پايان نامه آشنایی ايزو – iso
مقدمه:
بمنظور آشنايي هر چه بيشتر با سري استانداردهاي ايزو 9000 برخي از تعاريف آن اصلي كه در اين تحقيق بكار رفته است به شرح زير ارائه ميگردد.
1- ايزو (ISO)
ايزو مخفف سازمان بين المللي استاندارد ميباشد كه وظيفه تدوين استاندارد هاي اساسي در زمينههاي مختلف و در سطح بينالمللي را به عمده دارد اينگونه استاندارد ها ارزش جهاني داشته كه بعضي از كشورهاي عضو سازمان بينالمللي استاندارد ،استانداردهاي تدوين شده را مستقيماً به عنوان استاندارد ملي يا استانداردهاي مشترك پذيرفتهاند و برخي ديگر آنرا با تغييراتي به عنوان استاندارد ملي خود برگزيدهاند.
2- ISO 9000
عدم وجود اطمينان كافي از كيفيت و خدمات براي خريداران و فروشندگان زمينه را فراهم نمود تا قوانين و روشهايي تدوين گردد كه اين عدم اطمينان از سطح كيفي محصولات و خدمات كاهش يابد. اين وظيفه مهم را سازمان بينالمللي استاندارد به عهده گرفت و با بهره گيري از استانداردها و تجارب موجود و همچنين مشاركت كارشناسان و متخصصان كشورهاي عضو اقدام به تدوين استانداردهايي تحت عنوان سيستمهاي كيفي نمود كه اين استاندارد به سري 9000 معروف هستند بطور كلي استاندارد هاي سري 9000 از شش استاندارد تشكيل شده است كه يك استاندارد در مورد واژهها و دو استاندارد راهنما براي بكارگيري مدلهاي تضمين كيفيت و سه مدل تضمين كيفيت ميباشد كه هر كدام بطور مختصر زير تعريف ميگردند :
1) مدل استاندارد 9001
اين استاندارد در برگيرنده ضروريات در كل ساختار يك سازمان براي تضمين كيفيت در تمامي مراحل شامل طراحي، توسعه، توليد، نصب، تاسيسات و خدمات ميباشد.
2- مدل استاندارد 9002
اين استاندارد در برگيرنده ضروريات براي تضمين كيفيت فقط در بخش توليد و نصب ميباشد در اين استاندارد توانايي واحد توليدي يا شركت خدماتي فقط در بخش توليد و تاسيسات مورد ارزيابي و تطبيق قرار ميگيرد.
3- مدل استاندارد 9003
اين استاندارد در برگيرنده نيازها براي تضمين كيفيت در بازرسي و آزمون نهايي است در اين استاندارد توانايي واحد توليدي يا شركت خدماتي در بازرسي و آزمون نهايي مورد ارزشيابي و تطبيق قرار ميگيرد بنابراين شركتها و موسسات توليدي و خدماتي ميتوانند بنا به ضرورت و نياز سازمان خود يكي از سه مدل فوق را جهت اجراي استاندارد جهاني انتخاب و پس از اجرا از سازمان معتبر جهاني درخواست گواهينامه نمايند . بديهي است كه مدل 9001 بخاطر اينكه تمامي واحدها و بخشهاي توليد را تحت تاثير قرار ميدهد نسبت به دو مدل ديگر از اعتبار بيشتري برخوردار است.
4-مدل استاندراد 9004
اين استاندارد بينالمللي يك مجموعه ثابتي از عناصر را توصيف ميكند كه به وسيله آن ميتوان سيستمهاي مديريت كيفيت را توسعه داده و اجرا نمود انتخاب عناصر مناسبي كه در اين استاندارد بينالمللي گنجانده شده و حدود پذيرش و كاربرد اين عناصر توسط يك شركت، بستگي به عوامل مانند بازار مورد نظر ماهيت فرآورده، فرآيندهاي توليد ونيازهاي مشتري دارد در نتيجه در اين گروه از استاندارد ها به روشهاي آماري تعيين نياز مشتريان ،تعيين مسئوليتهاي كاركردي بخشها در اين رابطه و اهميت تعيين سود وزيانهاي بالقوه كه متوجه سازمان اسب تاكيد ميگردد ..
3- فرآيند
مجموعهاي از منابع و فعاليتهاي مرتبط كه وروديها را به خروجي تبديل ميكند منابع شامل نيروي انساني تجهيزات، وسايل ، تكنولوژي و روشهاي انجام كار ميباشد.
4- فرآورده
نتيجه فعاليتهاي يا فرآيندها را فرآورده گويند فرآوردهها ميتواند شامل خدمات، سخت افزار ، مواد فرآيند نشده، نرم افزار و يا تركيبي از آنهاست همچنين فرآورده ممكن است ملموس باشد ( مثل مجموعهها و مواد) يا غير ملموس (مثل اطلاعات) يا تركيبي از آنها باشد.
5- مشتري
دريافت كننده فرآوردههايي كه توسط تامين كننده فراهم شده است را مشتري گويند در شرايط قراردادي ميتوان مشتري را خريدار ناميد . واژه مشتري ، مشتري نهايي، مصرف كننده تاجر يا خريدار را شامل ميگردد.
مشتري ميتواند داخلي (كاركنان سازمان) يا خارجي باشد .
6- تامين كننده
سازماني است كه فرآرودههايي را براي مشتري تهيه ميكند تامين كننده ميتواند توليدكننده، پخش كننده ، وارد كننده ،مونتاژ كننده و يا سازمان خدماتي باشد تامين كننده ميتواند داخل و يا خارج سازمان باشد
7- كيفيت
مجموعه ويژگيهاي يك جوهره كه در برگيرنده توانايي آن در برآوردن نيازهاي بيان شده تلويحي باشد البته واژه كيفيت را به تنهايي نبايد درجه عالي بودن و برتري از ديدگاهي مقايسهاي و يا از نظر كمي و يا از نظر كمي براي ارزيابي فني بكار برد براي بيان اين مفاهيم بايد صفات مناسبي را بكار برد مانند كيفيت نسبي ، سطح كيفيت.
8- سيستم
واژه سيستم به زبان ساده يعني يك كل سازمان يافته يا پيچيده و يا به عبارت ديگر سيستم تركيبي از چند جزء يك كل واحد يا پيچيدهاي را تشكيل دهند ، گفته ميشود براي سيستم تعاريف مختلفي ارائه گرديده كه ذيلاً به بعضي از آنها اشاره ميگردد.
پرتالنفي ، سيستم را مجموعهاي از واحدهاي مرتبط به يكديگر تعريف ميكند.
سيستم عبارت است از آرايش منظم اجراء و عناصر كه به منظور تامين يك هدف معين و مشخص طراحي شده است.
سيستم عبارت است از يك گروه بندي منتظم از عناصر مجزا ودر عين حال مرتبط هستند يعني آن را معمولاً به معناي معيار ، مقياس ،ميزان مدل ، الگو، نمونه، اندازه و امثال آن استعمال ميكنند و بسياري از مردم از معني دقيق آن در علم و صنعت و تكنولوژي آگاهند اما اين وصف تعريف دقيق استاندارد از نظر علمي و فني بسيار دشوار است تا كنون تعاريف فراواني از استاندارد شده است كه در اينجا تعدادي از اين تعاريف ارائه ميگردد.
9-استاندارد
نوشتهاي است كه از طرف يك سازمان مشخص پذيرفته و تحت همين عنوان منتشر شده و متضمن راه حلي براي انجام دادن يكنواخت يك وظيفه فني باشد كه به نحو مكرر روي ميدهد.
استاندارد كردن عبارتست از كار تنظيم و كاربرد قواعدي براي يك اقدام منظم درباره فعاليت خاص براي منفعت همه آنهايي كه زيربطاند و با همكاري آنهابه منظور ايجاد صرفهجويي كلي مطلوب با توجه به شرايط عملكرد و نيازمنديها ايمني .
استاندارد كردن از ديدگاه صنايع كه در يك بازار خاصي اعمال شود عبارت است از توافقي در زمينه كاربرد يكنواخت تكنولوژي بين رقبا و مشتريان آنها براي بهتر كردن كيفيت و حصول اطمينان از كار يك محصول با قيمتي مناسب و عرضه مداوم و ايمني مصرف كننده و حفاظت محيط و سازگاري كالاها و خدمات با يكديگر و با هم كاركردن آنها و سازده كردن به منظور بهتر قابل مصرف شدن آنها و كارآئي توليد.
10- تطابق
برآورده شدن خواستههايي مشخص را تطابق گويند.
11- بازرسي
فعاليتهايي چون اندازه گيري ،بررسي ، سنجش و آزمايش يك يا چند خصوصيت يا جوهره و مقايسه نتايج آن با خواستههايي مشخص و تعيين اينكه هر يك از خصوصيات با مشخصات معين تطابق دارد يا خير.
12- خود بازرسي
بازرسي كارهاي انجام شده توسط انجام دهندة كار بر طبق مقررات مشخص را خود بازرسي گويند.
13- خط مشي كيفيت
تمايلات و سخت گيريهاي كلي يك سازمان نسبت به كيفيت كه توسط مديريت عالي آن بطور رسمي بيان ميگردد . خط مشي كيفيت يك از عناصر كلي سياست شركت است كه توسط مديريت عالي آن شركت تعيين ميگردد.
14- مديريت كيفيت
تمامي فعاليتهاي، مديريتي كه خط مشي كيفيت ،اهداف و مسئوليتها تعيين نموده و آنها را با وسايلي چون برنامه ريزي ، كيفيت ، كنترل كيفيت، تضمينكيفيت، بهبود كيفيت و در درون نظام كيفيت به اجرا در ميآرود.
15- كنترل كيفيت
فنون عملياتي و فعاليهاي كه براي برآوردن خواسههاي كيفيتي بكار گرفته ميشوند را كنترل كيفيت ميگويند كيفيت عبارت است از بكار بردن فنون عملياتي و فعاليهايي به منظور تحت نظر گرفتن فرآيند و همچنين حذف علل عملكرد نامطلوب در تمام مراحل حلقه كيفيت براي دست يافتن به نتايج موثر اقتصادي.
16- تضمين كيفيت
تمامي فعاليتهاي برنامه ريزي شدهايكه در نظام كيفيت پياده شده و به ميزان لازم قابل نمايش باشد از اينكه يك جوهره خواستههاي كيفيتي را برآورده سازد تضمين كيفيت را تامين مينمايد.
17- نظام كيفيت
ساختار سازماني، مسئوليتها، دستورالعمل ها، فرآيندها و منابع مورد نياز براي اجراي مديريت كيفيت را نظام كيفيت گويند.
18- اقدام اصلاحي
اقدام انجام شده به منظور از بين بردن علل عدم تطابق ،نقص و يا ديگر موقعيتهاي نامطلوب موجود و جلوگيري از تكرار آن كه اين اقدام ممكن است مستلزم تغييراتي در روشها و سيستمها در هر مرحله از حلقه كيفيت بمنظور بهبود كيفيت باشد.
تمايزي بين اصلاح و اقلام اصلاحي وجود دارد اصلاح به نتايج يك عدم تطابق موجود اشاره داشته و به تعميرات دوباره كاري و تنظيم مربوط ميگردد در حالي كه اقدام اصلاحي به حذف يك عدم تطابق ميپردازد.
19- رفع عدم تطابق
اقدام انجام شده به منظور رفع عدم تطابق از يك جوهره و تعيين تكليف اين اقدام ميتواند بصورت يك اقدام اصلاحي مانند تعمير دوبارهكاري، درجه بندي مجدد، صدور مجوز و پذيرش عدم تطابق و اصلاح يك مدرك يا خواسته باشد.
20- ادله معتبر
اطلاعاتي كه بتوان و صحت آن را بر اساس واقعيات بدست آمده از طريق مشاهده ، اندازهگيري، آزمون و يا ديگر وسايل ثابت نمود.
21- برنامه كيفيت
مدركي كه در آن روشهاي كيفيتي خاص ، منابع و مراحل فعاليتهاي مربوط به هر يك از فرآورده يا پروژه و يا قرار داد معين شده است.
22- مميزي كيفيت
انجام بررسيهاي مستقل و سيستماتيك براي تعيين اينكه فعاليتهاي كيفيتي و نتايج بدست آمده از آن با ترتيبات برنامه ريزي شده مطابقت دارد و آيا اين برنامه براي رسيدن به اهداف كيفيتي مناسب بوده و به نحوي موثر اجرا ميگردند.
مرور مطالعاتي
در دنياي رقابتي امروز كيفيت به مهمترين موضوع مورد توجه توليد كنندگان و تامين كنندگان تبديل شده است و در اين ميان مديريت كيفيت به عنوان جامعترين نوع توسعه و پيشرفت سازمانها در نيل به كيفيت برتر مورد توجه جدي مديران قرار گرفته است از اينرو درك و شناخت دقيق مفهوم كيفيت، اصلي اساسي و حياتي براي دستيابي به اين مهم است كيفيت بطور خلاصه عبارتست از ارضاي نيازهاي مشتري و تطابق محصول با هدفي (ارضاء كليه انتظارات خريداران كالا يا خدمات) كه اين محصول بخاطر آن توليد شده است تعريف فني كيفيت در سري 8402 استانداردهاي بينالمللي سازمان بين المللي استاندارد به اينصورت تعريف شده است كه :
كيفيت عبارت است از كليه ويژهگيها ومشخصات يك محصول ياخدمت كه قابليت آنرا در ارضاء نيازهاي از پيش تعيين شده رقم ميزند.
براي دستيابي به كيفيت جامع ايزو 9000 ميتواند به عنوان نقطه آغازين از حركت به كمك مديران باشد كه لازم است اطلاعاتي در زمينه استانداردهاي ايزو 9000 بطور خلاصه آورده شود.
سازمان بينالمللي استاندارد براي اولين بار در سال 1987 به انتشار سري استانداردهاي بينالمللي كيفي كه به ISO 9000 شهرت يافتهاند اقدام نمود از ويژگيهاي اين استانداردها متمركز و دقت كافي آنها به ايجاد هماهنگي كامل بين تكنيكها و مفاهيم كنترل كيفي در سطح جامع فراگير است.
در اين رابطه علاقه شركتهاي صنعتي و بازرگاني به سري استانداردهاي ايزو 9000 كه در اصل شامل استاندارد هاي مديريت و تضمين كيفيت است دال بر افزايش آگاهي شركتها در اين زمينه است اين استانداردها مديران سازمانها را در اتخاذ و اجراي مجموعه تغييراتي كه باهدف افزايش كيفيت اعمال ميشوند ياري ميدهند سري ايزو 9000 آنچنان بوسيله جوامع و شركتهاي مختلف مورد توجه قرار گرفته است كه اساس و بنيان استانداردهاي ملي آنهارا دچار تحول و دگرگوني وسيعي نموده است شايد يكي از عواملي كه موجب پذيرش همه جانبه اين استانداردها شدهاست ناشي از كاربردموفقيت آميز آنها در افزايش كيفيت محصولات هندي است. از سوي ديگر سري استاندارد هاي ايزو بطور جامع و فراگير كليه مفاهيم مديريت را راهبردهاي كيفي و نيز مدلهاي مناسب براي تضمين كيفيت را شامل ميگردد.
اين استانداردها با برخورداري از ساختاري مناسب بگونهاي تركيب يافتهاند كه ميتوان آنها را بر اساس يك روش ساده شماره گذاري بخاطر سپرد. اين ويژگي استانداردهاي سري ايزو 9000 پيامدهاي جالب توجهي براي بازارهاي تجاري،صنعتي جهان داشتهاند كميتهفني سازمان بينالمللي استانداردها موسوم به كميته 176 در سال 1979 تشكيل گرديد كيفيت را از نقطه نظر نيازهاي صنعتي و تجاري مورد توجه و تاكيد مجدد قرار داد در اين رابطه ميتوان اذعان نود كه اقبال سري استانداردهاي 9000 تا حد زيادي به موفقيت هاي اين كميته بستگي دارد بطوريكه اخيراً بر اساس اين استاندارد ها ،استانداردهاي بين المللي ديگري در ارزيابي كيفيت، تضمين كيفيت و… تدوين و مورد استفاده قرار گرفتهاند بعلاوه اين استانداردها خود بخشي از استانداردهاي سري ايزو 9000 هستند و بقيه سري استانداردهاي ايزو 9000 حتي استانداردهاي ايزو 9000 را نيز شامل ميگردد.
ايزو 9000 انتخاب و اجراي استانداردهاي مربوط به مديريت كيفيت و تضمين كيفيت
ايزو 9001 مدل اجراي تضمين كيفيت در كليه مراحل طراحي، توليد ،بازرسي و خدمات پيش از فروش
ايزو 9002 مدلي براي تضمين كيفيت در مراحل توليد و نصب و اجراي روشهاي كيفي در توليد
ايزو 9003 مدلي براي تضمين كيفيت در مرحله بازرسي محصول
ايزو 9004 راهنماي توسعه نظامهاي مديريت
ايزو 2-9004 بازرسي سيستمهاي كيفي هستند كه خود قسمتي از 9004 هستند.
استانداردهاي ايزو 9000 در ارتباط با نظام كيفي ،معياري با ارزش و با اهميت بوده و همچنين منباي مناسبي را براي اجراي نگرش مديريت كيفيت جامع فراهم ميآورند با اين حال اجراي اين استانداردها مستلزم آن است كه توليد كنندگان و تامين كنندگن يك نظام مدون و سازمان يافته را به عنوان وسيلهاي براي تضمين مطابقت محصول با مشخصات تعيين شده به مورد اجرا بگذارند استفاده از سري استانداردهاي ايزو 9000 به عنوان يك استاندارد بين المللي در اجراي نظامهاي كيفي با وجود آنكه به علاقه و در خواست شركتها جوامع بستگي دارد اما از روحيه اي بازار گرايانه نيز برخوردار است . اين استاندارد ها را ميتوان به وسيله روشهاي دستي يا تكنولوژي روباتيك در سازمانهايي كه بين 10 تا 1000 نفر نيروي انساني دارند به اجرا درآورد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.