پایان نامه تاثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی
مقدمه
این تحقیق توسط دانش آموزانی گردآوری شده که در اول راه توکل بر خدا و تشویق اساتید فرزانه و پشتکار را سرلوحه کار خود قرار دادند. در این فصل شما را از هدف و اهمیت تحقیقمان آگاه خواهیم کرد و در آخر این که، ارکان اساسی تحقیقمان را توضیح خواهیم داد تا ابهامات برطرف شود و با دیدی بازتر تحقیق را دنبال کنیم.
نمودار زیر شما را در دنبال کردن این فصل کمک خواهد کرد.
1-2- بیان مسئله
برای آشنایی با تأثیراتی که قرآن و احادیث در ادبیات فارسی برجای گذاشته اند، لازم است معروف ترین و متداول ترین نام کتاب خدا که قرآن است را بشناسیم و آن را تلاوت کنیم و با تأثیراتی که آیات و احادیث به صورت های مختلف : تلمیح، تمثیل، قصه های منظوم و منثور شعرا و نویسندگان ایرانی و فارسی زبان گذاشته اند آشنا شویم.
1-3- اهداف تحقیق:
– بررسی تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی
– بررسی عوامل موثر بر تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی
– تأثیر قرآن و حدیث در اعتلای متون نظم و نثر ادبیات فارسی
1-4- اهمیت تحقیق:
در دورانی که قرآن در برخی از کشور های اسلامی فقط برای کسب مقام و یا مزایای اقتصادی تلاوت می شود و شعرای آن ها بدون تاثر از قرآن شعر می سرایند بر خود لازم دانستیم به گردآوری این مطالب بپردازیم. امید است توانسته باشیم با انجام این کار به سطح آگاهی خود و دیگران افزوده باشیم.
1-5- سئوالات تحقیق
1- عوامل مؤثر بر تاثیرگذاری قرآن و حدیث در ادب پارسی کدام است؟
2- تا چه حد شعرای فارسی زبان از آیات قرآن در اشعار خود تأثیر پذیرفته اند؟
3- از میان شعرای متقدم کدامیک از آیات و احادیث در شعر خود بهره گرفتند؟
4- میزان استفاده حافظ از احادیث و قرآن در اشعارش تا چه اندازه بوده است؟
5- داستان يوسف از ديدگاه مولوي چگونه است؟
6- آيا سنايي در اشعار خئد به تصوير پردازي قرآن پرداخته است؟
7- آيا شهريار در اشعار خود از نهج البلاغه بهره برده است؟
1-6-فرضيه ها
1- ادبيات فارسي از كلام قرآن بهره هاي فراواني گرفته است.
2- برخي از شعراي متقدم از آيات و احاديث در شعر خود بهره گرفته اند.
3- ميزان استفاده حافظ از احاديث و قرآن در اشعار وي زياد بوده است.
4- مولوي داستان حضرت یوسف را در اشعار خود بررسی کرده است.
5- سنایی در اشعار خود به تصویر پردازی قرآن پرداخته است.
6- شهريار در اشعار خود از نهج البلاغه بهره برده است.
1-7- كليد واژه ها
ادبیه:جمع«ادب» است و دانش های متعلق به ادب، در اصل(فنون ادبیه) یا (علم ادبیه) بوده است و بعد(ادبیه) صفت جعلی موصوف را جمع بسته اند.
ادب: 1- فرهنگ ، دانش2- دانشی که قدما آن را شامل: لغت، صرف ، نحو ،معانی، بیان، بدیع، عروض و قافیه، انشاء و تاریخ دانسته اند و آن را ادبيات گويند.
حدیث: هر چه که از آن خبر دهند و نقل قول کنند. خبری که رسول(ص) و ائمه نقل کنند.
پارسی:منصوب به فارسی است.
قرآن: اتصال – نزدیک شدن، به هم پیوستن و کتاب آسمانی مسلمانان است.
(فرهنگ فارسی معین، جلد 2-1)
مقدمه
از آن جایی که برای دانستن درباره ی تأثیر قرآن و حدیث بر ادب پارسی باید با خود ادبیات بیشتر آشنا شده سپس تأثیر قرآن و حدیث را در آن بررسی کنیم، بنابراین بر آن شدیم تا با تحقیق در رابطه با این موضوع اطلاعات لازم را برای شناخت بیشتر آن کسب کنیم.
ضمن این که خواندن هر کتابی در ذهن خواننده ابهامات و سئوالاتی ایجاد می کند که گاهی با خواندن دیگر کتب رفع می شود و گاهی به نقد می انجامد که ما با خواندن چندین کتاب نقدهایی از آن ها کردیم، که اگر نقد ما به جا باشد انشاء ا. . . سازنده نیز خواهد بود و اگر بی جاست همین جا از نویسندگان کتاب ها پوزش می طلبیم.
نمودار زیر آن چه را كه در این فصل به آن می خواهیم بپردازیم، به طور خلاصه نشان می دهد.
2-2 تاریخچه موضوع
زبان ايران پيش از اسلام، كه مادر و ريشه زبان امروز ايران است، پارسي (فارسی) نامیده مي- شود. اين زبان از شاخه زبان هاي هندی و اروپايي به اين ترتيب با اغلب زبان هاي جهان متمدن ( قديم و جديد ) خويشاوند است. زبان فارسي به سه دوره جداگانه تقسيم مي شود :
-فارسي باستان : كه در دوره هخامنشي رايج بوده و فرمان ها و نامه هاي شاهان به آن زبان نوشته مي شده است.
-فارسي ميانه : زبان هاي ايراني ميانه به دو گروه عمده شرقي و غربي تقسيم و هر كدام از اين دو گروه به دو شاخه شمالي و جنوبي مجزا شده اند.
– فارسي نو : پس از ورود اسلام به ايران زبان فارسي تحول تازه اي را پشت سر گذاشت و با استفاده از خط (الفبا) عربي به مرحله نويني گام نهاد كه در اصطلاح ، فارسي نو (دري) گفته مي شود.
معمولا دوره هاي تاريخ ادبيات را در گذشته بدون هيچ دليلي برمبناي سلسله ها تقسيم بندي مي كردند و به اين ترتيب ادبيات را تابع جريان هاي سياسي حاكم قلمداد مي كردند مثل ادبيات دوره مغول اما تقسيم دوره هاي ادبي با تقسيمات سياسي ، تاريخي و جغرافیايي همخواني نداشت و هرگز اصل و مبنا قرار نمي گرفت.
در عصر رودكي كه دوره خردآزمايي نيز نام گرفته شعر دري با تمام ويژگي هاي زباني و مضموني خود، روبه گسترش نهاد. دردوره ساماني رودكي به پدر شعر فارسي مشهور و مورد تمجيد شاعران پس از خود هم چون عنصري قرار گرفت.
به عصر ناصرخسرو دوره شعر مكتبي نيز گفته مي شود و از اين هنگام بود كه ادبيات عرفاني و مردمي شكل يافت ، زبان دري از خواستگاه خود ،خراسان، خارج گرديد و به داخل فلات ايران و اندكي بعد به آذربايجان نيز راه يافت و به دليل آن كه زبان رسمي حكومت مركزي بود شاعران و نويسندگان ناگزير بودند فارسي را فرا گيرند و با آن به سرودن شعر و تاليف كتاب بپردازند.
2-3- پیشینه نظری
1- قرآن کریم- ترجمه و تفسیر مجتبی فولادوند
2- 1371- فرهنگ قصه های پیامبران(تجلی شاعرانه اشارات داستانی در مثنوی)، مه دخت پورخالقی چترودی
در این کتاب اشعاری از مثنوی که با سوره های قرآن و با داستان ها و وقایع قرآنی مطابقت داشته است جمع آوری شده است.
3- 1375 – دیوان ناصر خسرو- جهانگیر منصور
مربوط به اشعار جمع آوری شده ی ناصر خسرو می باشد.
4- 1375- فرهنگ معین جلد 1 و 2- دکتر محمد معین
در لغت نامه ی پارسی معین به توضيح برخی لغات دشوار ادبی پرداخته شده است.
5- 1376- گنجینه سخن جلد 1 و 2 و 3، دکتر ذبیح الله صفا
به طور مختصر به شرح تاریخچه ی ادبیات پارسی پرداخته شده است.
6- 1377- کلیات خمسه حکیم نظامی گنجوی، نظامی گنجوی
مربوط به اشعار جمع آوری شده از نظامی می باشد.
7- 1377- تفسیر نمونه جلد 19- استاد مکارم شیرازی و همکاران
به تفسیر آیات شریف قرآن پرداخته شده است.
8- 1378 ه.ش- مرآت مثنوی- تلمذ حسین
در مرآت مثنوی پس از ستایش مولانا و اشاره به شاعران هم عصر وی، اشعار مولانا در شش دفتر او به طور خلاصه بیان گردیده و در پایان اشعاری از وي که با آیات الهی مطابقت داشته اند گردآوری شده است.
9- 1379- نشریه بشارت قسمت پانزدهم- سیدمحمد راستگو
در این مجله مفاهیمی درباره ی قرآن کریم بیان شده است و سعی شده است که قرآن برای خواننده ملموس تر شود.
10- 1380- پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی- دکتر محمدرضا راشد محصل
به بررسی نقش قرآن و حدیث در ادب پارسی پرداخته شده است.
11-1377 – نشریه بشارت قسمت دهم- سید محمد رضا راستگو
در این نشریه اولا به توضیح مختصری از زندگینامه ی حافظ پرداخته شده و ثانیا اشعاری از وی که با قرآن مطابقت داشته اند جمع آوری شده است.
12- 1380- نشریه گلستان قرآن پیاپی 108- ثابت(سهیل) محمودی
به بررسی نحوه ی تأثیرپذیری ادبیات پارسی از قرآن پرداخته شده است.
13- 1385- قرآن، ادب و هنر- حجت الاسلام محسن عباس نژاد
اشعاری از شاعران پارسي زبان که با قرآن و احادیث مطابقت داشته اند جمع آوری شده است.
2-4- پيشينه عملي(نقد كتاب)
- يكي از معايب كتاب گنجينه سخن نثر دشوار آن است به علاوه اين كتاب داراي جملات طويل و بلندي است كه فهم و درك آن را مشكل مي سازد و هم چنين از ذكر نمودن نام انتشارات خودداري كرده و داراي نگارشي قديمي مي باشد.
- در كتاب كليات خمسه نظامي گنجه اي يكي از كاستي ها و معايبي كه مي توان يافت اين است كه در هيچ كجاي كتاب از نام مصحح كتاب ياد نشده است و هم چنين در جاي جاي كتاب از كلمات مشكلي استفاده شده است كه فهم آن ها براي ما چندي مشكل بود.
2-5- ضرورت تحقیق:
در هیچ جا از اشعار شعرای پارسی به چشم نمی خورد که آیات قرآن و احادیث در اشعارشان تأثیر نداشته باشد و تفاوت اشعار شاعران اسلامی با شعرای اروپایی در این است که قرآن به عنوان یک کتاب آسمانی فقط برای تلاوت نبوده بلکه عملاً در اشعار شعرای فارسی زبان اسلامی به عنوان یک فرهنگ اسلامی بر مردم و جامعه تأثیر گذاشته است. پس بر خود لازم دانسته تا تأثیر قرآن و احادیث را در ادب فارسی بشناسیم.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.