پایان نامه Olap چيست و چگونه كار ميكند
مقدمه :
امروزه پس از جمع آوري و بدست اوردن اطلاعات ، تجزيه و تحليل داده ها ، يكي از مهمترين كارهاي بانك هاي اطلاعاتي مي باشد . بر همين اساس اكنون يكي از مهمترين معيار تشخيص بانك اطلاعاتي برتر ، امكانات تجزيه و تحليل داده ها در آن بانك مي باشد .
از جمله فناوريهاي جديد در جهت تحليل داده ، سيستم Olap مي باشد . Olap كه در چند سال اخير مطرح گشته است و هر ساله راه تكامل خود را طي مي نمايد يك قابليت وصف ناپذير در جهت بدست آوردن اطلاعات كامل تر و دقيق تر از داده هاي موجود در پايگاه داده ها مي باشد .
درسالهاي گذشته و قبل از مطرح شدن عمليات Olap ، نگهداري اطلاعات گذشته يا انباركردن داده ها مطرح نبود اما اكنون جهت تحليل داده ها براي انجام عمليات Olap نيازمند انبار كردن داده ها
مي باشيم .
جهت بررسي به عملكرد Olap ميتوان به نرم افزار هاي پايگاه داده قدرتمند مانند Sql Server يا Oracle مراجعه نمود و با نحوه عمليات Olaping آشنا شد .
بر همين اساس از آنجا كه كار با Sql Server راحت تر و در عموم بيشتر كاربرد دارد و همچنين آشنايي با آن نزد برنامه نويسان پايگاه داده بيشتر است ، بحث Olaping در اين مقاله در Sql server 2000 مطرح مي گردد .
تاريخچه SQL SERVER :
IBM در دهه ۷۰ زباني با نام SEQUEL را خاص پرس و جو (QUERY) از پايگاههاي داده ابداع کرد اين واژه معادل زبان پرس و جوي ساخت يافته مي باشد .
به مرور بخشهاي جديدي به اين زبان اضافه شد تا جاييکه ديگر نه تنها براي پرس و جو بلکه براي ساخت و مديريت پايگاههاي داده و موتور ايمني پايگاه داده نيز بکار مي رفت . IBM اين زبان را به عموم عرضه کرد و پس از آن SQL ناميده شد .
موتور پايگاه داده امروزي ويرايش متعددي از SQL را بکار مي برند . ويرايش مورد استفاده SQL SERVER نيز (T-SQL) TRANSACT –SQL نام دارد .
مايکروسافت در ابتدا SQL SERVER را با همکاري SYBASE براي اجرا در محيط OS/2 طراحي کرد ، هنگاميکه مايکروسافت و IBM از هم جدا شدند ، مايکروسافت کار را با سيستم عامل جديد و شبکه خود تحت عنوان سرويس دهنده پيشرفته ويندوز NT ادامه داد . در اين مقطع مايکروسافت تصميم گرفت SQL SERVER را شخصا براي محصول جديد خود NT توسعه دهد. نام اين محصول جديد SQL SERVER 4.2 بود که بعدها به 4.21 ارتقا يافت .
پس از جدا شدن مايکروسافت و SYBASE ، شرکت اخير موتور پايگاه داده خود را براي اجرا بر روي ويندوز NT توسعه داد . اين محصول (SYBASE ADAPTIVE SERVER ENTERPRISE ) ناميده ميشود .و مايکروسافت ويرايش ٦ وسپس ٥/٦ را عرضه کرد . ويرايش ٧ اين محصول با قابليت اجرا در محيط هاي NT و ويندوز هاي 95 و 98 معرفي شد . در اين ويرايش تفکيک عمده اي نسبت به کد SYSBASE ايجاد شده است .
ويرايش هاي قبلي از اين نظر بسيار وابسته به SYBASE بودند . اما در ويرايش ۷ تيم مايکروسافت بتدريج کد مزبور را دوباره نويسي کرد و آن را تغيير داد . اين شرکت ضمن ساختار دهي مجدد هسته مرکزي موتور پايگاه داده ، يک بهينه ساز پرس و جوي پيشرفته و پيچيده و يک موتور ذخيره سازي پايگاه داده پيشرفته را نيز معرفي کرد .
Sql Server 2000از اين کد جديد بهره مي گيرد و داراي ويژگيهاي قابل ملاحظه اي مي باشد . همچنين قابليت اطمينان ، در دسترس بودن محصول و توسعه پذيري آن افزايش يافته و در کل کار را براي راهبران پايگاه داده ساده تر کرده است .
SQL SERVER چيست ؟
SQL SERVER يک سيستم پايگاه داده رابطه اي است به صورتي که CLIENT ها درخواست خود (QUERY) را به SQL SERVER فرستاده و SQL SERVER نتايج را به CLIENT باز مي گرداند .
SQL SERVER مجموعه اي از مؤلفه ها (COMPONENTS) مي باشد که با همديگر کار
مي کنند و براي نيازهاي داده هاي ذخيره شده مي باشد که شامل قسمتهاي زير است .
- OLTP (ONLINE TRANSACTION PROCCESSING )
- OLAP ( ONLINE ANALITICAL PROCCESSING)
که وظايف هر کدام بصورت زير است :
- در پايگاه داده OLTP :
- سازماندهي در جدول روابط
- نرمال سازي و حذف دوگانگي داده ها
- اطلاعات فقط يکبار ذخيره مي شوند .
- افزايش دقت دراضافه کردن يا تغيير سريع داده ها توسط تعداد زيادي کاربر همزمان
2- در پايگاه داده OLAP :
- سازماندهي در اجازه تجزيه و تحليل و خلاصه سازي مقدار زيادي از داده ها با سرعت بالا
- سازماندهي در مديريت SQL SERVER
- سازماندهي داده هاي ذخيره شده
- سازماندهي در روابط بين داده در پايگاه داده ها
- قابليت بازيابي
اهداف SQL SERVER :
- استفاده آسان
- مقدماتي از مراحل سودمند سرويس Olap
- موتور بانك داده روابط كاملا صعود پذير
- سرويس دهي گروهي بانك اطلاعاتي به كاربران
- دسترسي هزاران كاربر بصورت همزمان
- قابليت مديريت ترافيك در صفحات وب جهاني
- قابليت تنظيم خودكار موتور بانك اطلاعاتي
- بدست آوردن منابع بصورت پويا در زمان اتصال كاربران
- آزاد سازي منابع در زمان قطع ارتباط كاربران
- پيشرفت در زمينه امنيتي
- پيشرفت در ارائه سرويسهاي تحليل داده
آشنايي با Analysis Services و نحوه نصب آن :
در Sql Server 200 امكاناتي با عنوان Analysis Services قرار داده شده است كه قابليت تجزيه و تحليل اطلاعات را دارا مي باشد همچنين اين سرويس قادر است اطلاعات آماري نيز از بانك اطلاعاتي تهيه كرده و ارائه كند.
نحوه نصب كردن Analysis Service شامل مراحل زير است :
در صفحه نصب Sql Server 2000 گزينه Sql Server 2000 Components را انتخاب كرده و سپس گزينه Install Analysis Services را انتخاب ميكنيم .
پس از نصب از مسير زير برنامه Analysis Manager را انتخاب ميكنيم
Start> Programs>Microsoft Sql Server >Analysis Manager
براي استفاده از قابليت Olap در Sql Server 2000 نيازمند به انجام مقدماتي مي باشيم كه در زير به ترتيب آورده شده اند :
اولين قدم نصب منبع سيستم بانك اطلاعاتي مي باشد. اين قابليت باعث مي شود كه اشيا بتواند به بانك اطلاعاتي دسترسي داشته باشند .
براي اين منظور نيازمند اتصال به بانك اطلاعاتي هستيم كه آنرا نصب Dns (Data Source Name) گويند.
براي اين منظور از منوي Start گزينه Seeting و سپس Control Panel را انتخاب كرده و سپس بر روي Data Source (Odbc) دو بار كليك مي كنيم .
اگر از ويندوز 2000 و يا Xp استفاده شود از مسير زير استفاده مي كنيم :
Start > Setting > Control Panel > Administrative Tools >
Data source (odbc)
سپس از برگه System Dns گزينه Add را كليك كرده و گزينه Microsoft Access Driver (*.Mdb) را انتخاب نموده Finish را كليك ميكنيم .
در صفحه نام منبع داده (Data Source Name) نام بانك اطلاعاتي را انتخاب مي كنيم .
بعنوان مثال مي توان از مسير زير از بانك اطلاعاتي نمونه موجود در Sql Server 2000 استفاده كنيم :
C:\Program Files\Microsoft Analysis Service\Sample\foodmart2000.mdb
صفحه اي مانند شكل زير نمايش داده مي شود :
شكل (1) :
سپس در قسمت Odbc Microsoft Access Setup ، گزينه Ok را انتخاب كرده همچنين در Odbc Data Source Administrator نيز گزينه Ok را مي زنيم .
حال به برنامه Analysis Manager كه از برنامه هاي موجود در Sql Server 2000
مي باشد رفته و آنرا اجرا ميكنيم .
صفحه اي به شكل زير خواهيم ديد :
شكل (2) :
نصب پايگاه داده و منبع آن :
براي نصب ساختار پايگاه داده مراحل زير دنبال ميشود :
در برنامه Analysis Manager در سمت چپ گزينه Console Root ديده ميشود كه زير منوي آن Analysis Services مي باشد ، با باز كردن آن نام سرويس دهنده (Server) مشاهده مي شود ،كه با كليك راست بر روي آن و انتخاب گزينه New Data Bases يك پنجره محاوره اي باز شده و خواهان نام پايگاه داده مي باشد . با انتخاب نام و سپس كليك بر روي دكمه Ok پنجره بسته شده و مشاهده ميشود كه در قاب درختي Analysis Manager با كليك بر روي نام سرويس دهنده بانك اطلاعاتي ايجاد شده مشاهده مي شود . ( براي مثال نام اين بانك را Tutorial قرار مي دهيم . )
اگر بر روي نام بانك اطلاعاتي كليك كنيم گزينه هاي زير را مشاهده ميكنيم :
- Data Sources
- Cubes
- Shared Dimension
- Mining Model
- Database Rules
مانند شكل زير :
شكل (3)
حال به برقراري اتصالات بانك اطلاعاتي مي پردازيم . در قاب درختي Analysis Manager بر روي گزينه Data Sources كه در زير منوي نام بانك اطلاعاتي قرار دارد كليك راست ميكنيم و سپس گزينه New Data Source را انتخاب مي كنيم و در قسمت Data Link Properties برگه Provider و سپس گزينه Microsoft OLE db Provider For ODBC Drivers را انتخاب مي كنيم .
مانند شكل زير :
شكل (4) :
از برگه Connection و در قسمت Use Data Source Name نام بانك داده را انتخاب
مي كنيم . ( در اينجا نيز بطور مثال نام Tutorial را انتخاب مي كنيم . )
سپس بر روي دكمه Test Connection كليك كرده و در صورت صحيح بودن انجان عمليات پيغام Test Connection Succeeded را مشاهده مي كنيم .
شكل (5) :
پس از برقراري ارتباط با بانك اطلاعاتي نوبت به ساختن مكعب (Cube) ميرسد . مكعب ها يك ساختار چند بعدي از داده ها مي باشند و تشكيل شده از مجموعه اي از ابعاد و مقادير مي باشند .
براي آشنايي بيشتر با مكعب ها در زير تعريف مايكروسافت از مكعب آمده است :
يك مكعب مجموعه اي از دادههاي ذخيره شده است كه امكان تجزيه و تحليل سريع و سهل داده ها را فراهم مي كند . داده هاي ذخيره شده در مكعب بر اساس ابعاد ، تجزيه و تحليل مي شوند . اين ابعاد مي توانند زمان يا ناحيه باشند . براي مثال مي توان فروش را بر اساس سال ، فصل ، ماه ، هفته ، روز و يا حتي ساعت و دقيقه نگهداري كرد و يا آمار فروش را بر حسب كشور ، ايالت ، شهر و حتي مناطق پستي شهر تقسيم بندي نمود .
در ادامه كار براي مثال از بانك اطلاعاتي Foodmark كه در شاخه Sample در Sql Server 2000 قرار دارد استفاده مي كنيم و فرض مي شود كه كليه مراحل قبل انجام شده و نام بانك اطلاعاتي Tutorial درج گرديده است كه در حقيقت نام ديگري براي Foodmark ميباشد .
نحوه ايجاد Cube :
كار را بر روي بانك اطلاعاتي Tutorial كه مربوط به يك فروشگاه بزرگ ميباشد ، دنبال ميكنيم و اين بانك شعب مختلفي در آمريكا ، كانادا ، مكزيك دارد و مديريت فروشگاه نيازمند تحليل فروش محصولات خود و مشتريان در سال 1998 ميباشد .
براي اين كار با ساختن يك مكعب و تعريف ابعاد آن مي توان بسرعت به تجزيه و تحليل داده ها پرداخت .
براي ايجاد مكعب مراحل زير طي مي شود :
در پنجره Analysis Manager در زير قسمت بانك Tutorial بر روي گزينه Cube Folder كليك راست كرده و گزينه New Cube انتخاب و سپس گزينه Wizard انتخاب شود .
حال زمان تعريف پيمانه يا (Measure) مي باشد اما قبل از آن نياز به آشنايي با اصطلاح جديدي است .
اين اصطلاح جداول Fact يا (Fact Table) مي باشد . در اكثر طراحي هاي پايگاه داده انبار كردن داده ها حول محور جدول Fact متمركز مي شود . اين جداول منابع مركزي اطلاعاتي است كه انبار دادهاي بر اساس آن ساخته ميشود ، براي درك بيشتر به مثال هاي زير توجه شود :
براي توليد لوازم آرايشي جدول Fact ميتواند شامل اطلاعاتي نظير محصولات فروش رفته ، خريداران محصول ، مبلغ فروش ، قيمت تمام شده كالا ، قيمت عمده فروشي و تاريخ و زمان ميباشد . سپس ميتوان از اين جداول براي پاسخ به سؤالاتي نظير فروش ماهانه و يا درآمد روزانه استفاده كرد .
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.