پایان نامه پايان نامه علل و دلايل نوسان قيمت و تغييرات شاخص قيمت سهام شرکت هاي پذيرفته شده در بورس
فصل اول : طرح تحقيق
مقدمه :
تحولات اخير در بورس كشور و آغاز روند نزولي در قيمت سهام موجب پاره اي برداشت هاي عجولانه و در پاره اي موارد ناآگاهانه گرديد كه در ابعاد گسترده اي در رسانه هاي گروهي بازتاب يافت. نوسان قيمت سهام درتمام بورس هاي اوراق بهادار جهان اتفاق افتاده است و امر غير عادي نمي باشد. زيرا سهام و ساير گونه هاي اوراق بهادار نمايانگر تمامي عوامل تأثير گذارنده اعم از بروني و دروني است . بنابراين هر گاه دگرگوني خاصي در عوامل تأثير گذارنده به وجود آيد بازتاب آن ناخودآگاه بر روي قيمت سهام مشاهده مي گردد. بورس تهران در طول 6 ساله تجديد فعاليت خود مواجه با دوره هاي ركود و رونق بوده است كه متأثر از عوامل بروني و دروني بوده اند. وچود چنين نوسان هايي در بازار بورس اوراق بهادار ،يافتن علت هاي آن را ضروري مي نمايد . از آنجا كه بازار بورس تهران هنوز بازار نوپا تلقي مي شود ، انجام تحقيقات مفيد ، براي رشد و توسعه ي چنين بازاري كه براي رشد اقتصادي كشور لازم است ضروري به نظر مي رسد.
در كشورهاي در حال توسعه ،هسته ي مركزي رشد اقتصادي و بستر لازم جهت وارد شدن در فرآيند توسعه يافتگي تشكيل ،سرمايه مي باشد. تشويق مردم به پس انداز ، سرمايه گذاري در امور توليدي و تجهيز نهادهايي مستلزم آن است كه مقادير قابل توجهي از منابع كشور ، با انحراف از تهيه ي كالا وخدمات مصرفي ، صرف توليد كالاهاي سرمايه اي شده و يا از پس اندازهاي خارجي به شكل اخذ وام استفاده شود. به بيان ديگر تشكيل سرمايه در كلي ترين شكل خود تنها از طريق استقراض داخلي يا خارجي امكان پذير است. از آنجا كه توسل به استقراض خارجي توسط دولت ها هيچگاه نمي تواند ،مطلوبيت تجهيز منابع داخلي و كسب مشاركت مردمي را داشته باشد، لذا تجهيز پس اندازهاي داخلي براي تأمين مالي و تشكيل سرمايه از اهميت ويژه اي برخوردار است . البته لازم به توجه است كه وجود پس اندازهاي داخلي شرط لازم براي تشكيل سرمايه و رشد اقتصادي نيست . چگونگي جذب پس اندازها و هدايت ان ها به سوي سرمايه گذاري نكته مهم و قابل توجهي است.
يكي از مهمترين اقدامات در اين خصوص ،ايجاد نهادهاي اقتصادي سالم و كار آمد و فعال است.
در ممالك توسعه يافته بورس اوراق بهادار به عنوان يك ابزار قدرت در جهت جذب سرمايه هاي كوچك و بزرگ سرگردان مردم و هدايت آن ها به سوي امور توليدي عمل مي كند. بورس در حقيقت جايگاهي در قلب اقتصاد دارد و داراي نقش حياتي به عنوان ابزار اصلي توسعه مي باشد . در بورس از طريق ايجاد بازارهاي جديد و توسعه ي خدمات آن و آگاهي بخشيدن به عموم از طريق برقراري جريان سالم و سريع اطلاعات از فعاليت هاي شركت هاي پذيرفته شده حمايت مي كند. وظيفه ي اصلي بورس تدارك بازارهاي كارآمد با ابزار متنوع براي برآورد نيازهاي سرمايه گذاران با اميال و اهداف منفاوت است.[1] بورس محلي است كه در آن سرمايه گذاراني نظير مؤسسات صنعتي و بازرگاني و حتي دولت و شهرداري ها و ديگر سازمان هاي عمومي و خصوصي به دنبال يافتن شريك در سرمايه گذاري يا گرفتن وام براي تأمين هزينه هاي خود يا اعمال سياست هاي مختلف پولي و مالي با عرضه ي سهام ،اوراق قرضه و ساير اوراق بهادار وارد ميدان مي شوند . دارندگان پس اندازهاي كوچك و بزرگ مي توانند با پاسخگويي به اين تقاضاها سرمايه گذاري را ميسر بسازند.
تعيين قيمت پايه سهام يكي از موارد حساس و با اهميت براي سرمايه گذاران است . در كشورهاي پيشرفته كه داراي بازار سرمايه مترقي و نظام يافته هستند ، تعيين قيمت پايهي سهام توسط بورس هاي اوراق بهادار صورت نمي گيرد ، بلكه بانك هاي سرمايه گذاري ،شركت هاي پذيره نويسي و شركت هاي كارگزاري ،قيمت پايه سهم را تعيين و حتي نسبت به تغييرات قيمت نسبت به قيمت پايه ي اعلام شده احساس مسئوليت نموده و عكس العمل نشان مي دهند. در ايران بدليل فقدان نظام مترقي بازار سرمايه و عدم وجود بانك هاي سرمايه گذاري و شركت هاي پذيره نويسي ، انجام اين مهم به عهده ي سازمان بورس اوراق بهادار گذاشته شده بود. اداره ي ارزيابي سهام مسئوليت تعيين قيمت پايه سهام را تقريباً از شروع مجدد سازمان پذيرش ،كميته ي ارزيابي سهام اقدام به محاسبه ي پايه ي سهام مي نمود.
بورس تهران براي قيمت گذاري سهام از فرمول استفاده مي كرد . كه در اين فرمول:
1) Eps از فرمول بدست آمده است كه بدون در نظر گرفتن كسري ذخائر است كه از خارج قسمت سود قبل از كسر ماليات به تعداد سهام حاصل مي گردد.
2) R نرخ بازده است كه بين 25 درصد تا 30 درصد در نوسان است.
3) G نرخ رشد است كه بين 0 تا 5 درصد در نوسان بوده است .
با استفاده از فرمول فوق دو قيمت تعيين مي گردد:
الف) پايين ترين قيمت با استفاده از فرمول
ب) بالاترين قيمت با استفاده از فرمول
در صورتيكه فرمول علمي محاسبه ي قيمت سهام به صورت مي باشد كه نرخ رشد Eps مورد توجه كامل مي باشد.
تعريف موضوع :
نوسان قيمت و تغييرات شاخص قيمت سهام شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار بر اثر برور علل و دلايلي بوده است . بررسي و مطالعه ي اين علل و عوامل مورد بررسي قرار ميگيرد.
دلايل انتخاب موضوع :
در پي بروز نوسانات اخير در شاخص قيمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران ،يافتن علل نوسانات قيمت هسام همواره ذهن ما را به خودمشغول مي كرد. هميشه اين سوال برايمان مطرح بود كه چه عواملي باعث ايجاد نوسان در شاخص قيمت سهام ميگردد، و اين سوالات ما را ترغيب مي كرد تا تلاش هاي ذهني خود را براي پاسخ به اين سوالات متركز نماييم و لذا بر آن شديم تا پروژه ي روش تحقيق خود را به اين موضوع اختصاص دهيم.
ايجاد شرايطي در بازار كه هم قيمت اوراق بهادار به درستي و عادلانه تعيين گردد و هم تخصيص سرمايه كه مهمترين عامل توليد و توسعه ي اقتصادي است به صورت مطلوب و بهينه انجام شود ، به كارايي بازار سرمايه بستگي دارد . وجود اطلاعات كافي در بازار و انعكاس به موقع و سريع اطلاعات بر روي قيمت اوراق بهادار يكي از مشخصات كارايي بازار مي باشد . در بازار كارا،اطلاعاتي كه در بازار پخش مي شود به سرعت بر قيمت تأثير مي گذارد . در چنين بازاري قيمت اوراق بهادار به ارزش ذاتي آن نزديك است به عبارت ديگر ويژگي مهم بازار كارا اين است كه قيمت تعيين شده در بازار شاخصي مناسب از ارزش واقعي اوراق بهادار است.[2]
هدف تحقيق :
سابقه ي بازار سرمايه در ايران به صورت سازمان يافته به كمتر از 40 سال مي رسد و از قدمت چنداني برخوردار نيست. در اين مدت نيز ( مخصوصاً در اواسط كار و بعد از انقلاب ) ، فعاليت بازار بورس از يك ركود نسبي برخوردار بوده و درواقع اصل فعاليت بعد از جنگ شروع شده است . با اين حال در اين مدت كوتاه بازار بورس شاهد نوسانات شديد و افت و خيزهاي فراواني بوده و مخصوصاً در يك سال اخير نوسانات آن بسيار چشمگير بوده است.
درآنچه در ادامه مي آيد سعي شده است ضمن بررسي عوامل گوناگون تأثير گذارنده بر اين مهم به مسائل جانبي نيز اندكي پرداخته شود.
فرضيه ها :
فرضيه هاي اوليه اي كه براي اين كار در نظر گرفتيم شامل سه گروه به شرح زير است:
الف ) عوامل اقتصادي :
- تغييرات نرخ سود بانكي و سطح عمومي قيمت ها باعث نوسان قيمت در بازار بورس ايران مي شود.
- تغييرات نرخ بيكاري باعث نوسان قيمت در بازار بورس ايران مي شود.
- نوسان درآمد سرانه باعث نوسان قيمت در بازار بورس ايران مي شود.
- موفقيت هاي شركت ها و افزايش سود پيش بيني شده و تقسيم سود باعث نوسان قيمت در بازار بورس ايران ميشود.
ب ) عوامل سياسي:
- حضور جناح هاي سياسي متمايل به اقتصاد آزاد در حاكميت كشور باعث نوسان قيمت در بازار بورس ايران مي شود.
- منازعات سياسي بين الملل باعث نوسان قيمت در بازار بورس ايران مي شود.
ج ) عوامل اجتماعي :
- عدم شفافيت لازم ( وجود اطلاعات نامتقارن ) در بازار بورس باعث نوسان قيمت در بازار بورس ايران مي شود.
فرضيه هاي فوق الذكر از نوع فرضيه هاي نامعلوم مي باشند . اين بدان علت است كه اساساً نوسان داراي جهت مشخصي نمي باشد.
روش تحقيق و جمع آوري اطلاعات :
روش تحقيق انتخاب شده ، زمينه اي « موردي»[3]و جامعه ي آماري در نظر گرفته شده براي امر تحقيق مشهد مقدس مي باشد.
روش هاي جمع آوري اطلاعات :
- جمع آوري اطلاعات از طريق مطالعه ي كتب و مراجع كتابخانه اي و منابع كتبي عمومي( به طوركلي مباحث تئوري و نظري مطرح شده در اين زمينه )
- مصاحبه ي برنامه ريزي نشده براي كسب هر گونه اطلاعات كاربردي و مفيد در اين زمينه از افراد صاحب نظر و با تجربه
- استفاده از پرسشنامه بي بي نام با سوالات بسته كه نمونه اي از آن در پيوست (1) ارائه شده است.
موانع و محدوديت هاي تحقيق :
1) محدوديت زماني : به علت گستردگي موضوع مورد بحث و همچنين كوتاه بودن و فشرده بودن ترم دوم تحصيلي ،زمان بيشتري براي انجام اين تحقيق نياز بود.
2) عدم رقابت مردم و سرمايه گذاران به تكميل پرسشنامه و پاسخگويي به سوالات .
3) عدمدادن مجوز برايتوزيع پرسشنامه در تالار بورس مشهد : به علت وجود مسائل و سوالات سياسي در پرسشنامه از توزيع آن در تالار بورس مشهد جلوگيري به عمل آمد.
تعريف واژه ها :
سهم :قسمتي است از سرمايه ي شركت سهامي كه مشخص كننده ي ميزان مشاركت و تعهدات ومنافع صاحب آن در شركت سهامي مي باشد.
ورقه ي سهم : سند قابل معامله اي است كه نماينده ي تعداد سهامي است كه صاحب آن در شركت سهامي دارد.
Eps : معيار كلي از عملكرد تجاري شركت است چرا كه عم نتايج حاصل از عملكرد شركت را نشان مي دهد و هم از تأثير مالي متأثر مي شود همچنين به عنوان معياري از قدرت درآمد آتي شركت در نظر گرفته شده و بدين سبب عامل مهمي در تعيين قيمت بازاري سهام مي باشد . اين نسبت هم براي سرمايه گذاران در تصميم گيري خريد سهام يك شركت و هم براي خود شركت ها به منظور تعيين موقعيت نسبي شان در صنعتي كه درآن فعاليت مي كنند از اهميت خاص و ويژه اي برخوردار است . سرمايه گذاران با استفاده از اين نسبت مي توانند سود آوري شركت را اندازه گيري نموده و افزايش يا كاهش آن را در سال هاي مختلف ملاحظه نمايند.
بورس اوراق بهادار : به معني يك بازار متشكل و رسمي سرمايه است كه در آن خريد و فروش سهام شركت ها يا اوراق قرضه ي دولتي يا مؤسسات معتبر خصوصي ،تحت ضوابط و قوانين و مقررات خاصي انجام مي شود . مشخصه ي مهم بوري اوراق بهادار ، حمايت قانون از صاحبان پس اندازها و سرمايه هاي راكد و الزامات قانوني براي متقاضيان سرمايه است . همچنين بورس اوراق بهادار ،از سوي ديگر مركز جمع آوري پس اندازها و نقدينگي بخش خصوصي به منظور تأمين مالي پروژه هاي سرمايه گذاري بلند مدت است.
شاخص :واژه ي شاخص [4] به معناي نمودار ،نماينده ، نشان دهنده ،نماياننده مي باشد . از نظر كاربردي شاخص كمتيي است كه نماينده ي چند متغير همگن مي باشد . شاخص وسيله اي براي اندازه گيري و قايسه پديده هايي است كه داراي ماهيت و خاصيت مشخصي هستند . بنابراين بر مبناي شاخص مي توان تغييرات ايجاد شده در متغيرهاي معيني را در طول يك دوره بررسي نمود.
شاخص هر بورس همچون دماسنج نشان دهنده وضعيت بازار سرمايه و وضعيت اقتصادي يك كشور است. كاهش شاخص سهام عموماً به معناي ركود اقتصادي و افزايش آن به مفهوم رونق اقتصادي است.
[1] -GR kincaid , “ policy implication of structural changes in finacial markets”.
Finance & Development , march 1988 Vol 25, No 1, pp2-5
[2] – دكتر علي جهانخاني،نظريه ي بازار كاراي سرمايه ، مجله ي تحقيقات مالي ، سال اول ، شماره 1 ، زمستان 72 ، ص 7
[4] -index
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.