پایان نامه بررسي تطبيقي اعتراض نسبت به برات ، سفته و چكدر حقوق تجارت ايران با كنوانسيون ژنو
فهرست مطالب@ | |
علائم اختصاری | |
چکیده | |
مقدمه | 1 |
1-کلیات | 3 |
1-1-پیشینه | 3 |
1-2- تعاریف | 5 |
1-2-1- تعریف برات | 5 |
1-2-2-تعریف سفته | 7 |
1-2-3-تعریف چک | 9 |
1-3-تعریف اعتراض | 10 |
1-3-1- تعریف اعتراض در برات | 11 |
1-3-2- تعریف اعتراض در سفته | 13 |
1-3-3- تعریف اعتراض در چک | 15 |
1-4-ویژگی اسناد تجاری | 17 |
1-4-1- وصف تجریدی | 19 |
1-4-2-وصف تنجیزی | 21 |
1-4-3- وصف شکلی | 22 |
1-4-4- قابلیت انتقال پذیری | 25 |
1-4-5-مسئولیت تضامنی | 28 |
1-5-سر رسید | 30 |
1-5-1- سر رسید در برات و سفته | 30 |
1-5-1-1-به رؤیت (عند المطالبه) | 30 |
1-5-1-2-به وعده از رؤیت | 32 |
1-5-1-3-به وعده از تاریخ برات | 33 |
1-5-1-4 روز معین به عنوان سررسید | 33 |
1-5-2-سر رسید در چک | 35 |
1-5-2-1- عند المطالبه (تاریخ صدور) | 35 |
1-5-2-2- روز معین | 36 |
2-انواع اعتراض وشرایط آن | 37 |
2-1- انواع اعتراض | 37 |
2-1-1-انواع اعتراض در برات | 37 |
2-1-1-1- اعتراض نکول | 38 |
2-1-1-1-1-امتناع از قبولی نکول | 39 |
2-1-1-1-2-عدم قبولی | 41 |
2-1-1-1-3-قبولی مشروط | 43 |
2-1-1-1-4 -ورشکستگی-فوت | 44 |
2-1-1-2-اعتراض عدم تأدیه (عدم پرداخت) | 46 |
2-1-2-اعتراض درسفته | 49 |
2-1-3- اعتراض در چک | 51 |
2-2-شرایط اعتراض | 53 |
2-2-1-شرایط دارنده حق اعتراض | 54 |
2-2-1-1-دارنده حق اعتراض دربرات | 54 |
2-2-1-2-دارنده حق اعتراض در سفته | 59 |
2-2-1-3-دارنده حق اعتراض در چک | 60 |
2-2-2-شکل اعتراض | 62 |
2-2-2-1- شکل اعتراض در برات | 62 |
2-2-2-2-شکل اعتراض در سفته | 65 |
2-2-2-3- شکل اعتراض درچک | 67 |
2-2-3-مکان اعتراض | 69 |
2-2-3-1-مکان اعتراض در برات | 69 |
2-2-3-2- مکان اعتراض در سفته | 71 |
2 -2-3-3-مکان اعتراض در چک | 71 |
2-2-4-مهلت اعتراض | 72 |
2-2-4-1- مهلت اعتراض دربرات | 72 |
2-2-4-2-مهلت اعتراض درسفته | 74 |
2-2-4-3-مهلت اعتراض درچک | 75 |
2-2-5- نسخ اعتراض نامه | 78 |
2-2-5-1-نسخ اعتراض نامه در برات | 78 |
2-2-5-2-نسخ اعتراض در سفته | 79 |
2-2-5-3-نسخ اعتراض در چک | 79 |
2-2-6-تشریفات ثبت اعتراض | 80 |
2-2-6-1- تشریفات ثبت اعتراض در برات | 80 |
2-2-6-2- تشریفات ثبت اعتراض در سفته | 81 |
2-2-6-3- تشریفات ثبت اعتراض درچک | 81 |
2-2-7-ابلاغ اعتراض | 82 |
2-2-7-1-ابلاغ اعتراض در برات | 82 |
2-2-7-2-ابلاغ اعتراض درسفته | 82 |
2-2-7-3-ابلاغ اعتراض درچک | 83 |
3-آثار اعتراض | 85 |
3-1-آثار اعتراض نکول در برات | 85 |
3-1-1-دادن ضامن توسط مسئولین برات بعد از تقاضای دارنده برات | 86 |
3-1-2-حال شدن وجه برات وعده دار در صورت ندادن ضامن | 89 |
3-1-3-مسئولیت تضامنی مسئولین برات کش، ظهر نویس و ضامن در پرداخت وجه برات و مخارج اعتراض نامه و برات رجوعی | 90 |
3-2-آثار عدم تأدیه در برات، سفته و چک | 92 |
3-2-1-مسئولیت تضامنی امضاءکنندگان | 92 |
3-2-1-1-مسئولیت صادر کنندگان | 93 |
3-2-1-1-1-مسئولیت صادر کننده یا صادرکنندگان برات | 93 |
3-2-1-1-2-مسئولیت صادر کننده یا صادرکنندگان سفته | 96 |
3-2-1-1-3-مسئولیت صادر کننده یا صادرکنندگان چک | 98 |
3-2-1-2-مسئولیت ظهرنویس یا ظهرنویسان | 100 |
3-2-1-3-مسئولیت ضامن یا ضامنین | 104 |
3-2-2-رجوع به مسئولین اسناد تجاری | 106 |
3-2-2-1-رجوع به مسئولین بدون طرح دعوا | 106 |
3-2-2-2- رجوع به مسئولین از طریق اقامه دعوا | 109 |
3-2-3-پرداخت وجه سند از طرف شخص ثالث | 117 |
نتیجه گیری | 121 |
پیشنهاد | 124 |
منابع | 125 |
ضمائم | 128 |
فهرست محتوا
چکیده
بررسی تطبیقی اعتراض نسبت به برات، سفته و چک در حقوق ایران و کنوانسیون ژنوفرزاد رضایی ارده جانی |
اسناد تجاری (برات، سفته و چک) دارای امتیازات خاصی میباشند که مورد توجه و استقبال اشخاص قرار گرفته است. قانون گذار نیز برای حمایت از حقوق دارندگان این اسناد در برخور داری از این امتیازات، تکالیفی را برای دارنده یا دارندگان این اسناد مقرر نموده است که آنها برای حفظ حقوق خود مکلف به انجام این تکالیف میباشند. از جمله این تکالیف انجام اعتراض میباشد که قانون گذار احکام و شرایط اعتراض را در قانون تجارت احصاء نموده و با توجه به آمرانه بودن این احکام توافق خلاف آن در حقوق تجارت ایران ممکن نبوده به طوری که عدم انجام این تکالیف از سوی دارنده موجب از دست دادن امتیازات مقرره خواهد شد.
اعتراض با توجه به نوع هر کدام از این اسناد (برات، سفته و چک) میتواند متفاوت از یکدیگر چه در نحوه انجام اعتراض و چه در آثار آن باشد که لازم است دارنده یا دارندگان این اسناد با این امر آشنایی کامل داشته باشند و از آثار اعتراض و عدم انجام آن وفق قانون اطلاعات لازمه را داشته باشند. لذا در این پایان نامه ضمن شناسایی انواع اعتراض نسبت به برات، سفته و چک مقررات مربوطه به نحوه اعتراض و آثار آن در حقوق تجارت ایران با کنوانسیونهای ژنو 1930(کنوانسیون راجع به قانون متحد الشکل در خصوص بروات و سفتهها) و 1931(کنوانسیون راجع به قانون متحد الشکل در خصوص چک) مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته و سعی بر این شده است که در این بررسی انجام شده نقاط قوت و ضعف هر کدام از این مقررات نسبت به اعتراض مورد شناسایی قرار گیرد.
کلید واژه: چک، سفته، برات، اعتراض، کنوانسیون ژنو.
مقدمه
اسناد تجاری خاص (سفته، چک و برات) امروزه در مبادلات تجاری بین اشخاص چه در سطح داخلی کشورها و چه در سطح بین المللی مورد استفاده زیادی قرار گرفته است، به طوری که استفاده از این اسناد در بین اشخاص غیر تاجر نیز رواج بسیاری دارد.
قانون گذار ایران با توجه به اهمیت یافتن این اسناد در روابط بین اشخاص اولین بار در سال 1311 هنگام وضع قانون تجارت در باب چهارم به مقررات برات، فته طلب وچک پرداخته است. در سطح بین المللی نیز برای متحد الشکل نمودن مقررات این اسناد در بین کشورها کنوانسیونهایی تشکیل که از مهمترین این کنوانسیونها، کنوانسیون ژنو 1930 راجع به متحد الشکل نمودن مقررات سفته و برات و کنوانسیون ژنو 1931 راجع به متحد الشکل نمودن مقررات چک میباشد.
علت مقبولیت یافتن این اسناد را میتوان در ویژگیها و امتیازات خاصی که مختص این اسناد میباشد جست و جو نمود. از جمله این ویژگیها تجریدی بودن، انتقال پذیری، مسئولیت تضامنی مسئولین این اسناد میباشد که این اسناد را از اسناد مدنی متمایز ساخته است. اما شرط برخوردارشدن دارنده یا دارندگان اسناد مذکور از امتیازات فوق الذکر و سایر امتیازات قانونی منوط به انجام یک سری تکالیفی میباشد که در قانون تجارت احصاء شده است.
اولین تکلیف دارنده سند تجاری را میتوان ارائه برات برای قبولی و سفته و چک برای دریافت وجه آن بیان نمود. چرا که این اسناد به راحتی از شخصی به شخص دیگر منتقل میشوند و تا قبل از ارائه آن به مسئول یا متعهد پرداخت معلوم نیست دارنده سند چه کسی است تا متعهد و یا مسئول وجه سند را به او بپردازند.
و از طرفی پرداخت یا عدم پرداخت وجه سند است که تکالیف بعدی دارنده سند را مشخص مینماید چرا که چنان چه وجه سند وصول نگردید دارنده ملزم به اعتراض بوده که در این در صورت باید مقررات شکلی و مواعد و… را رعایت کند.
با توجه به اهمیت اعتراض و آثار آن برای دارنده هم در قانون تجارت ایران و هم در کنوانسیونهای ژنو اما نحوه عمل کرد در حقوق داخلی با مقررات کنوانسیون ممکن است یکسان نباشد و از طرفی با پیشرفت روابط جوامع بشری در مبادلات اقتصادی با یکدیگر و استفاد از این اسناد به عنوان مهمترین وسیله پرداخت و مبادلات مؤجل لازم است که دارنده و استفاده کننده سند تجاری وقتی که با عدم وصول وجه سند به عبارتی عدم پرداخت یا عدم قبولی مواجه میشود تکالیف خود را دانسته و تا بتواند به آن عمل کند.
الف: اهداف پژوهش
1-چگونگی انجام اعتراض در صورت عدم وصول وجه سفته، چک و برات توسط دارنده آن.
2-آشنایی با آثار اعتراض نکول و اعتراض عدم تأدیه برای دارندگان اسناد تجاری خاص.
ب: سئوالات اصلی
1- آیا در صورت عدم کارسازی وجه برات، سفته و چک اعتراض دارنده ضرورت دارد؟
2- آیا دراعتراض مذبور دارای آثار حقوقی میباشد؟
3- آیا احکام و آثار اعتراض نسبت به اسناد تجاری در حقوق ایران با کنوانسیون ژنو یکسان است؟
ج: فرضیات مبنایی پژوهش
1- با توجه به تشریفات قانونی مربوط به اسناد تجاری در قانون تجارت که برای معترضی که اعتراض خود را در موعد مقرر انجام میدهد امتیازاتی را در نظر گرفته، اعتراض الزامی میباشد.
2- اعتراض یک عمل حقوقی بوده و هر عمل حقوقی برای طرفین آن عمل دارای آثاری میباشد. در مورد آثار اعتراض میتوان گفت که این آثار در قانون تجارت به صورت تصریحی بیان و قانون گذار سعی براین داشته است که دارنده سند را از حقوق خود به عنوان دارنده یک سند تجاری خاص آگاه ساخته است.
3- چون وضع مقررات داخلی در هر کشور برای حفظ نظم جامعه بوده ودر عرصه بین المللی هدف از وضع قوانین یکسان سازی قواعد حقوقی در ارتباط اشخاص و کشورها با یکدیگر میباشد لذا اعتراض نسبت به این اسناد در حقوق ایران با کنوانسیون ژنو یکسان نیست.
روش پژوهش
روش پژوهش به صورت توصیفی، تحلیلی بوده که با مراجعه به منابع نوشتاری اعم از کتابهای مربوطه، سایتهای اینترنتی، مقالات، پایان نامه و رویه قضایی انجام پذیرفته است.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.