پایان نامه بررسی تطبیقی شکنجه علیه زنان در کشورهای جهان سوم و پیشرفته و مسئولیت بینالمللی دولتها در این خصوص
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- چکیده. 1
- فصل اول: کلیات… 2
- الف) بیان مسئله. 2
- ب) سؤالات تحقیق.. 3
- پ) بیان فرضیه. 3
- ت) ضرورت انجام تحقیق.. 4
- ث) اهداف تحقیق.. 4
- ج) منابع کلی و پیشینه تحقیق.. 5
- چ) کاربرد تحقیق.. 6
- ح) سازماندهی تحقیق.. 6
- فصل دوم: مفاهیم و تعاریف… 8
- مقدمه. 8
- 2-1- تعاریف… 8
- 2-1-1- شکنجه. 8
- 2-1-2- کشورهای جهان سوم. 10
- 2-1-3- کشورهای پیشرفته. 12
- 2-1-4- مسئولیت بینالمللی.. 13
- 2-2- تاریخچه شکنجه. 14
- 2-3- تحلیل ریشههای شکنجه. 17
- 2-4- انواع شکنجه. 17
- 2-5- رویکرد قوانین به شکنجه. 18
- 2-5-1- قطعنامه سازمان ملل متحد علیه اعمال شکنجه. 22
- 2-5-2- رویکرد قوانین جمهوری اسلامی ایران درمورد منع شکنجه. 23
- 2-6- لزوم بررسی شکنجه علیه زنان.. 23
- 2-7- مصادیق شکنجه علیه زنان.. 30
- 2-7-1- شکنجه در کشورهای پیشرفته. 30
- 2-7-2- شکنجه در کشورهای جهان سوم. 30
- 2-7-3- گزارش سازمان حقوق بشر درمورد خشونت علیه زنان در عراق.. 37
- 2-8- مطالعه موردی مصادیق نابرابری و تبعیض جنسیتی نسبت به زنان ایرانی.. 38
- 2-8-1- حقوق کیفری.. 39
- 2-8-1-1- سن مسئولیت کیفری.. 39
- 2-8-1-2- دیه. 40
- 2-8-1-3- مجازاتهای متفاوت برای زن و مرد. 40
- 2-8-1-4- قتل ناموسی و حق شوهر برای کشتن همسر در حال خیانت… 40
- 2-8-1-5- جایگاه شهادت زنان. 41
- 2-8-1-6- حجاب اجباری.. 42
- 2-8-2- قوانین خانواده 42
- 2-8-2-1- حداقل سن ازدواج.. 43
- 2-8-2-2- آزادی در ازدواج.. 43
- 2-8-2-3- چند همسری.. 44
- 2-8-2-4- حقوق و تکالیف طرفین عقد ازدواج.. 45
- 2-8-2-5- مهریه. 45
- 2-8-2-6- نفقه. 47
- 2-8-2-7- تمکین.. 47
- 2-8-2-8- حق خروج از کشور. 48
- 2-8-2-9- حق کار کردن. 49
- 2-8-2-10- طلاق.. 49
- 2-8-2-11- حضانت و سرپرستی فرزندان. 50
- 2-8-2-12- لایحه حمایت خانواده 51
- 2-8-3- ارث و حق مالکیت… 52
- 2-8-4- اشتغال و حق بر کار کردن. 54
- 2-8-4-1- ریاست جمهوری زنان. 55
- 2-8-4-2- زنان در هیأت دولت… 56
- 2-8-4-3- زنان به عنوان نماینده مجلس…. 56
- 2-8-4-4- قضاوت زنان. 57
- فصل سوم: نابرابری جنسیتی و مفاهیم مرتبط با آن.. 59
- مقدمه. 59
- 3-1- تعاریفی از برابری و نابرابری جنسیتی.. 59
- 3-1-1- برابری جنسیتی.. 59
- 3-1-2- نابرابری جنسیتی.. 60
- 3-2- بررسی نظریات موجود در ارتباط با برابری و نابرابری جنسیتی.. 60
- 3-2-1- «برابری جنسیتی» در استراتژی شورای اروپا و ارزیابی آن. 60
- 3-2-2- برابری زن و مرد از منظر متفکرین.. 63
- 3-2-2-1- اسلامگرایان. 63
- 3-2-2-2- نواندیشان جهان اسلام. 64
- 3-2-2-3- نظریات فمنیستی.. 65
- 3-3- توسعه و برابری جنسیتی.. 66
- 3-3-1- نظریات مرتبط با نقش زنان در توسعه. 66
- 3-3-1-1- نظریه رفاه 67
- 3-3-1-2- نظریه برابری (عدالت) 68
- 3-3-1-3- نظریه فقرزدایی یا خودکفایی اقتصادی.. 69
- 3-3-1-4- نظریه کارایی.. 69
- 3-3-1-5- نظریه تواناسازی.. 69
- 3-3-2- رویکردهای مرتبط با تأثیر توسعه بر نابرابری جنسیتی.. 70
- 3-3-2-1- رویکرد نوگرایی- نئوکلاسیک….. 70
- 3-3-2-2- دیدگاه بوزروپ… 71
- 3-3-2-3- مطالعات زنان در توسعه. 72
- 3-4- تحلیل مطالعات نابرابری جنسیتی.. 74
- 3-4-1- چارچوبی برای تحلیل نابرابریهای جنسیتی.. 74
- 3-4-2- متغیرهای وابسته نابرابری جنسیتی.. 75
- 3-4-3- متغیرهای مستقل نابرابری جنسیتی.. 77
- 3-5- تحلیل نابرابری جنسیتی سرمایه انسانی در جهان.. 87
- 3-6- رویکردهای اصلاح نابرابری جنسیتی.. 89
- 3-6-1- توانمندسازی زنان براساس تعاریف سازمان ملل متحد. 89
- 3-6-2- نابرابریهای اقتصادی ـ اجتماعی جنسیتی.. 90
- 3-6-3- راهکارهای کلیدی برای رفع نابرابری جنسیتی و توانمندسازی زنان. 93
- 3-6-3-1- حذف تبعیض جنسیتی در زمینه رفاه 94
- 3-6-3-2- حذف تبعیض جنسیتی در زمینه دسترسی به منابع. 94
- 3-6-3-3- تلاش برای ارتقای سطح آگاهی شهروندان. 94
- 3-6-3-4- حذف تبعیض جنسیتی در زمینه مشارکت اقتصادی و اجتماعی.. 95
- 3-6-3-5- حذف تبعیض جنسیتی در زمینه کنترل تصمیمگیریهای کلان جامعه. 95
- 3-7- وضعیت زنان در رویه نهادهای بینالمللی در سال 2014. 96
- گفتار نخست؛ گزارش گزارشگر ویژه در مورد خشونت علیه زنان. 96
- الف- نگاهی بر چالشهای معاصر زنان در زمینه مقابله با خشونت… 97
- دوگانگی مستمر بخش خصوصی و عمومی در مواجهه با ارتکاب خشونت علیه زنان. 97
- بحران مالی و آسیبپذیری زنان در مقابل ارتکاب خشونت… 98
- ب- فقدان اسناد الزامآور قانونی در زمینه مقابله با خشونت علیه زنان. 98
- گفتار دوم؛ گزارش گزارشگر ویژه ملل متحد در مورد قاچاق انسانها خصوصاً زنان و کودکان. 99
- الف- زنان و کودکان؛ قربانی اصلی اشکال نوین قاچاق انسان. 99
- ب- عوامل آسیبپذیری زنان و کودکان درقبال قاچاق.. 99
- ج- چالشهای جهانی در مقابله با قاچاق زنان و کودکان. 100
- گفتار سوم؛ گزارش گروه کاری منع تبعیض علیه زنان در قانون و رویه. 100
- الف- منع تبعیض علیه زنان در زندگی اقتصادی و اجتماعی؛ با تأکید بر بحران اقتصادی.. 100
- ب- چارچوب قانونی بینالمللی.. 101
- ج- نگاهی بر وضعیت قوانین و رویههای موجود در مورد منع تبعیض اقتصادی علیه زنان. 101
- د- توانمندسازی اقتصادی زنان. 101
- ه- وضعیت دختربچهها 102
- و- زنان سالخورده 102
- ز- ارتکاب خشونت علیه زنان. 102
- ح- توصیههای گروه کاری.. 103
- فصل چهارم: مسئولیت بینالمللی دولتها در خصوص شکنجه علیه زنان.. 104
- مقدمه. 104
- 4-1- مبنا و منشأ مسئولیت بین المللی دولت… 104
- 4-1-1- نظریه خطر یا ریسک 104
- 4-1-2- نظریه خطا یا مسئولیت ذهنی 105
- 4-1-3- انتقادات وامتیازات نظریه خطا یا مسئولیت ذهنی.. 105
- 4-1-4- بررسی عملی نظریه خطا (مسئولیت ذهنی) با نظریه خطر (مسئولیت عینی) 106
- 4-1-5- نظریه مسئولیت برای اعمال منع نشده 106
- 4-2- جایگاه مسئولیت بینالمللی.. 106
- 4-3- قوانین مرتبط با مسئولیت دولتها در خصوص شکنجه، تبعیض و خشونت علیه زنان.. 108
- فصل پنجم: نتیجهگیری.. 111
- پیشنهادات… 114
- منابع.. 115
- پیوست الف: اعلامیه حذف خشونت علیه زنان.. 122
- پیوست ب: کنوانسیون حذف کلیه اشکال تبعیض علیه زنان.. 127
- Abstract. 140
چکیده
شکنجه علیه زنان مانعی در راه دستیابی به برابری، پیشرفت و صلح، مصداقی از نقض حقوق بشر و آزادیهای اساسی زنان و نمایشی از نابرابری تاریخی روابط قدرت میان زنان و مردان است. همچنین به سلطه کشیدن و تبعیض علیه زنان و پیشگیری از پیشرفت کامل زنان از جمله مکانیزمهای مهم اجتماعی است که زنان را به موقعیتهای فرودست در مقایسه با مردان سوق میدهد و برخورداری زنان را از حقوق و آزادیها به طور ناقص یا کامل نفی میکند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر در نابرابری علیه زنان و تأثیر تبعیضها و نابرابریها بر زنان و همچنین جمعآوری کنوانسیونهای بینالمللی موجود در زمینه شکنجه و خشونت علیه زنان و رویهٔ دولتها در این خصوص میباشد. مطالب ارائه شده در این تحقیق مطابق ترتیب ذیل در پنج فصل طبقهبندی شده است. در فصل اول به کلیات، فصل دوم تعاربف، فصل سوم نابرابریهای جنسیتی و مفاهیم مرتبط با آن، فصل چهارم مسئولیت بینالمللی دولتها در خصوص شکنجه علیه زنان و فصل پنجم به ذکر نتیجهگیری پرداخته شده است. جهت انجام این پژوهش، کنوانسیونهای مربوطه، کتب، مقالات، پایاننامهها، سایتهای معتبر و اخبار مرتبط جمعآوری و مورد مطالعه قرار گرفتهاند. پس از مطالعه منابع مورد بررسی، قوانین بینالمللی موجود با شرایط حاکم در کشورهای مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصله بیانگر تفاوتهای عمیق فرهنگی و اجتماعی کشورهای مختلف در زمینه زنان است. طبق نتایج بهدستآمده، کشورهایی که حقی در خور شأن زن برای او قائل نیستند، عموماً جزء کشورهای درحالتوسعه و توسعه نیافته میباشند. علیرغم وجود اسناد بینالمللی، دولتها خود را ملزم به رعایت قوانین بینالمللی در زمینه حقوق زنان نمیدانند و همچنان اعمال تبعیضها علیه زنان در بسیاری از کشورها ادامه دارد. اینگونه تفاوتها و تبعیضها موجب سلب اعتمادبهنفس، کاهش حضور زنان در جامعه، عدم پیشرفت آنان، ایجاد ناراحتیهای روحی و روانی، عدم تربیت صحیح فرزندان و پیامدهای سوء دیگری میگردد. در این تحقیق پس از بررسی قوانین بینالمللی در زمینه حقوق زنان به بررسی آثار سوء شکنجه و خشونت علیه زنان بر زنان، کودکان و جوامع انسانی پرداخته شده و در نهایت خلأهای قانونی ذکر و پیشنهاداتی جهت بهبود شرایط موجود ارائه شده است.
کلمات کلیدی: شکنجه ـ زنان ـ نابرابری ـ خشونت ـ تبعیض.
فصل اول: کلیات
تحقیق حاضر، تحقیقی از نوع نظری است. پژوهشی بنیادی که از روشهای استدلال و تحلیل عقلانی استفاده میکند و برپایهٔ مطالعات کتابخانهای انجام میشود.
الف) بیان مسئله
احترام جهانی به حقوق زن و رعایت واقعی آن از اصول مهم و بنیادین جوامع بشری است. درنتیجه خشونت و تبعیض علیه زنان مبنایی بر نقض حقوق بشر و آزادیهای اساسی زنان محسوب میگردد. با توجه به تفاوت سطح زندگی، تفاوتهای اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی در جوامع مختلف، مفاهیمی چون امنیت، آزادی، تمامیت و وقار تعریف متفاوتی دارند. در بعضی جوامع، برابری حقوقی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به دلایلی از جمله خشونت و تبعیض محدود میشود. شکنجه علیه زنان، نقض اصول برابری حقوق و احترام به شخصیت انسانی است و این شکنجهها و تبعیضها مانعی است برای شرکت زنان در شرایط مساوی با مردان در زندگی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورهای آنان و نیز از سعادت جامعه و خانواده جلوگیری میکند و باعث به وجود آوردن مشکلات بیشتر برای توسعه و قابلیتهای زنان جهت خدمت به کشور خودشان و جامعه بشری میشود. امروزه، با توجه به تغییر نقش سنتی مردان و زنان در جامعه و خانواده، دستیابی به برابری کامل بین مردان و زنان ضروری است ولی متأسفانه علیرغم وجود اسناد گوناگون و فراوان، هنوز شکنجه علیه زنان وجود دارد. دولتها برای رفع این تبعیضها، درصدد انعقاد معاهدات، کنوانسیونها و میثاقهایی برآمدند و ضمن پیوستن به معاهدات و کنوانسیونها، خود را به اجرای آن متعهد نمودند و متعاقباً در صورت نقض تعهدات ایجادشده از جانب دولتها، مسئولیت بینالمللی برای آنها متصور خواهد شد.
یکی از مسائل مبهم در این زمینه، وجود مسئولیت بینالمللی و ضمانت اجرای مؤثر برای دولتهاست. در پژوهش حاضر، سعی شده است مواد موجود در این مبحث جمعآوری و به بررسی کنوانسیونهای حاضر پرداخته شود.
مطالعاتی بسیار، ارتباط بین جنسیت و توسعه اقتصادی از اوایل دههٔ هفتاد را بررسی کردهاند. با مروری بر وضعیت زنان در جهان و مقایسهٔ آن با شرایط مردان، روشن میشود که زنان از دیدگاه برخورداری از امکانات و مشارکت فعال در توسعه از آسیبپذیرترین بخشهای جمعیت هستند. بر اساس یافتههای جدید، نابرابریهای جنسیتی عاملی مهم در ایجاد شرایطی هستند که با توجه به الزامات و محدودیتهای اجتماعی و قوانین و نرمهای اجتماعی و اخلاقی و آداب و رسوم، تبعیضهایی را علیه زنان نشان میدهند. به دلیل اینکه موقعیت زنان در جامعه عمیقاً تحت تأثیر شرایط و سطوح توسعه در کشورها است، هرچه کشورها توسعهیافتهتر باشند، شکاف بین توسعهیافتگی زنان و مردان کاهش مییابد. از این رو، بهبود وضعیت زنان جزء الزامات اصلی در بهبود شاخصهای توسعه در هر جامعه است. به عبارتی؛ بدون توجه به شرایط زنان، دستیابی به توسعه برای هیچ کشوری میسر نخواهد بود. با وجود این، آمارها نشان میدهد که هیچ جامعهای با زنان رفتاری برابر مردان ندارد.
ب) سؤالات تحقیق
با چنین رویکردی، پژوهش حاضر در پاسخ به سؤالات زیر تدوین شده است:
- تفاوت مفهوم شکنجه علیه زنان در کشورهای جهان سوم و توسعهیافته چیست؟
- مسئولیت بینالمللی دولتها در مورد شکنجه و تبعیض علیه زنان چیست؟
- عوامل مؤثر بر نابرابری جنسیتی کدامند؟
- وضعیت زنان در شاخصهای توسعه جنسیتی چگونه است؟
- آیا وضعیت زنان تأثیری بر توسعهیافتگی کشورها دارد؟
پاسخگویی به سؤالات فوق مستلزم شناختی دقیق از تعاریف شکنجه و تبعیض، کشور جهان سوم، کشور پیشرفته، مسئولیت بینالمللی، برابری و نابرابری جنسیتی، توانمندسازی زنان، شاخصهای توسعهیافتگی، رویکردها و نظریهها و قوانین موجود در این زمینه میباشد.
پ) بیان فرضیه
برای پاسخگویی به سؤالات فوق، فرضیاتی طراحی و برای آزمون آنها به منابع متعدد رجوع شد، از جمله اینکه:
- در مواردی، به دلیل تفاوتهای فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی، تعریف متفاوت و بعضاً متناقضی از شکنجه زنان در کشورهای مختلف بیان شده است.
- کشورهای عضو کنوانسیونهای مربوط به حذف تبعیض و شکنجه علیه زنان، در صورت نقض تعهد، ملزم به جبران خسارت نیستند و مسئولیت بینالمللی متوجه آنها نخواهد گردید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.