پایان نامه بررسی رابطه مسئولیت اجتماعی با عملکرد مالی و غیر مالی شرکت
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- فصل اول :کلیات تحقیق.. 1
- مقدمه. 2
- بیان مسئله. 3
- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق.. 5
- اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………6
- سوالات تحقیق.. 7
- فرضیه های تحقیق: 8
- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها ………………………………………………………………………………………9
- فصل دوم: بررسی ادبیات و پیشینه موضوع. 11
- مبانی نظری مسئولیت پذیری اجتماعی ……………………………………………………………………..13
- 2-1- 1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………12
- 2-1-2 سیر تاریخی مسئولیت اجتماعی سازمان 13
- 2-1-3 تعریف مسئولیت اجتماعی 16
- 2-1-4- معنا و مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی 25
- 2-1-5 مسئولیت اجتماعی 27
- 2-1-6 انواع مسئولیت اجتماعی 30
- 2-1-7 ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکت 32
- 2-1-8 دیدگاه های مسئولیت اجتماعی 34
- 2-1-9 مدل های مسئولیت اجتماعی سازمان ها 36
- 2-1-10 چارچوب تعیین استراتژی های مسئولیت اجتماعی سازمان 38
- 2-1-11مسئولیت اجتماعی فردی برای دستیابی به مسئولیت اجتماعی گروهی 39
- 2-1-12 نقش منابع انسانی در مسئولیت اجتماعی …………………………….. …………………………….41
- 2-1-13 تاثیرات توجه به مسئولیت اجتماعی سازمان …………………… ……………………………………….43
- 2-2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………..49
- 2-2-2 تعریف و مفهوم عملکرد و ارزیابی عملکرد…………………………………………………50
- 2-2-3 مدلهای ارزیابی عملکرد……………………………………………………………………..51
- 2-2-4 مدلهای حسابداری ارزیابی عملکرد………………………………………………………………….51
- 2-2-5 مدلهای اقتصادی ارزیابی عملکرد………………………………………………………………53
- 2-2-6 ضرروت و اهمیت بازاریابی علمکرد…………………………………………………….56
- 2-2-7 مسئولیت اجتماعی و عملکرد مالی…………………………………………………………..58
- 2-2-8 آثار رفتاری استفاده از معیارهای ارزیابی عملکرد……………………………………………60
- 2-2-9 معیارهای غیرمالی ارزیابی عملکرد و مطالوبیت فرآیند……………………………………62
- 2-2-10 مسئولیت اجتماعی شرکت و کشورهای آسیایی ……………………………………………………62
- 2-2-11 مسئولیت اجتماعی شرکت از دیدگاه سهامداران…………………………………………63
- 2-2-12 اندازه گیری مسئولیت اجتماعی شرکت ………………………………………………..64
- 2-2-13 عملکرد مالی و غیر مالی شرکت ………………………………………………………65
- 2-2-14 مسئولیت اجتماعی و عملکرد مالی و غیر مالی شرکت………………………………67
- 2-2-15 مسئولیت اجتماعی نسبت به مشتریان و عملکرد شرکت…………………………70
- 2-2-16 مسئولیت اجتماعی شرکت نسبت به سرمایه گذاران و عملکرد شرکت ………………………..71
- 2-2-17 مسئولیت اجتماعی نسبت به محیط زیست و عملکرد شرکت………………………….72
- 2-2-18 مسئولیت اجتماعی نسبت به تأمین کنندگان و عملکرد شرکت………………………………73
- 2-3 پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………….74
- 2-3-1 سابقه تحقیقات انجام شده در داخل کشور 74
- 2-3-2 سابقه تحقیقات انجام شده در خارج کشور. 79
- 2-4 چارچوب نظری تحقیق 82
- فصل سوم: روش شناسی تحقیق ……………… ……………………………………………………84
- 3-1 مقدمه 85
- 3-2 متدلوژی پژوهش 85
- 3-3 جامعه آماری ، حجم نمونه و روش نمونه گیری 86
- 3-4 ابزار گردآوری 87
- 3-5 روش جمع آوری داده ها 87
- 3-6 روایی و پایایی تحقیق 89
- 3-7 روش تجزیه و تجلیل اطلاعات 93
- فصل چهارم 95
- 4-1 مقدمه 96
- 4-2 توصیف یافته های تحقیق 96
- 4-3 آزمون نرمال بودن دادههای تحقیق…………………………………………………….98
- 4-4 توصیف متغیرهای اصلی پژوهش و آزمون همبستگی ……………………………….99
- 4-4 آزمون رگرسیون سلسله مراتبی …………………………………………………………104
- فصل پنجم ……………………………………………………………………………………109
- 5-1 مقدمه 110
- 5-2 تجزیه و تحلیل و پیشنهادات بر اساس آن ………………………………………………111
- 5-3 محدودیت تحقیق 115
- 5-4 توصیه برای آینده 116
- منابع ………………………………………………………………………………………………117
- پیوست ……………………………………………………………………………………….135
چکیده
هدف از اجرای این پژوهش، بررسی رابطه بین مسئولیت اجتماعی با عملکرد مالی و غیر مالی شرکتهای صنعتی استان گلستان است. مسئولیت اجتماعی شرکتها، از طریق پرسشنامهای که حاوی 43 سئوال در زمینه مسئولیت اجتماعی کارکنان، مشتریان، سرمایه گذاران، جامعه، محیط زیست و تأمین کنندگان میباشد، اندازه گیری شد. از اطلاعات 18 شرکت صنعتی در سال 1393 استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز روش رگرسیون سلسله مراتبی به کار گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد مسئولیت اجتماعی شرکت نسبت به 6 سهامدار با عملکرد مالی و غیرمالی شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد. این پژوهش به مدیران کمک خواهد کرد تا سیاستهای مؤثر مربوط به مسئولیت اجتماعی شرکتها که برای دستیابی به عملکرد مالی بهتر آنها در بلند مدت لازم است را توسعه دهند. همچنین بینشی را برای شرکتها در زمینه نقش مسئولیت اجتماعی در کسب منافع آتی فراهم مینماید.
کلید واژه: مسئولیت اجتماعی کارکنان، مشتریان، سرمایه گذاران، جامعه، محیط زیست و تأمین کنندگان، عملکرد مالی و غیر مالی
1-1 مقدمه
امروزه بسیاری از صاحب نظران معتقدند که به دلایلی همچون خصوصی سازی و انتقال قدرت اقتصادی از دولتها به سازمانها و در نتیجه، کوچک شدن دولتها، برای حل مشکلات اجتماعی و زیست محیطی، دولتها دارای منابع و قدرت لازم نیستند و سازمانها باید دولتها را در این زمینه یاری نماید. اگر چه در سالهای اخیر، در سطح جهان، پیشرفتهای قابل ملاحظهای در زمینهٔ مسئولیت اجتماعی شرکتها صورت گرفته و مدیران و سازمانها توجه زیادی به این مفهوم میکنند، اما مدیران و سازمانهای ایرانی با این مفهوم تا حدودی بیگانهاند. شاید یکی از دلایل این فقدان پیشرفت در ایران، اقتصاد دولتی باشد، اما میتوان گفت که نوع نگرش و بینش مدیران ارشد سازمانها به این مقوله نیز در آن بی تأثیر نبوده است.
در مورد مشروعیت و ارزش اتخاذ اصول مسئولیت پذیری اجتماعی[1] توسط شرکتها، دیدگاههای مختلفی وجود دارد. برخی از صاحب نظران معتقدند که مشکلات اجتماعی باید توسط دولتها حل شود. این گروه معتقدند که منابع سازمانی برای حل مشکلات اجتماعی، کافی نیست و نباید منابع سازمانی را به منظور حل مشکلات جامعه هدر داد. گروه دیگری از صاحب نظران معتقدند که اگر چه دولتها مسئول اصلی حل مشلات جامعهاند، ولی مشارکت سازمانها در این زمینه راه گشاست. این دسته از صاحب نظران معتقدند که، از آن جا که امروزه، قدرت اقتصادی، از دولتها به سازمانها انتقال یافته، مشارکت سازمانها در حل مشکلات اجتماعی ضروری و لازم است. (تسوتسورا[2]، 2004، 4).
از طرف دیگر، اتخاذ اصول مسئولیت پذیری اجتماعی برای سازمانها امری هزینه بر است. این هزینهها ممکن است شامل موارد زیر باشد: خرید تجهیزات جدیدی که به محیط زیست آسیب کمتری میرساند؛ تغییر ساختار مدیریتی و یا ایجاد کنترلهای کیفیت شدیدتر باشد. منافع اتخاذ اصول مسئولیت پذیری اجتماعی برای سازمانها عبارت است از: اعتلای برند و افزایش اعتبار[3]؛ امکان جذب بیشتر منابع سرمایهای به علت اعتبار تجاری بالا؛ کاهش مخاطرات ناشی از حوادث و اتفاقات تلخ؛ بهبود شرایط محیط کار و در نتیجه، ارتقای بهره وری و افزایش توانایی برای جذب و نگهداری کارکنان که منجر به کاهش جابجایی، غیبت و هزینههای آموزش آنان میشود. (همان، 7-5). بیشتر صاحب نظران معتقدند که هزینه هیا مسئولیت اجتماعی، کوتاه مدت و منافع آن اغلب از نوع بلند مدت است. مسئولیت اجتماعی در واقع نوعی سرمایه گذاری برای آینده به امید کسب مزیت رقابتی پایدار و بلند مدت است. مدیران ارشدی که دارای دید کوتاه مدت هستند. هزینههای کوتاه مدت مسئولیت اجتماعی را بر نمی تبند.
1-2 بیان مسئله
امروزه نقش واحدهای تجاری در اجتماع دست خوش تغییرات بسیار زیادی شده است. به گونهای که انتظار میرود واحدهای تجاری نه تنها به فکر افزایش سود خود بوده بلکه نسبت به اجتماع نیز پاسخگو، و برای جامعهای که در تعامل با آن هستند مفید باشند. واحد تجاری نمیتواند از اجتماع فرار کند و جامعه نیز نمیتواند بدون واحد تجاری وجود داشته باشد، بنابراین یک ارتباط دو طرفه بین واحدهای تجاری و اجتماع وجود دارد. مسئولیت اجتماعی شرکت نسبت به اجتماع هم برای خود واحد تجاری و هم برای اجتماع سودمند میباشد و درک بهتر منافع بالقوه آن میتواند منجر به بازدههای زیاد سرمایه گذاری برای شرکتها شود. (ساندهو، کاپور، 2010). از جمله این منافع میتوان به افزایش فروش و وفاداری مشتریان اشاره کرد، شماری از مطالعات، به یک بازار در حال رشد و بزرگ برای تولیدات و خدماتی که از طریق شرکتهای با مسئولیت اجتماعی بالا ایجاد شده است، اشاره میکند (ساندهو، کاپور، 2010) مسئولیت اجتماعی شرکتها منافعی دیگری هم دارد از جمله افزایش توانایی در استخدام کارکنان تازه وارد و نگه داشتن کارکنان با تجربه و حمایت دولت اشاره نمود، شرکتها با پیشرفت در جهت مسئولیت اجتماعی این مسئله را در مییابند که راحتتر میتوانند نیروی تازه به کار بگیرند و کارکنان با تجربه را برای یک دوره زمانی کافی که برای موفقیت واحد تجاری واجب هستند حفظ کنند (تربان، گرنینگ، 1997). مسئولیت اجتماعی شرکتها ذی نفعان متعددی دارد که این ذی نفعان برای بعضی شرکتها سهامدار حساب میشوند. مفهوم ذینفعان در واقع همان پیکربندی دوباره از دیدگاه سهامداران است که با توجه به مسیر جدید به ارزیابی اقدامات ذینفعان میپردازد. در واقع از مسئولیت اجتماعی شرکتها برای ارزیابی عملکرد گروههای ذینفع استفاده میشود این گروهها شامل (کارکنان، مشتریان، سرمایه گذاران، جامعه، محیط طبیعی و تأمین کنندگان) میباشند (وود داک، 1994). هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه مسئولیت اجتماعی با عملکرد شرکتهای صنعتی استان گلستان است. در این تحقیق منظور از عملکرد شرکت همان عملکرد مالی و غیرمالی شرکت است که عملکرد غیر همان افزایش اعتبار و شهرت و افزایش انگیزه کارکنان شرکت است (اسچوایگر[4]، 2004) بنابراین مسئله اصلی تحقیق حاضر این است که آیا مسئولیت اجتماعی با نفوذ عملکرد مالی و غیر مالی شرکت رابطه معناداری دارد؟
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق
بر اساس پژوهشهایی که صورت گرفته است وجود سه نوع رابطه مثبت، منفی و خنثی (عدم وجود رابطه) بین مسئولیت اجتماعی و عملکرد مالی مطرح است. چندین دیدگاه مختلف در زمینه ارتباط بین مسئولیت اجتماعی شرکت و عملکرد مالی وجود دارد. دیدگاه اول این است که رابطهای بین هزینههای کمی شرکتها، مثل هتلهای بهره به دارندگان اوراق قرضه، و هزینههای کیفی آنها، مثل کیفیت تولید یا هزینههای امنیتی، وجود دارد. تلاش شرکتها برای تحمل هزینههای کیفی کمتر از طریق فعالیتهای اجتماعی، به هزینههای کمی بالاتر منجر میشود. همچنین، «فرضیه اثر اجتماع» به عنوان پایه و اساس ارتباط بین عملکرد اجتماعی و عملکرد مالی شرکت ارائه شده است. در واقع این فرضیه پیشنهاد میکند که تأمین مجموع نیازهای ذینفعان غیر مالک شرکت اثر مثبتی روی عملکرد مالی خواهد داشت. دیدگاه دوم این است که شرکتهای موفق از لحاظ مالی منابع کمتری در ایجاد عملکرد مالی بالای خود به کار میگیرند در نتیجه میتوانند بخش اعظم منابع خود را به عملکرد اجتماعی اختصاص دهند. دیدگاه سوم نیز بیان میکند که شرکتهایی که مسئولیت اجتماعی بیشتری میپذیرند کمتر در معرض ریسک رویدادهای منفی هستند زیرا احتمال کمتری وجود دارد که جریمههای سنگینی برای آلودگی زیاد (محیط زیست) پرداخت کنند، یا احتمال کمی وجود دارد که دعاوی پرهزینه بر علیه آنها وجود داشته باشد، یا به ندرت فعالیتهای منفی اجتماعی که ممکن است برای اعتبار آنها مخرب باشد را انجام دهند، که این موارد در نهایت بر عملکرد مالی شرکتها تأثیر مثبت دارد. بنابراین علت اصلی پژوهش حاضر با توجه به اینکه تا به حال این موضوع که رابطه مسئولیت اجتماعی را با عملکرد مالی و غیر مالی در شرکتها بسنجند انجام نشده این ضرورت دیده شد که بررسی شود.
على جنابى –
سلام