پایان نامه مقایسه رابطه سطح آمادگی جسمانی با ترکیب بدن دختران دانش آموز مدارس دولتی و غیر انتفاعی
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- چکیده………………………………………………………………………………………………………………. 1
- فصل اول: طرح پژوهش
- 1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 3
- 1-2 بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………… 4
- 1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………….. 7
- 1-4 اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 8
- 1-4-1 هدف کلی……………………………………………………………………………………………….. 8
- 1-4-2 اهداف اختصاصی……………………………………………………………………………………… 8
- 1-5 فرضیههای پژوهش……………………………………………………………………………………….. 9
- 1-6 روش پژوهش……………………………………………………………………………………………… 9
- 1-7 محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………………………. 10
- 1-7-1 محدودیتهای غیر قابل کنترل……………………………………………………………………… 10
- 1-7-2 محدودیتهای قابل کنترل…………………………………………………………………………… 10
- 1-8 پیش فرضهای تحقیق…………………………………………………………………………………… 10
- 1-9 تعاریف عملیاتی و مفهومی……………………………………………………………………………… 10
- فصل دوم: پیشینه پژوهش
- 2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 14
- 2-2 بخش اول: مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………………….. 14
- 2-3 روشهای اندازه گیری ترکیب بدن:……………………………………………………………………. 16
- 2-3-1 روشهای آزمایشگاهی ارزیابی ترکیب بدن:…………………………………………………….. 16
- 2-3-2 روشهای میدانی ارزیابی ترکیب بدن:…………………………………………………………….. 17
- 2-4 ارزیابی ترکیب بدن:………………………………………………………………………………………. 19
- 2-5 روش اندازه گیری چربی زیرپوست:………………………………………………………………….. 21
- 2-5-1 روشهای میدانی جهت ارزیابی ترکیب بدنی:…………………………………………………… 21
- 2-5-2 روش چروک خردگی پوست:………………………………………………………………………. 21
- 2-6 استفاده از روش چروک خوردگی پوست: 22
- 2-7 روش چروک پوستی: 25
- 2-8 ترکیب بدن و ورزش در کودکان و نوجوانان:……………………………………………………….. 25
- 2-9 آمادگی جسمانی وابسته به تندرستی:………………………………………………………………….. 28
- 2-10 پیشینه پژوهش:…………………………………………………………………………………………… 30
- 2-10-1 پژوهشهای داخلی:…………………………………………………………………………………. 30
- 2-10-2 پژوهشهای خارجی:……………………………………………………………………………….. 32
- فصل سوم: روش پژوهش
- 3-1 مقدمه:………………………………………………………………………………………………………… 34
- 3-2 روش تحقیق 34
- 3-3 جامعه آماری 34
- 3-4 روش نمونه گیری:………………………………………………………………………………………… 34
- 3-5 نمونه آماری 35
- 3-6 ابزار و نحوه اندازه گیری:………………………………………………………………………………… 35
- 3-6-1 اندازه گیری استقامت عضلانی کمربند شانهای…………………………………………………… 36
- 3-6-2 چگونگی اجرای آزمون کشش بارفیکس………………………………………………………….. 36
- 3-6-3 دراز نشت:………………………………………………………………………………………………. 37
- 3-6-4 تعادل……………………………………………………………………………………………………… 38
- 3-6-5 دو 540 متر……………………………………………………………………………………………… 39
- 3-6-6 کشش در حالت نشسته RS………………………………………………………………………… 41
- 3-7 برآورد شاخص توده بدن: 42
- 3-7-1 خلاصه روش کلی اندازه گیری چربی زیر پوستی توسط کالبپر:…………………………….. 43
- 3-7-2 روش اندازه گیری سه سر بازو:…………………………………………………………………….. 43
- 3-7-3 روش اندازه گیری ساق پا:…………………………………………………………………………… 44
- 3-7-4 اندازه گیری قد:…………………………………………………………………………………………. 45
- 3-7-5 اندازه گیری وزن:………………………………………………………………………………………. 45
- 3-7-6 اندازه گیری درصد چربی:……………………………………………………………………………. 45
- 3-8 روش آماری………………………………………………………………………………………………… 45
- فصل چهارم: نجزیه و تحلیل یافتهها
- 4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 48
- 4-2- آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………… 48
- 4-2-1- آزمون دراز نشست 48
- 4-2-2- آزمون انعطاف پذیری……………………………………………………………………………….. 49
- 4-2-3- آزمون بارفیکس………………………………………………………………………………………. 50
- 4-2-4- آزمون دوی 540 متر………………………………………………………………………………… 51
- 4-2-5- آزمون تعادل (لک لک) برای پایهٔ چهارم…………………………………………………….. 52
- 4-3- ویژگی آزمودنیها و رکوردهای آمادگی جسمانی………………………………………………… 52
- 4-4- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………… 53
- 4-5- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف…………………………………………………………………….. 53
- 4-6- آزمون فرضیههای پژوهش…………………………………………………………………………….. 56
- 4-6-1- فرضیهٔ اول…………………………………………………………………………………………… 56
- 4-6-2- فرضیهٔ دوم………………………………………………………………………………………….. 57
- 4-6-3- فرضیهٔ سوم………………………………………………………………………………………….. 58
- 4-6-4- فرضیهٔ چهارم……………………………………………………………………………………….. 60
- 4-6-5- فرضیهٔ پنجم…………………………………………………………………………………………. 61
- 4-7- خلاصهای از نتایج همبستگی در یک جدول………………………………………………………. 62
- 4-8- مقایسهٔ رابطهٔ آزمونهای انجام شده با ترکیب بدن در مدراس دولتی و غیردولتی……… 62
- 4-8-1- مقایسه رابطهٔ آزمون دراز و نشست با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر دولتی….. 63
- 4-8-1-1- پایه چهارم…………………………………………………………………………………………. 63
- 4-8-1-2- پایه پنجم…………………………………………………………………………………………… 63
- 4-8-1-3- پایه ششم…………………………………………………………………………………………… 63
- 4-8-2- مقایسه رابطهٔ آزمون انعطاف با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر دولتی…………… 64
- 4-8-2-1- پایه چهارم…………………………………………………………………………………………. 64
- 4-8-2-2- پایه پنجم…………………………………………………………………………………………… 64
- 4-8-2-3- پایه ششم…………………………………………………………………………………………… 65
- 4-8-3- مقایسه رابطهٔ آزمون بارفیکس با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر دولتی…………. 65
- 4-8-3-1- پایه چهارم…………………………………………………………………………………………. 65
- 4-8-3-2- پایه پنجم…………………………………………………………………………………………… 65
- 4-8-3-3- پایه ششم…………………………………………………………………………………………… 66
- 4-8-4- مقایسه رابطهٔ آزمون دوی 540 متر با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر دولتی…… 66
- 4-8-4-1- پایه چهارم…………………………………………………………………………………………. 66
- 4-8-4-2- پایه پنجم…………………………………………………………………………………………… 67
- 4-8-4-3- پایه ششم…………………………………………………………………………………………… 67
- 4-8-5- مقایسه رابطهٔ آزمون لک لک با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر دولتی………….. 67
- 4-8-5-1- پایه چهارم…………………………………………………………………………………………. 67
- فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
- 5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 70
- 5-2 خلاصه پژوهش……………………………………………………………………………………………. 70
- 5-3 بحث و بررسی……………………………………………………………………………………………. 71
- 5-4 نتیجه گیری کلی:…………………………………………………………………………………………… 73
- 5-5 پیشنهادهای پژوهش………………………………………………………………………………………. 73
- 5-6 پیشنهادات پژوهشی………………………………………………………………………………………. 74
- منابع:……………………………………………………………………………………………………………….. 75
- پیوست 81
مقایسه رابطه سطح آمادگی جسمانی با ترکیب بدن دختران دانش آموز مدارس دولتی و غیر انتفاعی
چکیده
هدف از انجام پژوهش جاری مقایسهٔ رابطهٔ سطح آمادگی جسمانی با ترکیب بدن بین مدارس دولتی و غیرانتفاعی درشهر رشت میباشد. جامعهٔ آماری پزوهش حاضرتعداد 10080 دانش آموزان دختر 10 تا 12 سال بودند که در سال تحصیلی 92 – 93 در مقطع ابتدایی مشغول به تحصیل بودند. نمونهٔ آماری پزوهش که به روش خوشهای انتخاب شد، شامل 600 نفر بود که به تفکیک 200 نفر در هر پایه انتخاب شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی بوده که بصورت میدانی انجام شد. آزمونهای دراز و نشست، انعطاف پذیری، دوی 540 متر، کشش بارفیکس و لک لک (تعادل) برای این دانش آموزان مورد استفاده قرار گرفت. برای آزمون فرضیههای پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید، البته قبل از بکارگیری این آزمون برای بررسی نرمال بودن دادهها از آزمون کولموگروف – اسمیرنوف استفاده شد. برای مقایسهٔ بین آمادگی جسمانی مدارس دولتی و غیر انتفاعی هم از آزمون فیشر استفاده گردید. در بررسی نتایج فرضیههای پژوهش مشخص شد بین آزمون دراز نشست با ترکیب بدن بین کلیه پایهها در مدارس دولتی و غیر انتفاعی ارتباط معنی داری وجود داشت. نتایج آزمونهای انعطاف پذیری با ترکیب بدن، و همچنین آزمون دوی 540 متر با ترکیب بدن هم بین کلیه پایهها در مدارس دولتی و غیر انتفاعی نشان داد که ارتباط معنی داری وجود داشت. در مورد آزمون کشش بارفیکس با ترکیب بدن بین کلیهٔ پایهها، به غیر از پایهٔ چهارم مدارس دولتی هم ارتباط معنی داری وجود داشت. در مورد آزمون تعادل با ترکیب بدن هم بین دو متغیر در مدارس دولتی ارتباط معنی داری وجود نداشت، اما در مدارس غیر انتفاعی ارتباط بین این دو متغیر معنی دار بود. نتیجهٔ مقایسهٔ روابط مشاهده شده در مدارس دولتی و غیر انتفاعی که توسط آزمون فیشر انجام گرفت، حاکی از این موضوع بود که بین کلیهٔ آزمونها در مدارس دولتی و غیر انتفاعی با توجه به پنج نوع تست ارتباط وجود داشت و تنها در پایهٔ پنجم آزمون کشش بارفیکس بین مدارس دولتی و غیر انتفاعی ارتباط وجود نداشت. در نتیجه میتوان گفت که داشتن فعالیت بدنی متوسط که خود موجب کاهش درصد توده چربی بدن و افزایش درصد توده بدون چربی بدن میشود، نقش مهمی در میزان افزایش آمادگی جسمانی فرد دارد. و همچنین بدیهی است افزایش توده چربی بدن باعث کاهش آمادگی جسمانی و با تمرین و فعالیت بدنی میتوان به افزایش آمادگی جسمانی و همچنین کاهش توده چربی بدن پرداخت.
واژگان کلیدی: آمادگی جسمانی، شاخص توده بدن (BMI)، ترکیب بدن، درصد چربی زیر پوستی.
فصل اول
1-1 مقدمه
در چند دهه گذشته علاقه مندی به فعالیتهای تخصصی که حاصل توسعه تربیت بدنی بوده است، منجر به پیدایش و افزایش تعداد حرفهها و تخصصها در زمینه ورزش و تربیت بدنی شده است. آمادگی جسمانی یکی از مباحث مهم در فیزیولوژی ورزش است که در سالهای اخیر مبنای کار بسیاری از پژوهشگران و عنوان بسیاری از کتب علمی ورزش شده است. سازمان بهداشت جهانی، آمادگی جسمانی را توانایی انجام کار عضلانی به گونهای رضایت بخش تعریف کرده است (17). فعالیت بدنی یکی از پیش شرطهای اصلی رشد و سلامتی و پایه و اساس یک زندگی سالم و شاداب است که ایجاد آرامش روانی و رشد بالقوهٔ عادات و نگرشهای مثبت در زندگی نقش بسزا دارد. فعالیت بدنی از جمله امور سودمند جهت تأمین زندگی سالم در زمان حال و آینده برای کودکان است و همواره باید بخشی از زندگی فرد و خانواده باشد. فعالیت بدنی عبارت است از هر گونه تحرک بدنی که مستلزم هزینهٔ انرژی باشد (72). نتایج تحقیقات انجام شده در زمینهٔ فواید فعالیتهای بدنی نشان میدهد که انجام فعالیتهای بدنی منظم و داشتن سبک زندگی فعال، از اجزای اصلی حفظ و بهبود سلامت جسمی و روانی در جامعه است (3). از سوی دیگر، مطالعات گذشته نشان میدهند که سالهای کودکی و نوجوانی، دوران طلایی برای ساختن قامت و اسکلت بدن و تولید و تو سعه دستگاههای زیستی و تنطیم گر بدن است (31). امروزه پیشرفت امکانات ماشینی از یک سو موجب زندگی بهتر و فراغت بیشتری شده و از سوی دیگر، از فعالیت جسمانی کاسته شده است. این مساله موجب شده که افراد به سمت زندگی غیر فعال سوق داده شوند و فقر حرکتی محسوسی در زندگی انسان به وجود آید. نتایج مطالعات و آمارهای مختلف بیانگر آن است که یکی از دلایل افزایش بافت چربی در بدن، عدم فعالیت بدنی است. (25 و 8).
تربیت بدنی در خود میراثی از اعصار گذشته دارد، منابع آن از طبیعت بشر سر چشمه گرفته، اختلافات آن تحت تاٌثیر تغییرات محیط اقتصادی، مذهبی قرار دارد واهداف آن نشان دهندهٔ افکار برجستهٔ زمان ومکان است (7). در طول تاریخ بشری، قدرت واستقامت جسمانی همراه با شجاعت، بزرگترین عامل موفقیت انسان در میدان تنازع بقا بوده است (5). همچنین حرکت از اساسیترین عوامل زندگی انسان است که نقش مهمی در رشد عمومی وبخصوص رشد ذهنی وحرکتی دارد (33). آنچه زیر بنای تمام فعالیتهای حرکتی انسان را تشکیل میدهد، میزان آمادگی جسمانی بدن است. داشتن آمادگی جسمانی بالا، نه تنها در انجام حرکات بنیادی ما را یاری میدهد، بلکه در یادگیری مهارتهای ورزشی نیز مؤثر است (3). واژهَ آمادگی جسمانی مفاهیم گستردهای دارد و در نوشتارهای مختلف به شکلهای گوناگون تعریف شده است. به طور متداول، کیفیت وامکانات بدن انسان در تطابق با فعالیتهای بدنی، آمادگی جسمانی خوانده میشود (8).
آمادگی جسمانی جوانان مسئله بنیادی و حیاتی است که سلامت و تندرستی افراد جامعه را تضمین میکند. افزایش ظرفیت کارآیی بدن جز از راه تربیت بدنی و فعالیتهای حرکتی از هیچ برنامه تربیتی دیگری حاصل نمیشود و تربیت بدنی باید به عنوان بخش مکملی از برنامههای تعلیم و تربیت در آید (20،33). همچنین برای جوامع انسانی به اثبات رسیده است که سازگاری بهتر با محیط، نیاز به تعادل آمادگی جسمانی و ترکیب بدنی در فرد دارد و چنانچه افراد از نظر وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی، شرایط مساعدی نداشته باشند، معمولاً گوشه گیر، بدبین و منزوی میشوند و به عبارتی از تعادل روانی مناسبی برخوردار نخواهند بود (81،83).
1-2 بیان مسئله
بسیاری از مدیران مدارس در کشورهای صاحب نام ورزش به تجربه دریافتهاند که تربیت بدنی جزء غیر قابل تفکیک جریان تربیت است و میتواند در تکامل عمومی کودک و حتی در روند کلی آموزش سهیم باشد. به گزارش معلمان تربیت بدنی کار آزموده، دانش آموزان به دلیل درگیری با تجربیات تربیت بدنی علایق جدیدی در مدارس کسب میکنند. به علاوه آمادگی جسمانی، اعتماد به نفس بیشتر، ثبات روحی و بهداشت روانی بهتری را در فرد موجب میشود. بدیهی است فعالیت و تمرین، با موضوعات تحصیلی ارتباط بسیار دقیق و ظریفی دارد. مع هذا مدیران مدارس بتدریج دریافتهاند که تکامل کلی کودک، لازمهٔ آمادگی برای یادگیری بوده و آمادگی جسمانی در افزایش هوش و ادراک کودکان موءثر است (7). تربیت بدنی برای دانش آموزان مدارس ابتدایی میتواند آمادگی بدنی، تندرستی وسلامتی عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی، ذهنی وعقلانی به ارمغان میآورد. برنامهٔ تربیت بدنی باید برای هر کودک جهت تکامل و حفظ حد مطلوب آمادگی بدنی با توجه به احتیاجات و نیازهای ویژهٔ هر یک از آنها، موقعیتهایی را فراهم سازد (7). سطح مطلوب آمادگی بدنی برای رفع احتیاجات فردی واجتماعی لازم است، بنابراین میتواند یکی از اهداف تعلیم و تربیت باشد. همانطور که پیش از این ذکر شد، آمادگی بدنی یکی از اهداف مهم تربیت بدنی و در جهت تأمین اهداف تعلیم وتربیت است که در هیچ بخش دیگری از موارد درسی وجود ندارد. فردی که از لحاظ بدنی در آمادگی لازم به سر میبرد، قدرت کافی برای انجام وظایف روزمره را بدون خستگی مفرط خواهد داشت، همچنین انرژی لازم جهت لذت بردن از وقت آزاد و برخورد با مسائل غیر قابل پیش بینی وفوری را دارد (7). کریس[1]و کولین[2]عقیده دارند سطح فعالیت بدنی کودکان ونوجوانان سوءال همیشگی است، اما شواهد موجود نامفهوم یا از لحاظ متدولوژی متفاوتند. مقدار و سطح مطلوب آمادگی جسمانی که کودک در دوران کودکی برای سلامتی باید کسب کند هنوز ناشناخته است. اگر چه حدس زده میشود که در غیاب برخی از شاخصها، سطح فعالیت شناخته شده به منظور ایجاد فواید سلامتی در بزرگسالی، برای کودکان مناسب باشد، با وجود این، اندازه گیری فعالیت در کودکان مشکل است و در حال حاضر، روش معتبری برای ارزیابی سطح فعالیت، که به کارگیری آن در تحقیقات گسترده راحت باشد، وجود ندارد. ایشان اضافه میکنند اطلاعات به دست آمده از مطالعات بزرگ و پر جمعیت حاکی از آن است که نقطهٔ اوج فعالیت در بچهها حول وهوش سنین 13 و 14 سالگی است. بعد از این دوره این میزان به طور بارزی کاهش مییابد (31). تحقیق دیگری که به منظور مقایسهٔ آمادگی جسمانی و تندرستی دانش آموزان هنگ کنگ و چین انجام گرفت، محققان به این نتیجه رسیدند که هنگ کنگ و چین دارای دو شیوهٔ اقتصادی متمایز شهرسازی و صنعتی میباشد. به نظر میرسد با پیشرفت اقتصادی و افزایش استانداردهای زندگی، باید توجه بیشتری به ترویج وتوسعهٔ ورزش و فعالیتهای بدنی کودکان و جوانان مبذول داشت (25). گذشته از همهٔ موارد مذکور، واضح است که رسیدن به حد مطلوب آمادگی جسمانی بدون پرداختن به فعالیتهای بدنی غیر ممکن مینماید و بدیهی است که تمرینات بدنی باید با رعایت اصول علمی و روش صحیح انجام گیرد تا به افزایش آمادگی جسمانی منجر گردد. به عبارت دیگر، تمرینات بدنی بدون رعایت اصول علمی آن نه تنها آثار قابل توجهی بر آمادگی جسمانی ندارد، بلکه ممکن است آثار زیانباری برای دانش آموزان، خصوصاً دانش آموزان مقطع ابتدایی که بیشتر از سایر دورههای تحصیلی آسیب پذیرند، داشته باشد. بنابراین به نظر میرسد بهتر است درس تربیت بدنی توسط معلمان واجد شرایط که تخصص لازم را در زمینهٔ تمرینات بدنی دارند، تدریس شود (30).
همچنین بررسیها نشان دادهاند که شیوع چاقی و سایر عوامل خطرزای بیماریهای قلبی – عروقی در بسیاری از جوامع تحت تأثیر عوامل اجتماعی-اقتصادی است (36.39.40.41.47.63.82). عوامل متعددی از طریق تأثیر بر رژیم غذایی، فرهنگ مصرف مواد غذایی و میزان فعالیت بدنی در بروز چاقی موءثرند (70). سن، جنس، وضعیت تأهل، میزان درآمد، شغل و میزان تحصیلات عواملی هستند که در اینجا اضافه وزن و چاقی موءثرند (34). وضعیت اجتماعی اقتصادی خانواده میتواند کلیه سطوح زندگی کودک را چه پیش از تولد و چه پس از تولد تحت تأثیر قرار داده و تغییرات عمیقی در نحوهٔ رشد کودک ایجاد کند (17). نسبت به اطلاعات مربوط به کودکان برخوردار از تغذیهٔ خوب، کودکان مدرسهای که دچار سوء تغذیه مزمن هستند، به طور متوسط کوچکتر میمانند و جهش نوجوانی آنها دیرتر و با وسعت کمتری اتفاق می افتد. نتیجهٔ اصلی این امر، کاهش قد بزرگسالی و تودهٔ عضلانی است (14).
برایان شارکی[3] عوامل مختلفی را بر شمرده است که بر توان هوازیی افراد تأثیر گذارند، از جمله این عوامل به سن، جنس، وراثت، ترکیبات بدن، سطح و فعالیت بدنی میتوان اشاره کرد و دانشمندان کل بدن انسان را شامل 4 بخش توده چربی (FM)[4] توده عضلانی (FFM)[5]توده استخوانی و بقیه اعضاء میدانند که برای ساده کردن هر چه بیشتر این طبقه بندی، وزن بدن را به دو قسمت وزن چربی و وزن بدون چربی تقسیم کردهاند. کل وزن چربی بدن انسان به دو قسمت چربی ضروری و چربی ذخیرهای در بافت چرب تقسیم میشود که بافت چربی حدود 50 درصد از وزن کل بدن را تشکیل میدهد (1).
چربیها نقش بزرگ و مهمی در متابولیسم بدن انسان دارند. در این اینجا منظور از ترکیب بدن، وزن چربی زیر پوستی، درصد چربی و وزن بدون چربی است. چنانچه اشاره شد، ترکیبات بدن از جمله عوامل تأثیرگذار بر توان هوازی هستند، تا کنون پژوهشهای بسیاری بین ترکیب بدن و توان هوازی در گروههای مختلف صورت گرفته است
از جمله:
لیدی[6] و همکاران (1965) در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که درصد بالای چربی، سبب کاهش قابلیت نسبی رساندن اکسیژن به بافتها و در نتیجه پایین آمدن استقامت قلبی – عروقی شخص میشود (13).
مونتویی[7]و همکاران (1977) ارتباط معنی داری بین حداکثر اکسیژن مصرفی با قد، وزن و سطح بدن در شناگران دختر به دست آوردند (68). تخمین زدهاند که 69% از تفاوتهای افراد مختلف در مورد ارتباط بین اکسیژن مصرفی بیشینه (vo2max) و ترکیب بدن آنان، مربوط به وزن بدن و 4% از اختلافات مربوط به قد و 1% مربوط به تغییرات وزن بدون چربی است. بنابراین، تغییراتی که در ترکیبات بدن افراد ایجاد میشود، به احتمال زیاد در مقدار اکسیژن مصرفی بیشینه موء ثر است (37).
به طور کلی، برای برخورداری از یک جامعه سالم شناخت زمینههای خطرزا ضروری است، بر همین اساس پژوهش حاضر بر آن است تا که آیا آمادگی جسمانی چه رابطهای با ترکیب بدن در دانش آموزان دختر 10-12 سال دارد؟ و همچنین مقایسه آنها در بین مدارس دولتی و غیر انتفاعی به چه شکل است؟
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق
امروزه به دلیل ماشینی شدن زندگی، آپارتمان نشینی، عدم تحرک، بازیهای رایانهای و تغذیه نا مناسب شاهد اضافه وزن و چاقی دانش آموزان ابتدایی هستیم و از آنجایی که چاقی و اضافه وزن در دراز مدت باعث بروز بیماریهای قلبی و… میشود، توجه به آمادگی جسمانی در مقطع ابتدایی بسیار ضروری است. داشتن آمادگی عمومی بالا نه فقط در انجام حرکات بنیادی ما را یاری میدهد، بلکه در یادگیری مهارتهای حرکتی و ورزشی نیز مؤثر است و افرادی که از آمادگی عمومی بالاتری سود میبرند احتمالاً مهارتهای ورزشی را سریعتر فرا میگیرند. ارزشیابی درس تربیت در مدارس یکی از شیوههایی است که به منظور استعداد یابی، ارزیابی قابلیتهای جسمانی مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که وضعیت آمادگی جسمانی دانش آموزان با توجه به شرایط زندگی در حال تغییر است، همچنین به دلیل مشارکت و فعالیت کمتر دختران امکان ابتلاء به ناهنجاریهای جسمانی و فیزیولوژیکی در آنها زیاد است، از این رو میزان آمادگی جسمانی میتواند اهرم پیشگیری کننده خوبی باشد (1).
برای تحقق اهداف تربیت بدنی، دسترسی به اطلاعات درست از آمادگی جسمانی دانش آموزان در مدارس لازم و ضروری است. زیرا مرحله نوجوانی را معمولآً مرحلهٔ مناسب آمادگی جسمانی میدانند. در این مرحله نوجوانان میتوانند فعالیتهای ورزشی، مانند دویدن و پریدن را با تمام قدرت و مدت زیادی انجام دهند (1) و تحقیقات وشواهد اخیر نشان دادهاند که:
الف) بین میزان آمادگی جسمانی دانش آموزان و موفقیت و پیشرفت تحصیلی آنان همبستگی وجود دارد؛
ب) بین فعالیتهای جسمانی کودکان و نوجوانان و سلامت ذهنی و عاطفی آنان رابطهٔ مستقیمی برقرار است؛
ج) عارضهٔ چاقی مفرط که از ابتدای جوانی آغاز میشود، ناشی از عدم تحرک و پر خوری دوران کودکی و نوجوانی است؛
د) موقعیت اجتماعی هر دانش آموزی در مقایسه با همسالانش در مدرسه؛
این موقعیت، تا حد بسیار زیادی به میزان مهارتهای جسمانی دانش آموزان، راهی درست و بجا برای پیشرفت سلامت و تندرستی دانش آموزان امروز و آینده سازان فردای جامعه خواهد بود. نکته دیگری که در رابطه با ضرورت انجام این تحقیق میتوان بیان کرد
این مطلب است که انجام آزمونهای جدید در آموزش و پرورش باعث افزایش انگیزه دانش آموزان در جهت افزایش قوای جسمانی آنها میگردد. بنابراین بر آن شدیم تا با بررسی مقایسه رابطه سطح آمادگی جسمانی با ترکیب بدن دختران مقطع ابتدایی شهر رشت بین مدارس دولتی و غیر انتفاعی متوجه تغییرات شده و با در اختیار قرار دادن آن به معلمان تربیت بدنی برای ارتقای آمادگی جسمانی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی گامی موثربرداریم.
1-4 اهداف پژوهش
1-4-1 هدف کلی
مقایسه رابطه سطح آمادگی جسمانی بدن با ترکیب بدن در دختران دانش آموزان مدارس دولتی و غیر انتفاعی.
1-4-2 اهداف اختصاصی
- بررسی رابطه بین قدرت با ترکیب بدن در مدارس دولتی
- بررسی رابطه بین استقامت با ترکیب بدن در مدارس دولتی
- بررسی رابطه انعطاف پذیری با ترکیب بدن در مدارس دولتی
- بررسی رابطه تعادل با ترکیب بدن در مدارس دولتی
- بررسی رابطه بین قدرت با ترکیب بدن در مدارس غیر انتفاعی
- بررسی رابطه بین استقامت با ترکیب بدن در مدارس غیر انتفاعی
- بررسی رابطه بین انعطاف پذیری با ترکیب بدن در مدارس غیر انتفاعی
- بررسی رابطه بین سرعت با ترکیب بدن در مدارس غیر انتفاعی
- مقایسه رابطه قدرت با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر انتفاعی
- مقایسه رابطه استقامت با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر انتفاعی
- مقایسه رابطه انعطاف پذیری با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر انتفاعی
- مقایسه رابطه تعادل با ترکیب بدن در مدارس دولتی و غیر انتفاعی
1-5 فرضیههای پژوهش
- بین قدرت دانش آموز دختر مدارس دولتی با ترکیب بدن آنها رابطه وجود دارد.
- بین استقامت دانش آموز دختر مدارس دولتی با ترکیب بدن رابطه وجود دارد.
- بین انعطاف پذیری دانش آموز دخترمدارس دولتی با ترکیب بدن رابطه وجود دارد.
- بین تعادل دانش آموز دختر مدارس دولتی با ترکیب بدن رابطه وجود دارد.
- بین قدرت دانش آموز دخترمدارس غیر انتفاعی با ترکیب بدن رابطه وجود دارد.
- بین استقامت دانش آموز دختر مدارس غیر انتفاعی با ترکیب بدن رابطه وجود دارد.
- بین انعطاف پذیری دانش آموز مدارس غیر انتفاعی دختر با ترکیب بدن رابطه وجود دارد.
- بین تعادل دانش آموز دختر مدارس غیر انتفاعی با ترکیب بدن رابطه وجود دارد.
- بین قدرت دانش آموز دختر مدارس دولتی با مدارس غیر انتفاعی رابطه وجود دارد.
- بین استقامت دانش آموز دختر مدارس دولتی با غیر انتفاعی رابطه وجود دارد.
- بین انعطاف پذیری دانش آموز دختر مدارس دولتی با مدارس غیر انتفاعی رابطه وجود دارد.
- بین تعادل دانش آموز دختر مدارس دولتی با غیر انتفاعی رابطه وجود دارد.
1-6 روش پژوهش
این پژوهش یک مطاله از نوع توصیفی و جامعه آماری آن را دانش آموزان دختر 10 تا 12 سال مقطع ابتدایی مدارس دولتی و غیرانتفاعی ناحیه 1 و 2 رشت که در سال تحصیلی 93-92 مشغول به تحصیل هستند، تشکیل میدهند. تعداد کل دانش آموزان این مقاطع از کارشناسی ابتدایی آموزش و پرورش شهر رشت اخذ شد که تعداد آنها 10080 نفر بود. سپس تحقیق شامل 600 نفر یعنی به تفکیک در هر پایه 200 نفراز بین دانش آموزان انتخاب شدند. نمونه گیری به صورت خوشهای تصادفی از مدارس دولتی و غیر انتفاعی ناحیه 1 و 2 رشت صورت گرفت. در مرحله بعد، از چند کلاس در هر مدرسه (مقاطع چهارم و پنجم و ششم) و از هر کلاس 25 نفردانش آموز بصورت تصادفی انتخاب شدند.
پس از نمونه گیری نحوهٔ انجام آزمونهای آمادگی جسمانی و نحوهٔ اندازه گیری ترکیب بدن و کلیهٔ جزییات برای دانش آموزان توسط محقق تشریح و متغیرهای قد و وزن ارزیابی شد.
از آزمودنیها، تستهای آمادگی جسمانی (دوی 540 متر- درازنشست- کشش بارفیکس اصلاح شده-تعادل- انعطاف پذیری با تخته انعطاف) به عمل آمد و نهایتاً اطلاعات با روشهای آماری توصیفی، استنباطی، ضریب همبستگی پیرسون، ضریب فیشر و کلیه محاسبات آماری توسط رایانه با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
1-7 محدودیتهای تحقیق
1-7-1 محدودیتهای غیر قابل کنترل
- عدم کنترل تفاوتهای فردی
- عدم کنترل شرایط روحی آزمودنیها
- میزان تمرینات و آمادگی قبلی آزمودنیها قابل کنترل نبود
- از آزمون گرهای مختلف برای اجرای آزمونها استفاده شد
1-7-2 محدودیتهای قابل کنترل
- آزمودنیها در دامنه سنی 10 تا 12 سال انتخاب شدند که در سال تحصیلی 93- 1392 مشغول به تحصیل بودند
- آزمودنیها فقط از دانش آموزان دختر انتخاب شدند.
- همه آزمودنیها سالم بودند و دارو مصرف نمیکردند
- آزمونها بعد از گرم کردن از آزمودنیها گرفته شد
1-8 پیش فرضهای تحقیق
- همه آزمونگرها در نهایت صداقت به اجرای آزمونها پرداختند.
- روشهای اندازه گیری (آزمونها و قد و وزن) صحیح بوده است.
1-9 تعاریف واژهها
آمادگی جسمانی
حالتی از رضایت جسمانی است که موجب قدرت و انعطاف پذیری کامل مفصل، بهبود کارایی قلبی-تنفسی، ترکیب بدنی متناسب و وزن مطلوب میشود (6). منظور از آمادگی جسمانی در پژوهش حاضر میزان آمادگی جسمانی آزمودنیها است که با انجام تستهای دازنشست، انعطاف پذیری، کشش بارفیکس و دوی 540 متر سنجیده شد تا میزان آمادگی بدنی آزمودنیها مشخص شود.
آمادگی دستگاه قلبی-تنفسی:
عبارتست از: توانایی دستگاه گردش خون و تنفس برای هماهنگی با فعالیت مورد نظر و توانایی برگشت سریع به حالت اولیه پس از انجام کار. آمادگی مناسب دستگاه قلبی- تنفسی، منتج از توانایی قلبی قوی به همراه عروق خونی مناسب و عملکرد به موقع ششها میباشد. بهترین نمونهٔ افرادی که دارای آمادگی کامل این دستگاه هستند، دوندههای ماراتن هستند. لازم به ذکر است که برای شرکت در هر فعالیت ورزشی به سطحی از استقامت دستگاه گردش خون و تنفس نیاز است (31). در تحقیق حاضر آمادگی قلبی- تنفسی از طریق آزمون 540 متر اندازه گیری میشود.
استقامت عضلانی:
به آمادگی عضله یا گروهی از عضلات؛ در تکرار حرکات یکسان، مقاومت در برابر فشار یکنواخت و حفظ درجهای از انقباض در مدت زمان مشخص اطلاق میشود. به عبارت دیگر قابلیت عضلات در انجام فعالیتهای نسبتاٌ شدید و دراز مدت را استقامت عضلانی گویند (31). در تحقیق حاضر استقامت عضلانی ناحیه شکم از طریق آزمون درازنشست در یک دقیقه اندازه گیری میشود.
انعطاف پذیری:
عبارت است از قابلیت کشیده شدن عضلات (طول تار عضلانی) به منظور تأمین وسعت دامنه حرکتی بیشتر برای مفاصل مربوطه میباشد. حرکات کششی که برای عضلات داده میشود میتواند در بهبود انعطاف پذیری بدن مؤثر باشند. البته سن و جنس هم در آن بی تأثیر نیستند (31).
قدرت:
واژه قدرت مترادف نیرو، زور، توان و… است ولی از نظر فیزیولوژیکی و مفاهیم علمی عبارت است از آمادگی عضلانی برای وارد کردن حداکثر فشار به یک مقاومت یا مانع ثابت و یا متحرک فقط برای یک مرتبه (19). این عامل برای تمامی ورزشکاران حائز اهمیت فوق العاده ای است و برای آمادگی بدنی و کارایی لازم در هر رشته ورزشی، زیر بنای عوامل بشمار میرود.
تعادل:
توانایی حفظ و پایداری بدن در فضا را تعادل می گویند.
انواع تعادل:
تعادل ایستا: به توانایی حفظ و پایداری در حالت ثابت تعادل ایستا گویند.
تعادل پویا: به توانایی حفظ و پایداری در حالت حرکت تعادل پویا گویند (31).
که در این در این تحقیق از آزمون لک لک (تعادل ایستا) در پایه چهارم مورد برسی قرار گرفت.
BMI[8]
به شاخص توده بدنی گفته میشود که پس از اندازه گیری قد و وزن، توسط آزمونگر و از تقسیم وزن (kg) بر مجذور قد (m) محاسبه شد.
ترکیب بدن
ترکیب بدن به مقادیر نسبی و مطلق اجزای بدن اشاره میکند. با روشهای رایج امروزی میتوان ترکیب بدن را در سطوح اتمی، شیمیایی، سلولی و بافتی ارزیابی کرد (43). اصطلاح (ترکیب بدن) بطور کلی به اندازه موضعی یا کلی بافت چربی و توده بدون چربی (FFM) یا عضله، آب و استخوان اطلاق میشود. منظور از ترکیب بدن در پژوهش حاضر میزان درصد چربی بدن و درصد توده بدون چربی میباشد که از با استفاده از کالیپر و اندازه گیری دو نقطه از بدن (سه سربازو و ساق پا) مشخص شد
[1]. Chris
[2]. Colin
[3]. BrianSharkey
[4]. Fat mass
[5]. Fat ftee mass
[6]. Lady
[7]. Montowie
[8]. Body mass index
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.