پایان نامه بررسی اثرات توسعه ورزش بر فرآیند جهانی شدن ایران
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- چکیده. 1
- فصل اول: مقدمه و معرفی
- 1-1 مقدمه و بيان مسئله. 4
- 1-2 ضرورت و اهمیت تحقیق.. 7
- 1-3 اهداف تحقيق.. 10
- 1-3-1 هدف کلي تحقیق.. 10
- 1-3-2 اهداف اختصاصي.. 10
- 1-4 محدوده تحقیق.. 11
- 1-5 پیشفرضهای تحقیق.. 11
- 1-6 تعاریف واژههای عملیاتی.. 12
- فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
- 2-1 مقدمه. 14
- 2-2 مبانی نظری.. 14
- 2-2-1 تعاریف ورزش…. 14
- 2-2-2 توسعه. 15
- 2-2-2-1 مفهوم توسعه. 16
- 2-2-2-2 ابعاد توسعه. 16
- 2-2-2-3 توسعه پایدار. 17
- 2-2-3 جهانیشدن.. 17
- 2-2-4 جهانیشدن یا جهانیسازی؟. 17
- 2-2-5 تاریخچه جهانیشدن.. 19
- 2-2-6 تعاریف جهانیشدن.. 20
- 2-2-7 ابعاد جهانیشدن.. 26
- 2-2-7-1 بعد اقتصادی.. 27
- 2-2-7-2 بعد سیاسی.. 29
- 2-2-7-3 بعد اجتماعی.. 30
- 2-2-7-4 بعد فرهنگی.. 31
- 2-2-7-4-1 خاص گرایی فرهنگی.. 31
- 2-2-7-4-2 همگونی فرهنگی.. 32
- 2-2-7-4-3 آمیزش و تحول فرهنگی.. 33
- 2-2-8 ویژگیهای جهانیشدن.. 34
- 2-2-9 عوامل مؤثر و مهم در جهانیشدن.. 36
- 2-2-10 دیدگاههای مختلف نسبت به پدیده جهانیشدن (موافقان و مخالفان). 37
- 2-2-11 اثرات و پیامدهای جهانیشدن.. 39
- 2-3 جهانیشدن و ورزش…. 42
- 2-3-1 انگیزههای اقتصادی و جهانیشدن تجارت در ورزش…. 43
- 2-3- 2 ورزش بهعنوان یک پدیده اقتصادی.. 45
- 2-3-3 رسانهها و ورزش تجارتی.. 45
- 2-3-4 ورزش و فنآوری اطلاعات.. 46
- 2-3-5 ورزش و تسهیل توسعه اقتصادی و اجتماعی.. 47
- 2-3-6 ورزش و روند جهانیشدن فرهنگ… 48
- 2-3-7 ورزش و گردشگری (گردشگری ورزشی). 49
- 2-3-8 مهاجرت جهانی ورزشکاران.. 50
- 2-3-9 جهانیشدن ورزش و تابعیت سیاسی بازیکنان.. 51
- 2-3-10 ورزش و سیاست… 52
- 2-3-11 ورزش، ایجاد صلح و دوستی و درک متقابل بینالمللی.. 53
- 2-3-12 دیپلماسی ورزش…. 54
- 2-3-13 ورزش، قلمرو زدایی و پیوند مرزها 55
- 2-3-14 ورزش، حفظ ارزشها و ثبات سیاسی جامعه. 55
- 2-3- 15 جنبش المپیک و فعالیتهای دیپلماتیک… 56
- 2-3-16 ورزش و مبارزه با استعمارگری.. 56
- 2-3-17 ورزش و محیطزیست… 57
- 2-3-18 ورزش و حقوق بشر، مبارزه با نژادپرستی.. 57
- 2-3-19 ورزش، کسب وجهه و ترویج حس هویت و وحدت اجتماعی برای گروه یا جامعه و حکومتها 58
- 2-3- 20 ورزش، کسب پرستیژ و به رسمیت شناخته شدن شهرها 59
- 2-4 پیشینه تحقیق.. 60
- 2-4-1 تحقیقات داخلی انجامشده درزمینۀ تحقيق.. 60
- 2-4-2 تحقیقات خارجی انجام شده در زمینه تحقیق.. 69
- جمعبندی.. 82
- فصل سوم: روششناسی تحقیق
- 3-1 مقدمه. 85
- 3-2 روش و طرح تحقیق.. 85
- 3-2-1 مطالعات کتابخانهای.. 85
- 3-2-2 مطالعات میدانی.. 86
- 3-3 جامعه و نمونه آماری.. 86
- 3-4 متغیرهای تحقیق.. 86
- 3-5 ابزار جمعآوری دادهها 87
- 3-6 روش جمعآوری دادهها 88
- 3-7 روشهای آماری.. 89
- 3-7-1 آمار توصیفی.. 89
- 3-7-2 آمار استنباطی.. 89
- فصل چهارم: تجزیهوتحلیل دادهها
- 4-1 مقدمه. 91
- 4-2 یافتههای توصیفی.. 91
- 4-3 یافتههای استنباطی.. 98
- 4-4 نظرات پاسخدهندگان به سؤال نهایی پرسشنامه 112
- فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
- 5-1 مقدمه. 115
- 5-2 خلاصه تحقیق.. 115
- 5-3 یافتههای توصیفی و استنباطی تحقیق.. 117
- 5-4 بحث و نتیجهگیری.. 121
- 5-5 بررسی دیدگاه متخصصان و کارشناسان در خصوص اهمیت پدیده جهانیشدن در کشور. 122
- 5-6 بررسي اثرات توسعه ورزش بر جنبههای اقتصادي فرآيند جهانیشدن کشور. 124
- 5-7 بررسي اثرات توسعه ورزش بر جنبههای اجتماعی فرآيند جهانیشدن کشور. 127
- 5-8 بررسي اثرات توسعه ورزش بر بعد سياسي فرآيند جهانیشدن ايران.. 130
- 5-9 بررسي اثرات توسعه ورزش بر جنبههای فرهنگی فرآيند جهانیشدن ايران.. 132
- 5-10 بررسی اثرات جهانیشدن بر توسعه ورزش کشور. 134
- 5-11 دیدگاه پاسخدهندگان در مورد سه رشته ورزشی که تأثیر بیشتری در فرآیند جهانیشدن کشور داشته 137
- 5-12 پیشنهادهای برآمده از تحقیق.. 139
- 5-13 پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده. 142
- 5-14 محدودیتهای تحقیق.. 143
- منابع و مآخذ.. 144
- پیوستها 159
فصل اول
1-1 مقدمه و بيان مسئله
شکي نيست که امروزه ورزش به يک پديده جهاني تبديل شده (غفوری و هنرور، ۱۳۸۶) و يکي از صنايع بزرگ و مهم در دنياست و افراد زيادي در سراسر جهان در آن اشتغال دارند که آن را به صنعت بزرگ و موفقي تبديل کرده است تا جايي که ۵/۲ درصد تجارت جهاني را به خود اختصاص داده است (اصفهاني، ۱۳۸۷). امروزه، ورزش حتی تا عمق نهادهای اجتماعی گوناگون اعم از خانواده، مدرسه، شهرداری و بخشهای خصوصی رسوخ کرده و با نفوذ در قلب رسانههای بزرگ و همگانی، یکی از بزرگترین پدیدههای اجتماعی قرن معاصر و یک نقطه عطف شده است. نقش ورزش ازنظر اجتماعی، روانی، فرهنگی و جسمانی در جهان انکارناپذیر است. از طرفی، رویدادها و فعالیتهای ورزشی تأثیر روزافزونی بر فعالیتهای گوناگون انسان، ازجمله از فعالیتهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارند (چرنوشنکو، 1384). بهگونهای که حکومتهای ملی و مجامع بینالمللی با تشکیل وزارتخانهها و سازمانهای مربوطه در سطح ملی و نهادها و انجمنها در سطح بینالمللی توجه ویژهای را معطوف ورزش نموده و از نقش و جایگاه آن در راستای توسعه بهخوبی استفاده مینمایند. شاید دلیل اصلی توجه و اهمیت ورزش را در نفوذپذیری آن بتوان یافت، جایی که توجه و علاقه عمومی نسبت به ورزش و به عبارت دقیقتر محبوبیت آن موجب شده است تا در هرکجا که وارد میشود مهم و اثرگذار جلوه نماید. رابطه این متغیر با مقولاتی چون توسعه پایدار، توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی، صلح، مشارکت محیطزیست و غیره اثرات ژرفی را بر وضعیت جوامع معاصر بر جای نهاده است. ورزش و مسابقات آن همانند بازیهای المپیک و جام جهانی، نماد بارز جهانیشدن در عصر امروزي است كه بر اساس آن فرهنگها و اديان مختلف با ارزشهاي متفاوت و گاه متضاد در كنار هم به رقابتي صلحآمیز دست ميزنند. اين پديده فرآيندي است كه فرد، جامعه، نظام بینالمللی و نوع انسانها را در بر ميگيرد و از اين جهت هر فرهنگ همراه با اخلاقيات و ارزشهاي خاص خود اعم از شهرها و يا محلات مكان ويژهاي مییابد. بنابراين ورزش از سويي به جهانیشدن و از سوي ديگر به محلي شدن كمك میکند (مالمیر، 1385). عصر ما عصر تغييرات و دگرگونیهاست و در هيچ عصري امواج دگرگونیها تا اين حد خروشان نبوده و زندگي بشر تا اين حد ناپايدار و دستخوش تحولات پیدرپی نبوده (احمدینصر، ۱۳۹۱)، عصري که جهانیشدن مختص آن است (آرت شولت[1]، 1382). جهانیشدن يکي از پدیدههای اصلي است که جوامع با آن روبرو هستند و تمام جنبههای زندگي اجتماعي مردمي را که بر روي زمين زندگي میکنند تحت تأثیر قرار داده است (داناییفرد و عباسی، 2011). جهانیشدن يک فرايند است نه يک وضعيت، به عبارت ديگر فرايندي در حال وقوع است و همه ماهيت آن روشن نگشته و پیامدهایش به مرور زمان مشخص خواهد شد (بهکیش، ۱۳۸۵) و آثار آن قابل تسري به فعالیتهای اجتماعي، اقتصادي، سياسي، حقوقي، نظامي و فناوري است و همچنين فعالیتهای محیطزیست را متأثر میکند (دادگر و ناجيميداني، 1382). جهانیشدن شرايطي را به وجود آورده است که وقايع محلي و منطقهای را تحت تأثیر نيروهاي بسيار دورتر از خود قرار میدهند. روابط اجتماعي از محله و منطقه و کشور به روابط جهاني و دنيايي تبديل شده است (الواني، ۱۳۹۰). این منجر به ناپديد شدن مرز ميان روابط اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي و شکل نوين رابطه و ارتباط بين ملتها (در داخل کشورها و ميان کشورها) شده و با توجه به اهميت آن در زندگي، مورد توجه و تمرکز دانشمندان بوده است بهطوریکه بسياري از آنها جهانیشدن را بهعنوان يک عامل براي توسعه، رفاه و يکپارچگي کشورها که منجر به توزيع منافع در ميان مردم شده در نظر گرفتهاند و باوجوداین ديدگاه برخي نظریهپردازان آن را يک نيروي تبعيضي میدانند که باعث فقيرتر شدن فقرا و غنیتر شدن ثروتمندان میشود (داناییفرد و عباسی، 2011). همچنين براي عدهاي همچون ابزاري براي پيشرفت بوده است، براي عدهاي ثروت به وجود آورده، فرصتها را افزايش داده، ولي براي عدهای ديگر باعث تشديد نابرابریها و ناامني شده است (گرجي و علیپوریان، ۱۳۸۹). جهانیشدن معاصر در ارتباط با احياي فرهنگي، ارتباطات، عدم تمرکز قدرت، بهرهوری اقتصادي و گسترهی فرآوردهها و محصولات موجود، پيامدهاي مثبت مهمي داشته است و همچنين به دلیل تحولات ایجادشده در فنآوری ارتباطي و رسانهاي، جهانگرايي تمايل روبه رشدي را براي هماهنگسازی جهاني نظریهها، فرهنگها و حتي شيوه زندگي به همراه آورده است (ساعی، 1387). جهانيشدن فینفسه خوب يا بد نيست، نتايج آن عمدتاً ناشي از تصمیمگیریهای انسان است (آرت شولت، ۱۳۸۲) و بسياري معتقدند جهانیشدن يک فرصت استثنائي است، لذا شرط توفيق ايجاب میکند که ابعاد اين پديده به خوبی شناخته شود تا راهبردهاي بهينه ميسر گردد (نکويي، فخاری و حقخواه، 1385)، کشورها نمیتوانند به دور خود حصار بکشند و از آن در امان باشند. از طرفی ایران که بهنوعی یکی از شگفتآورترین کشورهای منطقه خاورمیانه شناخته میشود، همراه با هند جزء تنها کشورهایی هستند که با توان بالقوهی خوبی در جهانیشدن، رتبه بسیار پایینی از جهانیشدن را کسب کردهاند. در حقیقت آنها جزء مجموعه وحشی (۲۰ کشور با کمترین رتبه) شناخته میشوند و این یک مسئله مهم است که ایران چگونه سهم اندکی از جهانیشدن دارد. دلایل ذکرشده در این زمینه مبین این مطلب است که انزوای اقتصادی این کشور (ایران) بهجز صادرات نفت ناشی از سیاستهای داخلی (حاکمیت دولتی بر ارکان تصمیمگیری) و خارجی (تحریمهای آمریکا) است (مؤسسه تحقیقات تدبیر اقتصاد، ۱۳۸۲). پیدایش امکانات مختلف مانند اینترنت، پست الکترونیکی، ماهواره و مانند آنها در توسعه نقش بسزایی دارد، در بسیاری از موارد، تصور اینکه با وجود این امکانات، چقدر در حمل و نقل، کاغذ، نیروی انسانی و دیگر منابع صرفهجویی میشود، نقش جهانیسازی و ارتباطات بیشازپیش اهمیت مییابد (غفوری و هنور، 1386)، به همین دلیل در بیشتر کشورهای جهان، سرمایهگذاری فزایندهای در جهت توسعه امکانات مخابراتی و گسترش دستگاههای اطلاعاتی در سازمانهای ورزشی انجامشده است. دلیل اصلی این مسئله، افزایش اثرات ارتباطات و فنآوری اطلاعات روی همه سازمانها ازجمله سازمانهای ورزشی است
جهانیشدن و فنآوری ارتباطات، از عوامل تعیینکنندۀ تقاضای اجتماعی و یکسان شدن آن بشمار میروند. صرفنظر از جنبههای منفی تفکر جهانیشدن، باید اذعان کرد که این پدیده در ورزش هم در حال وقوع است. بدون شک ورزش به پدیدهای جهانی تبدیل شده است. کشورهای جهان میتوانند نقاط مشترکی را در فرهنگهای یکدیگر بیابند و آنها را تقویت کنند. در عصر جهانیشدن، بیشتر روی همکاری نزدیک میان کشورها تأکید میشود. این ضرورت از اواخر دهه پنجاه و اوایل دهه شصت میلادی به دلیل شرایط ویژه جهانی و رشد تدریجی ارتباطات بیشتر نمود پیدا کرده است فدراسیونهای بینالمللی و انجمنهای بینالمللی جام جهانی (غفوری و هنرور، ۱۳۸۶)، بازیهای کشورهای مشترکالمنافع، حضور قهرمانان ورزشی بینالمللی، تجارت جهانی پوشاک ورزشی، افزایش قدرت سازمانهای ورزشی بینالمللی،
رویدادهای بزرگ ورزشی، جهانیشدن رسانهها، مهاجرت بازیکنان و مربیان، تیمهای فراملی و توسعه ورزش و توریسم ورزشی (لوپز و ابراین[2]، ۲۰۰۰)، از مصداقهای دیگر جهانیشدن در ورزش بشمار میروند. در چنین وضعیتی میتوان ادعا کرد که هر تغییری در نگرش سایر ملتها تأثیر خواهد گذاشت و علاوه بر این میتوان انتظار داشت که تقاضای اجتماعی، نگرشها و ارزشهای جهانی دستکاریشده و روزبهروز به یکدیگر نزدیک شوند و زمانی که حتی یک رخداد کوچک را میتوان بهصورت همزمان در سراسر دنیا نظاره کرد، پیشبینی اینکه در سالهای آتی در قرن بیست و یکم تعامل مردم چگونه خواهد بود چندان دشوار نیست (غفوری و هنرور، ۱۳۸۶)، در چنین شرایطی منطقی است که پژوهش درزمینۀ
جهانیشدن بهنوعی کوشش در رشد تبدیل میشود و با توجه به قابلیتها و ظرفیتهای بالقوه مختلف (انسانی، ورزشی، فیزیکی و غیره) موجود در کشور و همچنین بهرهگیری از اثرات مثبت منابع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و زیستمحیطی ثابت نشده در پی جهانیشدن، بررسی این پدیده را در ایران نیز ضروری و بااهمیت جلوه میدهد. با توجه به پتانسیل بالای ورزش بهعنوان یکی از صنایع بزرگ و همچنین بزرگترین پدیده اجتماعی جهان، ما در این پژوهش در تلاش هستیم تا مشخص نماییم که آیا میتوانیم از این پتانسیل بالقوه در جهت توسعه و تسهیل جهانیشدن کشور استفاده نماییم یا خیر؟ لذا پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه متخصصین و کارشناسان امر در خصوص بررسی اثرات توسعه ورزش بر فرآیند جهانیشدن میپردازد. تا از این طریق با کمک به برنامه ریزان و مسئولین برای شناساندن ورزش بهعنوان یک عامل مهم تسهیلی در این فرآیند، گامی هرچند کوچک در جهت پیشبرد اهداف بلندمدت توسعه کشور برداشته شود.
1-2 ضرورت و اهمیت تحقیق
ورزش بهعنوان پدیدهای جهاني در سراسر دنيا گسترش يافته است، ورزش خصوصيتي دارد که در ديگر پدیدههای اجتماعي کمتر ديده میشود و آن چيزي نيست جز زيبايي، زيبايي و برازندگي خصوصيت ورزش است، تواناییاش را بروز میدهد، قدرتش را به رخ میکشد تا به اوج زيبايي برسد. ورزش در عصر ارتباطات و جهانيشدن از يک موضوع صرف ورزشي خارجشده و در طول سالهای بسيار اثرات ماندگاري در عرصههاي مختلف اجتماعي، سياسي، اقتصادي و تجارت شهرها و نواحي پيرامون گذاشته است (رجائي، 1385)، امروزه اهميت و جاذبههاي ورزشي چنان فراگير و همهگير شده که قسمت مهمي از صنعت توريسم به توريسم ورزشي تعبير میشود و عليرغم اينکه تأسیسات گسترده، فضا، امکانات و سرمايههاي زيادي میطلبد، بازده اقتصادي، اشتغالزايي و شهرت فراواني را براي شهر ميزبان به ارمغان میآورد (جرفی و رسولی، ۱۳۸۳)، بهطوریکه معمولاً کشورهاي ميزبان بازيهاي المپيک و جام جهاني در سال قبل و سال برگزاري رويداد ورزشي در کشورشان، روند رو به رشدي را به لحاظ رشد توليد ناخالص داخلی (GDP[3]) شاهد هستند. چنانکه کشور کره جنوبی، ميزبان جام جهاني ۲۰۰۲ افزايش رشد توليدی در حدود ۳ درصد و کشور چين میزبان بازیهای المپیک 2008 رشد توليدی در حدود ۱۴ درصد را طي يک سال تجربه کردهاند (عربي، 1390).
از طرفی، جهانيشدن نيرويی است که با سرعت تحول اجتماعي، سياسي، فرهنگي و اقتصادي را به پیش میبرد بهطوریکه فرآيند کنوني جهانيشدن بیسابقه و نمود مشابهي در تاريخ ندارد (سليمي، ۱۳۸۴) و در آن افراد ساکن بر روي کرهی زمين بهمثابه اعضاي واحد سياسي مشترکي تلقي میشوند. اين امر زندگي در هزارهی جديد را به تهدیدهای تازهای گرفتار میکند که حلوفصل آنها بهسادگی ميسر نيست (ساعی، ۱۳۸7)، عناصر اقتصادي، سياسي، فرهنگي و قانوني جهاني در هر کشوري بيش از اثرات سازمانهای داخلي آن کشور نافذ و تعیینکننده گرديده است (هیل برانر[4]، ۱۹۹۲). فرايند جهانيشدن بهصورت امواجي توفنده و غیرقابلاجتناب تمامي مرزهاي سياسي و قانوني کشورها را در هم مینوردد و دولتها بايد با پذيرش اين پديده بکوشند تا در اداره مؤثر آن بهترين نتيجه را براي کشور خود حاصل سازند (الوانی، ۱۳۹۰). قدرت تنزل ناپذير جهانیشدن باعث سازماندهی مجدد تمام سياره خواهد شد و تنها جايي که میشود بر آن اثر گذاشت، وارد شدن در آن است (هگت[5]، ۲۰۰۱). جهانيشدن امري اجتنابناپذیر است بهطوریکه کوفي عنان رئيس سابق سازمان ملل عنوان کرده که «مخالفت در برابر جهانیشدن مانند مخالفت در برابر قانون جاذبه است».
بسياري از مسائل انسان امروز در حوزههای محلي، ناحیهای و ملي يا حتي منطقهای قابلحل نيست و تبديل به مسائل جهاني شدهاند که رفع و حل آنها نیازمند مواجهه جهاني است، مسائل زیستمحیطی جهان امروز، بحرانهایی هستند که مرزهاي ملي را نمیشناسند در اين راستا جهانيشدن باهدف همبستگي و یکپارچگی جهاني به سمت تشکيل جامعه واحد جهاني در حرکت است. بدين ترتيب جهانیشدن با همه مزايا و محدودیتهایش بهعنوان پدیدهای کثیرالوجهه و منشوري در مسائل اقتصادي، سياسي، تکنولوژيک، اجتماعي و زیستمحیطی اثرات تعیینکنندهای بجا میگذارد که به هيچ رو نمیتوان آن را انکار کرد و از آن احتراز نمود. جهانیشدن را بايد باور کرد و بهجای نفي آن در اداره و مديريت مؤثر آن همت گماشت (الوانی، ۱۳۹۰). طي روند جهانیشدن در ۴۰ سال گذشته رشد تجارت جهاني کالا و خدمات همواره بيشتر از توليد جهاني بوده است. يعني حدود ۲۰ درصد کل توليد جهاني صادرشده است و ارزش اين صادرات هفت تريليون دلار يا چيزي حدود ۲۳ درصد ارزش توليد جهاني بوده است که کشورهاي درحالتوسعه ۳۰ درصد صادرات جهاني را به خود اختصاص دادهاند (ساعی، ۱۳۸۷). کشور ایران با توجه به اتکای بیشازاندازه به صادرات نفتی، توجه خود را از توانهای بالقوه تولیدی داخلی سلب کرده و این باعث از دست رفتن توان رقابتیاش در بازارهای جهانی در کالاهای غیرنفتی شده است و بهخصوص انزوای سیاسی کنونی و تحریمهای آمریکا داغی مضاعف بر این سهلانگاری مسئولان زده که اینها موجب آسیبپذیر شدن شدید بخش غیرنفتی در داخل کشور گشته است. تمام این موارد، دستبهدست هم داده و اقتصاد کشور را به یک اقتصاد منزوی و بسته مبدل کرده و در حقیقت رتبه کنونی ایران از لحاظ جهانیشدن تماماً ناشی از این عوامل است. برای مثال، یکی از اثرات عدم وجود جهانیشدن اقتصاد در ایران تعرفههای سنگین (ازلحاظ زمانی و هزینهای) گمرکی است که برای ورود و خروج کالاها وضع شده که باعث روی آوردن واردکنندگان به قاچاق کالا به کشور شده است، بهطوریکه سالانه 20 میلیارد دلار کالای قاچاق به ایران وارد میشود، برای مثال 60 میلیارد نخ سیگار قاچاق، یا ورود تلفن همراه قاچاق به ارزش دو میلیارد دلار سالانه به ایران وارد میشود که این امر از طرفی انگیزه تولیدکنندگان داخلی را در رقابت با رقبای خارجی کور کرده و از طرف دیگر مالیات بر ارزشافزودهای که باید بابت ورود کالا به دولت پرداخت شود نیز دریافت نمیشود. چون ورود کالای وارداتی کشور از گمرک صورت نمیگیرد (شبکه خبر، 1393). باوجود توان بالقوه کشور به سبب ریشههای تاریخی، فرهنگی، امکانات و منابع بالقوه انسانی، فیزیکی و معنوی موجود که برای توسعه و جهانیشدن کشور در حد مطلوب و بالایی است، اما شاهد پایین بودن این رتبه برای کشور هستیم. ازاینرو با برنامهریزی مناسب، جهانیشدن در زمرۀ اهداف بلندمدت و یک هدف خوب و الزامی برای کشور به نظر میرسد (مؤسسه تحقیقات تدبیر اقتصاد، ۱۳۸۲). در این میان، ورزش آينه تمام نمايي از جنبههاي روند جهانیشدن يعني سياست، فرهنگ و اطلاعات است (رجائی، ۱۳۸۵) و ورزش یکی از عرصههایی است که روند جهانیشدن در آن بهوضوح قابلرؤیت است (برنشتاین[6]، 2000؛ رو[7]، 2003؛ کرک، کوکه، فلاینتاف و مککنا[8]، 2008). جهانیشدن اشاره به روند افزایش وابستگی متقابل میان جوامع در زمینههای فرهنگی، اقتصادی، امنیتی، سیاسی و غیره دارد. دراینبین جهانیسازی در طول جهانیشدن میتواند تسریعکنندهی امر فراگیری تفکر در جامعه هدف باشد. جایگاه ویژه ورزش در پازل جهانیسازی نشاندهنده اهمیت فرصتهایی است که بهواسطه ورزش به وجود میآید «جو مگ یور[9]». یکی از اهداف مهم ورزش مدرن را ایجاد جامعه جهانی(حسین 1385) ورزش و جهانیسازی میداند بهطوریکه بازیهای المپیک القای تفکر جهانیسازی را در جهان امروز بسط میدهد. شکلگیری جریان اقتصادی در ورزش مدرن با رونق گرفتن بازار نقل و انتقالات بازیکنان و مربیان حرفهای، خریدوفروش حق پخش تلویزیونی بازیهای ورزشی، تبلیغات تجاری گسترده در جریان بازیها و سرمایهگذاری کلان در حمایت از تیمهای ورزشی، همگی بر ماهیت جهانی ورزش مدرن حکایت دارد. انگیزه بسیاری از دولتها در جهان برای حمایت از ورزش جدای از کسب درآمد هنگفت و جذب توریسم ورزشی این است که موفقیت در عرصه ورزش میتواند منجر به کسب اعتبار و حیثیت در عرصه بینالملل شود. اکنون که آشکار گردیده است که جهانیشدن در ابعاد مختلفی صورت میپذیرد و هر یک از این ابعاد برای پیشبرد اهداف خود نیازمند نگرشی جهانی میباشند، ورزش نیز از این قاعده مستثنا نیست و میتواند بهطور واضح نشاندهنده ابعاد مختلف جهانیشدن در زمینههای اقتصاد، سیاست، فرهنگ و تغییرات اجتماعی باشد. ورزش بهمنزله جایگاهی حیاتی برای تحقیقات نظری و تجربی اکتشاف فرآیند چندبعدی جهانیشدن در درازمدت است (جیلیانوتی و رابرتسون[10]، 2004)؛ بنابراین با توجه به واقعیتهای موجود و نقش انکارناپذیر متغیر ذکرشده میتوان به اهمیت موضوع پی برد. آنچه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، این است که کشور ایران دارای پتانسیل ورزشی بسیار بالایی است و همچنین از لحاظ ابعاد مختلف نیز دارای توان بالقوهای برای جهانیشدن و رشد آنها میباشد. بااینکه مطالعات زیادی به بحث جهانیشدن پرداختهاند اما متأسفانه در مورد ورزش و جهانیشدن در تعامل باهم کار چندانی انجام نشده است و تعامل آن با ورزش و اثرگذاری و اثرپذیری آن از ورزش بهطور کامل درک نگردیده است؛ لذا برای رهایی از سردرگمی در رابطه ورزش با جهانیشدن این نیاز احساس میشود که اهمیت جهانیشدن با انجام تحقیقات بیشتر روشنتر شده و اثرات ورزش در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جهانیشدن سنجیده شود. به نظر میرسد ورزش در عرصه جهانیشدن نقش تعيينكننده و آشكار و پنهاني دارد كه لزوم مهندسي ورزشي آن جهت طراحي سازوکار مناسب و تدوين يك برنامه منسجم و ماموريتمحور در مواجهه با ابعاد داخلي و خارجي آن در سطح خرد و كلان ورزش كشور ضروري است. لذا هدف از این تحقیق بررسی اثرات ورزش بر فرآیند جهانیشدن ایران میباشد تا از این طریق، برای کمک به تسهیل فرآیند جهانیشدن کشور که یک ضرورت مهم است، گامی هرچند ناچیز برداریم.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.