پایان نامه پیش بینی رفتار شهروندی سازمانی دبیران تربیت بدنی از طریق ویژگی های فردی و هوش هیجانی
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..1
- فصل اول: کلیات تحقیق………………….2
- مقدمه 3
- 1-1- بیان مسئله 4
- 1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق 5
- 1-3- اهداف تحقیق 7
- 1-4- فرضیههای تحقیق 8
- 1-5- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9
- فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 12
- مقدمه 13
- 2-1- مفهوم رفتار شهروندی سازمانی 13
- 2-2- رویکردهای اصلی مربوط به رفتار شهروندی سازمانی 13
- 2-3- تعریف رفتار شهروندی سازمانی 14
- 2-4- انواع رفتار شهروندی در سازمان 16
- 2-5- ابعاد رفتار شهروندی سازمانی 16
- 2-6- ابعاد رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه نتمیر 20
- 2-7- متغیرهای تأثیر گذار بر رفتار شهروندی سازمانی 23
- 2-8- مفهوم هوش هیجانی 26
- 2-9- تاریخچه هوش هیجانی 27
- 2-10- هوش هیجانی و هوش شناختی 30
- 2-11- انواع هوش 31
- 2-12- ابعاد هوش هیجانی 32
- 2-13- هوش هیجانی و بهره هوشی 33
- 2-14- مدلهای هوش هیجانی 34
- 2-15- ساختار هوش هیجانی در مدل توانایی 34
- 2-16- مدل بار-آن در هوش هیجانی 36
- 2-17- مدل دانیل گلمن 37
- 2-18- هوش هیجانی در کار 39
- 2-19- رشد وتوسعه هوش هیجانی ………………………………………………………………………………………………………………………47
- 2-20-فرایند آموزش هوش هیجانی 47
- 2-21- پیشینه داخلی تحقیق 49
- 2-22- پیشینه خارجی تحقیق 52
- فصل سوم: روش شناسی تحقیق 55
- مقدمه 56
- 3-1- روش تحقیق 56
- 3-2- جامعه آماری تحقیق 56
- 3-3- نمونه آماری 56
- 3-4- متغیرهای تحقیق 56
- 3-5- ابزار اندازه گیری تحقیق 57
- 3-6- روایی و پایایی پرسشنامهها 59
- 3-7- روشهای آماری 61
- فصل چهارم: تجزیه وتحلیل دادهها 62
- مقدمه 63
- 4-1- توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی دبیران تربیت بدنی……………………………………………………………………………….. 63
- 4-2- آزمون کولموگروف- اسمیرنف 66
- 4-3- آزمون فرضیههای تحقیق 66
- 4-3-1- آزمون فرضیه شماره 1…………………………………………………………………………………………………………………………….66
- 4-3-2- آزمون فرضیه شماره 2…………………………………………………………………………………………………………………………….67
- 4-3-3- آزمون فرضیه شماره 3…………………………………………………………………………………………………………………………….68
- 4-3-4- آزمون فرضیه شماره 4…………………………………………………………………………………………………………………………….70
- 4-3-5- آزمون فرضیه شماره 5…………………………………………………………………………………………………………………………….72
- فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 74
- مقدمه 75
- 5-1- خلاصه تحقیق 75
- 5-2- بررسی توصیفی یافتههای تحقیق 76
- 5-3- بحث و نتیجه گیری 77
- 5-4- نتیجه گیری و جمع بندی پایانی…………………………………………………………………………………………………………………………………81
- 5-5- پیشنهادات برخاسته از تحقیق 83
- 5-6- پیشنهادات برای پژوهشهای آینده…………………………………………………………………………………………………………………………… 84
- 85……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. منابع
- رفتار شهروندی سازمانی (نتمیر) 92
چکیده
امروزه عملکرد سازمانی برجسته از طریق تلاشهای کارکنان معمولی کسب نمیشود، بلکه از دلایلی که باعث موفقیت سازمانهای بزرگ میشود وجود کارکنانی است که فراتر از وظایف رسمی خود تلاش مینمایند. هدف از این پژوهش پیش بینی رفتار شهروندی سازمانی دبیران تربیت بدنی شهر کرمانشاه از طریق ویژگیهای فردی، هوش هیجانی و مؤلفههای آن بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه دبیران تربیت بدنی شهر کرمانشاه (418 نفر) بود. نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد 220 نفر بوده که در نهایت 210 پرسشنامه تجزیه وتحلیل شد. ابزار تحقیق پرسشنامههای استاندارد هوش هیجانی سیبریا شیرینگ (1998) و پرسشنامهٔ رفتار شهروندی سازمانی نتمیر (1997) بودند. روایی ابزارها با استفاده از نظر خبرگان تأیید و پایایی نیز از طریق آلفای کرونباخ (به ترتیب ضرایب 80/0 و 77/0) بدست آمد. ازآمار استنباطی (آزمون K-S، همبستگی پیرسون و رگرسیون) برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد. نتایج نشان داد که بین هوش هیجانی با رفتار شهروندی کارکنان رابطه معناداری وجود داشت (5 0/0 P>). از بین ویژگیهای فردی فقط سن با رفتار شهروندی سازمانی رابطه معناداری وجود داشت (5 0/0 P>). همچنین، نتایج رگرسیون نشان داد که متغیرهای سن، خودآگاهی و مهارتهای اجتماعی قویترین پیش بینی کننده رفتار شهروندی بودند که در نهایت 48/0 واریانس رفتار شهروندی کارکنان را تبیین کردند. پیشنهاد میشود مدیران سازمان آموزش وپرورش به ترویج رفتارهای فرانقشی مانند رفتار شهروندی سازمانی و هوش هیجانی برای افزایش کارایی و اثربخشی سازمان توجه داشته باشد.
واژههای کلیدی:، رفتارشهروندی سازمانی، هوش هیجانی، ویژگیهای فردی، دبیران ورزش
فصل اول:
کلیات تحقیق
مقدمه
مهمترین عامل در نیل به اهداف هرسازمان نیروی انسانی است وبی شک موفقیت وپیشرفت هر سازمانی نیز به نیروی انسانی بستگی دارد سازمان آموزش وپرورش سازمانهای است که نیروی انسانی آن اغلب افرادی پرتلاش ومتعهد هستند ودر صورت مساعد بودن شرایط کاری وانگیزشی، استعداد ومهارت خود را درخدمت آن سازمان بیشتر بکار خواهند گرفت وچرخ های آن را بهتر به حرکت درخواهند آورد. یکی از جوانب تأثیر گذار این سازمان در پرورش جسمی و روحی دانش آموزان تربیت بدنی است که دراین میان نقش معلمان تربیت بدنی برجستهتر از دیگر اعضای این سازمان است (یار محمدی منفرد وهمکاران 1389). بررسی رفتار فرد درمحیط کار توجه محققان را دهه اخیر به میزان زیادی به خود جلب کرده است. امروز دیگر توجه صرف برنامه ریزی وفرایند ها کافی نیست، زیرا این افراد هستند که برنامهها را تدوین نموده وفرایند ها را کنترل میکنند (دراکر،1999). امروزه ارتقای سلامت افراد وفعال ماندن آنها در سنین بالا مسئله جدی بوده ودیگر به عنوان یک مفهوم تجملی مطرح نیست. افزایش طول عمر افراد این توقع را درافراد بوجود آورده که سالهای بیشتری را درفعالیت سپری کنند. به نحوی که این مسئله متصدیان را برآن داشته است تا واژه امید به زندگی را با مفهوم امیدواری به زندگی ((نه به مفهوم نبودن بیماری بلکه به معنای زندگی بدون محدودیت عملکردی)) جایگزین سازند (نوروزی وهمکاران، 1390).
تحقیقات نشان میدهد اهمیت هوش هیجانی در جهت پیشرفت جایگاه سازمانها در حال افزایش است. با استفاده از بهره هوشی میتوان پیش بینی کرد چه شغلی مناسب چه فردی است؟ در حالی که با هوش هیجانی میتوان مسیر پیشرفت، شکست و یا در جا زدن کارکنان را پیش بینی کرد. در سطوح عالی سازمان 85 درصد قابلیتها برای کسب موفقیت به هوش هیجانی بستگی دارد تا به سایر تواناییهای فنی و شناختی. دانیل گلمن اعتقاد دارد که یک فرد فاقد هوش هیجانی حتی اگر بهترین دورههای آموزشی را در دنیا ببیند نمیتواند یک رهبر سازمانی برجسته و موفق باشد (آقایاروشریفی درآمدی،1386). در سازمانها هرچه از سطوح پایینتر به سمت سطوح بالای سازمان پیش میرویم هوش هیجانی در مقایسه با هوش شناختی افزایش مییابد. به همین علت هوش هیجانی از اهمیت زیادی برای مدیران وکارکنان سازمان برخوردار است (گلمن وهمکاران،2001).
- بیان مساله
درحال حاضر یکی از مباحث جدید درعرصه روانشناسی ورزشی هوش هیجانی است به اعتقاد بار-آن[1] (1999) هوش هیجانی مجموعهای از توانائیها ومهارت هاست که فرد را برای سازگاری مؤثر با محیط وکسب موفقیت در زندگی توانمند میسازد.
هوش هیجانی ومهارت های هیجانی واجتماعی درطول زمان رشد و تغییر میکند و میتواند با آموزش و برنامههای اصلاحی مانند تکنیکهای درمانی، آنرا بهبود بخشید. پژوهشها نشان دادهاند که آموزش مهارتهای هیجانی واجتماعی که به تعبیری تقویت هوش هیجانی است. نقش مهمی در بهبود کیفیت روابط بین فردی واجتماعی دارد. این آموزش اغلب درمدارس ومحیط های شغلی دریافت میشود (شعبانی بهار وهمکاران، 1389). درحقیقت هوش هیجانی نوعی استعداد عاطفی است که تعیین میکند ازمهارتهای خود چگونه به بهترین نوع ممکن استفاده کنیم وحتی خرد را درمسیری درست بکار گیریم از نظر گلمن[2] (1998) هوش هیجانی ظرفیت مارا درشناخت احساساتمان واحساسات دیگران تعیین وکمک میکند که تا ما در خودمان انگیزش ایجادکرده وهیجانات خود را کنترل واداره کنیم وروابط خودمان را بادیگران به نظم وحساب درآوریم. درواقع هوش هیجانی توانائیهای ما را درایجاد مهارتهای کافی دربوجود آوردن روابط سالم با دیگران و حس مسئولیت پذیری در مقابل وظایف است (سید حسینی وهمکاران،1390).
به عقیده گلمن (1998) هوش هیجانی یکی از توانمندیهایی است که با موفقیت در زندگی ارتباط دارد. هوش هیجانی شامل توانایی نظارت برعواطف و احساسات خود و دیگران، تفاوت قائل شدن بین آنها و استفاده از این مفروضات برای هدایت فکر و عمل افراد است. وی عناصر هوش هیجانی را به دو طبقه عناصر فردی و اجتماعی تقسیم نموده است. عناصر فردی شامل خودآگاهی، خودتنظیمی، خود انگیختگی است و عناصر اجتماعی شامل همدلی و مهارتهای اجتماعی است. خودآگاهی به معنای آگاه بودن از حالات روانی خود و نیز تفکر در باره آن حالت است. خود کنترلی به معنای تنظیم احساسات فردی است. خودانگیختگی یعنی اینکه در جهت دست یابی به اهداف خود، عمیقترین ارزشها و علایق خویش را مخاطب قرار داده و از آنها استفاده کنیم تا عملکرد خود را بهبود بخشیم. (عظیم زاده وهمکاران،1389).
یکی از مهارتهایی که میتوان به کارکنان در این راه کمک کند، رفتار شهروندی سازمانی [3] است این مقوله به رفتارهای فردی اشاره دارد که برخاسته ازبصیرت افراد بوده وعلاوه براین که کارائی واثربخشی عملکرد سازمان را افزایش میدهد مستقیم به صورت صریح، از طریق سیستم رسمی پاداش تشویق نمیشوند (بورنس و کورپنتر[4]2008).
پژوهشگران سازمانی به تلاشهای که فراتر از وظایف تعریف شده کارکنان باشد رفتار شهروندی سازمانی گویند. اورگان (1998) آن را به صورت کلاسیک این گونه تعریف کرده است رفتار شهروندی سازمانی رفتاری اختیاری و فرا وظیفهای است که درافزایش عملکرد اثربخش سازمان مؤثر است وبطور مستقیم یا غیر مستقیم بوسیله سیستمهای پاداش رسمی سازمان مورد تقدیر قرار نمیگیرد (عظیم زاده وهمکاران 1389). با وجود اهمیت رفتارهای فرانقشی (یعنی رفتارهایی که خارج از حیطه وظایف رسمی کارکنان است ولی آنها آن را داوطلبانه انجام میدهند) در کارایی و اثربخشی معلمان تربیت بدنی و برای پایه گذاری این مهم، پیش بینی متغیرهای اثرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی یعنی ویزگی های فردی و هوش هیجانی از اهمیت برخوردار است. برای پوشش این مهم، مطالعه حاضر به پیش بینی رفتار شهروندی سازمانی دبیران تربیت بدنی از طریق ویژگیهای فردی، هوش هیجانی و مؤلفههای آن خواهد پرداخت. با توجه به مطالب مذکور این سؤال مطرح است که چگونه میتوان از طریق ویژگیهای فردی وهوش هیجانی میتوان رفتار شهروندی سازمانی دبیران تربیت بدنی شهر کرمانشاه را پیش بینی نمود؟
1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق
موضوع هوش هیجانی در سالهای اخیر به طور گسترده مورد توجه محققان سازمانی قرار گرفته است. هوش هیجانی عبارت است از قابلیت شناخت احساسات خود و دیگران به منظور ایجاد انگیزش در خود و مدیریت صحیح هیجانات در خود در روابط با دیگران (گلمن،1998). از آنجا که منابع انسانی یکی از معدود منابعی است که میتواند برای سازمان مزیت رقابتی پایدار ایجاد کند و تحقیقات انجام شده نشان میدهد که هوش هیجانی تأثیر عمدهای بر توسعه منابع انسانی دارد، سازمانهای گوناگون به طور چشمگیری روی آموزش این هوش به کارکنان خود و ارتقای سطح آن در میان منابع انسانیشان سرمایه گذاری کردهاند، علاوه بر این هوش هیجانی امروزه به عنوان یکی از عوامل عمده در انتخاب کارکنان مورد توجه قرار میگیرد. با توجه به این که هوش هیجانی در رشته روانشناسی ساخته وپرداخته شده است، بعد از سال 1995 که گلمن کتاب پرفروش خود را تحت عنوان “هوش هیجانی” به بازار عرضه کرد با استقبال فراوان سازمانها ورشتهٔ مدیریت روبرو شد. از طرف دیگر، بهترین حوزه برای مقایسه هوش هیجانی وهوش شناختی محیط سازمانی به ویژه مدارس میباشند، زیرا معلمان در محیط مدرسه علاوه برتوان مندی های علمی از توانمندیهای هیجانی خود نیز استفاده مینماید. امروزه در قلمرو توسعه منابع انسانی به شدت، مفهوم هوش هیجانی بکار گرفته شده تا بر مهارتهای هیجانی در کنار قابلیتهای تخصصی تاکید شود. هیجانات بر هر آن چه انجام میدهیم تأثیر داشته وبه ویژه در محیط سازمانی هیجانات و عواطف منجر به رفاقت وصمیمیت بین افراد شده وبر سطح بهره وری سازمانی تأثیر گذار خواهد بود. هوش هیجانی به روابط بین فردی شکل داده وعملکرد سازمانی نیز تحت تأثیر روابط بین فردی خواهد بود.
مطالعات شات وهمکاران (1998) نشان داد، هوش هیجانی به پیامدهای موثری همچون، خوش بینی بیشتر، اضطراب اندک وشتاب زدگی کم میانجامد. مارتینز (1997) نشان داد، هوش هیجانی به طور مثبت با مهارت کاری ورضایت زندگی وبه طور منفی با اضطراب مرتبط است. ادبیات نظری بیانگر آن است که بخشهای هوش هیجانی با نگرش ورفتارهای کاری کارکنان مرتبط است (سبحانی نژاد،1387).
مطالعات، اهمیت رفتار شهروندی سازمانی را برای سازمانهای معاصر به ضرورت شناخته است. به نظر میرسد که سرپرستان مجرب برای عملکرد شهروندی حداقل به همان میزان عملکرد وظایف هنگام قضاوت در رابطه با اثر بخشی کلی زیردستان قانلند. از طرفی، بیشترین توجه ورغبت به مقوله رفتار شهروندی سازمانی در 20 سال گذشته رخ داده است. بطور کلی رفتار شهروندی سازمانی فواید زیادی دارد از نظر فردی رفتار شهروندی سازمانی اهمیت ناچیزی دارد اما به طور کلی هم به سازمان هم به کارکنان بر اساس رویکردهای متنوع منفعت میرساند رفتار شهروندی سازمانی باعث داشتن یک گروه از کارکنان میشود که به سازمان متعهد هستند یا رفتار شهروندی سازمانی بویژه (فداکاری، وظیفه شناسی، شکیبایی) باعث کاهش ونزول ترک خدمت وغیبت کارکنان میگردد. وکارکنانی که به سازمان متعهدند به مدت طولانیتری در سازمان باقی میمانند وخدمات مهمتری به مشتریان میکنند وبه موفقیت سازمان بر اساس رویکردهای مختلف کمک میکنند رفتار شهروندی سازمانی ممکن است یک محیط کاری بهتر درون سازمانی را ارتقاء دهد (کوپمن[5]،2001).
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.