پایان نامه خصوصیات حسابداری شهرداری ها
مقدمه:
حسـابداري شهـرداريها در مقام مقايسـه با حسـابداري بازرگاني جزئي از حسابداري دولتي ميبـاشد وكلـيه خصوصيـات قائل شده در كتـب و منابـع مخـتلف حسـابـداري دولتي در مورد حسابداري شهـرداريها نيز صـادق است ولي حسـابداري شهرداريهـا در مقايسـه با حسـابداري دولتـي داراي ويژگي خاص ميباشد . دستگاه هاي اجرائي دولتي كه اعتبار بودجه برنامه اي آنان از محـل اعتبار كل كشور تأمين و پرداخت ميگردد ايجاد كننده تعهدات و پرداخت كنندة هزينـه هاي انجـام شـده خـواهنـد بود و هزينـه هاي انجـام شده را در دفاتر خود ثبت مينمايد و درآمد دولت در دستـگاه ديگـري متمـركـز ميگـردد. در صورتيكـه در شهـرداريها حسابداري درآمـد و هزينـه در يك واحد مالـي مجتـمع و در دفـاتر منعـكس خواهـد شد و ميتـوان حسـاب هاي درآمد شهـرداري را توأم يـا غيـرمتمـركز و به طور جداگانه عمل نمـود.
1- روش حسـابداري
از نقطه نظـر مباني ثبت فعاليت هاي مالي روش حسـابداري در شهرداريها روش نقدي خواهد بود« بدين معني كه درآمـد از جمع اقـلام وصـول شده تا پايان سـال مالـي و نيز هزينـه از جمع اقلام پرداخـت شده تا پايان دوره عمـل بودجه كه 15 ارديبهشـت سـال بعـد ميباشد تشكيل ميشـود»
در مـورد درآمد هائيكه عملاًبرگ تشخيص و يا پيش آگهي صادر ميشود و يا دين مـودي نسبت به آنها تحقـق پيدا ميكنـد حسابهاي انتظامي تشكيل و در آنها ثبـت ميگـرددتا اقـلامي از درآمـد هاي مـذكور كه در طول سال مالي به حيطه وصول درنيامده اســت عند اللزوم در پيش بيني درآمدهاي بودجـه سال بعـد منظـور شود.
در مورد هـزينـه هاي آن قسـمت كه در طول سال مالي تحقق يافته ولي پرداخت آن تا پايـان دوره عمـل بودجـه صـورت نگـرفته اسـت در حساب ديـوان شهرداري منظـور ميگردد تا از محل اعتباراتي كه در بودجـه بعنـوان پرداخـت ديوان پايـدارو به تصـويب ميرسـد و پرداخـت شـود.
جمـع اقـلام درآمدهاي وصـول نشده تا پايان سـال مالـي نسـبت به هر يك از منـابع درآمـد و هـزينـه هـاي تحقــق يافته پرداخت نشده تا پايان دورة عمل بودجه بايد در گزارش وضـع مالي سـالانه كه همـراه با تفـريغ بودجه جهت رسدگي و تصويب انجمـن تسليم ميگردد درج و صورت هاي ريز اقـلام مذكور زمينه گـزارش فوق الذكـر شـود.
- روش نگهـداري حسـاب
روش نگهــداري حساب هاي شهرداري طبق مادة 43 آئين نامة شهرداري بايد مترادف يا دوبل باشـد. براي اينكـه روش حسـابداري شهرداريهاي كشـور متحد الشكل باشد تا تنظيـم آمارهاي سالانه از درآمد و هزينه ها و دارايي و بدهي شهرداريها و تجزيه تحليـل آنها را توسط وزارت كشور امكان پذير سازد. كليه شهرداريها بايد سرفصـل حساب هـاي درآمـد و هزينـه و ساير حسابهاي مربوط را بر اسـاس مقـررات اين دستورالعمل و ساير
دستورالعمل هاي مالي شهرداريها كه توسط وزارت كشور ابلاغ شده يا ميشود تنظيم و از فرم هاي مقـرر در اين دستورالعمل استفاده نمايند.
- حسـاب اختصـاصـي
براي فعاليت هائيـكه جنبة اختصـاصي دارد« يعنـي تمـام ياقسـمتي از هزينة هاي آن از محـل درآمـدهاي حاصل از همـان فعاليت يا برنامه و وظيفه تامين و پرداخت ميشود يا درآمد خــاص براي آن اختصـاص داده ميشـود بايـد در هـر مورد حسـاب هاي جداگانه تنظـيم گــردد». مـلاك تشـخيص فعـاليت هـاي اختصـاصي در هر شهـرداري بودجـة
شهرداري خواهد بود كه براي هر يك از فعاليت هاي اختصاصي طبـق دستورالعمـل مربوط يك بودجه اختصـاصي تنظـيم و به تصويب ميرسد. در موارديكه شهـرداري داراي فعاليت اختصاصي و حساب اختصاصي بـراي هر فعاليـت باشد در استقـراض از يك حسـاب براي استفاده در حساب ديگــر بايد مقررات ماده 39 آئين شهرداريها رعايـت شــود.
بـودجـه
« بودجه كل كشور برنامه مالي دولت است كه براي يكسال مالي تهيه و حاوي پيش بيني درآمدها و سـاير منابع تأمين اعتبار و برآورد هزينـة ها براي انجام عملـياتي كه منجر به وصول هدف مالي دولـت ميشــود»
بودجـه از زمان شـروع تا خاتمه داراي چـهار مرحلـه به شـرح زير است :
ـ مرحله تهية و تنظيم بودجه
ـ مرحلـه تصـويب بودجه
ـ مرحلـه تفريغ بودجه
ـ مرحله اجراي بودجه
تهيـه و تنظيـم بودجه
شهرداي مكلف است منتهـي تا روز آخرديماه بودجه ساليـانه خود را به انجمن پيشنهاد نمايد. همچنين شهردار مؤظف است به محض پيشنهاد بودجه به انجمن شهر با استفاده از اختياري كه بر طبـق ماده 38 قانـون شهرداري به اوتفـويض شده موضوع را تا حصـول نتيجه پيگيري نمـوده و حداقل هفته اي سه روز تقاضاي تشكيل جلسه انجمن را بنمايد و شخصـاً نيز در جلسـات حضـور يافته و توضيـحات لازم را در باره اقـلام منـدرج در بودجـه بدهـد.
تصويب بودجه
بودجه پيشنهادي شهرداري زماني قابل اجرا ميباشد كه از تصويب انجمن شهر بگذرد و در اين رابطـه انجمن نيـز بايد قبل از اسفند ماه آنرا رسيدگي و تصويب نمايد، بنابراين موعد تصويب نهائي بودجه ساليـانه به وسـيله انجمن شهر و ابلاغ آن به شهرداري طبـق ماده 67 قانون حـداكثـر تا اول اسفند ماه سال قبل ميبـاشد و در صورتـيكه انجمـن در رأس موعـد مذكـور به وظيفه قانونـي خـود در اين مورد عمل نكند شهردار موظف است مراتب را به استاندار يا فرماندار كل و در شهرداري تهران به وزارت كشور اطلاع دهد تا بر طبق ماده 41 اصـلاحي قانون شهرداري اقدام لازم معمـول گـردد. بودجه پيشنهادي پس از تصـويب جهت اجرا به شهـرداري ابلاغ خواهد شد ، شهردار مكلف اسـت نسخه اي از بودجه را حداكثر تا 15 روز بعد از تصويب بوسيله فرمـانداري به وزارت كشور ارسال دارد.
اجـراي بودجـه
همانطوركه اشـاره شد بودجه پس از تهيه و تنظيم و تصويب جهـت اجرا به شهرداري، ابلاغ ميگـردد، در اين مرحله است كه بودجه بعنـوان يك برنامه از قوه به فعل درآمده و طي آن عايدات برابر قانون وصول و مخـارج در پس اجـراي فعـاليت و برنامه ها با رعايت كامل مقررات تعهد و پرداخـت ميگــردد.
پيش بيني درآمـد يا سـاير منابـع تأميـن اعتبـار در بودجـه مجـوزي بـراي وصـول از اشخاص تلقـي نميگـردد، و در هر مورد احتيـاج به مجـوز قانوني دارد، همچنيـن وجود اعتبار در بودجه مصوبه بخودي خود براي اشخاص اعم از حقيقي يا حقوقي ايجاد حق نميكند و استفاده از اعتبارات بايد با رعـايت مقـررات مربوط به خـود به عمـل آيد.
اجـراي بودجه از لحاظ انجـام هزينه خود به دو مرحله تقسيم ميگردد:
الف ) مرحله اداري و حقوقي شامل: تشخيص ـ تأمين اعتبار ـ تعهد ـ تسجيل ـ حواله درخواست وجه ـ پرداخت كه به موجب قانون لازم الاجرا ميباشد.
ب ) مرحـله مالي و حسابداري شامل : ثبت عمليات و فعاليتهاي مالي شهرداري در دفتر روزنامه و نقل آن به دفـاتر كل و معين ، تهيه تراز عمليات ماهيانه (تراز آزمايشي) انجام اصلاحات در پايان دوره و انعكاس آنادائمي و موقت در پايان دوره مالي و نقل حسابهـاي دائمي از طريق تراز اختتاميه و تراز افتتاحيه به سال مالي بعـد و بالاخره تهيـه و تنظيـم گزارشهـاي مالي و صورتحسابهاي نهائي در پايان سال مالي همراه با ضمائم مربوطه به آن ، اجراي اين مرحله با برقراري يك سيتم صحيـح حسـابداري كه در فاصله زماني مناسب نظارت مستمر بر امور مالي را ايجاد نمايد امكان پذير است .
تفــريغ بودجـه
در پايان سـال مالـي و در پايان دوره عمل بودجه ، امورمالي نسبت به بستن حسابهاي موقت و دائمي شهرداري و نقل مانده از طريق تراز افتتاحيه اقدام و صورتحسابهاي مالـي را ، تهيه و مراتب را جهت تصـويب تفريغ بودجه تـا آخر ارديبهشت ماه سال به انجمـن شهر گزارش خواهد نمود ، انجمن شهر نيز بايد تا آخر خـرداد مـاه آنرا رسيـدگي نمـايد
همچنيـن شهـرداري مكلف است نسخه اي از تفـريغ بودجه را حداكثر تا 15 روز بعـد از تصويب به وسيله فرمانداري به وزارت كشور ارسال دارد به مـوجب ماده 44 و آئيـن نامه شهرداريها مصـوب تيرماه 1346 رسيدگي و مميزي حساب شهرداريها در سه مرحلـه به شرح زير انجام خواهد گرديد:
الف) حسابرسي به وسيله شهرداري قبل و بعد از خـرج بوسيله كاركنان ثابـت شهرداري كه اطلاعات كافي درامور مالي و حسابداري داشته باشند .
ب) حسـابرسي به وسيـله حسابداران قسم خـورده يا متخصص كه از طرف انجمن شـهر انتخـاب خواهند شـد، در موقع تفـريغ بودجه شهـرداري مكلـف است نتيـجه گـزارش حسابرسـان مذكـور را هماره تفريغ بودجه در اجراي مفاد ماده 67 و تبصره آن به انجمن شهر و وزارت كشور ارسال دارد.
ج) رسيدگـي نهائي به وسيـله انجمن شهـر از طـريق بـررسي گزارشهاي مالي و گزارش حسـابرسـان مـذكور در بند ‹ ب › ماده فوق . بديـن ترتيـب انجـام مرحـله اول يعنـي تهيه و تنظيـم بودجه از اختيارات شهـرداري و مرحلـه دوم تصـويب بودجه از اختيارات انجمن شهر مرحله سوم يعني اجراي بودجه بوسيله شهرداري و مـرحله چهارم كه نظارت بر بودجه است ، در آغاز توسط شـهرداري و سپس مستقيم و غير مستقيم بوسيله انجمن انجام ميگيـرد.
طبقـه بندي بودجـه
بودجه در شـكل نوين خود به شرح زير طبقه بندي گرديده است :
ـ طبقه بنـدي عمليـات
ـ طبقه بندي درآمدها و ساير منابع تأمين اعتبار
ـ طبقه بندي هزينـه ها
ـ طبقه بندي واحد سازماني
ـ طبقه بندي اقتصـادين در سرفصل هاي مربوط در دفتر كل از طريق دفتــر روزنامه، بستن حسابهاي
فصـل دوم
تعــاريف
سال مالي شهرداري : عبارت از يك سال كامل شمسي كه از اول فروردين ماه شـروع و به روز آخر اسفند ماه ختم ميگــردد.
1- دوره عمل بودجه : طبق ماده 24 آئين نامه هاي شهرداري ها دوره عمل بودجه هر سال تا 15 ارديبهشت ماه سال بعد ميباشد و تعهدات تحقق يافته در طـول سال مالي تا آخـر دوره عمل بودجه از محل اعتبار بورجه مربوط قابل پرداخت است .
2-اعتـبار: عبارت است از مبلغي كه براي مصرف يا مصـارف معيـن در بودجـة شهـرداري منظور و به تصويب رسيده است .
3-تعهـد : عبارت است الزاماتي كه بر ذمة شهـرداري بطـرق زير ناشي ميشود :
الف) تحويل كالا يا انجام دادن خدمت
ب) اجراي قراردهايي كه با رعايت قوانين و مقرارت منعقد ميشود
ج) احكام صادر شده از مراجع قانوني و ذيصلاحيت
4- تسجيل: عبارت است ازتعيين ميزان بدهي قابل پرداخت به موجب اسناد مثبته
5- حواله : سندي است كه ازطرف ذيحساب شهرداري در وجه ذينفع صادر ميشود
6- كد: عبارت است از شماره قراردادي كه براي سهولت و نظم در ثبت فعاليت هاي مالــي و طبقـه بنـدي وظايف و برنامه ها و فعاليت ها يا درآمدها و هزينه هـا
و اموال و غيره طبق فهرست هاي ضميمه دستور العمل هاي مالي در نظر گرفته شده اسـت .
حسابهاي عمومي ( با مانده بدهكــار)
بانك ـ پس از تهيـه صـورت مغايرات بانكـي در پايان هر ماه اين حسـاب به مبلغ جمع دريافتـي ها بدهكار و به ميزان چكهاي صادره و هزينـه هاي بانكي بستانكـار ميشـود و در صورتيكه حسابهاي متعدد از طرف شهرداري در بانك افتتـاح شده باشد براي هر يك از آنهـا يك حساب جداگانه در دفتر كل به منظور و بترتيب فوق عمل خواهد شـد .
تنخواه گردان ـ مطالبات تحقق يافته شهرداري از اشخـاص و مؤسسات اعم از موسسـات دولتـي و غيردولتـي در بدهـكار اين حسـاب منظور ميشود( طرف اين حسـاب از لحاظ عوارض در حسابهاي با مانده بستانكار ذخيره مطالبات قابل وصول است )
مطالبـات از حسـاب مخصـوص ـ در صورتيـكه براي فعاليتهـاي اختصاصـي يك گـروه جداگانه ايجـاد گردد بدهي آن گروه حسابها بگروه حساب هاي عمومي ، در اين حسـاب ثبت ميگـردد.
درآمـدهاي پيش بيني شـده ـ اين حسـاب در ابتـداي سال نسبت به جمع كلّ درآمدهاي مصـوب در بودجة بدهكار و حساب مازادبودجه به همان ميزان بستانكار ميشود. در پايان هر ماه معادل جمـع درآمدهاي وصولي كه در دفتر معين درآمد ثبت گرديده اين حساب بستانكار و طرف آن ( حساب مازاد بودجه) بدهكار ميشود.
پيش پرداختهـا ـ براي ثبـت پيش پرداخـت به فروشنـدگان يا پيمـانكاران بر اســاس قـراردادهاي منعقده يا سفارشهاي كه داده ميشود بمبلغ پرداختي حساب پيش پرداخت بدهكار و به بستـانكار حساب بانك منظور ميگـردد.
اسناد دريافتي
حسابهاي عمومي ( با ماندة بستانكار)
مازادبودجه ـ طرف اين حساب درآمدهاي پيش بيني شده است .
ذخيره مطالبات قابل وصـول ـ طـرف اين حسـاب در گـروه حسابهـاي با ماندة بدهكار حسـاب بدهكـارن ميباشـد .
درآمدها ـ با وصول درآمدها كه قاعدتاً از طرف بانك صورت ميگيرد اين حساب بستانكار ميشود.
پيش دريافتها ـ تين حساب در مقابل دريافتها زودتر از موعد بستانكار ميشود.
بستانكارن
اسناد پرداختي
ذخيرة مطالبات مشـكوك الوصـول ـ آن قسمت از درآمدهاي قابل وصول را كه مشكوك قلمداد ميگردد ميتوان از حساب ذخيره مطالبـات قابل وصول خارج ساخته و دراين حساب منظور نمود.
( در صورتيكه به طرق بازرگاني اداره گــردد)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.