پایان نامه بررسي رابطه بين جريان نقد آزاد و ميزان بدهي در شرکتهاي پذيرفته شده در بورس
فهرست:
فصل اول
4-1) استفاده كنندگان از تحقيق 4
فصل دوم
2-2) اهميت وجه نقد در تصميم گيري سرمايه گذاران واعتبار دهندگان 11
2-3-2) اهداف ارائه صورت گردش وجوه نقد 13
3-3-2) ارتباط صورت گردش وجوه نقد با ساير صورتهاي مالي 14
4-2- مطالبي در مورد وجوه نقد 16
1-4-2) مفهوم وجه نقد ومعادل وجه نقد 16
2-4-2) ماهيت و مفهوم جريان نقد آزاد. 17
عمده ترين كاربردهاي وجوه نقد آزاد ( موارد استفاده ) 19
5-2) فرصتهاي سرمايه گذاري (IOS) 21
6-2) خط مشي بدهي ونقش آن در تصميمات اقتصادي.. 22
1-2) تحققات انجام شده در داخل كشور. 25
2-2 ) تحقيقات انجام شده در خارج از كشور 28
فصل سوم
2-3) جامعه آماري وانتخاب نمونه. 45
1-3-3) جريان نقد آزاد………………………………………………………………………………. 47
2-3-3) فرصتهاي سرمايه گذاري………………………………………………………………….. 48
4-3) روش و نحوة جمع آوري اطلاعات… 50
5-3) شاخص سازي براي تست رابطه بين ميزان بدهي وجريان نقد آزاد. 50
2-6-3) مؤلفه هاي اصلي و ماتريس همبستگي 51
فصل چهارم
فصل پنجم
1-3-5)پيشنهادهايي در رابطه باموضوع تحقيق 72
2-3-5)ارائه پيشنهادهايي براي تحقيقات آتي.. 73
گسترش فزاينده و پيچيدگي فعاليتهاي اقتصادي از يك سو و لزوم فراهم آوردن اطلاعات دقيق از طريق سيستمهاي حسابداري از سوي ديگر ، ضرورت انجام تحقيقات و پژوهشهاي علمي توسط محققين و پژوهشگران در موضوعات ومسائل حسابداري با نظارت وكمك اساتيد متخصص ومجرب دراين رشته را تشديد كرده است .
نتيجه اين تحقيقات وبررسيها مي تواند ابزار كمكي براي جامعه حسابداري جهت ارائه اطلاعات شفاف و گويا براي استفاده كنندگان جهت اتخاذ تصميمات مطلوب و مناسب باشد .صورتهاي مالي در مجموع بهترين وسيله انتقال اطلاعات مالي به بيرون از واحدهاي انتفاعي ، براي استفاده اشخاص ذيحق و ذيعلاقه به واحدهاي انتفاعي ،شناخته شده است . صورتهاي مالي بايستي آنچه كه درطي سال برواحد انتفاعي گذشته است در چارچوب اطلاعات مالي و به شكلي مطلوب ارائه كنند .اين امرزماني تحقق مي يابد كه صورتهاي ياد شده شامل صورت گردش وجوه نقد نيز باشد .1
جريانهاي ورود وجه نقد وجريانهاي خروج وجه نقد يك واحد انتفاعي جزء اساسي ترين رويدادهايي است كه شالوده بسياري از تصميم گيريها وقضاوتهاي سرمايه گذاران ، اعتبار دهندگان وبرخي ديگر از گروههاي عمده استفاده كننده از اطلاعات مالي درباره آن واحد را تشكيل مي دهد .سرمايه گذاران واعتبار دهندگان ، به سرمايه گذاري واعتبار دهي به واحدهايي كه گردش وجوه نقد آزاد بالادارند ،علاقه نشان مي دهند و از اعتبار دهي و سرمايه گذاري در آن گروه از واحدهايي كه فاقد وجه نقد آزاد هستند پرهيز مي كنند.پس موسساتي كه حاصل فعاليتهاي عادي آنها جريان نقدي منفي باشد ،نخواهند توانست كسري وجوه را از ساير فعاليتها مثلا فعاليتهاي تأمين مالي و سرمايه گذاري تأمين كنند .زيرا توانايي يك موسسه در افزايش وجه نقد از طريق فعاليتهاي مالي ( وامگيري ) وابستگي زيادي به وجه نقد بدست آمده از عمليات دارد .در صورتيكه شركت وجه نقد كافي براي پرداخت سريع بدهيها در سررسيد و سود سهام نداشته باشد ، بستانكاران وسهامداران به سرمايه گذاري در آن تمايل نخواهند داشت .
بنابراين با توجه به اهميت وجوه نقد مازاد در قدرت باز پرداخت بدهي ها وتعهدات علاقه مند شديم كه تحقيقي در اين زمينه انجام دهيم و رابطة بين جريانات نقد آزاد و ميزان بدهي براي شركتهاي عضو بورس را مورد بررسي قراردهيم .
يكي از گزارشات مالي كه د ر اختيار سرمايه گذاران قرار مي گيرد ، صورت جريان نقدي است . صورت جريانهاي نقدي ( به همراه اطلاعات موجود در ساير صورتهاي مالي ) ابزار انتقال اطلاعات براي ارزيابي توان باز پرداخت بدهي ،نقدينگي و انعطاف پذيري مالي است .
يكي از راههاي پييچيده تر براي تعيين انعطاف پذيري مالي شركت اينست كه جريانات نقد آزاد را مورد تجزيه وتحليل قرار داد .
جريان نقد آزاد (FCF) مبلغ جريان نقد در اختيار شركت است كه مي تواند براي خريد سرمايه گذاريهاي مورد نظر ( تحصيل واحدهاي انتفاعي ديگر يا سرمايه گذاري در سهام واوراق بهادار ساير واحدها )،پرداخت سود سهام ، بازپرداخت بدهي يا براي افزايش نقدينگي مورد استفاده قرار گيرد . اين شاخص به عبارتي بيانگر ميزان انعطاف پذيري مالي شركت است .
ازآنجا كه مطالعات و پژوهشهاي كمتري درايران در زمينه جريانات نقد آزاد و فرصتهاي سرمايه گذاري و استقراض انجام گرفته است ، لذا لازم دانستيم كه تحقيقي در اين زمينه براي شركتهاي بزرگ و شركتهاي داراي فرصتهاي سرمايه گذاري پائين انجام دهيم . دليل اين انتخاب اين است كه شركتهاي بزرگ ، بيشتر مي توانند دست به استقراض بزنند وهمچنين شركتهايي كه فرصت سرمايه گذاري پائين ( رشد كم ) دارند، معمولاً جريانات نقد آزادتري دارند1 . بنابراين با توجه به مطالب ذكر شده ، هدف ما بررسي اين دو موضوع است كه در شركتهاي بزرگ كه انتظار مي رود طرق تأمين مالي (استقراض )بيشتري داشته باشند وهمچنين شركتهاي با فرصتهاي سرمايه گذاري پائين كه دارا بودن جريانات نقد آزاد بالايي از آنها انتظار مي رود ، آيا بين جريانات نقد آزاد و ميزان بدهي آنها رابطه وجود دارد . كه اين روابط در دو فرضيه به تفكيك مورد بررسي و تست قرار مي گيرد .
با توجه به اهميت وجوه نقد كه از نقش آنها در حيات اقتصادي سازمانها به منزله نقش خون درزندگي انسان ياد شده است 1و باتوجه به اينكه يكي از راههاي تامين مالي ، استقراض ( ايجاد بدهي ) مي باشد ، لذا بررسي رابطه بين اين دو متغير مهم يعني جريان نقد آزاد و ميزان بدهي هدف تحقيق مي باشد . به علاوه هدف ديگر تحقيق ، گسترش حوزه پژوهشهاي رشته حسابداري در مورد موضوعاتي كه در كشور عزيزمان ايران كمتر مورد بررسي قرارگرفته وهمچنين توسعه دانش حسابداري خود در زمينه انعطاف پذيري مالي و بازار سرمايه با در نظر گرفتن جريانات نقد آزادو فرصتهاي سرمايه گذاري مي باشد .
4-1) استفاده كنندگان از تحقيق :
رشته حسابداري داراي موضوعات متنوع و متعددي است ، موضوعات متعدد بالطبع استفاده كنندگان متفاوتي دارد . پس نحوه و ميزان استفاده اي كه افراد از اطلاعات مي كنند از تنوع فوق العاده اي برخوردار است .لذا نتايج اين تحقيق براي كليه افرادي كه درك متعارفي از حسابداري ومسائل مربوط به آن دارند ،قابل استفاده مي باشد .
اما عمده ترين طبقات استفاده كننده از اين تحقيق را ميتوان به شرح ذيل عنوان كرد :
- سرمايه گذاران و اعتبار دهندگان
- سازمان بورس اوراق بهادار
- دانشگاهيان وپژوهشگران حسابداري
دراين تحقيق براي نشان دادن وبررسي ارتباط بين جريانهاي نقد آزاد وميزان بدهي دو فرضيه در نظر گرفته شده است كه به شرح ذيل مي باشد :
- در شركتهايي كه فرصتهاي سرمايه گذاري آنها پائين است ، بين ميزان بدهي وجريانهاي نقد آزاد رابطه وجود دارد .
- در شركتهاي بزرگ ، بين ميزان بدهي و جريانهاي نقد آزاد رابطه وجود دارد .
قلمرو تحقيق از نظر زماني ،مكاني وموضوعي به شرح صفحه بعد است :
- قلمرو زماني : قلمرو زماني تحقيق از سال مالي 1385 لغايت سال مالي 1389 به مدت 5 سال است .
- قلمرومكاني : براي قلمرومكاني تحقيق ، بورس اوراق بهادار تهران در نظر گرفته شده است .
- قلمرو موضوعي : رابطه بين جريانات نقد آزاد وميزان بدهي با توجه به صورتهاي سرمايه گذاري و اندازه شركت ،قلمرو موضوعي اين تحقيق مي باشد .
اين روش داراي دو فرضيه است كه با استفاده از اطلاعات و آمار توصيفي و ماتريس همبستگي براي ايجاد فاكتور فرصتهاي سرمايه گذاري (IOS) شركتها ، كه براي 5 سال فراهم گرديد .بصورت ذيل مورد آزمون قرار مي گيرد :
در فرضيه اول ، از متغيري بنام فرصتهاي سرمايه گذاري (IOS) استفاده مي شود كه براي آن با استفاده از آمار توصيفي ،ميانه ، ميانگين وچارك را محاسبه نموده وسپس از ماتريس همبستگي و مقادير بردار ويژه براي ايجاد فاكتور مشترك كه ارتباط بين متغيرها را بيان مي كند ، استفاده خواهيم كرد . شركتها براساس فرصتهاي سرمايه گذاري با استفاده از ميانه بدو گروه شركتهاي داراي فرصت سرمايه گذاري پائين و بالا ( كم و زياد )تقسيم مي شوند و با توجه به فرضيه تحقيق شركتهاي داراي فرصتهاي سرمايه گذاري پائين انتخاب مي شوند .
در فرضيه دوم، براساس عامل اندازه .شركتها نيز برمبناي ميانه به دو گروه كوچك و بزرگ تقسيم و شركتهاي بزرگ انتخاب مي شوند .
سپس درهر دو فرضيه ، رابطه بين جريانات نقد آزاد (FCF) و ميزان بدهي (DE) براي شركتهاي انتخاب شده از مدل آماري رگرسيون جهت تست رابطه استفاده مي شود .
دراين قسمت از فصل به نحوة محاسبه متغيرها مي پردازيم و در فصل سوم به تعريف كامل عملياتي و بيان مفاهيم هر يك از آنها خواهيم پرداخت .
متغيرهاي كليدي : جريان نقد آزاد 1(FCF) ، فرصتهاي سرمايه گذاري 2(IOS) اندازه شركت ، ميزان بدهي
جريانهاي نقد آزاد :
FCF = INC3-INTEXP4-COMDIV5-TAX
FCF : جريان نقد آزاد
INC : سود عملياتي قبل از استهلاك ( سود عملياتي + هزينه استهلاك )
INTEXP : هزينه تامين مالي ( كوتاه مدت و بلند مدت )
COMDIV : سود سهام ( متعلق به سهامداران عادي )
TAX : ماليات بر درآمد
فرصتهاي سرمايه گذاري:
براي تجزيه وتحليل و محاسبه فرصتهاي سرمايه گذاري از سه معيار زير استفاده مي كنيم :
1= | ارزش بازار حقوق صاحبان سهام عادي1 | ||
ارزش دفتري حقوق صاحبان سهام عادي | |||
2= | ارزش بازار دارائي ها2 | ||
ارزش دفتري دارائي ها | |||
3= | سود هر سهم3 | ||
قيمت هر سهم | |||
* ارزش بازار دارائي ها = ارزش بازا رسهام عادي + ارزش دفتري بدهي ها
اندازه شركت :
در اين تحقيق درفرضيه دوم ، طبقه بندي نمونه به شركتهاي بزرگ و كوچك بر مبناي مجموعه دارائي 1(TA) صورت مي گيرد . اين طبقه بندي با توجه به ميانه مجموع دارائي شركتهاي نمونه انجام مي گيرد ، بدين ترتيب كه شركتهايي كه مجموع دارايي آنها از ميانه دارايي نمونه بيشتر باشد جزء شركتهاي بزرگ بحساب مي آيد .
فصل دوم به دو بخش تقسيم مي شود . بخش اول تحت عنوان مباني نظري كه درآن به بيان اهميت وجوه نقد در تصميم گيري ،صورت گردش وجوه نقد ، مطالبي درمورد وجوه نقد ، فرصتهاي سرمايه گذاري ونقش بدهي در تصميمات اقتصادي پرداخته ودر بخش دوم تحت عنوان پيشينة تحقيق ، تحقيقات انجام شده در داخل و خارج از كشور معرفي مي شوند .در فصل سوم به معرفي جامعه آماري و انتخاب نمونه ،تعريف عملياتي متغيرها ، روش و نحوه جمع آوري اطلاعات ، شاخص سازي و روشهاي آماري اقدام شده است . تجزيه وتحليل اطلاعات و آزمون فرضيه اول و دوم و بررسي رابطه بين متغيرها درفصل چهارم بيان شده است و در فصل پنجم نتيجه گيريهاي انجام شده از نتايج آزمون فرضيات و پيشنهادات لازم براي انجام تحقيقات آتي ارائه و در پايان ضميمه همراه با منابع و مأخذ آمده است .
سيستم اقتصادي يك جامعه ، تا حد زيادي ، به تعداد كثيري از واحدهاي تجاري ،صنعتي كه در آن فعاليت مي كنند ،بستگي دارد .اين واحدهاي تجاري ـ صنعتي نيز براي تأمين مالي فعاليتها و پروژه هاي توسعه خود ، به جلب سرمايه اشخاص حقيقي يا حقوقي متكي ميباشند .
سرمايه گذارن با سرمايه گذاري وجوه نقد در واحدهاي تجاري ، مخاطرات ومزاياي مورد انتظار را تقبل مي كنند . حال اين سئوال براي سرمايه گذاران مطرح مي شود كه بايد در چه واحدهايي سرمايه گذاري كنند ؟ براي درك ودانستن اينكه در چه واحدهايي سرمايه گذاري كنند ، نياز به اطلاعاتي دارند كه وضعيت موجود و وضعيت آتي شركت را منعكس كنند . اين اطلاعات توسط سيستم حسابداري فراهم مي شود كه هدف اوليه آن ارائه اطلاعات مفيدي است كه سرمايه گذاران و سايرين بتوانند براساس آن زمان واحتمال خطر جريانهاي نقدي آتي راارزيابي كنند . از آنجا كه استفاده كنندگان اهداف متفاوتي دارند ، اما هدف مشتركي رادنبال مي كنند و آن اينست كه براساس اطلاعات گذشته بتوانند آينده راپيش بيني كنند و تصميمات لازم را اتخاذ نمايند .
يكي از صورتهاي مالي در سيستم حسابداري صورت جريانات نقدي است كه به سرمايه گذاران ،اعتبار دهندگان وساير استفاده كنندگان از صورتهاي مالي فعلي و آينده كمك مي كند، تا بتوانند مبلغ، زمان بندي وميزان اطمينان يا عدم اطمينان جريانهاي نقد آتي را ارزيابي كنند1 .
اين توجه به علاقه سرمايه گذاران وبستانكاران در قالب دريافتهاي نقدي از محل سرمايه گذاريها يا اعطاي وام به شركت مربوط مي شود ، زيرا سرمايه گذاران بيشتر در شركتهايي مايلند سرمايه گذاري كنند كه از نظر توان ايجاد وجوه نقد وضعيت بهتري داشته باشند .
2-2) اهميت وجه نقد در تصميم گيري سرمايه گذاران واعتبار دهندگان :
براي سرمايه گذاران واعتبا ردهندگان و ساير كساني كه تمايل به ارزيابي جريانهاي نقدي بالقوه آتي شركت دارند، نقدينگي از اهميت بالايي برخوردار است . منظور از نقدينگي نزديك به نقد بودن دارائيها و بدهيهاست .
استفاده كنندگان منطقي و عقلائي همواره در برداشتن پرده ابهامات فراروي خود و دست يافتن به دلايل روشن به منظور اتخاذ تصميمات اقتصادي و با صرفه تلاش مي كنند تا به اطلاعات مناسبي دست يابند .
چرا كه آنها به جهت منتفع شدن و كسب سود همواره درصدد هستند تا جريانهاي نقدي ورودي فعاليتهاي خود را از جريانهاي خروجي وجه نقدي كه درگير اين فعاليتهاست فزوني بخشند .به هر حال ،سرمايه گذاران وبستانكاران به اطلاعاتي درمورد جريانهاي نقدي (دخل وخرج ) و تحليل وضعيتهاي نقدينگي و انعطاف پذيري مالي واحد تجاري نياز دارند كه براساس آن ،تصميمات لازم را در انجام يا اجتناب از انجام سرمايه گذاري جديد و يا اعتبار دهي و همچنين واگذاري يا نگهداري سرمايه گذاريهاي قبلي اتخاذ نمايند .بدين ترتيب علل ورود و خروج وجه نقد به يك واحد انتفاعي رادر واقع ميتوان بازتاب تصميم گيريهاي مديريت در مورد برنامه ريزيهاي كوتاه مدت ودراز مدت عمليات وطرحهاي سرمايه گذاري و تامين مالي دانست .
از طرفي ديگر سرمايه گذاران واعتبار دهندگان ،جهت وام دهي و سرمايه گذاري در واحدهاي انتفاعي توجه خاصي به نحوة ورود و خروج وجه نقد و بطور كلي جريانات نقد مازاد (آزاد ) موجود در شركتها دارند، زيرا توان وقابليت دسترسي به وجه نقد ، يكي از منابع مهم براي تصميم گيريها و قضاوت درباره واحدهاست .
1- نظريه آقاي جنسن سال 1968 ـ (Review of Quantitative Finance and Accounting 12 (1999
1ـ حسابداري ميانه 2 ، علي فجرك ، انتشارات دانشگاه پيام نور ، سال 1375
1- Free cash flow 4- Interest expense on short and long term debt
2- Investment opportunity set 5 Total amount of dividends declared on common stock
3- operation income befor depreciation
1- Market to book value of equity
2- Market to book value of Asset
- حسابدري ميانه، جلد اول ـ ترجمه دكتر علي پارسائيان و احمد مدرس ـ انتشارات فرزانه سال 1379
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.