پایان نامه بررسی ویژگی های کیفی سود و نوع مدیریت سود در شرکت های درمانده مالی و ورشکسته
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1. مقدمه
هدف از گزارشگری مالی فراهم آوردن اطلاعاتی مفید برای تصمیم گیریهای تجاری است. از طرفی محصول اصلی گزارشگری مالی نیز سود خالص و یا سودی است که به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد شرکت بر مبنای حسابداری تعهدی مورد استفاده قرار میگیرد. اقلام تعهدی، میتواند کیفیت سود را تحت تأثیر قرار دهد. کیفیت سود نیز در تصمیم گیریهای تجاری مورد توجه سرمایه گذاران است (بیزیسر، 2008). کیفیت سود ارتباط نزدیکی با مدیریت سود در ارزیابی سلامت مالی یک واحد تجاری دارد. مدیریت سود زیاد، میتواند کیفیت سود را کاهش دهد و اطلاعات ساختگی ممکن است به تصمیم گیری نادرست منجر شود. در حالی که، عدم وجود مدیریت سود، کیفیت سود را تضمین میکند. زیرا عوامل دیگری مانند بازار سرمایه و پاداش مدیریت به کیفیت سود کمک میکنند (لو، 2008).
از دیدگاه سابرا مانیام (1996)، دو نوع مدیریت سود وجود دارد: کارا و فرصت طلبانه. اگر مدیران از اختیارات خود نسبت به انتشار اطلاعات محرمانه در مورد سودآوری شرکت، که هنوز منعکس کننده سود مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی است، استفاده کنند مدیریت سود، کارا خواهد بود. اما اگر مدیران از اختیارات خود برای افزایش منافع شخصی، با میل بیشتری اقدام به انتشار اطلاعات محرمانه درباره سودآوری شرکت کنند، مدیریت سود فرصت طلبانه خواهد بود. در مدیریت سود کارا، اقلام تعهدی اختیاری با سودآوری آتی ارتباط مثبت معناداری دارد. و در مدیریت سود فرصت طلبانه، اقلام تعهدی اختیاری با سودآوری آتی ارتباط منفی معناداری خواهد داشت (به نقل از فینگ لی و همکاران، 2011؛ سجادی و همکاران، 1391؛ بهار مقدم و کوهی،1389).
به طور خلاصه، مدیریت سود بر کل گزارشگری مالی تاثیرگذار بوده و به طور قابل ملاحظهای تخصیص منابع را در شرکت تحت شعاع قرار میدهد (دچو و همکاران، 1995؛ هیلی و والن، 1999؛ به نقل از فینگ لی و همکاران، 2011).
1-2. بیان مساله
سود معیار خلاصهای از عملکرد شرکت مبتنی بر حسابداری تعهدی است و توسط طیف وسیعی از استفاده کنندگان برای ارزیابی عملکرد شرکت مورد استفاده قرار میگیرد. به دلیل اهمیت سود برای استفاده کنندگان، مدیران سعی میکنند مبلغ و نحوه ارائه سود را دستکاری کنند. یکی از روشهای دستکاری سود شرکت، استفاده از اقلام تعهدی است. زیرا حسابداری تعهدی حق انتخاب قابل توجهی به مدیران در تعیین سود در دورههای زمانی متفاوت اعطا میکند. در واقع مدیران در سیستم حسابداری تعهدی، با گزینههای متفاوتی در مورد زمان تشخیص درآمدها و هزینهها روبه رو هستند. این گونه عملکردها از سوی مدیران را مدیریت سود گویند (دستگیر و رستگار،1390؛ مشایخی و همکاران، 1384).
مدیریت سود، ممکن است کیفیت سود را تحت تأثیر قرار داده و باعث تصمیم گیری نادرست شود. کیفیت سود نیز در تصمیم گیریهای تجاری مورد توجه سرمایه گذاران قرار میگیرد. کیفیت سود ارتباط نزدیکی با مدیریت سود در ارزیابی سلامت مالی یک واحد تجاری دارد (لو، 2008).
بنابراین این تحقیق به دنبال پاسخی منطقی برای پرسشهای زیر است:
- آیا شرکتهایی که در وضعیت درماندگی مالی و ورشکستگی قرار میگیرند، اقدام به مدیریت سود میکنند؟ نوع مدیریت سود در این گونه شرکتها چگونه است؟
- آیا ویژگیهای کیفی سود، بر نوع مدیریت سود و سودآوری آتی تأثیر دارد؟
- آیا با آزمون توانایی ویژگیهای کیفی سود و اقلام تعهدی اختیاری در پیام رسانی قدرت سودآوری آتی، فرصت طلبانه یا کارا بودن مدیریت سود را میتوان تعیین کرد؟
1-3. هدف و ضرورت انجام تحقیق
در عصر حاضر تبعات و عواقب تصمیم گیری مالی، بدون داشتن اطلاعات درست و به موقع مشخص نیست. مالکان، سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان مایلند که اطلاعات صحیحی درباره عملکرد مالی واحدهای تجاری داشته باشند. از طرفی مدیران نیز به منظور حداکثر کردن مطلوبیت خویش، گزارشهای مالی را از طریق قضاوت شخصی، تغییر میدهند به گونهای که برخی از ذینفعان نسبت به عملکرد مالی شرکت گمراه شوند. اینکار ممکن است بیشتر از سوی مدیران شرکتهایی انجام شود که وضعیت مالی خوبی ندارند و برای بهتر نشان دادن عملکرد خود و ماندن در بازار سرمایه، سود را به صورت فرصت طلبانه گزارش کنند.
مطالعه وضعیت مالی و ارائه نتایج آن بر اساس تفکیک شرکتها، بهتر میتواند بر تصمیمهای مالی استفاده کنندگان مؤثر باشد. بنابراین هدف این تحقیق آزمون توانایی ویژگیهای کیفی سود (کیفیت اقلام تعهدی، پایداری سود، قابلیت پیش بینی سود و یکنواختی سود)، در پیش بینی قدرت سودآوری آتی و تعیین نوع مدیریت سود (فرصت طلبانه و کارا) در سه گروه شرکتهای درمانده مالی، ورشکسته و سالم عضو بورس اوراق بهادار تهران میباشد.
1-4. فرضیههای تحقیق
برای دستیابی به اهداف تحقیق، فرضیههای زیر تدوین شده است:
فرضیه اول: با کنترل کیفیت اقلام تعهدی، مدیریت سود در شرکتهای درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکتهای سالم کارا است.
فرضیه دوم: با کنترل پایداری سود، مدیریت سود در شرکتهای درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکتهای سالم کارا است.
فرضیه سوم: با کنترل قابلیت پیش بینی سود، مدیریت سود در شرکتهای درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکتهای سالم کارا است.
فرضیه چهارم: با کنترل یکنواختی سود، مدیریت سود در شرکتهای درمانده و ورشکسته فرصت طلبانه و برای شرکتهای سالم کارا است.
1-5. روش انجام تحقیق
به منظور پیگیری فرضیههای تحقیق، ابتدا بر اساس مدل تعدیل شده آلتمن (کردستانی و همکاران،1392)، در بورس اوراق بهادار تهران، سه گروه شرکتهای سالم، درمانده و ورشکسته به عنوان نمونه تحقیق دسته بندی میشوند.
در مرحله بعد چهار ویژگی کیفی سود شامل کیفیت اقلام تعهدی، پایداری سود، قابلیت پیش بینی سود، یکنواختی سود و اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری، جریانهای نقد عملیاتی، به عنوان متغیرهای مستقل و سودآوری آتی به عنوان متغیر وابسته برای سه گروه شرکت نمونه در بورس اوراق بهادار تهران، اندازه گیری میشود.
1-5-1. روش و ابزارهای گردآوری و تحلیل اطلاعات
روش گردآوری اطلاعات این تحقیق، کتابخانهای است. ابزارهای گردآوری اطلاعات، نرم افزار ره آورد نوین و صورتهای مالی حسابرسی شده شرکتها میباشد. صورتهای مالی از طریق سایت مدیریت پژوهش و مطالعات اسلامی سازمان بورس اوراق بهادار تهیه شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات در نرم افزار اکسل و آزمون فرضیهها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS انجام میشود.
1-5-2. جامعه آماری و نحوه انتخاب نمونه
جامعه مورد بررسی، 110 شرکت تولیدی عضو بورس اوراق بهادار تهران بوده، که بر اساس مدل تعدیل شده آلتمن به سه گروه ورشکسته، درمانده مالی و سالم تقسیم شده است. دوره زمانی تحقیق با در نظر گرفتن متغیرهای سال قبل، سال جاری و آتی، سالهای 1380 تا 1390 و بازه اصلی تحقیق از سال 1381 تا 1389، میباشد.
1-6. تعریف اصطلاحات
1-6-1. مفهومی از شرکتهای ورشکسته، درمانده مالی و سالم:
مطابق ماده 141 قانون تجارت ایران شرکتهای ورشکسته، شرکتهایی هستند که زیان انباشته آنها حداقل نصف سرمایهشان است. این نوع از شرکتها، معمولاً زیان خالص نیز دارند و داراییهایشان برای پرداخت بدهیها، کافی نیست.
شرکتهای سالم، شرکتهایی هستند که وضعیت مالی خوبی دارند و معمولاً سود انباشته، سود خالص و دارایی کافی برای پرداخت بدهیها دارند. شرکتهای درمانده مالی، نیز شرکتهایی هستند که بین وضعیت ورشکستگی و سلامت مالی قرار دارند. به عبارت دیگر نه ورشکسته هستند و نه سالم (کردستانی و همکاران، 1392).
1-6-2. مدیریت سود کارا:
به معنای بهبود محتوای اطلاعاتی سود در ارسال اطلاعات محرمانه است (ابراهیمی و ابراهیمی، 1391). به بیان دیگر افزایش کیفیت تهیه اطلاعات برای کمک به استفاده کنندگان به منظور درک بهتر قدرت سودآوری و وضعیت مالی شرکت است. از نظر تجربی رابطه مثبت معنادار بین اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی، بیانگر مدیریت سود کارا است (احمد پور و منتظری، 1390).
1-6-3. مدیریت سود فرصت طلبانه:
مدیریت فرصت طلبانه سود، تغییر در گزارشهای مالی توسط مدیران به منظور گمراهی استفاده کنندگان نسبت به عملکرد اقتصادی شرکت برای حداکثر سازی منافع شخصی، تعریف میشود (ابراهیمی و ابراهیمی، 1391؛ احمد پور و منتظری، 1390). از لحاظ تجربی وجود رابطه منفی معنادار و یا عدم رابطه معنادار میان اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی، نشان دهنده فرصت طلبانه بودن مدیریت سود است.
1-6-4. کیفیت اقلام تعهدی:
کیفیت اقلام تعهدی به اندازه اقلام تعهدی که روی تحقق جریان وجوه نقد مربوط است، اشاره دارد. به بیان دیگر کیفیت اقلام تعهدی، میزان نقد شوندگی اقلام تعهدی سود را تشریح میکند. هنگامی که اقلام تعهدی تغییر یا تعدیل مییابند، تشخیص جریانهای نقدی در طول زمان میسر میشود. برای اینکه سود تعدیل شده معیار بهتری برای پیش بینی سود آینده و جریانهای نقدی ارائه میکند (بون لرت تایلندی و همکاران، 2006؛ کریشنان، 2003، به نقل از فینگ لی و همکاران، 2011).
1-6-5. پایداری سود:
پایداری سود به معنای تکرار پذیری سود جاری است. سود پایدار از دیدگاه سرمایه گذاران مطلوب است زیرا در دورههای آتی استمرار خواهد داشت (پنمن و ژانگ، 2002، ریچاردسون، 2003، اسکات، 2000؛ به نقل از فینگ لی و همکاران، 2011).
1-6-6. قابلیت پیش بینی سود:
بیانگر توانایی سود جاری برای پیش بینی سود آتی است. از مجذور خطای برآوردی معادله پایداری سود، قابل پیش بینی بودن سود، ارزیابی میشود (بون لرت تایلندی و همکاران، 2006).
1-6-7. یکنواختی سود:
اشاره به استفاده از اقلام تعهدی برای همواری سود در سالهای مختلف دارد. یکنواختی کم سود بدان معنی است که مدیریت یک شرکت در شیوههای هموارسازی سود درگیر نیست. (چانی و لوئیس،1995؛ دمسکی، 1998؛ فادنبرگ و تای رل، 1995؛ رونن و سادان، 1981، به نقل از فینگ لی و همکاران، 2011).
1-7. خلاصه فصل اول
بررسی وضعیت مالی شرکتها در قالب گروههای مجزا بهتر میتواند بر تصمیمهای استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری، تأثیر گذار باشد. مطالعه مدیریت سود و کیفیت سود شرکتها، اهمیت ویژهای در ادبیات حسابداری دارد. برای آن که مشخص شود مدیریت سود در کدام شرکتها فرصت طلبانه و در کدامیک کارا است؟ و کیفیت سود در کدام نوع شرکت بالاتر است؟ در این تحقیق چهار معیار ارزیابی کیفیت سود شامل کیفیت اقلام تعهدی، پایداری سود، قابلیت پیش بینی سود، یکنواختی سود و همچنین اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی برای سه گروه شرکتهای ورشکسته، درمانده مالی و سالم عضو بورس اوراق بهادار تهران، مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.