پایان نامه مقایسه اعتبارات اسنادی باسایر روشهای پرداخت در تجارت بین الملل
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- عنوان صفحه
- چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………….1
- مقدمه. ………………………………………………………………………………………………………………………………………..2
- فصل یکم کلیات………………………………………………………………………………………………………………………………………5
- 1-1-مفاهیم اصلی در روشهای پرداخت ……………………………………………………………………………………5
- 1-1-1- مفهوم تجارت بین الملل…………………………………………………………………………………………………….5
- 2-1-1- مفهوم روشهای پرداخت ………………………………………………………………………………………………….5
- 3-1-1- مفهوم اعتبار اسنادی ………………………………………………………………………………………………………..5
- 4-1-1- مفهوم عقد ضمان…………………………………………………………………………………………………………….6
- 5-1-1- مفهوم ضمانت نامههای بانکی…………………………………………………………………………………………6
- 6-1-1- مفهوم برات…………………………………………………………………………………………………………………….6
- 7-1-1- مفهوم وصولی…………………………………………………………………………………………………………………7
- 8-1-1- مفهوم وصولی ساده………………………………………………………………………………………………………….7
- 9-1-1- مفهوم وصولی اسنادی………………………………………………………………………………………………………7
- 2-1- عوامل مؤثردر انتخاب بهترین شیوه پرداخت……………………………………………………………….7
- 1-2-1- عامل فیزیکی………………………………………………………………………………………………………………8
- 2-2-1- عامل روانی…………………………………………………………………………………………………………………….8
- 3-2-1- عوامل سیاسی واقتصادی…………………………………………………………………………………………………9
- 4-2-1- قوانین و مقررات……………………………………………………………………………………………………………9
- 5-2-1- وجود منافع متقابل بین فروشنده وخریدار……………………………………………………………………….9
- 3-1- شیوههای پرداخت در تجارت بین الملل………………………………………………………………….10
- 1-3-1- پرداخت از طریق اعتبارات اسنادی………………………………………………………………………………..10
- 2-3-1- پرداخت به شیوه ضمانت نامههای بانکی بین المللی……………………………………………………..15
- 3-3-1- پرداخت به صورت برات………………………………………………………………………………………………..18
- 4-3-1- پرداخت با روش وصولی……………………………………………………………………………………………….21
- 4-1- پیشینه روشهای پرداخت………………………………………………………………………………………..20
- 1-4-1- تاریخچه اعتبارات اسنادی…………………………………………………………………………………………….20
- 2-4-1- تاریخچه ضمانت نامههای بانکی بین المللی ………………………………………………………………21
- 3-4-1- تاریحچه برات…………………………………………………………………………………………………………….22
- 4-4-1- تاریخچه وصولی اسنادی…………………………………………………………………………………………….22
- فصل دوم بررسی روابط حقوقی وتعهدات اطراف موجود درهریک از روشهای پرداخت ……………24
- 1-2-روابط حقوقی طرفهای دخیل در اعتبارات اسنادی………………………………………………………..24
- 1-1-2-روابط وتعهدات بین خریدار وفروشنده…………………………………………………………………………25
- 2-1-2-تحلیل روابط حقوقی طرفین اعتبار اسنادی…………………………………………………………………… 25
- 1-2-1-2 روابط متقاضی (خریدار) وبانک گشاینده اعتبار……………………………………………………………..27
- 2-2-1-2-رابطه بین ذینفع و بانک گشاینده اعتبار……………………………………………………………………27
- 3-2-1-2-رابطه بین ذینفع و بانکهای کارگزار………………………………………………………………………….28
- 4-2-1-2-رابطه بین بانک گشاینده و بانک کارگزار…………………………………………………………………..29
- 2-2-روابط حقوقی اطراف ضمانت نامههای بانکی ……………………………………………………………..29
- 1-2-2-رابطه بانک با مضمون عنه………………………………………………………………………………………………30
- 2-2-2-رابطه بین بانک ضامن و مضمون له………………………………………………………………………………31
- 3-2-2-رابطه بین مضمون له (ذینفع) و مضمون عنه (مدیون اصلی)…………………………………………32
- 3-2-تعهدات اطراف برات ………………………………………………………………………………………………33
- 1-3-2-برات گیر…………………………………………………………………………………………………………………..33
- 2-3-2-تعهد ظهرنویس…………………………………………………………………………………………………………..34
- 3-3-2-تعهدات ضامن……………………………………………………………………………………………………………..34
- 4-3-2-مسئولیت وتعهدات براتکش ………………………………………………………………………………………35
- 5-3-2-تعهدات دارنده برات……………………………………………………………………………………………………..36
- 4-2-تکالیفم مسئولیتهای طرفهای وصولی اسنادی…………………………………………………….37
- 1-4-2-تکالیف و مسئولیتهای فروشنده………………………………………………………………………………37
- 2-4-2-تکالیف و مسئولیتهای بانک بانک واگذارنده و بانک کارگزارفروشنده……………………….38
- 3-4-2-تکالیف و مسئولیتهای بانک وصول کننده یا بانک ارائه کننده……………………………………39
- 4-4-2-تکالیف و مسئولیتهای خریدار ……………………………………………………………………………….40
- فصل سوم بررسی قوانین و مقررات بین المللی ناطر برهرکدام از شیوههای پرداخت……………..43
- 1-3-بررسی قوانین و مقررات حاکم بر اعتبارات اسنادی………………………………………………………43
- 1-1-3-تحولات تاریخی عرف و عادات متحد الشکل اعتبارات اسنادی از آغاز تا کنون…………………..43
- 2-1-3-جایگاه و ارزش یو سی پی در نظم حقوق دولتی…………………………………………………………49
- 1-2-1-3-قواعد الزام آور بین المللی ناظر به اعتبار اسنادی………………………………………………………..51
- 2-2-1-3-منابع حقوقی ملی راجع به اعتبار اسنادی…………………………………………………………………….51
- 2-3-منابع حقوقی ضمانت نامههای بانکی بین المللی………………………………………………………52
- 1-2-3-مبحث نخست مقررات اتاق بازرگانی بین المللی…………………………………………………………53
- 1-1-2-3-مقررات یکنواخت اتاق بازرگانی بین المللی برای ضمانت نامههای قراردادی (URCG)…………………. 53
- 2-1-2-3-مقررات یکنواخت اتاق بازرگانی بین المللی (URDG)…………………………………………..54
- 3-1-2-3-مقررات اتاق بازرگانی بین المللی درخصوص اعتبارنامههای تضمینیبین المللی (ISP98)……………………..56
- 4-1-2-3-مقررات یکنواخت سازی اتاق بازرگانی بین المللی برای تضمین قرارداد (URCB)……. 57
- 2-2-3-کنوانسیونهای بین المللی……………………………………………………………………………………….57
- 1-2-2-3-پیشنویس دستور العمل جامعه اروپا در خصوص ضمانت نامهها………………………………57
- 2-2-2-3-کنوانسیون آنسیترال راجع به ضمانتنامههای مستقل و اعتباراتاسنادی.
- تضمینی……………………………………………………………………………………………………………………………….58
- 3-2-2-3–ضمانت نامههای بانکی در حقوق ایران…………………………………………………………………58
- 3-2-3-مبحث مقایسهای با اعتبارات اسنادی…………………………………………………………………………..58
- 3-3-بررسی قوانین و مقررات ناظر بر برات…………………………………………………………………….59
- 1-3-3-قوانین بین المللی ناظر بربرات…………………………………………………………………………………60
- 2-3-3-برات در قانون داخلی…………………………………………………………………………………………………62
- 3-3-3-مبحث مقایسهای……………………………………………………………………………………………………..63
- 4-3-قوانین ومقررات ناظر بروصولیها…………………………………………………………………………..63
- 1-4-3- نتیجه مقایسه مقررات وصولیها با اعتبارات اسنادی…………………………………………………65
- فصل چهارم بررسی و مقایسه ماهیت حقوق هرکدام از شیوههای پرداخت……………………….66
- 1-4- ماهیت حقوقی اعتبارات اسنادی و نظریات پیرامون آن……………………………………………68
- 1-1-4-تحلیل رابطه اعتبار اسنادی در قالب نظریه تعهد به نفع ثالث…………………………………………..68
- 2-1-4-تحلیل اعتبارات اسنادی در قالب عقد حواله حقوق مدنی………………………………………………..69
- 3-1-4-تحلیل اعتبارات اسنادی تحت عنوان تعهد به قبول برات یا قبول ضمنی برات…………………..69
- 4-1-4-تحلیل اعتبار اسنادی در قالب نظریه عقد ضمان…………………………………………………………… 70
- 5-1-4-تحلیل ماهیت اعتبارات اسنادی در قالب عقد جعاله………………………………………………………. 71
- 6-1-4-تحلیل ماهیت اعتباراسنادی در قالب عقد مرابحه و استصناع (نظریه………73
- 2-4-بررسی ماهیت حقوقی ضمانت نامههای بانکی ………………………………………………………….75
- 1-2-4-تحلیل ماهیت ضمانتنامه بانکی بر اساس مفهوم ضمان عقدی………………………………………… 75
- 1-1-2-4-ویژگیهای عقد ضمان……………………………………………………………………………………………76
- 2-1-2-4-ویژگیهای ضمانتنامه های بانکی…………………………………………………………………………… 77
- 2-2-4-تحلیل ضمانتنامه های بانکی بر مبنای مفهوم ایقاع………………………………………………………… 79
- 3-2-4-تحلیل مفهوم ضمانتنامه های بانکی بر مبنای ماده 10 ق مدنی و تعهد به نفع ثالث……………….80
- 4-2-4-نتیجه ونظریه مورد پذیرش………………………………………………………………………………………81
- 3-4-ماهیت حقوقی برات………………………………………………………………………………………………82
- 1-3-4- نظریهٔ تبدیل تعهّد…………………………………………………………………………………………………82
- 2-3-4-نظریهٔ انتقال طلب……………………………………………………………………………………………………82
- 3-3-4-نظریهٔ اعطای نمایندگی…………………………………………………………………………………………..83
- 4-3-4-نظریهٔ عقد حواله……………………………………………………………………………………………………..83
- 4-4-بررسی ماهیت حقوقی وصولی اسنادی…………………………………………………………………… 85
- تیجه گیری وپبشنهادات………………………………………………………………………………………………………86
- فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………………………88
- چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………….93
- پیوستها………………………………………………………………………………………………………………… 94
چکیده
یکی ازمهمترین مسائل در عرصه تجارت بین الملل شیوههای پرداخت است. ازجمله مهمترین شیوههای پرداخت در تجارت بین الملل در حال حاضر اعتبارات اسنادی، ضمانت نامههای بانکی بین المللی، برات بین المللی و وصولی اسنادی میباشند که در بین چهار روش فوق اعتبارات اسنادی بیشترین طرفدار را دارد و بعد از آن ضمانت نامههای بانکی بین المللی، برات و وصولی اسنادی ازجمله روشهایی هستند که در پرداختهای بین المللی از آنها استفاده میشود. به دلیل اهمیت زیاد این روشها باید قبل از هرچیزجهت شناخت بهتر آنها و انتخاب مناسبترین شیوه از میان آنها متناسب با تحولات اقتصادی جهانی و مقتضیات زمان مسائلی پیرامون این روشها روشن گردد تا این امکان برای ما فراهم آید که بتوانیم متناسب با منافعمان بهترین شیوه را انتخاب نماییم این مسائل که در فصول این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتهاند عبارتند از مسئولیتها و تکالیف هرکدام از روشهای پرداخت، مقررات بین المللی حاکم برهرکدام از این شیوهای پرداخت و سرانجام یکی از مسائلی که در رابطه با این موارد حرفهای زیادی برای گفتن دارد اما آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفته ماهیت حقوقی هرکدام از این شیوههای پرداخت است که همگی این موارد به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفتهاند و در صورت لزوم با اعتبارات اسنادی مقایسه گردیدهاند. زیرا بکارگیری صحیح هر کدام از این روشها مستلزم آشنایی با موارد فوق است علی الاخصوص اعتبارات اسنادی که مهمترین قسمت بحث ماست ومقررات بین المللی حاکم برآن که اصطلاحاً «یوسی پی» نامیده میشود در طی دهههای اخیر چندین بار مورد ویریش قرارگرفته که جدیدترین آن ((یوسی پی 600)) می باشدکه حاصل تلاشهای بی وقفه اتاق بازرگانی بین المللی است و خود این امر از جمله دلایلی است که باعث شده مشکلات و کاستیهای این شیوه پرداخت در طی دههای اخیر متناسب با زمان بر طرف شده و در نتیجه مقبولیت بیشتری پیدانماید.
واژگان کلیدی: روشهای پرداخت در تجارت بین الملل، اعتبارات اسنادی، ضمانت نامههای بانکی بین المللی، برات، وصولی اسناد
مقدمه
الف طرح مسئله
امروزه ابعاد روابط تجاری بین المللی بیش از پیش گسترش یافته و این امر اهمیت یک تجارت بین الملل پویا و قدرتمند را که ضامن یک اقتصاد قوی که عاملی مهم دراقتدار یک کشور در صحنه بین المللی محسوب میگردد را افزایش داده است؛ یکی از عوامل مهم که نقش بسزایی در این امر دارد مسئله پرداخت و شیوههای آن در تجارت بین الملل است به این دلایل که در معاملات تجاری بین المللی طرفین معامله در یک کشور سکونت ندارند و تعامل تجاری مابین دو یا چند کشور مختلف که دارای قوانین و عرفهای تجاری مخصوص به خود میباشند است و این امر ریسک یک معامله تجاری را بالا میبرد و اهمیت شناخت شیوهای که خطرات احتمالی یک معامله را تا حداکثر خود کاهش دهد افزایش میدهد؛ لذا تجار بسیار تلاش مینمایند تا با ملاحظه عوامل روانی، فیزیکی، سیاسی و اقتصادی متناسب با منافع خویش بهترین شیوه پرداخت را انتخاب نمایند. در حال حاضر چندین روش پرداخت وجود دارد که بیش از سایر روشها در بین تجار و عرصه بانکداری مقبولیت یافته این روشها عبارتند از اعتبارات اسنادی، ضمانت نامههای بانکی، برات و وصولی اسنادی که دو روش نخست طرفداران بیشتری دارند ودر سیر پژوهش نیز بررسی و تشریح سازو کارهای آنها پر رنگ ترخواهد بود علی الاخصوص اعتبارات اسنادی که بحث اصلی ماست و با نگاهی کوتاه به سیرتلاشهای بین المللی در جهت یکسان سازی قواعد آنها در عرصه بین المللی این امر را به وضوح میبینیم.
ب: هدف
هدف ما در این پژوهش بررسی ابعاد گوناگون اعتبارت اسنادی نظیراطراف، مقررات وماهیت آن و مقایسه این ابعاد با سایر روشهای پرداخت برای یافتن مطمئنترین، سریعترین و ارزانترین شیوه پرداخت در عصر حاضر با توجه به مقتضیات زمان و تحولات جهان کنونی است.
پ: سؤالات اصلی وفرعی
اصلیترین سوالی که در سیر این پژوهش با آن رو به رو هستیم عبارت است ازاینکه آیا در حال حاضر اعتبارات اسنادی بهترین شیوه پرداخت است؟ که ضمن پرداختن به این مسئله در جریان پژوهشمان با سوالاتی فرعی نظیر اینکه بعد از اعتبارات اسنادی کاربردیترین شیوه پرداخت کدام است؟ ماهیت حقوقی اعتبارات اسنادی چیست و چه تفاوتی با ماهیت سایر روشهای پرداخت دارد؟ جایگاه اعتبارات اسنادی در قوانین ایران کدام است؟ اطراف هر کدام از شیوههای پرداخت چه تعهداتی درجریان پرداخت دارند؟ در حال حاضر برهرکدام از شیوههای پرداخت در عرصه بین المللی چه قوانینی حاکم است؟ و…. دیگر سوالاتی که در طی این پژوهش به آنها پاسخ داده خواهد شد.
ت: فرضیهها
هرگز نمیتوان نادیده گرفت که فرضیههای یک تحقیق و پژوهش مهمترین قسمتهای آن پژوهش و تحقیق هستند که مطمئناً پژوهش ما نیز از این امر مستثنی نخواهد بود فرضیاتی که ما در جهت اثبات آنها در این پژوهش کوشش نمودهایم عبارتند از اینکه اعتبارات اسنادی در حال حاضر بهترین شیوه پرداختی است که در آن منافع هردو طرف یک معامله تأمین میگردد. در حال حاضر هیچ جایگزین مطمئنی که دارای تمامی مزایای اعتبارات اسنادی باشد برای این شیوه پرداخت وجود ندارد. ضمانت نامههای بانکی بین المللی بعد از اعتبارات اسنادی در حال حاضر پرطرفدارترین هستند.
ث: روش پژهش
روش تحقیق ما در این پژوهش بیشتر کتابخانهای است و بیشتر پژوهش ما از طریق مراجعه به کتب، مقالات و بعضاً سایتهای علمی تخصصی در این مورد والبته چندین مورد مراجعه حضوری به بانکها و اتاق بازرگانی بین المللی بوده است.
ح: سابقه پژوهش
در ارتباط با سابقه پژوهش باید گفت در این رابطه متنی واحدکه اختصاصاً و بدین روش به این مسئله پرداخته باشد وجود ندارد و اکثراً به صورت موردی ما کتابها و یا مقالات ویا پایان نامههایی را در این زمینه در دسترس داریم اما با توجه به این مطلب که ما حدود چند سالی میباشد که شاهد ویرایش جدید ((یوسی پی 500)) که ((یو سی پی 600)) است هستیم اما هنوز آنگونه که باید در این مورد کتب و تالیفاتی نداشتهایم علی الخصوص در زمینه ماهیت شیوههای پرداخت ما واقعاً در فقر منابع فارسی به سر میبریم ناگفته نماند این مطلب در مورد مقررات حاکم براین شیوهها نیز صادق است وما به جز در مورد برات که آن هم بیشتر از جنبه داخلی است دیگر در مورد هیچکدام از این شیوهها ماده قانونی در قانون تجارت کشورمان نداریم.
ج: سازماندهی پژوهش
چارچوب کار ما دراین پژوهش در قالب چهار فصل میباشد که فصل نخست به کلیات بحث همچون مفاهیم و شیوههای پرداخت و تاریخچه آنها میپردازد در فصل دوم تعهدات و مسئولیتهای هرکدام از اطراف روشهای پرداخت مورد بررسی قرار میگیرد در فصل سوم قوانین بین المللی وبعضا در صورت وجود قوانین داخلی حاکم برهرکدام از این شیوهها مورد شناسایی و پژوهش قرار میگیرد و نهایتاً با اعتبارات اسنادی مقایسه میگیرد در فصل چهارم است که ماهیت هرکدام از روشهای پرداخت مورد بررسی ومقایسه قرارمی گیرد و درانتها ی فصول نیز ما شاهد نتیجه منابع و ضمایم هستیم.
فصل اول کلیات
1-1-مفاهیم اصلی در روشهای پرداخت درتجارت بین الملل
1-1-1-مفهوم تجارت بین الملل: تجارت بین الملل را میتوان جریانی ازخرید و فروش بین خریدار وفروشنده وواسطه هادرتعریف کنیم که در این جریان خرید و فروش بین الملل ممکن است مشکلاتی عملی و مالی مزید بر معاملات تجارت در داخل یک کشور باشد. ([1])
2-1-1-مفهوم روش پرداخت: منظور روش ویا شیوهای است که طرفین یک بیع تجاری با توافق یکدیگربرای تبادل ثمن معامله ازآن استفاده می نمایندکه در این پژوهش چهار شیوه پرداخت از نظر اعتبار اسنادی برات, ضمانتنامه بانکی برات وصول اسنادی مورد پژوهش واقع شده است.
3-1-1-مفهوم اعتبار اسنادی
ماده 2 مجموعه عرفها و رویههای متحدالشکل اعتبارات اسنادی (یو.سی.پی.600)، اعتبارات اسنادی را اینگونه تعریف میکند: هر ترتیبی، با هر نام و وصفی، که بهموجب آن یک بانک (بانک گشاینده اعتبار) بنا بهدرخواست و بر اساس دستورات یک مشتری (متقاضی گشایش اعتبار) یا از جانب خود تعهد میکندمبلغی مبلغی را در وجه یا به حوالهکرد شخص ثالثی (ذینفع اعتبار) بپردازد یا اسناد تجاری (برات/بروات) صادره از سوی ذینفع اعتبار را قبول و پرداخت کند؛ یا به بانک دیگری اختیار دهد این پرداخت را صورت دهد یا اسناد تجاری (برات/بروات) صادره از سوی ذینفع را قبول و پرداخت کند؛ یا به بانک دیگری اختیار دهد اسناد تجاری (برات/بروات) صادره از سوی ذینفع را معامله و نقد نماید، در مقابل سند (اسناد) مشخص شده مشروط بر اینکه شروط و تعلیقات مقرر در اعتبار رعایت شده باشد. (2[2])
اعتبار اسنادی داخلی ـ ریالی: نوعی اعتبار اسنادی است که به ریال ایران گشایش میشود و مقصد کالا و یا خدمت، اقامتگاه بانکهای مرتبط، متقاضی و ذینفع آن، در داخل مرزهای جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران واقع است.
4-1-1-مفهوم عقد ضمان: به موجبم 684 ق مدنی ضمان عبارت است ازاینکه ((شخصی مالی را که برضمه دیگری است برعهده بگیرد))
5-1-1-مفهوم ضمانتنامه: ضمانتنامه سندی است که تضمین انجام تعهدات اشخاص حقیقی یا حقوقی را در مدت زمانی معین برای موضوعی خاص در قبال مضمون له به عهده میگیرد و از این رو ضمانتنامه بانکی سند تعهدی یک طرفه است که به موجب آن بانک تضمین انجام تعهدات اشخاص حقیقی یا حقوقی را تا یک سقف ریالی یا ارزی معین برای موضوعی خاص و در مدتی معلوم در قبال مضمون له به عهده میگیرد. (1[3])
6-1-1-مفهوم برات: برات عبارت است از حوالهای کتبی که به موجب آن یک شخص (برات کش) به شخص دیگری برات گیر دستور میدهد دکه به محض رؤیت یا در تاریخ معین یا در مدت معینی پس ازرؤیت یا قبول یا صدور برات مبلغ مشخصی را در وجه شخص معینی (دارنده برات) یا به حواله کرد او بپردازد.
1-سماواتی, حشمت ا…, حقوق معاملات بین المللی, نشرققنوس 1383, ص 36
2-گائوایکس یانگ و روس پی بوکلی ترجمه بناء نیاسری، ماشاءالله, ماهیت حقوقی ویژه و منحصر به فرد اعتبارات اسنادی منشأ اعتبارات اسنادی و منبع آن، مجله حقوقی شماره 35، پاییزو زمستان 1385 ص 308.
1-جمشیدی محمد رضا, ضمانتنامه های بانکی، چاپ سارگل,1390, ص 7.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.