پایان نامه فردي کردن مجازاتها در حقوق ايران
فهرست محتوا
چکیده
فردی کردن مجازاتها که ما در این پژوهش به دنبال تبیین و بررسی آن از زوایای مختلف هستیم؛ یکی از ابزارهای اجرای عدالت کیفری است که در قرون اخیر توجه عدالت خواهان را به خود مشغول کرده است پدیدهای است که مجازات در طول حیات تکاملی خود به آن رسیده است وهدفی را دنبال میکند که آزادی خواهان، در مقابل ظلم و خفتها، بی حد و حصری که به مجرمان روا داشته میشد؛ در پاسخ به ندای خود آن را دنبال میکردهاند. فردی کردن مجازاتها یعنی: اتخاذ تدبیر کیفری مناسب با شخصیت واقعی مجرم که لازمه آن شناخت شخصیت واقعی مرتکب جرم از طرف قاضی کیفری میباشد و برای شناخت حاصل نمیشود جز با تشکیل پرونده شخصیت که قاضی کیفری آن راهمراه با پرونده کیفری تشکیل میدهد پرونده کیفری به توصیف کیفیت و نحوه عمل مجرمانه میپردازد و پرونده شخصیت، حاوی اطلاعات کاملی از خصوصیات بدنی و روانی و زیست شناسی و اجتماعی بزهکار میباشد. شناخت دقیق شخصیت بزهکار که قاضی با تشکیل پرونده شخصیت و اخذ نظریات کارشناسی متخصصان علم مختلف و لحاظ آن در پرونده شخصیت به آن دست پیدا میکند که به وی کمک میکند تا باشناخت عوامل مختلف تأثیر گذار در پدیده مجرمانه و تعیین سهم هر یک از این عوامل و میزان سهم اراده آزاد مرتکب انگیزههای ارتکاب جرم، بهترین تدبیر را در برخورد با مجرم اتخاذ نماید؛ به طوری که بتواند باعث اصلاح و بازپروری مجرم شده و او را به آغوش جامعه و خانواده بازگرداند. این تحقیق با پرداختن به زوایای مختلف پدیده فردی کردن مجازاتها و تبیین و تحلیل مسائل مربوط به آن، این موضوع را از آرا و نظریات اندیشمندان بیرون کشیده و با ارائه راه حلهای عملی پیش گذاشتن مدرنترین روشهای برخورد با مجرمین و ارائه بهترین روش برخورد با مجرمین نموده است امید است توانسته باشیم سهمی هرچند بسیار اندک در راستای تحقق عدالت کیفری ایفا نموده باشیم.
کلید واژگان
(مجازات – فردی کردن – عدالت – شخصیت)
فهرست مطالب
- مقدمه. 1
- 1-بیان مساله ……………………………………………………………………………………. …………………3
- 2-سابقه تحقیق …………………………………………………………………………. ………………………….3
- 3-ضرورت انجام تحقیق ………………………………………………………….. ……………………………….3
- 4-سؤالات تحقیق ………………………………………………………………. ………………………………….4
- 5-فرضیه های تحقیق.. 4
- 6-اهداف و ضرورت های انجام تحقیق.. 4
- 7-روش انجام تحقیق …………………………………………………………. …………………………………..5
- فصل اول 7
- مبحث اول: تعریف مفاهیم و اصطلاحات… 8
- گفتار اول : جرم. 8
- یک- تعریف لغوی جرم. 8
- دو- تعریف اصطلاحی جرم :………………………………………………………………… 8
- سه – تعریف جرم از دیدگاه های مختلف……………………………………………………. 9
- الف- تعریف جرم از نظر فقها……………………………………………………………….. 9
- ب- تعریف جرم ازدیدگاه حقوق دانان…………………………………………………….. 10
- گفتار دوم: شناخت مجازات 10
- یک -خصوصیات مجازات ها 10
- الف- ترهیبی و یا رنج آور بودن 12
- ب-خصیصه ترذیلی 13
- ج- خصیصه مشخص بودن………………………………………………………………… 14
- د- خصیصه قطعیت 15
- دو- مبانی مجازاتها………………………………………………………………………. 15
- الف – مبانی نظریه بازدارندگی مجازاتها 16
- ب-نظریه مکافات عمل یا اثر وضعی جرم………………………………………………….. 17
- ج- نظریه اصلاحی و دفاعی مجازات………………………………………………………. 17
- سه – اصول حاکم بر مجازات ها 15
- الف- اصل قانونی بودن مجازاتها 18
- ب-تساوی مجازاتها……………………………………………………………………… 19
- ج-اصل شخصی بودن مجازاتها………………………………………………………….. 20
- چهار- انواع مجازات ها 18
- الف-طبقه بندی مجازاتها بر اساس درجه آنها 21
- یک-مجازات اصلی 21
- دو-مجازات تبعی………………………………………………………………………….. 21
- سه -مجازات تکمیلی 22
- ب-طبقه بندی مجازاتها بر حسب ماهیت عینی آنها 22
- یک – مجازاتهای بدنی 22
- دو-مجازات های سالب و محدود کننده آزادی 23
- سه -مجازاتهای مالی 24
- چهار-مجازات های ممنوعیت از اشتغال به کسب یا شغل یا حرفه 24
- پنج: مجازاتهای سالب حق……………………………………………………………….. 24
- شش-مجازات های سالب حیثیت………………………………………………………….. 25
- 5-اقدامات تامینی و تربیتی.. 22
- گفتار سوم : تعریف فردی کردن مجازات ها و مفاهیم مرتبط با آن. 23
- یک-فردی کردن مجازات ها 23
- دو-بزهکار یا مجرم. 24
- سه – تعلیق مجازات… 24
- چهار-کیفر زدایی.. 25
- پنج- پرونده شخصیت… 25
- شش -جرم زدایی.. 26
- بخش دوم: بررسی تاریخی فردی کردن مجازات ها 26
- گفتار اول : زمینه های پیدایش مفهوم فردی کردن مجازات ها در تاریخ عمومی جهان. 27
- یک- دوره انتقام خصوصی.. 27
- دو- دوره دادگستری خصوصی.. 28
- سه- دوره دادگستری عمومی.. 29
- الف-مکتب کلاسیک…. 33
- ب-مکتب عدالت مطلق.. 34
- ج-مکتب نئوکلاسیک…. 35
- د-مکتب تحققی.. 36
- ز-مکتب دفاع اجتماعی : 38
- گفتار دوم : بررسی سیر تاریخی فردی کردن مجازات ها درحقوق کیفری ایران. 40
- یک- دوران باستان. 41
- دو- دوران میانه. 43
- سه – وران معاصر. 46
- فصل دوم.. 50
- شناخت اصل فردی کردن مجازات ها و بررسی مبانی، اهداف و جایگاه آن در بین اصول حاکم بر مجازات ها 50
- مبحث اول: تعریف و جایگاه اصل فردی کردن مجازات ها 51
- گفتار اول: تعریف و شناخت اصل فردی کردن مجازات ها 51
- گفتار دوم:جایگاه اصل فردی کردن مجازات ها د رمیان اصول حاکم بر مجازات ها 54
- یک- با توجه به اصل قانونی بودن مجازات ها 54
- دو- با توجه به اصل تساوی مجازات ها 55
- سه- با توجه به اصل شخصی بودن مجازات ها 56
- بخش دوم : شناخت مبانی و اهداف اصل فردی کردن مجازات ها 57
- گفتار اول: مبانی فلسفی اصل فردی کردن مجازات ها 57
- یک- نظریه اصالت فرد یا حقوق فردی 57
- دو- نظریه اصالت جمع. 59
- گفتار دوم: مبانی علمی اصل فردی کردن مجازات ها 60
- یک- تفاوت های فردی.. 60
- دو- تاثیر عوامل مختلف در ارتکاب جرم. 62
- الف- عوامل مورد بروز جرم 68
- یک -تأثیر عوامل زیستی 68
- دو-تاثیر عوامل روانی 69
- سه -نقش عوامل اجتماعی در بروز جرم 69
- چهارـ نابهنجاری خانوادگی……………………………………………………………….. 70
- پنج -محرومیت اقتصادی و فقر. 66
- شش-تأثیر جنگ در افزایش جرائم.. 66
- هفت- خانوادههای بد سرپرست… 67
- گفتار سوم: اهداف اصل فردی کردن مجازاتها 70
- یک- اهداف شخصی.. 70
- دو- اهداف اجتماعی.. 74
- فصل سوم.. 79
- مراحل عملی فردی کردن مجازاتها 79
- بخش – تشکیل پرونده شخصیت برای مجرمین.. 80
- گفتار اول: کلیات… 80
- یک- شخصیت و سازمان آن از نظر روانشناسی.. 80
- دو-سازمان شخصیت… 81
- سه- عوامل سازنده شخصیت… 82
- چهار- عوامل موثر بر شخصیت… 82
- پنج- شخصیت و رفتارهای غیر عادی.. 83
- شش-اختلالات شخصیت (بیماریهای شخصیتی) 84
- هفت-بیماریهای شخصیتی و ارتباط آن با جرایم.. 85
- گفتار دوم: تشکیل پروند شخصیت و محتویات آن. 86
- یک- وضع ظاهری.. 87
- دو- تاریخچه فردی.. 87
- سه- پژوهش اجتماعی.. 89
- چهار- آزمایشهای پزشکی.. 90
- گفتار سوم: لزوم تشکیل پرونده شخصیت و آثار اجرایی آن در مراحل دادرسی و بعد از آن. 91
- یک-در مرحله تحقیقات دادگاه. 91
- الف-قانون مجازات اسلامی سال 1390…………………………………………………….. 97
- ب-بحث تعویق صدور حکم………………………………………………………………. 97
- ج-بحث تعلیق اجرای مجازات 98
- د- موضوع تخفیف مجازات در قانون مجازات اسلامی……………………………………………….. 99
- ز- بحث مجازاتهای جایگزین……………………………………………………………………………. 100
- دو – در مرحله اجرای احکام……………………………………………………………………………… 101
- الف- آزادی مشروط 102
- ب-عفو وبخشودگی 102
- سه – پرونده شخصیت در مرحله پس از اجرای حکم……………………………………… 103
- بخش دوم: شیوههای فردی کردن مجازاتها 99
- گفتار اول: فردی کردن تقنینی مجازاتها 99
- بند اول: موجبات فردی کردن تقنینی مجازاتها 99
- الف ـ به اعتبار خصوصیات فردی مجرم یا زیان دیده از جرم. 99
- ب-به اعتبار موقعیت و ابزار وقف جرم…………………………………………………….. 105
- پ-به اعتبار ماهیت جرم ارتکابی…………………………………………………………. 105
- گفتار دوم : شیوه های فردی کردن تقنینی مجازات ها 102
- ا
مقدمه
از آن جاکه فردی کردن مجازاتها توسط قاضی نیاز به ابزارهایی است که در نظام کیفری ما و خصوصاً آیین دادرسی کشور ما مطرح نشده و مجرمین نیز با صدوربخشنامه و دستورها فوق هیچ زمان اصلاح نخواهد شد این تحقیق با اهداف علمی وتجزیه وتحلیل موضوع فردی کردن مجازاتها و بررسی جدیدترین ابزارهای فردی سازی مجازاتها، با طرح این موضوع که تشکیل پرونده شخصیت و استفاده از روشهای مدرن اجرای مجازاتها باید در راستای فردی کردن مجازاتها درقوانین گنجانده شودوبه قضات نیز باید در این زمینه آموزشهای لازم داده شود. و اجرای این فرایند کیفری تحقق عدالت کیفری را در کشورها که از نوآوریهای تحقیق میباشد در پی خواهد داشت.
اهداف ما نیز در این تحقیق این است که ناکارآمدی کارکردهای مجازاتها در مبارزه با افزایش جرائم و تکرار جرم و عدم تأمین اهداف و عدالت کیفری در اجرای مجازاتها، طرح مباحثی چون درمان و اصلاح مجرمین و لزوم باز پروی آنان برای بازگشت به جامعه و آغوش خانوادههایشان در قرون اخیر در سطح جامعه وجهان و در ایران مطرح شده و بی عدالتی و اثار غیر قابل جبرانی که در اجرای مجازات حاصل میشود و طرح لوایح پیشگیری از وقوع جرم و لایحه مجازاتهای اجتماعی در ایران ضرورت انجام این تحقیق را در من ایجاد کرد.
روش اینجانب در این تحقیق بصورت توصیفی می باشدو گرد آوری اطلاحات نیز در این تحقیق از طریق کتب، مقالات حقوقی وبصورت کتابخانهای می باشدوطرح تحقیق و تجزیه و تحلیل آن نیز بصورت تحلیلی وتوصیفی می باشدسوابق زیادی نیز دراین خصوص تحقیق وجود دارد که با توجه به اهمیت فردی کردن مجازاتها در خصوص ایران تاکنون حقوقدانهای متعددی در داخل وخارج از کشوربه اظهار نظر پرداختهاند که از آن جمله میتوان به آقای دکتر محمد جعفر لنگرودی اشاره کرد که در خصوص فردی کردن مجازاتها فرمودهاند که [[فردی کردن مجازاتها عبارت است از اینکه به موجب آن باید مجازات مناسب با وضع جرم باشدو به این ترتیب در موردیک جرم که چند نفر مجرم هر یک جداگانه آن را مرتکب شدهاند، ترتیب به کاربردن مجازات فرق میکند زیرا هدف از دادن مجازات انتقام نیست بلکه علاج جرم است]] همچنین در خارج از کشور نیز میتوان به پرفسور گارو اشاره کرد که در خصوص فردی کردن مجازاتها فرمودهاند که «اصل فردی کردن مجازاتها باید به تناسب وضعیت مجرم واستحقاق او تعیین شود».
1-بیان مساله:
فردی کردن مجازاتها که ما در این تحقیق بدنبال آن هستیم ابتدا در آرا و نظریات این آزاداند تبلور یافت و در طول تاریخ حقوق کیفری تکامل یافته است و در اواخر قرن نوزدهم و قرن بیستم به سیر تکامل خودادامه داده است و اینک رو به شکوفایی است.
2-سابقه تحقیق
با توجه به اهمیت فردی کردن مجازاتها در حقوق ایران با تاکنون حقوقدان متعددی در مؤلفات خود در داخل و خارج از کشور به اظهار نظر در این خصوص پرداختاند از جمله:
آقای دکتر محمد جعفر لنگرودی سال (1363) که در خصوص فردی کردن مجازاتها فرمودهاند:
[[فردی کردن مجازاتها عبارت است از اینکه به موجبان باید مجازاتها مناسب با وضع جرم باشد و به این ترتیب در مورد یک جرم مجرم هر یک جداگانه آن را مرتکب شدهاند ترتیب به کاربردن مجازاتها فرق میکند زیرا هدف از دادن مجازاتها ا نتقام نیست بلکه علاج مجرم است]]
خانم دکتر تاج زمان دانش (1368) در توضیح فردی کردن مجازاتها فرمودهاند:
[[فردی کردن مجازاتها یعنی منطبق نمودن مجازاتها با شخصیت مجرم تلقی نمودهاند]]
پروفسور گاور سال (1345) در توضیح فردی کردن مجازاتها فرمودهاند:
[[اصل فردی کردن مجازاتها باید به تناسب وضعیت مجرم و استحقاق او تعیین شود]]
3-ضرورت و نوآوری تحقیق
از آنجا که فردی کردن مجازات توسط قاضی نیاز به ابزارهایی دارد که در نظام کیفری ما و خصوصاً آئین دادرسی کشور ما مطرح نشده و مجرمین نیز با صدور بخشنامه و دستور مافوق هیچ زمانی اصلاح نخواهند شد.
این تحقیق با تجزیه و تحلیل موضوع فردی کردن مجازاتها و بررسی جدیدترین ابزارهای فردی سازی مجازاتها، باطرح این موضوع که تشکیل پرونده شخصیت و استفاده از روشهای مدرن اجرای مجازاتها باید در راستای فردی کردن مجازاتها در قوانینها گنجانده شوند و به قضات نیز باید در این زمینه آموزشهای لازم داده شود و اجرای این فرایند کیفری تحقق عدالت کیفری را در پی خواهد شد.
بیان مسئله
این موضوع هیچ زمانی در کشور ما مورد توجه نبوده است و تحقیقات قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته و میتوان گفت از نوآوریهای این روش به کار گرفته در این پایان نامه استفاه از روش تحقیق توصیفی وتحلیلی کتابخانهای میباشد. در روش کتابخانهای از طریق فیش برداری به تحقیق و تفحص در کتب و مقالات حقوقی، مجلات، روزنامهها، سایتهای اینترنتی علمی و حقوقی و ارا دادگاهها پرداخهت شده و سپس با تجزیه و تحلیل این مطالب تحقیق فوق حاصل شده است.
4-سؤالات تحقیق
- آیا فردی کردن مجازاتها تاثیری در اجرای عدالت دارد؟
- چه راهکارهایی برای فردی کردن مجازاتها لازم است؟
- آیا استفاده از شیوههای مدرن اجرای مجازاتها در راستای فردی کردن وا صلاح مجرمین میتواند باعث کاهش جرام و مانع تکرار جرم شود؟
5-فرضیههای تحقیق
1-فردی کردن مجازاتها رابطه معنی داری با اجرای عدالت کیفری ایفا میکند.
2- لازمه فردی کردن مجازاتها تشکیل پرونده شخصیت برای مجرمین توسط قاضی کیفری باشد.
3-بین فردی کردن مجازات و کاهش سطح جرائم وتکرار جرم در جامعه رابطه معنی داری وجود دارد.
6-اهداف و کاربردهای انجام تحقیق
ناکارآمدی کارکردهای مجازاتها در مبارزه با افزایش جرائم و تکرار جرم و عدم تأمین اهداف عدالت کیفری در اجرای مجازاتها، طرح مباحثی چون درمان و اصلاح مجرمین و لزوم بازپروری آنان برای بازگشت به جامعه و آغوش خانوادههایشان در قرون اخیر در سطح جهان و جدیداً در ایران مطرح شده وبی عدالتی و آثار غیر قابل جبرانی که در اجرای مجازات حاصل میشود و طرح لوایح پیشگیری از وقوع جرم و لایحه مجازاتهای اجتماعی در ایران ضرورت انجام این تحقیق را در من ایجاد کرد.
هدف از انجام این تحقیق تجزیه و تحلیل شیوههای قدیمی و مدرن ابزارهای کیفری در مبارزه با جرائم که در کشورهای غربی از حدود یک قرن پیش تجربه شده و نقاط قوت و ضعف آنها مشخص شده میباشد.
7-روش انجام تحقیق
روش تحقیق دراین پژوهش بصورت توصیفی میباشد و روش گردآوری اطلاعات دراین تحقیق از طریق کتب و مقالات حقوقی و … بصورت کتابخانهای میباشد و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات بصورت تحلیلی و توصیفی میباشد.
8-ساماندهی تحقیق:
این پایان نامه مشتمل بر سه فصل میباشد:
فصل اول دو بخش را در بر میگیرد و بخش اول آن که شامل سه گفتار میباشد به بحث در مورد مفاهیمی چون جرم، مجازات و اصطلاحات مرتبط با فردی کردن مجازاتها میپردازد.
و بخش دوم نیز که شامل دو گفتار است موضوع فردی کردن مجازاتها را به صورت تاریخی در تاریخ جهان ایران مورد بررسی قرارداده است.
فصل دوم شامل دو بخش میباشد بخش اول دو گفتار را در بر میگیرد که تعریف و شناخت اصل فردی کردن مجازاتها را مورد بررسی قرارداده است و بخش دوم نیز شامل سه گفتار میباشد که به بررسی مبانی و اهداف اصل فردی کردن مجازاتها میپردازد.
فصل سوم شامل دو بخش میباشد:
بخش اول شامل سه گفتار میباشد که به بررسی تشکیل پرونده شخصیت برای مجرمین و شناخت شخصیت آنان، لزوم تشکیل پرونده شخصیت و آثار اجرایی آن و به بررسی محتویات آن میپردازد.
بخش دوم نیز شامل سه گفتار است که شیوههای فردی کردن مجازاتها را در مراحل مختلف قضایی و قانون گذاری و اجرایی مورد بررسی قرارداده است و در گفتار سوم این بخش نیز شیوههای مدرن اجرای مجازاتها با رویکرد فردی کردن مجازاتها مورد بررسی قرار گرفته است.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.