پایان نامه سياست جنايي ايران در قبال برخورد با فعاليتهاي غير مجاز
فهرست محتوا
چکیده
پدیده جرم در تمام جوامع فعلی و گذشته کم و بیش وجود داشته و هیچ سرزمینی خالی از جرم و هیچ اجتماعی بدون مجرم نبوده است به طوریکه برخی از دانشمندان علوم اجتماعی جرائم را از جمله واقعیتهای زندگی اجتماعی میدانند. اما دو عامل متغیر زمان و مکان تأثیر مهمی در زدودن وصف مجرمانه از افعال داشته و دارند.
از جمله جوامعی که متغیرهای زمانی و مکانی تأثیر شگرفی در آن دارند جرائم مربوط به صورت و تصویر میباشد. در مسائل مربوط به صوت و تصویر در آیات قرآن کریم و روایات وارده از اهل بیت (ع) بحثهای فراوان شده است بطوریکه به جرأت میتوان گفت نقطهٔ تاریکی نمانده مگر مورد کنکاش واقع شده اما اولاً در موضوع تصویر در آیات قرآن کریم و روایات در مورد پیکره سازی و مجسمه سازی و غیره بحث شده که با آنچه در مورد تصاویر مبتذل مستهجن در متون قانونی آمده است، تفاوت اساسی دارد و در مورد صوت مرز میان صوت حرام و غیر حرام غناء بودن یا نبودن صوت بیان گردیده است در این خصوص نیز بین اهل سنت و تشیع اختلاف نظر وجود دارد چه اینکه اهل سنت بر غناء حرمت ذاتی قائل نیستند اما اکثر فقهای شیعه بر حرمت ذاتی غناء فتوا دادهاند.
جرائم مربوط به صوت و تصویر، بویژه در زمینه عفت و اخلاف عمومی، به عنوان یک عمل ناپسند اجتماعی و فرهنگی همیشه به نوعی مبتلا به تمام جوامع بوده است. در ایران نیز با توجه به صراحت قرآن کریم مبنی بر حفظ عفت و اخلاق عمومی و وجود روایات فراوان در این رابطه، سعی در جرم شناختن این گونه اعمال گردیده است.
به همین دلیل جرائم مربوط به صوت و تصویر و مسائل مرتبط به عفت و اخلاق عمومی از بدو قانونگذاری مورد توجه مقنن بوده به طوریکه در اولین قانون جزایی ماهوی ایران به نام قانون مجازات عمومی مصوب 1304 و اصلاحات و الحاقات مربوط به آن در سال 1352 در ماده 213 مکرر به این موضوع اشاره و نسبت به آن جرم انگاری شده است. علی رغم این که حفظ عفت و اخلاق عمومی در همه زمانها به ویژه برای افراد مسلمان حائز اهمیت بوده ولی به دلائل گوناگون برخی افراد از طرق مختلف اقدام به تخریب و خدشه دار نمودن این نهاد مقدس مینمایند. مهمترین و عمدهترین ابزاری که مستمسک فعالیت این گونه افراد قرار گرفته، استفاده از نوار و فیلمهای مبتذل و مستهجن میباشد. همچنین تهیه، تکثیر و توزیع فیلمهای مستهجن از طریق عنف و اکراه و یا تکثیر فیلمهای مربوط به روابط مشروع زناشویی، میتواند از مصادیق افساد فی الارض بوده و مرتکب به مجازات اعدام محکوم شود. با توجه به آمار رو به افزایش مسائل مربوط به تهیه و تکثیر فیلمهای خصوصی، تصاویر مبتذل و مستهجن که به روشهای مختلف تهیه و در جامعه به ویژه در میان جوانان توزیع میشود، این نتیجه حاصل میشود که قانونگذار در عرصه قانونگذاری و جرم انگاری و نوع ضمانت اجرای کیفری، موفق نبوده و این مقررات نتوانسته به عنوان یک ضمانت اجرای کیفری و یک عمل پیشگیرانه روز وقوع جرائم موصوف تأثیر بسزایی داشته باشد.
کلید واژگان:
صوت، تصویر، مبتذل، مستهجن، غیر مجاز
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- مقدمه 1
- 1-تعریف مسأله……………………………………………………………………………………………….. 1
- 2-سابقه و پیشینه……………………………………………………………………………………………… 2
- 3-ضرورت انجام تحقیق 2
- 4-بیان سؤالات تحقیق 3
- 5-فرضیهها 3
- 6-هدفها و کاربردهای مورد انتظار از انجام تحقیق 3
- 7-جنبة جدید بودن و نوآوری طرح در چیست 4
- بخش اول: کلیات 5
- فصل اول: تعاریف و تاریخچة جرائم مربوط به صوت و تصویر 6
- مبحث اول: تعاریف 6
- مبحث دوم: واژه شناسی 7
- گفتار اول: غناء و موسیقی 7
- گفتار دوم: تصویر 9
- گفتار سوم: مبتذل و مستهجن 10
- بند اول: مبتذل…………………………………………………………………………………………………. 10
- بند دوم: مستهجن 11
- گفتار چهارم: عفت و اخلاق 11
- بند اول: عفت 11
- بند دوم: اخلاق 12
- مبحث سوم: تاریخچة مختصر هنرهای صوتی- تصویری……………………………………………… 12
- گفتار اول: موسیقی 12
- گفتار دوم: فیلم، عکس، سینما 13
- گفتار سوم: مجسمه سازی و نقاشی 13
- سخن محقق 14
- فصل دوم: سوابق تقنینی جرائم صوتی – تصویری 15
- مبحث اول: ریشه جرائم سمعی و بصری 15
- مبحث دوم: بررسی جرائم سمعی و بصری در قوانین کیفری موضوعه 16
- مبحث سوم: مقررات حاکم بر جرائم مربوط به صوت و تصویر قبل از انقلاب اسلامی………….. 17
- گفتار اول: جوامع و جرائم سمعی و بصری………………………………………………………………. 17
- گفتار دوم: بررسی مادة 213 از قانون مجازات عمومی سابق 18
- مبحث چهارم: بررسی عنصر معنوی جرم در مادة 213 از قانون مجازات عمومی 20
- گفتار اول: نظر مقنن در مورد عناصر جرائم صوتی و تصویری 20
- گفتار دوم: قوانین و آیین نامههای موجود 24
- مبحث پنجم: مقررات حاکم بر جرائم مربوط به صوت و تصویر بعد از انقلاب اسلامی…………. 30
- سخن محقق 34
- نتیجه گیری کلی از بخش 35
- بخش دوم: ارکان تشکیل دهنده جرائم سمعی و بصری……………………………………………….. 36
- فصل اول: رکن قانونی 37
- مبحث اول: مبانی جرم انگاری 38
- مبحث دوم: جهات افتراق و اشتراک مواد 213 مکرر قانون مجازات عمومی الحاقی 1352، مادة 104 قانون راجع به مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1362 و مادة 640 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 39
- مبحث سوم: قانون نحوة مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز مینمایند مصوب 1372 41
- مبحث چهارم: قانون نحوة مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز مینمایند مصوب 1386 42
- سخن محقق 57
- فصل دوم: رکن مادی جرم 58
- مبحث اول: تعاریف مربوط به رکن مادی 58
- مبحث دوم: بررسی مادة 640 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375………………………………… 61
- گفتار اول: مرتکب جرم 61
- گفتار دوم: وسایل ارتکاب جرم 63
- گفتار سوم: اشیاء مورد استفاده موضوع ماده 640 قانون مجازات اسلامی 67
- 1-نوشته………………………………………………………………………………………………………… 67
- 2-طرح، گراور، نقاشی، تصاویر 68
- 1-2-طرح 68
- 2-2-گراور……………………………………………………………………………………………………. 69
- 3-2-نقاشی و تصویر………………………………………………………………………………………… 69
- 3-اعلانات و علائم 70
- 4-فیلم و نوار سینما 73
- 5-مطبوعات 77
- 6-تبلیغ و ترویج اصراف و تبذیر 78
- 7-اشیاء دیگر 80
- گفتار چهارم: نحوة ارتکاب جرم 82
- 1-تجارت 82
- 2-نمایش و در معرض انظار عمومی گذاردن 85
- 3-وارد یا صادر کردن 87
- 4-کرایه دادن 88
- 5-ترویج و انتشار دادن 89
- 6-تکثیر و توزیع 92
- مبحث سوم: نسخ نشدن ماده 640 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375…………………………… 97
- گفتار اول: نظرات دکترین 97
- گفتار دوم: نظرات اداره حقوقی و رأی وحدت رویه 100
- 1-صفحة رأی وحدت رویه 101
- 2-استدلالها و ابهامات راجع به رأی وحدت رویه 645- 23/9/1378…………………………….. 105
- گفتار سوم: نظریة شخصی 107
- مبحث چهارم: مطلق یا مقید؟ 111
- سخن محقق 114
- فصل سوم: رکن معنوی جرائم مربوط به صوت و تصویر 114
- مبحث اول: تعاریف مربوط به رکن مادی 115
- مبحث دوم: رکن روانی جرائم مربوط به صوت و تصویر در قلمرو ماده 640 قانون مجازات اسلامی 116
- گفتار اول: قصد مجرمانه 116
- گفتار دوم: انگیزة جرم 119
- مبحث سوم: رکن روانی جرائم صوتی و تصویری در قانون نحوة اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز مینمایند، مصوب
- مبحث چهارم: رکن روانی جرائم صوتی و تصویری در قانون نحوة اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز مینمایند، مصوب 6
- نتیجه گیری کلی از بخش 127
- بخش سوم: سیاستهای پیشگیرانه، واکنش قانونگذار، مرجع صلاحیت دار 129
- فصل اول: سیاستهای پیشگیرانه 130
- مبحث اول: کلیات 131
- مبحث دوم: جنبههای متعدد اقدامات پیشگیرانه جرائم سمعی و بصری 133
- گفتار اول: جنبة اقتصادی 133
- گفتار دوم: جنبة مذهبی 134
- گفتار سوم: جنبة تربیتی 135
- گفتار چهارم: جنبة خانوادگی 135
- مبحث سوم: پیشگیری جمعی از بزه کاری 136
- مبحث چهارم: حدود پیشگیری 137
- سخن محقق 138
- فصل دوم: مجازات 139
- مبحث اول: کلیات 139
- مبحث دوم: مجازات جرائم مربوط به صوت و تصویر در قلمرو مادة 640 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 141
- گفتار اول: مجازات اصلی 141
- گفتار دوم: مجازات تتمیمی و تبعی 143
- مبحث سوم: مجازات جرائم مربوط به صوت و تصویر در قانون نحوة مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز مینمایند،
- مبحث چهارم: مجازات جرائم مربوط به صوت و تصویر در قانون نحوة مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز مینمایند، 154
- سخن محقق 164
- فصل سوم: مرجع صلاحیت دار 165
- مبحث اول: دادگاه صلاحیت دار نسبت به جرائم مندرج در مادة 640 قانون مجازات اسلامی 165
- مبحث دوم: دادگاه صلاحیت دار نسبت به جرائم خاص سمعی و بصری 166
- سخن محقق 169
- نتیجه گیری کلی از بخش 169
- نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات 171
- 1-نتیجه گیری 172
- 2-پیشنهادات 174
مقدمه
پدیدة جرم دیرینهای به بلندای تاریخ حیاط بشریت دارد. تاریخ پیدایش جرم معلوم نیست همچنان که آغاز زندگی انسانها بر روی کرة خاکی به درستی مشخص نمیباشد اما تا به حال آنچه بر انسان آشکار گردیده است این است که جرم از جمله واقعیتهای انکار ناپذیر جوامع بشری میباشد. بشر چه بخواهد و چه نخواهد باید زندگی کند و باید با جرم هم زندگی کند و هیچ جامعهای ادعا نگرده و نمیتواند ادعا کند که در آن جرمی اتفاق نیفتاده است. جوامع خیلی ابتدایی هم با پدیدة جرم آشنا بوده و تدابیری برای مقابله با جرائم که مجازاتها یکی از مهمترین آنها بوده است اندیشیدهاند.
در مورد ماهیت این پدیده نظریات فراوانی داده شده است. قرآن کریم که کلام مستقیم خداوند به مخلوقات خودش است و بیان واقعیتها از قول آفریدگار به آفریدهها است، در آیاتی از این کتاب مقدس جرم و گناه را یکسان ذکر کرده و آن را مرضی دانسته که در قلب بعضی انسانها وجود دارد. لذا شاید بتوان گفت که صرف نظر از علل و عوامل به وجود آورنده جرم آن یک بیماری قلبی است.
1-تعریف مسأله
جرائم مربوط به صوت و تصویر یا جرائم سمعی و بصری جرایمی هستند که ارتباط مستقیم با مسائل اخلاقی و فرهنگ جامعه دارند. به عبارت دیگر این جرائم یکی از مصادیق جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی میباشند و عموماً جرایمی هستند که بر خلاف تعالیم دینی و آسمانی اسلام بوده به گونهای که از طریق ارتکاب این جرائم اعتقادات اسلامی هم مورد تجاوز قرار میگیرد.
علت اهمیت فراوان این موضوع در حقوق کیفری ایران این است که این جرائم یک موضوع اجتماعی بوده و در زندگی مردم ایران تأثیر مستقیمی دارند به طوری که صرف نظر از اهمیت نقش جرائم تصویری میتوان گفت که بین علمای حقوق و حتی فقهای اسلامی در این خصوص اختلاف نظرهای فراوان و اساسی وجود دارد.
در فقه اسلامی اولاً بین فقهای شیعه و سنی در این خصوص اختلاف وجود دارد چرا که فقهای اهل سنت در مورد مسائل مربوط به صوت و تصویر به حرمت ذاتی قائل نیستند در حالی که علما و فقهای تشیع به حرمت ذاتی خصوصاً در مورد غناء رأی دادهاند البته در این خصوص بین فقهای شیعه اتفاق نظر وجود ندارد.
شناخت کامل این جرائم، تعیین مصادیق و تجزیه و تحلیل عناصر آن است و عدم توجه به این امر بعضاً در مقام عمل سبب نادیده انگاشته شدن اصول مسلم حقوق جزا، از جمله اصلی قانونی بودن جرائم و مجازاتها میشود.
2-سابقه و پیشینه
تا آنجا که بنده مطلع هستم از بررسی کتب و مقالات در کتابخانهها و دانشگاهها به این نتیجه رسیدهاند که تا کنون هیچ دانشجو و یا استادی در این رابطه تحقیق و تفحص کاملی انجام نداده بلکه بسیار کم رنگ و به صورت مختصر به بررسی جوانب امر پرداخته و از آن گذر کردهاند. مضاف بر آن قانون جرائم سمعی و بصری همانگونه که مطلع هستیم در سال 1386 مورد بازبینی قرار گرفته و کمتر شخصی به بررسی تفصیلی آن پرداخته و آن را مورد کانون توجه خویش قرار داده است. لذا با توجه به جدید التصویب بودن موضوع اینگونه جرائم احتیاج به تحقیق و بررسی به شدت احساس میشود.
3-ضرورت انجام تحقیق
با توجه به ابهامات و اختلاف نظرهایی که بین فقها و به تبع آن میان حقوقدانان راجع به این گونه جرائم وجود دارد سعی و تلاش بنده بعد از بررسی سابقه تاریخی به تجزیه و تحلیل عناصر این جرم به کار گرفته میشود تا گامی هر چند کوچک در جهت رفع ابهامات و تشخیص موضع قانونگذار نسبت به این گونه جرائم برداشته شود تا بهتر بتوان مصادیق این گونه جرائم را شناخت.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.