعنی خانواده- حقوق خانواده و آیین دادرسی خاص و مقررات شکلی دادگاه خانواده در ایران پرداخته میشود. در بخش دوم به معرفی مراجع قضائی و شبه قضائی و وابستگان قضائی و حدود صلاحیت آنها برای رسیدگی به دعاوی خانوادگی پرداخته میشود در بخش سوم به چگونگی اقامه دعوی در دادگاه خانواده و آیین دادرسی در موضوعات نکاح و طلاق و تفاوتهای دادرسی در دادگاه خانواده با آیین دادرسی مدنی، ضمن بیان و نقد آنها تحلیل و نتیجه گیری ارائه میشود.
واژههای کلیدی، آیین دادرسی مدنی، خانواده و حقوق خانواده، آیین دادرسی خاص، صلاحیت- مراجع قضائی و شبه قضائی- استرداد دادخواست و دعوی گزارش اصلاحی
وا بستگان قضایی –نکاح – طلاق
مقدمه
حقوق خانواده شاخهای حقوق مدنی است که دارای ویزگی های است کهان را از موضو عات دیگر حقوق مدنی متمایز میکند واهمیت خاص به ان میبخشد. اهمیت خاص حقوق خانواده بیشتر به مقام وارزش موضوعان “یعنی خانواده مربوط است. خانواده هسته اصلی اجتما ع است ونقش مهمی از لحاظ اجتماعی وسیاسی واقتصادی، فرهنگی ایفا میکند. با توجه به اهمیت شایان خانواده در کشور، قوانین ومقرراتی برای حمایت از ان وضع شده است. ممکن است این مقررات ضمن قانون مدنی یا قوانین خاص حمایت خانواده یا بخشی از انها در قانون مدنی وبخشی دیگر درقوانین خاص آمده باشد. بیشتر این قوانین و مقررات دارای جنبه ماهوی و بر خی دارای جنبه شکلی و آیین دارسی است.
قوانین ماهوی، حقوق وتکا لیف اعضای خا نواده تعیین وروابط انها را با یکد یگر تنظیم میکند، ولی قوانین شکلی ناظر به تشر یفات وشرایط صوری ازدواج وطلاق ودیگر نهادهای خانواده وایین رسیدگی به دعاوی خانوادگی واجرای ارا، مربوط به خانواده است.
بیان موضوع و طرح مساله
رسیدگی به اختلاف و دعاوی در دادگاهها نیازمند دو نوع قانون است،
نخست، قانون ماهوی که به بیان حقوق و مسئولیت طرفین دعوی بپردازد و دیگر، قوانین و مقررات مشکلی که تشریفات و نحوه رسیدگی به اختلاف را مدون و مقدر میسازد رسیدگی به دعاوی مدنی و کیفری از آنجائیکه دارای قواعد متفاوت است لذا رسیدگی به دعاوی خاص به لحاظ وجوه ممیزه، ناشی از ماهیت دعوا یا طرفین آن ایجاب مینماید تا قواعدی خاص در نظر گرفته شود؛ یکی از حوزههایی که نیازمند اصول دادرسی خاص میباشد امور دعاوی خانوادگی است لذا با توجه به اهمیت خانواده در جوامع مختلف و بالاخص در کشور اسلامی خود و ماهیت دعاوی خانوادگی و آثار ناشی از این دعاوی، تصویب چنین آیین دادرسی را توصیه مینماید. ضرورت بازشناسی نهادها و تأسیسهای ویژه دادگاه خانواده با صلح دادگاهها متفاوت میباشد. امروزه فقدان آیین دادرسی ویژه خانواده که دربردارنده مقررات مربوط به شرایط قاضی دادگاه خانواده، واحدها و نهادهای مورد نیاز این دادگاهها و همچنین قواعد خاص رسیدگی در این دادگاهها باشد، یکی از مشکلات موجود در دادگاههای مذکور است بدین لحاظ موضوع حاضر در مبانی حاکم بر دادرسی دعاوی خانواده و مقایسه آن با آیین دادرسی مدنی که ضمن بررسی مقررات مرتبط با دعاوی خانواده و آیین دادرسی حاکم بر آن و تفکیک قوانین ناسخ و منسوخ و پیش بینی خلاهای قانونی در امر دادرسی خانواده و مقایسه آن با دادرسی مدنی میباشد، از طرف دیگر خانواده در تمامی جوامع بشری و ادیان الهی، بالاخص در دین حنیف اسلام و کشور جمهوری اسلامی واحد بنیادین اجتماعی معرفی میگردد و دادگاه ویژهای برای آن تعریف میگردد به طوری که رسیدگی محاکم خانواده باید توام با سرعت و دقت و بدون تشریفات دست و پاگیر صورت پذیرد بنابراین به لحاظ تخصصی بودن رسیدگی به امور خانواده در محاکم دادگستری و نیازمند بودن به دادرسی خاص از انگیزه این تحقیق میباشد.
سوابق تحقیقات
درباره موضوع مبانی حاکم بر دادرسی دعاوی خانوادگی و مقایسه تحلیلیان با
آیین دادرسی مدنی به طور پراکنده تحقیقاتی توسط برخی از محققین و پژوهشگران در زمینه داوری در دادگاه خانواده، تشریفات دادرسی، طلاق و تشریفات نکاح با نگرش تحلیل قواعد ماهوی صورت پذیرفته است و توسط برخی اساتید کتابهای با عناوینی نزدیک با دادرسی خانواده با رویکرد آموزشهای عمومی برای تعقیب دعاوی خانوادگی به رشته تحریر در آمده است و هیچ نگرشی عمیقی در بایستههای ضروری در این مقوله در آنها یافت نشد ولی در تحقیق حاضر با دید وسیع به ضرورت آیین دادرسی خانواده و مقایسه آن با دادرسی مدنی پرداخته میشود.
فرضیه تحقیق:
دراین تحقیق پس ازتبیین دقیق ومفهوم خانواده واهمیت ان، ضرورت آیین دادرسی خاص
ومقا یسه تحلیلیان با آیین دادرسی مدنی درقا لب دسته بندهای ارائه گردیده است.
فرضیههای این تحقیق عبارتند از:
1- رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی در رسیدگی به اختلافات خانواده الزامی است.
2- رسیدگی به اختلافات در دادگاههای خانواده نیازمند آیین دادرسی خاص میباشد.
3- قضات رسیدگی به دعاوی ناشی از حقوق خانواده باید شرایط خاصی باشند.
4- رسیدگی به دعا وی خا نواده باید سریع و دقیق بارعا یت حقو ق اصحا ب د عوا صورت پذ یرد
روش تحقیق
الگوی کلی روش تحقیق حا ضر از نوع نظری است پس از جمع اوری اطلا عات، با روشهای مختلف مورد تجزیه وتحلیل قرار میگیرد. بطور دقیقتر باید گفت:
تحقیق حاضر از نوع کاربردی میباشد و در نگرش و تدوین آن از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است، جمع آوری مطالب به صورت فیش برداری صورت گرفته و از منابع کتابخانهای استفاده شده است.
در این تحقیق که ضمن بیان مفهوم و شرایط آیین دادرسی حاکم بر دعاوی خانوادگی سعی شده است مقایسه تحلیلی بر آیین دادرسی مدنی، ضمن بیان نظریات حقوقدانان و نظریات مشورتی و رویه قضائی حا کم پرداخته میشود. در نهایت تحلیل و نتیجه گیری از مطالب ارائه شود ولی در راه تحقیق مشکلاتی فراوانی پیش رو وجود داشت از جمله این مشکلات کمبود منابع و در اختیار نداشتن امکانات و وسایل تحقیق میباشد که به یاری خداوند، مساعدت و راهنمایی اساتید راهنما و مشاور چنین مشکلاتی برطرف شد و موفقیتهای در این زمینه حاصل گردید.
اهداف تحقیق
هدف اصلی این تحقیق توجیه ضرورت تدوین آیین دادرسی ویژه محاکم خانواده به صورت یک مجموعه منسجم است. لزوم تسریع در رسیدگی و اجرای حکم در برخی دعاوی خانوادگی از جهت ملاقات طفل، حضانت طفل و نفقه، اهمیت استفاده از راهکارهای صلح و سازش و حکمیت در دعاوی خانوادگی، غیر قابل جبران بودن خسارات عاطفی و معنوی ناشی از آراء یا اقد ا م هایناصحیح دادگاه در دعاوی خانوادگی، بالاخص آسیب پذیر بودن حداقل یکی از طرفین دعاوی خانوادگی از زنان و کودکانیکه اتخاذ تمهیدات حمایت از ایشان را ایجاب مینماید. از جهات ضرورت تدوین آیین دادرسی ویژه خانواده است.
سؤالات تحقیق
1- دعاوی خانوادگی را تعریف کنید.
2- آیا در حال حاضر، اختلاف صلاحیت دادگاه خانواده نسبت به دادگاه عمومی از نوع ذاتی است؟ توضیح دهید.
3- دادگاه محلی صالح برای رسیدگی به دادخواست مهریه منقول و غیر منقول کدام است؟
4- آیا قاضی دادگاه خانواده برای رسیدگی به دعاوی مربوط به اصل نکاح و طلاق، نیازمند ابلاغ ویژه از ناحیه رئیس قوه قضائیه است؟
5- مطابق تصورات موجود، در کدام یکی از انواع طلاقها با توجه به درخواست کننده آن دادگاه مکلف به انجام داوری است؟
6- گواهی عدم امکان سازش از حکم طلاق تفکیک کنید.
7- نحوه اجرای حکم دادگاه بر الزام زوجه به تمکین را بیان نماید
8- مزایای اعلامی دانستن حکم دادگاه برفع اشتغال زوجه چیست؟
اهمیت تحقیق
باتو جه به اهمیت خانواده درادوار مختلف تاریخ قانو نگذاری کشور، قوانین ومقرراتی برای حمایت ازان وضع شده است. ممکن است این مقررات ضمن قانون مدنی یا قوانین خاص حمایت خانواده آمده باشد. بسیاری از این قوانین داری جنبه ماهیتی وبرخی دارای جنبه شکلی وآیین دادرسی است.
قوانین ماهوی: حقوق وتکالیف اعضای خانواده راتعیین وروابط آنها را با یکدیگر تنظیم میکند. ولی قوانین شکلی ناظر به تشریفات وشرایط صوری ازدواج وطلاق ودیگر نهادهای خانواده وآئین رسیدگی به دعاویخانوادگی واجرای آرای مربوط به خانواده است.
در خصوص حقوق ماهوی خانواده، کتابها ومقالات و رسالههای بسیاری نوشته شده وحقوقدانان وفقهای امامیه واهل سنت نیز در این مورد به تفضیل بحث کردهاند ولی درباره مسائل شکلی وآئین دادرسی کمتر تحقیق شده است. درصورتی که قوانین شکلی دارای اهمیت زیادی است. ضرورت باز شناسی نهادها وتاسیس های ویژه دادگاه خانواده وایجاد روش واحد در رسیدگی به دعاوی خانواده و وجه تمایز آن با توجه به سریع وساده بودن و عدم رعایت تشریفات دادرسی ولزوم سرعت وسهولت ودقت در دادرسی خاص از اهمیت این تحقیق میباشد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.